Full text of "Tijdschrift voor entomologie"

See other formats

DR En 


#1 
A) KH Hi fy N 
IRRE ie | 
KAT A AU i 
et NY y N 4 
MARA, 
HUREN 
ANR 
i 


N 


Wale u N 
AIA LI vi { 
NA LOR di a Hk nt 
\ TE PE CIAOO RAR ARE 
Rr OEP AOC A RU 


Me 
pti in jis 


i. RUN IMG 


Ne NI ch 


i 
dad 
a 


ESS 
= = 


ee 


me 
DAME 


A] 
I 


Toh ee 
LU. 
ae A ia 


HR 
= 


tarli 


N LS BASS ‘ 
MN } n 
NIELS) ALI 


# + DV NAS | FOR HN DE 
AM? SA D 4 ae 4 
Bord sh ia on RICA Mico, Lav 
ACCADE, e” es ER a ne dii Pen yer ly ae Ur à 
De di ca HI i a RA MOLTI RO, ru SETTANTA WER NE EON hat ae th er Bun: pe; ia n 
HOME re i ; 1, LS an A CORTE ve | PORT 

4 ANO ee 7 PA Gear pep NG oe ip di * ain A. Mi, ‘4 L Le In 

| LI 1 Dy MELA, NS Gm 2 liu 1 EL bec De an MN 

L A+ Pe 4 WEN De od er) È î ROD et N° DIO A 
Rn Ù te CI 

È | à | 
= Se | da a LI u ny MT È 
Mi. a we 

Va af” an” ea an 

REMI 
| En ee Di 


3 NE, 4 ER, u & 
è el AT ET 
| = Pt foi 
PL u oil 
= MEET HV Ut 
È; AO ne I DAI 
= eh | RUE 


es eas RA Li fa na 2 


HN 


#0 


0 PUR 
4 | 4 Ar È 
LT pu dal a Hi hie ILA 
li CIRO! LATINI 
d wid, Ù nt bli “i u VAI, il 
A gl deld RIT. Mu Hr He 
x M) Eu |: NN Ml ge bi | ni rare M È der 
IT TI ‘à at LR i 0A | i we 
gh { ne fi Bi. N SAR a 


Ù V4 fl A 
= DES 4) NI, La de HOT ed a $ Bau On 
we L M MI qu VA bo, Li k AN : ER HNE di Au { L 
Di i » 
PRI ial 


bai wel vf Bd Jd 


= 
cz 


DI ‘il wt DITE ail 
A ti i 
i La IT, ii 


i ni (a 4 ip 
ape n font: 


Kd , 
RN % 
| À ER ie a N van, 
2 Es tr : EN fu, Ni iW VE An i er) 
TUNE \ NET: PEN >; Mi 
ie AR Ben. =” I hi 


4 
è; 


(pa I 


Peri ME Se RA ADI eo 
a4 VR Di MERA N ik en | 
ut 
er i di iN AW 
È (UE 
D. MURS 
D: fol N WR 
USS Mii, 
>, O = ng 
SÒ Mii 
4 De" TU 4 “9 
fo FI 
Bu mu cu 
Aa + TE 
= & pb FE 7 
È oe VAR 
be Zu 5° Te ni me er N 


| 7 TA LA nd 
| A ii verse 
D". Bee à NA In 
di Le > L i 
a n : 4 Moio î 

ad An L ro v a OS = oy i 
AES 4 Eet ed i ee 7 a re LI ™ À 
Do", | a 4 rm a = a we) Pa si (à d'un ni: DI 
D 2. Ù EAD Ù Ù | PA AL €) } LE Mai à VI Fr do) HU” ‘ir 
# pe u w a i % ir Es si da @ wr ni 


5 - : u L we Fr Dai . ji ‘ “NZ 
«PASS Pur "APE TÉL: Ne = ‘ou à DER ar ii i (Pe i 


| : 5 Di dl D PES : we 7 wie" 
ur u, re à u DOMINENT à un 


> 


= m 
È de 


vd. Di, 


MAT i Mii De; | NUE 
ot et ST) vo Ki 
À RAA eb lk pa” u 


ME i je DI 3 & 
Vn te 


nu I a { 
Neat nin 
SAN 
ive SV RESI 
AND, sa 


n 4 


at. 4,0 2 
à pf: v pe i PA sed 2 POL an x4 
a | 2 CAP A SV ee a" LA Nero, ae 


4) ae 


| y on Voie HT AU 0 EUR Er (A 7a nr Lt ne 
| ti > Ate SD à si DA Fi N n a a = EN, ., TT ‘9 Mar bd. des. DRS 
Va) | A u ri 7 je a, à wee [X er Lis = ASI or A D: 

A re Ea | mM BN i > Ai È sé 

4 Panna he ie Neng? eee | pe)” rl Dix" Li A 


È x Wi 
Se Do r L as 4 i Gi a DR 5 
+ ell Mies B AN ENNE Se et LORS A REN T1, | df MTC 
ei. Beh ot Re ne tu KAT RE 
4 MC | DS A pri | | CRA | We hd 
ga af Dir? 17, EU ‘J oa CAS Pu, aghi Vg” ACT he à: di ts eee = Bu 
BR, ML, LE + AAN di Eee > qua D TO IRON e OE 
f Car. | i qj , ; pa pa DR an i x 
a A à “TOI er vr iv a VO Me AN jr De m PA 4 E. DI hi ay à CA Ge à Ù 4 
1 è sup Rai, POTRA ME 
ie ° UE AL RL A ze 7 BE: | so (o ti La u PE | se a SN Bi 7 À 
Mi - Aij f 7 AS N ii M Ul u ie 
NE AN Rh es 0 iy DE: ieee. oe. IAT Le Peg Nak: Ar E 
I re a BR) M PRE no" Pde Sea hy ; > va el ri pr all LE +) FN 
La av ro | ì Vi, l'a Pi ze; jk: i ; 7 5 : ar : ee! k 5 se A Li ze 
a Sn Cy AEs) ae a) I cala)“ aa RER | 
wae ke Po NN & RE ES o) Py i ve AT Er | di ui a SL QUE A | 
u TURI VA <A, È AT. | pr 4 f x SR N= =e ii 
EX: È Kn US dr PAN ni Mati, | CH N°": edi na 7 a si u m ft Pe TNA RER Be L u AU 
q tha tie cai i È oe Tw) % 7 oy UNE n u PR : r pal u DIN rue LP î Ren en. | 
Wet bi Ù i E ©, HN ae A 20 
È | RU |. ca 


bre pb ps 
nu lr er PE cat van \ 280 = 
iar +. ve u ui D DUB u 2 ur u ” 2 CA 
i À | d da val: ta on 5 | Ti 70 7 a 7 L 
APS du rion i RAAMT Su Sé 
el Pe i] rar: ALE RO | Ord De R 4 a 
oo a; if wht i sn Vba N, 7 , DI | Lù Dea <_> | 
wy Ji Di ien Te ar a È ae nà % a Lie td i na yi an 
Ù 7 ’ Ù RT | UM zu ivi U Vel Zu 
u ii he LI | 
| | % 
a r 
ip al À È i 
= kee, KE £ x Ù ER u 
= ae Me pe. 7 af vy Fak x 4 
i Br di LE | a 


, ern! 3 = x [ mi u A; Il t Pr e ARR Uni h DA | 

= a ie, nai = ‘4 > N i È Le pai BE En di =. ies nn È DRS Mi | DA “i i he 4 | 

DUR im 2 il i HA ul 7 ESS È ” AR i Ab t VE n pri : Di u d i Ut he 7 i a 
* >“ 4 Kid Le ae ie 


i Er bai ET di | ir bp È Le i 
Div N Teil Wi DE à bi EN 8, "i ant dor, i y i wie M" si 2 En si h UA CT : ji 7 M 
DT a Ho vi ae fi Ha di be Wye) j ory _ A 7 1 ar u | IM 5 n 
A 1 i Lara pi i! >} 4 «SRI i M si" pl ur. lit LOL sa" i | AM : Ag La nu es 
i } IN PS "Ago 15% Ris, 7 
PA CAN à 7700 à 


LAS TAR, Er 
a: pal aay Dia : 
HN AA An. UNE 4 


DI 1 Pei hi BT, > 
v4 ER? oe ENO I 
Del OET EAN 
Hat de » UT 7 ‚In of 
A oi hy > La 13 D 
ur SÙ pay AE, en lat: 2 
Cr PART "at i, 
a tae | A L 


oa u Bu q By Sy Ade | "x a, 
e M EPONE 
A oe ET à pe Du Mia A Te = Py | i 7 à 
x zn N 2 m à A à Si da bi 24 Sr Ò . N eu 7 i n 

È hy n 8 È ipa) i i ri Le sn er tin RIS in 9 B 
E; AR ee B en SA 7 i MeO AN 1 Te È | i} 

E bed i ij ii a À i TRES a NA A a Kie à iw a 19 k 4 La 
A Pa PU od, dt cela si E Di Ak A u CU Corer | 


Mu 
Be n° 110 BR Se n I, Er = A 
Ra À 4 ME EN GLS SR EN an 
IM a # 
Ne de * Eon ur on 4, Ù à oe ni 
ut MR LA nr be bui 
1 ul er 


EE ET 
wn : 
In 


M id 


KL: RE E PAR i | 
EN SEN fui, Range 


x ie Moe oy N om 
CAV N ij a A dat 


| DENE 

me RN ER À ; Mi va 
a Vans are j MI | a 

‘4 in je a 4 ERA 

a 


MAGO TN TELE 
shi at bi ue 
pato: 


ANS 


a ue A 
ny a Kat 
3 dA ae L 
TUA 


a dl 
À vi ur" Dr 
Sn DT CAN PI AE DA 


ay edt 
Aiki de N, ner ua 


ER 


¥ vint pete 
, ay o j pi M re a “aa ken 


IP nu a 
ATS dr. Gb NI. a” Br ba A 
Re AE bi 
PEA TALIA Kr 


{ bat a der 
ba edi 


Pr Dee ae iv do A LA 


ia 
ie SUORE Yi 
Bi, je 


Nu 


be 
LS Ca 


ho AUT Me Wh 
LIPARI Roi 
Be, 


DUI a DI 


Hi; + Va 
P wi Der Vota: 
Se | 


1 h we 
; fe ‚Wa 


de, Lom md iM Vl “6 ar 

MAY DEREN CE LEE LL oi: de”, 
N Di be aes D OE 
Jt KEREN agi y i dkm il ‘ Ta PRO wv À PA #) È VOLA 
ou ia MA he x We: 

di el Me LO 7 


LT 
i De Un 
QUES ou 
er Als Au 


B À sf ie 
7 te Ti xs 
INI 


a? i | 
e 4 BA DD) er ! 
A 0 ae eut ‘a 
an a en er. 
aw hy ; 


; n ord | ciel 
on hi Prali LRU 


A ni VIR 
vr Ja Ae a 


NU 
a 


5 F4 

A HER" 
PAP 

vue 


a ar: 
di Brin Ut 


u 
Be “4 ay Fr ON N 
ani 7 x PT un di 
ui d L 
US a ay ‘à k le Di PERA 
7 is u, DL 7 a ee oy Mal van) N 
5 u an IN li er M x 4 Fi | +. n. Bei Air au 


Da lg 
Mai i ni 


7 rye DEN À 

aa oe vi Ra N Lo ne I 
De | Let m nus N Ng 
A PT P LE 


ide 
| PEN 
CA i de 


in 4 vain 
Bee Ba 7 | 
L vire | hes x | 
A WSU Les Ne 7 va pe bi fy Di zor OEP ity, Ay vide ion be TR ie 
LATE RAA ikl ey | he i Dan sat “= Msc” AAA È QU 


Di Le à TUE yj 14 
id US) ne KR Lu Kay Bun * EE Wi Qu Nr "EE 
ey ha Da BRUN. Di Va mb ur iat Br veni 


FASC: di uh Hanf | i we BAT oe a 
VII La one: N 2 EN MORE 
ralen ANS | 2 pe 7 tar Aghi RI HEN MAL, 1 a: 

i pi ; He ji Al th a Li 
| Pe 4 (I Pag ‘i Me va 
+1 : 


‘o ie 
DL G ae vati eh an 
Mn er 4 A RAD 
SR, i fe ii a on N a P MONT: 


TI ie 


SER 
a i 
NRS > LA Mu 

| a 11 hy AE 


n 
a 
a PE A 


SUONI. 


u 
i 
n) 
7 
n 


a , SS | n Ok: E | DA n B 
7 ge i BM L a ae 4 en 
È AN AN MN ue, N 1 E 7 


a oe De CALE . i hae N a LEA 
u ROR LE LUNA iyi ni UV i] ia! si Do (> I. 11 u D 0 e 


vo Cu 
NI 
EN | 
ti . ui u 
u 
PT ni u In 
x DI 
| 
I 
A X 
7 lì u 
ui ui 
is 
5 DL 
1 sa . 
CE 
uw 
7 , 
{1 U bl 
1 + Sine 
Kl “7 
: wri 
o u 
: RE G 
7 =; 5 
M i | n 
Ù , DI 
+ Ù 5 I 
1 
n on 
ne 7 7 
Î 4 
ien bi 
int ae En 
hd i | si 
DI an | van PTT | 
MC ni, i no di #1 Pri SN M DI 
‘ i vi 1 : 
| denn AIN FR 
Dm | Dr N 
je ni (D, ; Ni 
x : En x Di 
OU , a 
ie u . u +7 Br 
Ayla ur Km — 
1 Lo B Ji _ N wan 
AIA ve x 
iN u 
BE 


di ] di i i 

(ROTA 

my Di ia ay 
dii 1 


a nil 


: Vi | kn sen fl sl 
Wine RME ES LE u: 
DI N TUA Use VO («CSA 
L ANP TO, Il STO à î Ni 
gl | INA DI DI i on 
ve) \ 


LPO Ù 


Di, 
| i Ù fo 
ae i i 
| tu A Cn 
x Lod 
i Lr u 
en ri ci I AIN i 7 
u o Pai LI 


70 
1h 


Rr sa 
u i ae 


RON 


DIR) AA cw DRE. x A Ati 17 a CALE Le AN a ai 


mee FE Fou à ATO 


MN dì ba 
hi "Oli 
o 


x 


AV 
iy i 
"i 


Aia LIA 
da: IN 


JI ia 
Kar, N ry sia "i 


J ed) da RAS AN 
: ‘NI ‘ive dar nai i si. n À i 
n n TANTA À bi tt ICI fi i ba un A 4 Co 
| Fa È Di fi on 
PUMA QU 


are 
Re — 
e 


{ Hr La 
LN) a È à ie A iO, 4 END 

VAS n 10 A 
o N di i 


Fr Dì u 


Aa | 
du ui 2% a 


san: Via 
tone a n 2 
i} RN A INA 


| Puc Da il Ta 


Di SITR ne Mi ny 
| Mc 


ee ww : | re | 
D RN di i; 


i u ta = Aa IALIA 
i in: 5 7 = . x : : Py dee 


ae en 
Ki Mon | 


en a, 
iar 
mu. 
Meu ANTI 4 : È 
er LIRA ij al LE 
LE 


Po 8 
ae i Lis di | 
ee le ali Li Dr À di ENOR po i | : au: Eu | 
D Le. NES Dr ti } un i m ave EN Un 
oe TEA ij u i aw In DI 1 ju (ets VE a ia ae di on el 
| n 7 AT Ar no n ma on. 10 a i Di ‘ce 
i fo 7 Di, „am n im fl: = 5 : Man N (AR a a) Ua. ae 
SN È | x i val Ù 
i î Di, fen ur, nk oe È 
O NR q ; ie of (0 u 
u a: dl ANN 
i | STRA 
; one yen (PONT n Py Ne 5 
} ö a t ERST, TO NT VE 
u Ù ' ¢ el RAE 


: 
seggio 
(al 
LL tee 
Ya tt TAI 
RA 
if 


i di 4 DI 
| 0) 
MO n | e Ubi du Wal i 
oa hi 100 AR ve n a 


3 | DIRE 
L D Le i a a i a 
ö u iy a wi dan HD i 
i iy un j VO a at N ia 
P var Br bu cal ths 
u vi a di 
I 


ai Nr 
IS 


nu 

a 
i ur 
I 


Ku Nase 


L i LOI 
(La Ma; 


SU a PA 
i o a 
‘ae SEND ER ‘dll 


PIJDSCHRIET VOOR ENTOMOLOGIE 


UITGEGEVEN DOOR 


DE NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING 


ONDER REDACTIE VAN 


Mr. S. GC. SNELLEN VAN VOLLENHOVEN 
F. M. VAN DER WULP 
EN 


Jur. Dr. Ep. J. G. EVERTS 


DRIE EN TWINTIGSTE DEEL 


JAARGANG 1879—80 


TS i I ri 


’SGRAVENHAGE 
MARTINUS NIJHOFF 
4880 


Gedrukt bij Gebr. Giunta Albani, 's Gravenhage. — Bn 


4 
i 
i 
1 
tI i : 
i 7 


UN HOUD 


VAN HET 


DRIE EN TWINTIGSTE DEEL. 


Verslag van de 34% Zomervergadering der Nederlandsche 
Entomologische Vereeniging, gehouden te Haarlem op 
30 Augustus 1879 

Beschrijving eener nieuwe Sphingide, Metagastes Piepersti, 
van Java (Kedirie), door P. C. T. SNELLEN . 


Ferste supplement op de Naamlijst der Nederlandsche Hy- 
menoptera Anthophila, door C. Rirsema Cz. . 


Lijst van de Leden der Nederl. Entomologische Vereeniging 
op 30 Augustus 1879 . 


Bibliotheken der Nederl. Entomologische Vereeniging; bijge- 
komen boeken van 1 Julij 1878 tot 31 Julij 1879 . . . 


Entomologische inhoud van ontvangen tijdschriften. . . 


Verslag van de 13° Wintervergadering der Nederl. Entomo- 
logische Vereeniging, gehouden te Leiden op 28 December 
1879 è e è è e è . ° è è . e è . è è e ° e 


V. Stanorzt, Genre Aépophilus (Plaat 1, fig. 1—8) . . . 


Dr. S. C. SNELLEN van VOLLENHOVEN, De inlandsche 
Bladwespen in hare gedaantewisseling en levenswijze be- 
schreven, 21% stuk (Plaat 1, fig. 1—v en Plaat 2 en 3). 


Bladz. 


XXII 


XXIV 


XXX 


XXXVI 


e XLVIIL 


LXXXV 


4 


Bladz. 
Dr. Gustav Mayr, Die Ameisen Turkestan’s, gesammelt 


von A, Fedtschenkon 2. rn. „zu. se EE 17 
Lepidoptera van Celebes, verzameld door Mr. M. C. Preprrs, 

met aanteekeningen en beschrijvingen der nieuwe soorten, 

door P. C. T. SweLLen. Noctuina (Plaat 4-8) . . . . 41 


Dr. J. Rirzema Bos, De Mosterdtor of het Sophiahaantje, 
Colaspidema (Colaphus) Sophiae F. (Plaat 9) . . . . . 139 


J. Lichtenstein, Chasse et collection des Pucerons . . . 152 


F. M. van per Wutp, Eenige Diptera van Nederlandsch 
Indie (lait 10, ent ATJE IA 155 


Dr. J. van Leeuwen Jr., Over de rups van Bombyx Crataegi L. 
(laatil2) stereo RS LAN e a 


Nieuwe Pyraliden op het eiland Celebes gevonden door Mr. 
M. C. PiePERS, en beschreven door P. C. T. SNELLEN . 198 


Gat days Joye 


VAN DE 


VIER-EN-DERTIGSTE ZOMERVERGADERING 


DER 


NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING, 


GEHOUDEN TE HAARLEM 


op Zaturdag 30 Augustus 1879, 


des morgens ten 10 ure. 


Voorzitter: de heer Mr. S. C. Snellen van Vollenhoven. 

Tegenwoordig de heeren: W. H. Dreessens, Jhr. Dr. Ed. J. G. 
Everts, Henri W. de Graaf, H. W. Groll, J. W. B. Gunning, Gene- 
raal Dr. A. W. M. van Hasselt, Dr. T. W. O. Kallenbach, Mr. A. 
F. A. Leesberg, Dr. J. van Leeuwen Jr., J. W. Lodeesen, A. C. 
Oudemans J.Sz., C. Ritsema Cz., P. C. T. Snellen, K. N. Swierstra 
en F. M. van der Wulp (Secretaris). 

De Voorzitter opent de vergadering met eene korte toespraak , 
waarin hij herinnert dat de Leden der Entomologische Vereeniging 
heden voor de vierde maal te Haarlem bijeenkomen, en waarin hij 
de aanwezigen welkom heet, inzonderheid de nieuwe leden, die voor 
’teerst de vergadering bijwonen. 

De Secretaris deelt mede, dat van de heeren Mr. W. Albarda, 
Mr. J. Herman Albarda, Mr. A. Brants, Ch. Destrée Jr., A. J. F. 
Fokker, F. J. M. Heylaerts Jr., G. A. F. Molengraaff en Dr. J. G. 
H. Rombouts berigt is ingekomen, dat zij verhinderd zijn de verga- 


dering bij te wonen. 
I 


II VIALE Re Se Ag Gis 


De Voorzitter vraagt of iemand der aanwezigen ook aanmerkingen 
heeft op de notulen der beide vorige vergaderingen (te Nijmegen op 
29 Junij 1878 en te Leiden op 22 December 1878), zoo als die 
notulen zijn vervat in de gedrukte verslagen, welke aan de Leden 
zijn rondgezonden. Door niemand wordt echter deswege het woord 
verlangd. 

Ingevolge art. 17 der wet brengt de Voorzitter het volgende jaar- 
verslag uit: 


„Mijne Heeren! 


„Volgens het zeer wijze en doelmatige voorschrift onzer wet is de 
President gehouden jaarlijks een omstandig verslag te leveren omtrent 
den toestand der Vereeniging, in dier voege dat uit de bijeenvoeging 
van die jaarlijksche verslagen eene doorloopende geschiedenis van ons 
genootschap worde gevormd; om daaraan te voldoen heb ik den draad 
op te vatten waar zij op de laatste bijeenkomst is blijven steken en 
hoop U, mijne Heeren, in weinige trekken een juist en helder beeld 
te mogen voorstellen van hetgeen in het afgeloopen jaar onzer Veree- 
niging, zoowel ten goede als ten kwade is voorgevallen. 

„Slaan wij vooreerst het oog op de lijst onzer leden, Door den 
dood werden ons ontrukt allereerst onze Lewe van Middelstum, 
wiens overlijden wij wel reeds op de laatste wintervergadering hebben 
herdacht, maar wiens verlies ons nu weder levendig voor den geest 
staat, ten anderen het Eerelid Prof. Dr. H. Loew en het correspon- 
derend lid Dr. Carl Stäl, waarvan de laatstgenoemde den eersten 
in den dood is voorgegaan. 

„Carl Stal, den 21° Maart 1833 op het Koninklijk kasteel Carl- 
berg bij Stockholm geboren, was de zoon van een’ officier der genie 
en wijdde zich aan de studie der heelkunde, doch zag zich door 
zijne zwakke gezondheid genoodzaakt deze studie op te geven en 
vertrok ter herstel daarvan naar Duitschland, waar hij zich ijverig 
toelegde op entomologie, vele museën bezocht en met vele voorname 
entomologen vriendschap sloot. Hij werd in 1859 te Jena tot doetor 
-der philosophie gepromoveerd op grond van een opstel, gedrukt in 
-de Berliner entom. Zeitschrift, getiteld: Monographie der Gattung 
Conorhinus und Verwandten. ‘Toen hij van daar in het najaar van 
1859 naar Stockholm was teruggekeerd, werd hij als assistent van 


T 
4 


VERS TA G. TITI 


Prof. C. H. Boheman bij het Rijksmuseum van natuurlijke historie 
aangesteld en in 1867, toen Boheman zijne betrekking nederlegde, in 
diens plaats als intendant benoemd met den titel van Professor. 
Ondertusschen had hij in 1862 eene reis naar Londen, Parijs en 
Berlijn gemaakt en bezocht in 1868 Kopenhagen en Kiel, om de 
typen van Fabricius te bestuderen; ook bezocht hij op verschillende 
tijdperken provincien van Zweden en Noorwegen, steeds met het doel 
om de collectie insecten van het Museum te vermeerderen. 

„Stäl heeft zich voornamelijk met de studie van Hemiptera, Or- 
thoptera en Coleoptera bezig gehouden en het getal der werken en 
opstellen van zijne hand over deze orden is zeer aanzienlijk, bedra- 
gende meer dan 85 nommers. Hij schreef voor ons Tijdschrift een 
enkel kort opstel, getiteld: » Beschrijving eener nieuwe soort van 
Pentatomide, Lyramorpha Vollenhovii uit Morotai». Stal was zonder 
tegenspraak een uitstekend geleerde en een groot kenner van Hemi- 
ptera; hij overleed na eene kortstondige ziekte den 13° Junij 1878 1). 
Sedert 1864 was Stal corresponderend lid onzer Vereeniging. 

„Een ander gebied bearbeidde Dr. Herman Loew, ons Eerelid sedert 
1862. Hij was den 19° Juli} 1807 te Weissenfels geboren en bereikte dus, 
toen hij den 21” April van dit jaar overleed, bijna den ouderdom 
van 72 jaren. Hij studeerde te Halle, werd eerst Oberlehrer, daarna 
Professor in Posen en bekleedde van 1850 tot 1868 het ambt van 
Directeur der Real-Schule te Meseritz. Reeds in 1848 werd hij tot 
medelid van het Frankforter Parlement gekozen en toen hij in 1868 
zich metterwoon te Guben vestigde, werd hij door den kreits Guben- 
Sorau als lid van den landdag afgevaardigd. In 1876 trof hem een 
aanval van beroerte, die hem noodzaakte zich geheel uit het politieke 
leven terug te trekken. Loew was in 1840 begonnen met een paar 
opstellen over Diptera het licht te doen zien en, behalve eenige 
kleinere stukken over andere insecten-orden, heeft hij zich aan de 
Tweevleugeligen gehouden, maar daarover dan ook meer dan 150 
opstellen in verschillende tijdschriften gepubliceerd en zich langzamer- 
hand daardoor den roem verworven van de eerste Dipteroloog der 
wereld te zijn. 


1) Voor nadere bijzonderheden omtrent Stal’s werkzaam leven en werken zie men 
Spangberg’s Necrologie in de Stettizer Entomologische Zeitung, Deel 40 (1879), 
bladz. 97 en volgg. 


Iv WE CRESCE Ar Ge 


„Nog ontroofde de dood ons een onzer medeleden, Dr. F. N. Obbes, 
te Hilversum woonachtig, van wien ik niet weet te zeggen welk deel 
der entomologie hij meer speciaal beoefende. 

„Bedankt hebben de heeren B. Verbrugge, R. H. Saltet en de be- 
gunstiger Jhr. F. van den Santheuvel, en zoo ons dit leed doet, met 
meerder smart vernamen wij de tijding dat wij van de lijst onzer 
begunstigers Teyler’s genootschap hebben te schrappen, het genoot- 
schap dat zoo vele jaren lang de uitgave van ons Tijdschrift kracht- 
dadig heeft ondersteund. Heeren Directeuren hebben goedgevonden 
ons te melden, dat wij voortaan op de jaarlijksche subsidie niet meer 
moesten rekenen, aangezien wij reeds langer dan voor andere ge- 
nootschappen gebruikelijk was, die ondersteuning hadden genoten. 
Gaarne willen wij dankbaar erkennen dat onze Vereeniging aan 
Teyler’s Stichting bijzonder groote verpligtingen heeft en daaraan 
hulde brengende, koesteren wij de hoop dat Directeuren er toe zullen 
kunnen worden gebragt om, inziende welke noodlottige gevolgen hun 
besluit op de uitgaaf van ons Tijdschrift kan en moet uitoefenen, 
daarop terug te komen en ons nogmaals voor die uitgave eene jaar- 
lijksche toelage te verleenen. 

„Tegen zooveel treurigs als ik reeds heb moeten vermelden, staat 
de aanwinst over van acht nieuwe leden, welke zijn de heeren : 

A. C. Oudemans Jr., Phil. nat. stud. te Utrecht. 

Henri W. de Graaf, 7 7 » » Leiden. 

P. T. Sijthoff te Batavia. 

J. W. B. Gunning, Phil. nat. stud. te Amsterdam. 

Ch. Destrée Jr. te ’s Gravenhage. 

J. B. Snellen te Apeldoorn. 

Dr. F. A. Jentinck, Conservator aan ’s Rijks Museum van 

nat. hist. te Leiden. 

Jules Lichtenstein bij Montpellier (Buitenlandsch lid), met welke 
vrij aanzienlijke aanwinst van ledental onze Vereeniging wel mag 
worden geluk gewenscht. 

„Gij zult U herinneren, M. H. dat in het laatste verslag gemeld 
is dat het Bestuur zich tot den Minister van Binnenlandsche Zaken 
had gewend met een adres, waarin Z. Exc. gewezen werd op het 
groote belang dat landbouw en boschcultuur hadden bij het aanstellen 
van een Rijks-entomoloog, waarop echter toen nog geen antwoord 
ingekomen was. Sedert en wel op 16 October 1878 is aan den Minister 


Ve DR S I A ‘Gi Vv 


van Waterstaat, Handel en Nijverheid een brief toegezonden tot 
rappel aan het gemelde adres, en daarop is den 31°" October een 
antwoord ontvangen, waarin de Minister te kennen geeft dat Z. Exc. 
het voor het oogenblik niet raadzaam acht, eene ambtenaarsbetrek- 
king als onze Vereeniging zich voorstelde, in het leven te roepen, en 
voorts met voorbijgang van elke wederlegging der gronden door ons 
aangevoerd, de Regering prijst in hare bemoeijingen betreffende den 
colorado-kever en andere punten. Uit verschillende verslagen van 
Landbouw-vereenigingen is mij gebleken, dat die genootschappen voor- 
nemens waren in denzelfden geest te werken als wij gedaan hebben. 
Wij mogen dus de voortzetting van onze taak gerust aan hunne 
bemoeijingen overlaten. 

„Wat onze bibliotheek en inseeten-collectie betreft, beiden zijn in 
zeer gunstigen toestand. Het lokaal, waarin de boekerijen geplaatst 
zijn, blijft uitstekend voldoen. Terwijl in dit jaar door eenige leden 
gebruik gemaakt is van de gelegenheid om in het lokaal zelf de 
boeken te raadplegen, is desniettemin de aanvraag om boeken ter 
leen te ontvangen vooral niet minder geweest dan vorige jaren, zoo- 
dat wij onzen ijverigen Bibliothecaris wel bijzonderen dank mogen 
betuigen daarvoor dat hij, bij zoo groote vermeerdering van werk- 
zaamheden, niemand onbevredigd heeft gelaten. 

„Door aankoop is de Bibliotheek Hartogh Heys van de Lier met 
verscheidene nieuwe werken verrijkt, waarvan ik hier slechts opnoem : 
E. Perris, Larves de Coléoptères, Parijs 1878, 8vo; O. M. Reuter, 
Hemiptera Gymnocerata Europae, Tom. I, Helsingfors 1878, 4to; 
E. L. Taschenberg, Praktische Insektenkunde, Bd. 1, Bremen 1879, 
8vo en Dr. S. C. Snellen van Vollenhoven, Hemiptera heteroptera 
Neerlandica, ’s Gravenhage 1878, 8vo. 

„De Bibliotheek der Nederlandsche Entomologische Vereeniging 
ontving geschenken van de heeren Dr. C. Berg, A. Preudhomme de 
Borre, E. T. Cresson, Geo. Dimmock, Dr. W. N. du Rieu, A. Fauvel, 
R. Mac Lachlan, F. Moore, Prof. F. Plateau, C. Ritsema Cz., 
S. H. Seudder, P. T. Sijthoff, Prof. T. Thorell, P. Giotta Ulivi, 
Dr. H. J. Veth, G. B. Villa, Dr. S. C. Snellen van Vollenhoven en 
Prof. H. Weyenbergh, alsmede van de Noordsche Academie van we- 
tenschappen te Christiania. De grootste aanwinst aan boeken blijft 
echter steeds die welke tegen ons Tijdschrift verkregen wordt; straks 
zal blijken dat deze ruil vrij aanmerkelijk toegenomen is. 


VI VERS LA Ge 


„Met het inbinden der vervolgwerken wordt steeds geregeld voortgegaan. 

„Uit het fonds van het Tijdschrift voor Entomologie zijn dit jaar 
door verschillende leden enkele deelen ter aanvulling hunner serien 
aangekocht, terwijl aan twee leden een compleet exemplaar volgens 
de bekende voorwaarden is afgeleverd. 

„De toestand der verzameling insecten, welke nog niet van ’s Rijks 
Museum verplaatst is, blijft voor hem, die zijne wenschen niet te 
hoog spant, bevredigend. Door den Conservator zijn de familien der 
Apidae en Vespidae geheel herzien en wel volgens de Naamlijsten 
dier familien door hem in het XXII"° deel van het Tijdschrift voor 
Entomologie gepubliceerd. 

„De collectie is verrijkt door geschenken van de heeren: M. M. 
Schepman (insecten van verschillende orden, doch vooral Neuroptera), 
S.C. Snellen van Vollenhoven (insecten van verschillende orden), H. J. 
Veth (vooral insecten van het eiland ter Schelling), F. M. van der 
Wulp (bijen), H. L. Gerth van Wijk (bijen) en den Conservator 
(vooral bijen en wespen). Ook stond de Voorzitter zijne Vespidae in 
bruikleen. aan de verzameling der Vereeniging af. Er blijven echter altijd 
nog groote leemten in die collectie aanwezig en het is niet moeijelijk 
eenige familien op te noemen, die slechts door weinige soorten en 
geslachten vertegenwoordigd worden. Het is te wenschen en ook wel 
van den ijver der jagende, kloppende en maaijende leden te ver- 
wachten, dat binnen een betrekkelijk kort tijdsverloop die leemten voor 
het grootste gedeelte zullen zijn ingevuld. 

„Het schijnt hier wel de plaats te zijn met een enkel woord te 
vermelden dat een gedeelte der insecten van de Sumatra-expeditie 
ter determinatie en catalogisering in handen zijn gesteld van eenige 
leden der Vereeniging, als: 

Lepidoptera . . … . « . de heer P. C. T. Snellen. 
Neuropterag mt. (tra Mr Je HenAlbarda. 
Orthoptera en 


Hymenoptera aculeata. . vv Ritsema. 
Hymenoptera terebrantia en 

Hemiptera. .,.. . . . = :» ‚Snellen van Vollenhoven. 
Diptera etser adat aaa ande Wulp: 
Araneiden vx vanhee bate ion gil rp van Hasselt. 


- „Omtrent de Coleoptera schijnt nog niet vast te staan wie zich 
met de bewerking van die orde zal belasten. Voorloopig is slechts 


iH, RS. AG, VII 


de helft der medegebragte insecten aan de welwillende participanten 
ter hand gesteld; er kan derhalve omtrent de resultaten der onder- 
zoeking nog niets worden medegedeeld. 

„De uitgave van het Tijdschrift is geregeld voortgezet. Van het 
22° deel, dat onder handen is, verscheen onlangs de 3° aflevering , 
terwijl het in het licht geven van de 4° of laatste alleen maar wacht 
op het kleuren der 12° plaat. Voor het volgende deel zijn reeds 
verscheidene opstellen bij de redactie ingekomen. In hoeverre het 
mogelijk zal wezen dat 23° deel met het gewone aantal platen het 
licht te doen zien, hangt van den financiélen toestand af, waarover 
voorloopig geen bepaalde verzekering te geven is. 

„Onze relatien met het buitenland zijn zeer gunstig. Niet alleen 
dat onze gewone ruilhandel van het Tijdschrift tegen andere derge- 
lijke werken geregeld voortgegaan is, maar er is ook nieuwe ruil 
aangegaan, nam. met de Natural History Society of Glasgow voor 
hare Proceedings, met de Sociedad cientifica Argentina voor hare 
Anales, met de Academia nacional de Sciencias in de Argentijnsche 
Republiek voor hare werken, en met de Societas pro fauna et flora 
Fennica te Helsingfors voor haar Tijdschrift; terwijl eindelijk onder- 
handelingen zijn geopend met het Britsch Museum voor de collectie 
zijner Catalogen en werken voor zoo verre die betrekking hebben op 
Entomologie. 

„Het komt mij voor hier het beste tijdstip te zijn om U mede te 
deelen dat het Bestuur in het begin van dit jaar een schrijven ont- 
ving van Prof. P. Harting, waarbij zijn Hooggeleerde voorstelde het 
vieren op 12 Februarij 1880 van een’ gedenkdag ter eere van J. 
Swammerdam en daarbij als zijne meening te kennen gaf, dat de 
Entomologische Vereeniging het aangewezen genootschap was om in 
deze zaak zich aan het hoofd te stelien en de oproeping tot het vie- 
ren van dit wetenschappelijk feest te doen. Het Bestuur heeft na 
gezette overweging den 6°% Mei 1879 op dien brief geantwoord en 
wel in afwijzenden zin, op deze gronden dat vooreerst het Bestuur, 
het nut van zoodanige feestvieringen niet inziende, in het algemeen 
geene sympathie daarvoor kon koesteren, en ten tweede dat de fond- 
sen der Vereeniging volstrekt niet veroorloven buitengewone uitgaven 
te doen, als die noodzakelijk zouden volgen, indien aan het voorstel 
van Prof. Harting uitvoering gegeven werd. 

„Ik meen dat het U, mijne Heeren, reeds bekend is dat ons 


VIII VERSLA G. 


Tijdschrift gunstig beoordeeld werd in zeker Rapport over de laatste 
Parijsche Exposition internationale universelle en dat de inzending 
van een volledig exemplaar van ons werk aldaar bekroond werd met 
een diplome d’honneur, médaille d’argent, eene uitspraak van de 
Jury, waaraan voorzeker wel ieder deskundige zijn zegel hechten zal. 

„Mij rest nog, M. H. dat ik U inlicht omtrent den financiëlen toe- 
stand van onze Vereeniging, wier kas onder de voortreffelijke behee- 
ring en verzorging staat van onzen ijverigen en naauwgezetten Pen- 
ningmeester. Volgens de mededeelingen, die ik van hem ontvangen 
heb, sluit de algemeene kas op 31 Julij 1879 weder met een batig 
saldo, zijnde dit jaar van f 441 en sluit ook de kas van de Biblio- 
theek Hartogh Heys van de Lier, dank zij de voortdurende welwil- 
lende mildheid van Mevrouw de Weduwe, onze begunstigster, weder 
met een batig saldo, ofschoon voor f 250 aan boeken zijn aangekocht 
en lokaal met concierge en premie van assurantie te zamen eene uit- 
gaaf van / 136 noodzakelijk maken. Ook heeft het fonds voor de 
uitgave van het Tijdschrift de onkosten voor het 21° deel gemakke- 
lijk kunnen dekken. De toestand zou dus geheel voldoende en levens- 
vatbaar of liever gezond kunnen genoemd worden, indien niet een 
brief van Heeren Directeuren van Teyler's Stichting eenige bezorgd- 
heid wekte voor de toekomst. Het is U bekend, M. H. dat ons ge- 
nootschap jaarlijks van die stichting eene geldelijke ondersteuning van 
f 200 voor de uitgave van het Tijdschrift ontving; gelijk U zoo even 
reeds werd medegedeeld, is die jaarlijksche subsidie ingetrokken. 
Wij mogen niet anders doen, dan dankbaar erkennen dat wij vele 
jaren de goede gevolgen der welwillende en gunstige beschikking ge- 
noten hebben, wij kunnen daarbij met zekere zelfvoldoening wijzen 
op de Parijsche bekrooning, als bewijs dat wij de geschonken sub- 
sidie ten goede hebben gebruikt en willen daarbij hopen dat het ons 
gelukken moge Heeren Directeuren der Stichting op hun laatste be- 
sluit te doen terugkomen of wel dat eene andere bron voor ons zal 
ontspringen, die de onmisbaar geworden som aan de uitgave van ons 
Tijdschrift verschaft. Als Voorzitter gevoel ik de verpligting U allen 
uit te noodigen ieder in zijne omgeving alle pogingen aan te wenden 
tot herstel van dit deficit. 

„Aan het eind van mijn rapport gekomen, schroom ik niet, M. H. 
te verklaren dat de toestand onzer Vereeniging nog altijd gunstig en 
zelfs zeer gunstig te noemen is, Waar zulke krachten als de onze, 


VERSLA G. IX 


vereenigd zamenwerken, daar ziet men de toekomst altijd in helderen 
glans blinken. Ik heb gezegd. 


Na voorlezing van bovengemeld verslag brengt de Penningmeester 
zijne rekening over het jaar 1878/79 ter tafel. De Voorzitter ver- 
zoekt de heeren Groll en Leesberg die rekening met de daartoe be- 
hoorende bescheiden na te zien en deswege rapport uit te brengen ; 
deze heeren stellen zich daartoe beschikbaar. 

De Penningmeester geeft nog eenige inlichtingen omtrent de finan- 
ciële aangelegenheden en deelt de volgende hoofdcijfers der ontvang- 
sten en uitgaven mede: 


Algemeene kas. 


Ontvang. Saldo van het vorige jaar . . . f 580.125 


Gewone inkomsten. … .2. x = "635.24 
me lo 00e 


UitpaasiGewonentitéaven se» en Vet Meme pane CIA 


Batig saldo op 31 Juli} 1879 . . . f 440.995 
Fonds voor de uitgave van het Tijdschrift. 


Ontvang. Saldo van het vorige jaar . . . 128.17 


Gewone inkomsten (waaronder de Rijks- 
toelage over 5 kwartalen !) en die 
van Teylers Stichting) . . . . . . - 1035.— 


Verkochte oude jaargangen . . . . .- 93.75 
- 1256.92 


Uitgaaf. Drukloon, graveren en kleuren der platen, enz. - 1137.025 


Batig saldo op 31 Juli 1879 . . . f 119.895 


Fonds voor de bibliotheek Hartogh Heys van de Lier. 
Ontvang. Saldo van het vorige jaar . . . f 111.98 


Inkomsteniie ea hee e MOED) 
mn 0 10:18 
Uitgaaf. Aankoop van boeken . . . . . f 244.10 
Aandeel in de lokaalhuur, assurantie enz. - 136.— 
me 30:10 


Batig saldo op 31 Julij 1879 . . . f 136.38 


1) Dewijl de Zomervergadering in 1878 reeds in Junij werd gehouden, is de 
rekening van het vorige jaar met 1 Julij 1878 afgesloten, en loopt de tegenwoordige 
over 13 maanden (1 Julij 1878—31 Julij 1879). Van daar deze ontvangst over 5 
kwartalen, 


x VENETA: 


De Penningmeester geeft voorts eene schets van begrooting voor 
het jaar 1879/80, waaruit blijkt dat er in het fonds voor de uit- 
gave van het Tijdschrift een tekort te wachten is, ten gevolge van 
het gemis der toelage van Teyler’s genootschap. Dit geeft aanleiding 
tot eene vrij uitvoerige beraadslaging. Eenparig is de vergadering 
van gevoelen, dat het bestaan van het Tijdschrift, op den tegen- 
woordigen voet, van het hoogste belang is voor de Vereeniging, 
omdat deze alleen tegen inruiling van het Tijdschrift in het bezit 
kan komen van een aantal werken uit het buitenland, bij gemis 
waarvan de wetenschappelijke beoefenaars der entomologie niet meer 
op de hoogte zouden blijven van de zich meer en meer uitbreidende 
literatuur. 

Als middel om het tekort te dekken, wordt door den heer Snellen 
aangegeven den nog aanwezigen pandbrief groot f 100, afkomstig 
van het legaat van wijlen van Eyndhoven, te gelde te maken, tegen 
welk voorstel door sommigen wordt aangevoerd, dat de bedoeling van 
het legaat is geweest het ondersteunen van entomologische werken 
buiten het Tijdschrift. De heer Groll meent dat eene overschrijving 
uit de algemeene kas zou kunnen geschieden, op grond dat een aan- 
tal exemplaren van het Tijdschrift worden weggeschonken in ruil 
tegen andere werken, waarvoor dus de Vereeniging waarde in de 
plaats ontvangt; hiertegen doet zich echter het bezwaar voor, dat 
dan de algemeene kas wel eens te kort kon schieten. De heer van 
Hasselt oppert het denkbeeld, om bij een onzer wetenschappelijke ge- 
nootschappen ondersteuning te vragen. De Voorzitter zegt in ant- 
woord op dit laatste, dat het Bestuur in dien zin reeds pogingen 
heeft aangewend, maar tot heden zonder gunstig gevolg; hij acht 
het evenwel niet noodig op dit oogenblik te beslissen wat er gedaan 
zal worden; de financiële toestand toch is van dien aard, dat het 
volgende jaar de inkomsten, met inbegrip van de bestaande saldo’s 
in kas, nog wel toereikend zullen zijn om de uitgaven en daaronder 
ook de kosten van het Tijdschrift te dekken. Inmiddels zal het 
Bestuur trachten, van een of ander natuurkundig genootschap de 
toezegging van eene jaarlijksche bijdrage te verkrijgen, doch bij 
de mogelijkheid dat deze pogingen mislukken, stelt hij voor, om 
door vrijwillige bijdragen der Leden voorloopig het ontbrekende aan 
te vullen; hij wil zich daartoe gaarne aan het hoofd stellen en 
zelf reeds dadelijk voor / 15 inschrijven. De vergadering stelt dit 


We be IRA SETA Gs XI 


bewijs van belangstelling van haren Voorzitter zeer op prijs; wijl 
echter een groot aantal Leden niet tegenwoordig zijn, wordt besloten 
voor ‘t oogenblik geen inschrijvingslijst ter tafel neder te leggen, maar 
liever eene circulaire aan al de Leden te zenden. Aan den Secre- 
taris wordt opgedragen hieraan gevolg te geven, 

De Voorzitter stelt alsnu aan de orde de benoeming voor den tijd 
van drie jaren van twee Leden in de Commissie van redactie van het 
Tijdschrift. Door het Bestuur worden daartoe de volgende dubbel- 
tallen voorgedragen: eerste dubbeltal, de heeren FM, van der Wulp 
en P. C. T. Snellen; tweede dubbeltal, de heeren Jhr. Dr. Ed. J. G. 
Everts en Mr. A. Brants. De heeren van der Wulp en Everts wor- 
den beiden herkozen en verklaren zieh, onder dankzegging voor het 
in hen gestelde vertrouwen, bereid om de hun op nieuw opgedragen 
taak voort te zetten. 

Als plaats der volgende Zomervergadering (in 1880) wordt Zutphen 
gekozen en tot Voorzitter dier vergadering benoemd de heer Mr. A. 
Brants te Arnhem. De Secretaris zal aan dezen hiervan mededeeling 
doen en hem vragen of hij zich de keuze laat welgevallen. ') 

Inmiddels heeft de Commissie, aan welke het nazien der rekening 
is opgedragen, zich van hare taak gekweten, en brengt, bij monde 
van den heer Groll, rapport uit, zijnde de rekening in alle opzigten 
accoord bevonden. De Voorzitter zegt de Commissie dank voor hare 
bemoeijingen en brengt op nieuw den Penningmeester welverdiende 
hulde voor diens beheer. 

Na eenige oogenblikken pauze wordt overgegaan tot de weten- 
schappelijke mededeelingen. 


De heer van Hasselt herinnert aan eene voor eenige jaren door 
hem geschreven verhandeling in ons Tijdschrift over den merkwaar- 
digen cocon der Agroeca brunnea Blekw. 2) en laat alle de daartoe 


1) De heer Brants heeft in antwoord hierop te kennen gegeven, dat hij de be- 
noeming aanvaardt. 


2) Van deze kreeg hij er, in den zomer van dit jaar, weder een, met een 
aantal pulluli van den heer Heylaerts, — den ontdekker er van in ons vaderland, — 
uit de omstreken van Breda, waar de Brunmea bijzonder veelvuldig schijnt voor te 
komen. Ons nieuw medelid Henri W.de Graaf bragt hem, staande de Vergadering, 
insgelijks een paar van deze cocons, een’ sneeuwwitten en een’ bepleisterden , mede, 
door hem onlangs gevonden op den Koningsweg te Apeldoorn, 


XII VERSLA G. 


behoorende specimina, om te vergelijken, rondgaan. Sedert had hij, 
door eene gelukkige vondst van ons ijverig medelid Ritsema daartoe 
voorbereid, tweemalen gelegenheid tot het waarnemen der vervaar- 
diging van den niet minder zeldzamen vorm eener tweede Agroeca- 
species, namelijk van A. proxima Cambr. Hij heeft dezen bij eene 
vorige gelegenheid reeds voorloopig laten bezigtigen, doch doet hem 
nogmaals met een paartje op spiritus, ter vergelijking rondgaan. In 
plaats van den vorm eener flesch, vertoont deze oorspronkelijk de 
gedaante van een bekertje, waarop de oranje-gele ovula zijn geplaatst. 
Het is hem verder gebleken, dat de Proxima, even als de Brunnea, 
nu eens wel, dan weder niet, het primitieve coconnetje overspint en 
opzettelijk met modder of met zand omkleedt. Spreker deelt de bij- 
zondere omstandigheden mede, onder welke hij zelf het laatste heeft 
gezien en treedt in eenige beschouwingen, waarom zulks waarschijn- 
lijk de eene maal wordt nagelaten, de andere maal gedaan. Daar 
hij het voornemen heeft ook over dezen cocon een opstel voor het 
Tijdschrift aan te bieden, kunnen deze hier achterwege blijven. Nog 
van eene derde Agroeca-soort, in wier bestemming hij eenigszins in 
het onzekere verkeert, doch vermoedelijk van de A. cuprea Menge, 
laat hij, bij een fraai paartje, het kleinere witte, meer eenvoudige, 
doch ook gesteelde coconnetje bezigtigen, dat meer het peervormig 
voorkomen nabijkomt van dien der Ero variegata C. K. 

Dezelfde Spreker vertoont een uiterst zeldzaam, misschien wel 
eenig exemplaar eener Mygalide, afkomstig uit de bij hem ter be- 
stemming berustende collectie Araneiden, van de wetenschappelijke 
expeditie naar Sumatra der heeren van Hasselt, Snelleman en Veth. 
Het behoort naar zijne meening tot de familie der Liphistioidae van 
Thorell, uit welke slechts eene enkele soort van het eenig geslacht 
Liphistius, t. w. de L. desultor Schiödte beschreven schijnt te zijn. 
Hij is echter hierover mede nog in het onzekere, omdat door Schiödte 
zou worden opgegeven dat bij deze spin, die, door hare hoornplaten 
op het abdomen den schijn vertoont van geledingen te bezitten en 
alzoo een’ overgang te maken tot de Phrynoilae, — geene spintepels 
aanwezig zijn. Spreker doet der vergadering duidelijk opmerken, en licht 
dit door eene schetsteekening toe, dat die bij zijn specimen , ofschoon 
veel minder in het oog vallende dan bij de familie der Theraphoroidae 
Thorell, volstrekt niet geheel ontbreken. Daar het hem tot nu toe 
nog niet is gelukt het Tijdschrift van Kröyer, waarin de oorspron- 


VERSLAG. XIII 


kelijke mededeeling van Schiödte wordt aangetroffen, magtig te wor- 
den, onthoudt hij zich van eene bepaalde uitspraak. Na meer grondig 
onderzoek stelt hij zich echter voor, ook over deze hoogst belangrijke 
spinsoort, later, bij eene hem welwillend door onzen veelgeachten 
Voorzitter toegezegde afbeelding, eene afzonderlijke bijdrage te leveren. 


De heer Snellen vermeldt, als een nieuw bewijs van den ijver, 
waarmede ons medelid Mr. M. C. Piepers in Oost-Indië werkzaam is, 
dat hij van dezen in den herfst van 1878 weder eene collectie Ja- 
vaansche insecten heeft ontvangen, waarvan de Lepidoptera in zijne 
handen zijn gebleven. Met het uitzetten en rangschikken der laatsten 
onlangs gereed gekomen, bevond hij niet minder dan 424 soorten in 
meer dan 1200 exemplaren te hebben ontvangen. Bij de 80 soorten 
van Rhopalocera (waarbij 26 Lycaeniden) en die op 6 soorten na 
reeds gedetermineerd zijn, is waarschijnlijk niets nieuws, maar wel 
onder de Heterocera. Onder de merkwaardigste voorwerpen, door den 
heer Piepers overgezonden, rekent Spreker eene Sphingide, tot het 
geslacht Metagastes Boisd. behoorende, en waarvan eene uitvoerige 
beschrijving als bijlage achter dit Verslag is gevoegd. 

Verder deelt Spreker mede, dat hij gereed was gekomen met de 
bewerking der grootendeels door den heer Joh. F. Snelleman, maar 
ook door andere leden der Sumatra-expeditie op dat eiland verzamelde 
Lepidoptera. Onder de 339 soorten bevonden zich vele onbeschrevene, 
doch weder hoofdzakelijk onder de Heterocera. Niet minder dan 66 
soorten kunnen als nieuw worden bekend gemaakt. 

Leveren de eilanden Java en Sumatra weinig nieuwe soorten of 
merkwaardige varieteiten van Rhopalocera meer op, des te belang- 
rijker is dikwijls hetgeen men van de kleinere Oost-Indische eilanden 
ontvangt. Spreker is niet de eerste die daarop kan wijzen. De heer 
R. T. Maitland toch had vroeger reeds over eene belangwekkende 
verzameling Lepidoptera van het eiland Nias bij de westkust van 
Sumatra gesproken (zie Tijdschr. v. Ent. II, p. 24) en nu onlangs 
heeft de heer Heylaerts eene kleine collectie ontvangen van het eiland 
Poeloe-Bras, bij Atchin gelegen. Daarin bevonden zich niet alleen 
eene nieuwe soort van Thestias en een paar nog ongedetermineerde, 
stellig zeer zeldzame of nieuwe soorten van Euploea, maar ook eenige 
goede stukken eener zeer merkwaardige, nog onbekende varieteit van 
van Danais Chrysippus L., met grijze in plaats van tabakskleurige 


XIV Vo WR ISTE CASE. 


grondkleur. Spreker heeft van deze varieteit een exemplaar van den 
heer Heylaerts ontvangen en laat dit ter bezigtiging rondgaan, te 
gelijk met den type en de varieteit Aleippus van Chrysippus en eenige 
exemplaren uit verschillende streken van Oost-Indie en uit Nieuw- 
Holland, die allen min of meer van de Afrikaansche exemplaren ver- 
schillen. Het onderzoek der kleinere eilanden in onze kolonien zij 
dus iederen entomoloog aanbevolen die daartoe gelegenheid heeft. 


De heer Snellen van Vollenhoven zegt dat hij op 2 Mei 
dezes jaars eene optelling heeft gehouden der bekende inlandsche 
soorten van Hymenoptera terebrantia. 


Er waren in zijne lijst aangegeven '….. 0 . 1072 Soorten. 
Eater in 1876 sdoor hem’ gepubliceerd MR 2 rer 
Sedert heeft hij nog aangeteekend … . . . 2.2. 170 @ 


te zamen waren alzoo op bovengenoemden datum bekend 1519 soorten. 
Onder de 170 rog niet gepubliceerde soorten bevinden zich velen, 
die merkwaardig zijn, b. v.: 


1. Lyda arvensis Panz. Een zeer licht gekleurd 9 23 Junij bij 
Zeist (Ritsema). 

Gelijkt sterk op L. depressa Schr., doch verschilt doordien de 
schedel gelijkmatig bol is en niet door 2 groeven in 3 bolle kussen- 
tjes verdeeld. Voorts hebben de vleugels dikkere aderen en bruine 
randjes en is de teekening op het lijf en den kop nog veel fraaijer. 

De synonymie is nog al merkwaardig: Panzer gaf in 1799 eene 
afbeelding van de in Duitschland gewone varieteit onder den naam 
van Tenthredo depressa Schr., daarna in 1805 eene van de lichte var. 
onder den naam van Cephaleia arvensis, doch voegde daar eene be- 
schrijving bij van eene varieteit van Lyda hypotrophica, ’t geen hem 
later zoo in de war bragt, dat hij (Ari. Rev. II, p. 50) de meening 
uitsprak dat deze 3 dieren wel allen varieteiten van L. pratensis 
konden zijn. Het is dus niet vreemd dat Arvensis later door de en- 
tomologen niet meer herkend werd. Klug in 1808 citeerde Arvensis 
als eene hem onbekende soort, maar beschreef tevens het d als L. 
alpina uit Silezie. Herrich-Schäffer (119° Heft der Ins. D.) herkende 
de soort en gaf nog afbeeldingen van 2 verscheidenheden van 9 en 
van den gewonen 4; doch deze uiteenzetting werd door Hartig over 
het hoofd gezien; deze noemt Arvensis Panz. eene hem onbekende 


VERSLA G. IV; 


soort, maar beschrijft zes van hare verscheidenheden onder de namen 
van Klugii, saxicola, alpina, abietina, annulata en annulicornis. 
Saxesen, Giraud en eindelijk Zaddach hebben de zaak tot helder- 
heid gebragt, voor zoo verre het mogelijk is tot zekerheid te geraken 
zonder opkweeking der wespen uit identieke larven. Ratzeburg be- 
schrijft wel de larve van Arvensis, maar Zaddach en Brischke zeggen 
dat hij zich vergist en de larve van Hypotrophica voor zich had; 
zijne larve leefde op Abies. 


2. Ichneumon Coqueberti Wesm. Een d dat nog al in kleur afwijkt 
van den type, uitgekomen in April uit eene pop gevonden in een’ 
hollen wilgenboom aan den Wassenaarschen weg door ons medelid 
Destrée. 


3. In de Naamlijst vindt men opgegeven Ichn. fusorius L. 3 voor- 
werpen en in het Bijvoegsel nog een mannetje met donkere vleugels, 
gevangen in het duin bij Seheveningen in Augustus 1873. 

Vergelijking van de beschrijvingen in de Ichn. Suec. van Holmgrèn 
en de ontvangst van verschillende exemplaren uit het zuiden van 
Europa hebben Spreker geleerd, dat alleen de mannetjes met donkere 
vleugels de ware /usorius L. zijn en de overigen heeten moeten 
Ichn, similatorius F. Holmgrèn heeft namelijk aangetoond, dat Wes- 
mael zich vergist heeft in de duiding der Linnaeaansche soort en dat 
zijn Fusorius niets is dan Similatorius, terwijl zijn Amblyleles fusci- 
pennis de ware Fusorius van Linnaeus is. Van laatstgenoemde soort 
ontving Spreker van den heer Ritsema nog een d 30 Junij 1879 bij 
Oosterbeek bemagtigd. 


4. Als zeldzame en fraaije, voor onze Fauna nieuwe soorten van 
ware Ichneumoniden noemt Spreker nog: 

Hypomecus albitarsis Wesm. & Haag, Six. 

Eurylabus tristis Grav. g Katwijk binnen Junij, Rits. 

Platylabus niger Wesm. g Arnhem Julij, v. M. d. R. 


" dolorosus Grav. g Oirschot Junij, Maur. 
" pedatorius F. 9 var. den Haag, v. Hass. 
7 pullus Wesm. 2 var. den Haag April, id. 


” rufiventris Wesm. 9 Rott. Julij, Snellen. 
Ten slotte herinnert Spreker, dat hij op de 33° Zomervergadering, 
gehouden te Nijmegen, de namen heeft opgenoemd der hem bekende 
inlandsche soorten van het genus Typhlocyba van de Hemiptera ho- 


XVI VERSLA d. 


moptera, waaronder natuurlijk ook voorkwam de bekende 7. vittata L. 
Hij zeide toen dat er hem twee rassen van bekend waren, een groot 
en een klein ras (met gele stippels op den thorax). Het is hem nu 
gebleken dat dit laatste reeds door meer dan een schrijver als bijzon- 
dere soort afgescheiden is en reeds twee namen bezit, te weten: 7. 
diminuta Kirschb. en quadrisignata Hardy. Hij vermeldde toen de 
soort als vrij gemeen op Ornithopus perpusillus ; dit jaar werd echter 
door hem op dezelfde plek geen enkele gevangen. 


De heer Ritsema geeft een eerste supplement op zijne Naamlijst 
van Nederlandsche Bijen, dat als bijlage achter dit Verslag wordt 
gedrukt. Dit supplement is voornamelijk een uitvloeisel van het 
onderzoek der collectien van de heeren Maurissen , van den Brandt 
en Backer, alsmede van de vangsten gedurende dezen zomer van den 
heer Henri W. de Graaf en van hemzelven; het bevat 24 soorten en 
één geslacht als nieuw voor onze Fauna, terwijl daarentegen 7 soor- 
ten van de Naamlijst, hetzij als varieteiten, hetzij wegens onjuiste 
determinatie, moeten worden ingetrokken, hetgeen het totale cijfer 
op 29 geslachten en 212 soorten brengt. Onder deze 212 soorten zijn 
er 13, die tot dusver alleen in de provincie Limburg zijn aangetroffen. 
Tot zijn leedwezen is het Spreker nog niet mogen gelukken Spheco- 
des scabricollis Wesm. 4 in gezelschap aan te treffen met het wijfje, 
dat vermoedelijk met zijn Sph. perversus zamenvalt , hoewel hij zich 
in deze maand (Augustus) meermalen naar het plekje in de Kat- 
wijksche duinen begeven heeft, waar hij ten vorigen jare op 18 Augustus 
het 3 van Sph. scabricollis op distels en Senecio ving. 

Spreker maakt voorts nog melding van de verschijning in buiten- 
gewoon aantal van Vanessa Cardui en Plusia gamma, in de door 
hem bezochte duinstreken. 

Bijna al de aanwezige leden geven bij deze gelegenheid te kennen, 
dat zij elders hetzelfde hebben waargenomen. Volgens de Haagsche 
heeren vloog vooral de laatstgenoemde soort in de Scheveningsche 
duinen, zelfs bij dag, bij vele duizenden. De heer Snellen zag haar 
in groote hoeveelheden bij Rotterdam en mede bij Nijmegen, waar 
zij op bloeijende heide des daags, maar vooral des avonds voorkwam. 
Volgens den heer Oudemans, die van 17 tot 24 Augustus te Hilver- 
sum vertoefde, vloog zij aldaar in tallooze massa, en trok het ook 
zijne aandacht, dat Vanessa Cardui zich daar in nog grooter aantal 


VERSLAG. Xvit 


dan V. Io en Atalanta vertoonde. De heeren Everts en Leesberg, 
beiden dezer dagen van eene buitenlandsche reis teruggekeerd , ver- 
melden dat zij de in ’t oog loopend talrijke verschijning, zoowel van 
V. Cardui als van PI. Gamma, ook in Zwitserland en in Duitschland 
(Brunswijk, Hannover) hebben opgemerkt; de heer Everts zag Cardui 
tot zelfs in het hooggebergte op de sneeuw in vele exemplaren, o. a. 
op den St. Gothard langs de overblijfselen van lawinen. 

Wat betreft het thans zoo veelvuldig voorkomen en in ’t algemeen 
de zeer ongelijkmatige verschijning van Vanessa Cardui, maakt de 
heer Snellen van Vollenhoven de opmerking, dat welligt het late 
maaijen, ten gevolge van het ongunstige weder van dezen zomer, 
aanleiding kan gegeven hebben dat de rupsen dit jaar tot vollen 


wasdom zijn gekomen. 


De heer Oudemans deelt eenige bijzonderheden mede omtrent de 
Acarinen, eene afdeeling der ongevleugelde insecten, bijna uitslui- 
tend uit mikroskopische wezens bestaande, die over ’t algemeen weinig 
beoefenaars onder de zoologen telt en, zooveel hem bekend is, nog 
door geen enkel lid der Vereeniging speciaal is behandeld. Hij laat 
een aantal (ongeveer 150) miskroskopische praeparaten zien, betrek- 
king hebbende op een vijftigtal soorten van Acarina, Pedipalpi, Pe- 
diculi en Syphonaptera, en laat verscheidene door hem vervaardigde 
teekeningen rondgaan, vergroote afbeeldingen van Acarinen bevat- 
tende. Hij verklaart nog slechts eene zeer oppervlakkige kennis van 
deze dieren te bezitten, omdat hij geene andere werken daarover 
heeft kunnen raadplegen dan dat van Andrew Murray, Economic 
Entomology, Aptera, door hem als bij toeval gevonden in de acade- 
mische bibliotheek te Utrecht. Dit boek stelde hem in staat althans 
eenige der door hem waargenomen inlandsche geslachten en soorten 
te herkennen. Als zoodanig noemt hij: Trombidium holosericeum F., 
Gamasus Coleopterorum L. en marginatus Dug., Hydrachna geographica 
Koch, Dermamyssus Avium Dug. en Hirundinis Herm., Ixodes ricinus 
Koch en Bovis Riley, Tyroglyphus Siro L. en longior Gerv., Glyci- 
phagus destructor Schr., cursor Gerv. en spinipes Fum., Sarcoptes 
Scabiei Latr., Demodex folliculorum Simon, benevens nog niet gede- 
termineerde soorten van de genera Hyalomena Koch, Diplostaspis 
Herm., Oribata Latr., Cheyletus Latr. en Dermaleichus Koch. Spreker 


wijst op de verscheidenheid in vorm van de Acarinen, die hij heeft 
H 


XVIII VERSLAG. 


waargenomen en deels afgebeeld, en hoopt in eene volgende verga- 
dering meer daarvan te kunnen vermelden, nu hij reeds aanstonds 
van eenige der aanwezende Leden nuttige wenken omtrent de studie 
der Acarinen en andere Aptera mogt ontvangen, en vooral nadat hij 
door de welwillendheid van ons geacht medelid, den Generaal van 
Hasselt, in staat is gesteld een aantal hem vroeger onbekende wer- 
ken te raadplegen. 


De heer Everts vestigt in de eerste plaats de aandacht op eene 
in het Italiaansch geschreven verhandeling van Dr. Paul Mayer, 
over zintuigen zetelende in de sprieten der Diptera !). Genoemde 
schrijver meent, even als Professor Vitus Graber ?), in het laatste 
sprietenlid van sommige vliegen (Eristalis tenax L., Syrphus balteatus 
de G., Sicus ferrugineus L., Musca vomitoria L., eene Drosophila- 
soort enz.) bepaalde gehoorholten te hebben herkend, in verband 
staande met de haartjes waarmede de sprieten zijn bekleed en met 
kleine ingedrukte putjes, die onder den mikroskoop in meer of min- 
der aantal op de sprieten te zien zijn. Naar aanleiding van een 
geschrift van Berte 3) heeft de schrijver zich ook bezig gehouden 
met het mikroskopisch onderzoek van de sprieten der vloo, waarin 
zich in ’t midden en aan het eind der groeven ook haartjes bevin- 
den, die, naar des schrijvers meening, als organen van zintuigen te 
beschouwen zijn. De verhandeling van Dr. Mayer, die door een 
aantal afbeeldingen is opgehelderd, gaat ter inzage onder de aan- 
wezigen rond. 

In de tweede plaats stelt de heer Everts ter bezigtiging een aantal 
door hem vervaardigde schetsteekeningen, een overzigt bevattende 
van de kenmerken der Coleoptera, en geschikt om de studie der in 
Nederland voorkomende soorten gemakkelijk te maken. 

Ten derde beveelt Spreker zich zeer aan voor het ontvangen van 
inlandsche voorwerpen van de geslachten Malthodes en Malthinus, 


1) De verhandeling is getiteld: Sopra certi organi di senso nelle antenne dei 
Ditteri, Memoria di Dott. Paulo Mayer, en maakt deel uit van de werken der 
Reale academia dei Lincei, anno CCLXXVI (Roma 1879). 

2) Ueber neue, otocystenartige Sinnesorgane der Insecten, in Archiv für mikros- 
kopische Anatomie, Bd. XVI (1878) S. 36, Taf. III u. IV. 

3) F. Berte, Contribuzione all’ anatomia ed alla fisiologia delle antenne degli 
Afanitteri; in Ricerche fatte nel laboratorio di anatomia normale della R. universita 
di Roma 1878. Vol. If, fasc. I, p 77, tav. VI. 


VERSLAG. XIX 


omdat ten opzigte van deze eene leemte in zijne collectie is ontstaan, 
ten gevolge van het verloren gaan eener bezending, die hij naar 
Duitschland aan den heer Kiesenwetter had gezonden, met het doel 
om de determinatien te verifiëren; wel heeft hij later een aantal 
Europesche soorten in de plaats ontvangen, doch hem ontbreken nu 
daarbij inlandsche exemplaren. 

Spreker laat ten slotte ter bezigtiging rondgaan eene kleine collectie 
goed geconserveerde Javaansche Coleoptera, meest kleinere soorten, 
hem door ons medelid, den heer Sythoff te Batavia overgezonden. 


De heer Henri W. de Graaf vertoont eenige exemplaren van 
eene nog niet in Nederland waargenomen Noctuine, namelijk Dian- 
thoecia albimacula Borkh., die hij in de Wassenaarsche duinen tegen 
rasterwerk heeft gevonden. 


De heer Groll laat een paar voorwerpen zien van Cerocoma 
Schaefferi L., van welke soort in dezen zomer een zevental exem- 
plaren bij Doetichem op bloeijende veldkamille zijn gevangen, en 
welke dientengevolge als eene nieuwe soort voor onze Fauna kan 
worden aangeteekend. 


De heer Leesberg wijst nogmaals, gelijk reeds bij eene vroegere 
gelegenheid Dr. Everts deed, op de wenschelijkheid van boomzwam- 
men en champignons naauwkeurig te onderzoeken, waardoor onge- 
twijfeld menige nog niet als inlandsch bekende soort zal gevonden 
worden. Op die wijze werd door hem in dezen zomer nabij Olden- 
zaal Liodes humeralis Kug. gevangen en even over de grenzen Batrisus 
formicarius Aubé. Dat weinig bezochte plaatsen soms zeer belang- 
rijke insecten kunnen opleveren, bleek hem door de ontvangst onlangs 
uit ’s Lertogenbosch van vijf exemplaren van den zeldzamen Phyto- 
nomus Arundinis Gyll. en van zes exemplaren van Lirus paraplecti- 
cus L. Overigens sluit Spreker zich aan bij het verzoek van den 
heer Everts, om vertegenwoordigers te ontvangen der genera Mal- 
thodes en Malthinus, omdat ook zijn voorraad zich in de verloren 
gegane bezending bevond. 


De heer van der Wulp doet in de eerste plaats opgave van een 
vijftal soorten, als verder bijvoegsel op het eerste deel van zijn werk 


xx VERSLAG. 


over de Dipterologische Fauna van ons land, namelijk: Brachycampta 
caudata Winn., waarvan de heer Six in Mei een exemplaar bij den 
Haag ving; Zygomyia valida Winn., door den heer Maurissen bij 
Maastricht aangetroffen; Sciophila hyalinata Meig., waarvan een d in 
October des vorigen jaars te Venlo door den heer van den Brandt 
werd gevangen; Limnophila Lucorum Meig., mede te Venlo door 
denzelfden; en Limnophila Phaeostigma Schumm., in Mei te Rijen in 
Noordbrabant door Dr. Piaget. Ten aanzien van laatstgemelde soort 
merkt Spreker op, dat op deze ook volkomen past de beschrijving 
van L. arctica Zett., welke dus als synoniem moet worden beschouwd. 
Hij vestigt bij deze gelegenheid de aandacht op het aderbeloop der 
vleugels bij de beide genoemde soorten van het geslacht Limnophila, 
waarvan hij eene schetsteekening vertoont; ofschoon het bij beiden 
den typischen vorm van het genus bezit, levert het nogtans stand- 
vastige verschillen op, waardoor deze soorten van elkander gemak- 
kelijk te onderscheiden zijn. 

In de tweede plaats vermeldt Spreker nog een paar andere soorten 
van Diptera, nieuw voor onze Fauna, die dezen zomer in de om- 
streken van den Haag zijn gevangen, te weten: 

1°. Leptopa filiformis Zett., door Zetterstedt om den langwerpigen 
vorm der oogen en het vierringelige achterlijf onder de Anthomyinen 
gerangschikt, maar volgens den geheelen habitus en velerlei kenmer- 
ken veeleer tot de Cordylurinen te brengen; overeenkomst met Cor- 
dylura albipes Fall. is b. v. niet te miskennen, niettegenstaande in 
toog vallende afwijkingen; ter vergelijking wordt van beide genoemde 
soorten een exemplaar ter bezigtiging aangeboden. 

2°. Eene uiterst kleine Oscinis-soort met rudimentaire vleugels, 
door het geoefend oog van ons medelid, den heer Six, ontdekt en in 
een drietal exemplaren door hem aan Spreker medegedeeld. Eene 
dergelijke soort is door Zetterstedt beschreven onder den naam van 
Osc. brachyptera; de voorwerpen komen echter niet in alle opzigten 
met die beschrijving overeen, zoodat hier misschien aan eene andere, 
zeer verwante soort zou kunnen gedacht worden; opmerkelijk is de 
naar evenredigheid zeer groote kop; ook deze exemplaren, die onder- 
ling nog al verschillen in grootte en in de mate van ontwikkeling der 
vleugels, worden in natura ter bezigtiging gesteld, tevens met eene 
schetsteekening, die van een hunner is gemaakt. 


VERSLAG XXI 


De heer Kallenbach eindelijk vertoont eene doos met verschil- 
lende insecten, door hem van Banana (Zuidwestkust van Afrika) 
ontvangen; daaronder trok bijzonder de aandacht een fraai exemplaar 
eener reusachtige soort van Myrmeleon, bij welke de ondervleugels 
veel donkerder zijn gevlekt dan de bovenvleugels. 


Den volgenden dag (31 Augustus) werd eene gezamenlijke excursie 
ondernomen naar de Vogelenzang. Ongelukkig maakte het ongunstige 
weder, waardoor de gansche zomer zich had gekenmerkt, ten gerieve 
der entomologen geen uitzondering: nadat ’s morgens vroeg zware 
regenbuijen waren gevallen, werden deze later door een sterken en 
vrij guren wind vervangen. Deels afgeschrikt door het weder, deels 
om andere redenen, zijn sommige Leden, o.a. de heeren Snellen van 
Vollenhoven en van Hasselt, dan ook niet van de partij geweest. In 
’talgemeen was men, ofschoon de verwachting niet groot was, over 
de vangsten weinig voldaan. De Lepidopterologen vingen niets van 
eenig belang. Door de heeren Everts en Leesberg werden nog al 
eenige Coleoptera verzameld, waaronder enkelen, die vermelding ver- 
dienen, als Quedius picipes Marsh., Megarthrus sinuaticollis Lac., 
Anisotoma calcarata Er., Agathidium laevigatum Er., Meligethes maurus 
Strm., Cis nitidus Hrbst. (F. n. sp.), Gymnetron labile Hrbst., Cionus 
Blattariae F., Orchestes Rusci Hrbst., Rhytidosomus globulus Hrbst. 
en Amalus scortillum Hrbst. Van Diptera eindelijk werd door den 
heer van der Wulp gevangen Sargus flavipes Meig., Volucella zonaria L. 
en Syrphus glaucius L., terwijl overigens door hem eenige Cecido- 
myien-gallen werden medegenomen, waaronder de omgekrulde en rood 
gekleurde bladranden van Polygonum persicaria, waaruit zich na 
eenige dagen het mugje ontwikkelde van Cecidomyia Persicariae L., 
welke soort nog niet als inlandsch bekend was. 


BESCHRIJVING EENER NIEUWE 


SPHINGIDE, METAGASTES PIEPERSII 


van Java (Kedirie), 
DOOR 


P. C. T. SNELLEN. 


Een prachtig en versch exemplaar dezer onbeschreven soort van 
den heer Piepers ontvangen hebbende en onzeker zijnde wanneer ik 
eene bewerking der van hem in 1877 en 1878 ontvangen Javaansche 
Lepidoptera het licht kan doen zien, komt het mij voor dat de be- 
kendmaking van dezen fraaijen vlinder niet ongepast is. 

Het voorwerp is vrouwelijk en heeft eene vlugt van 108 mm, 
Sprieten zoo lang als een derde der voorvleugels, de punt eenigszins 
haakvormig, op de onderzijde bruingrijs, op den rug geelwit; tus- 
schen hen loopt een geelwit dwarsstreepje over den kop dat de 
wortels verbindt. Palpen zoo breed als de helft der oogen, stomp, 
niet langer dan de kop, okergeel, lid 3 olijfgroen als het aangezigt. 
Thorax (ook palpen en kop) met eene als fluweel kort geschoren 
fijne beharing. Eene groote, op het schildje stomp gepunt toeloo- 
pende, scherp begrensde driekante vlek is donker olijfgroen; zij be- 
slaat de voorhelft der schouderdeksels, die overigens, even als de zijden 
van den achterrug, licht groengrijs zijn. Deze teekening van den 
thorax herinnert dus eenigszins aan die van Smerinthus ocellata , waar 
zij echter anders gevormd is. 

Voorvleugels met regten, doch tegen de scherpe, kort haakvormig 
gekromde punt gebogen voorrand. De achterrand is ruim half zoo 
lang als de voorrand, van ader 7 tot 4 ongebogen en dan tot den 


BESCHRIJVING EENER NIEUWE SPHINGIDE. XXIII 


breed gelobden staarthoek flaauw gebogen. Binnenrand iets gezwaaid. 
De achtervleugels zijn gevormd als bij Smerinthus ocellata. 

Grondkleur der voorvleugels een flaauw glanzig licht olijfgroen, dat 
op het wortelderde grijsachtig, tegen vleugelpunt en staarthoek don- 
kerder en frisscher is. Bovendien is eene ongeveer driekante, langer 
dan breed zijnde plek op den binnenrand roodachtig grijs, paarsgrijs 
gemengd en het achterrandsderde bleek paars gevlekt. Zij zijn ge- 
teekend met eene smalle olijf bruine dwarsstreep, die van een derde 
des voorrands verdunnend naar den staarthoek loopt, van de midden- 
cel af de roodachtig grijze binnenrandsvlek franjewaarts begrenst, en 
bij den staarthoek nog door eene evenwijdig loopende roestbruine 
lijn wordt vergezeld. Verder ziet men nog zes gegolfde dwarslijnen, 
die in de binnenrandsvlek, welke door de eerste wortelwaarts wordt 
begrensd, bruin, overigens olijfgroen zijn en in de vleugelpunt door 
eene lichtpaarse lijn gedeeld worden. Franje olijfgroen met bruine spits. 

Achtervleugels bleekrood, eene ronde vlek aan den wortel en eene 
breede streep voor den achterrand donker karmozijnrood, de laatste 
in cel 2 en 3 donker kersbruin wordende en beide teekeningen ver- 
vloeijend. Binnenrand licht olijfgrauw; achter eene witte, bruin 
gedeelde streep in den staarthoek is de achterrand eerst 2 mm. breed, 
boven ader 2 lijnsmal olijfgroen, tot zoo ver ook de franje olijfgroen, 
verder okergeel. 

Achterlijf groengrijs met eene smalle bruine lijn over den rug. 

Onderzijde der vleugels goudkleurig okergeel, langs den achterrand 
olijfgrauw gemengd en met drie gegolfde olijfgroene dwarslijnen op 
drie vierden. 

Borst, buik en pooten geelachtig olijfgroen, de laatsten buiten- 
waarts donkerbruin, de buik met eene bruine middenlijn. 

Zuiger kort en dun doch opgerold; achterscheenen met vier korte 
sporen. 

Door de levendige kleuren van de beide soorten van Boisduval’s 
genus goed onderscheiden. 

Het exemplaar schijnt gekweekt, doch de heer Piepers deed mij 
geene opgaven omtrent de rups. 


EERSTE SUPPLEMENT 


OP DE 


NAAMLIJST DER NEDERLANDSCHE HYMENOPTERA ANTHOPIILA 


234 


24a 


36a 


46a. 


DOOR 


C. RITSEMA Cz. 


(Zie Tijdschr. v. Entom. dl. XXII, p. 21). 


Aanwinsten voor onze Fauna. 


Gen. HALICTUS Latr. 


. Quadristrigatus, 
Latr. 


. Laevigatus, Kirby. 


. Longulus, Smith. 


Spec. ? 


Schenck, Die Nassauischen Bienen (Jahrb. d. 
Vereins f. Naturk. in Nassau. Heft XIV 
(1859). S. 280, n° 2. 

Een 9 20 Augustus 1878 bij Venlo, v. d. 
Brandt. — Beide sexen bij Maastricht, 
Maurissen. 


Schenck, N. B. S. 281, n° 4. 
Een 4 bij Maastricht en een 9 in Mei 1870 
bij Houthem (Limburg), Maurissen. 


Schenck, Berliner Entomologische Zeitschrift. 
Jahrg. 1874. S. 162, n° 4 und Jahrg. 
1875. S. 325. 

Een ¢ in Augustus 1877 bij St. Pieter en 
een dito bij Meerssen (Limburg), Maurissen. 


Een 4 28 Julij 1879 bij Apeldoorn, Henri 
W. de Graaf, 


NEDERLANDSCHE HYMENOPTERA ANTHOPHILA, XXV 


Gen. ANDRENA Fabr. 


53a. Hattorfiana, Fabr. Schenck, N. B. S. 234, n° 1. 
Een 2 bij Venlo, v. d. Brandt. 


63a. Thoracica, Fabr. Schenck, Zweiter Nachtrag zur N. B. (Jahrb. 
d. Vereins f. Naturk. in Nassau. Beft XXI 
und XXII (1868) S. 295, n° 3. 
Een d 22 April 1878 en een g 20 Augustus 
daaraanvolgende bij Venlo, v. d. Brandt. 
— Twee wijfjes bij Maastricht, Mauris- 
sen. — Een d 6 Mei 1871 te Wolfheze, 
Backer. 


68a. Moravitzi, Thoms. ‘Thomson, Hymenoptera Scandinaviae. Tom. 
Hp. (8,0. 6. 
Een 9 31 Mei 1879 aan den Plasmolen (Lim- 
burg), Rits. 


71a. Fulvida, Schenck. Schenck, N. B. S. 241, n° 22. 
Een 9 10 Junij 1876 bij Venlo, v. d. Brandt. 
— Een dito 24 Junij 1879 bij Utrecht en een 
ander zes dagen later te Oosterbeek, Rits. 


72a. Spec.? Een 9 7 September 1877 bij Venlo, v.d.Brandt. 
83a. Squamigera , Schenck, N. B. S. 252, n° 42 (hier als A. 
Schenck. hirtipes Pz.) — Id. Zweit. Nachtr. 3. N. B. 


S. 291, n° 15 (hier als A. squamea Gir.) 
— Id. Berl. Ent. Zeitschr. Jahrg. 1874. 
S. 339, n° 4. 

Het g 2 Julij 1879 te Oosterbeek in bloemen 
van Campanula, Rits. 


84a. Chrysopyga, Schenck, N. B. S. 254, n° 46. 
Schenck. Een ¢ bij Maastricht, Maurissen. 


84b. Xanthura, Kirby. Smith, Catalogue of British Hymenoptera in 
the collection of the British Museum. Sec. 
Ed#Part Ij, p. 74, n° 63. 
Om Leiden, Perrin en Rits. — Bij Rotter- 
dam, Fransen. — Bij Loosduinen, Utrecht, 


XXVI BERSTE SUPPLEMENT OP DE NAAMLIJST DER 


Breda, Velp, Oosterbeek en op Texel, 
Rits. — Bij Apeldoorn, Henri W. de Graaf. 


85a. Propinqua, Schenck. Schenck, N. B. S. 258, n° 51 (hier als 
A. Lewinella Kirby). — Id. Zweit. Nachtr. 


z. N. B. S. 292, n° 18. — Id. Stettiner 
Entomologische Zeitung. Jahrg. 1870. S. 
408, n° 2. 


Een g bij Breda, Heylaerts. — Dezelfde 
sexe bij Maastricht, Kerkrade en Houthem 
(Limburg), Maurissen. — Eenige wijfjes 
31 Mei 1879 aan den Plasmolen (Limburg) 
op bloemen van eene Brassica-soort, Rits. 
— Een 9 10 Augustus 1879 bij Apel- 
doorn, Henri W. de Graaf. 


Gen. CILISSA Leach. 


91a. Melanura, Nyl. Schenck, N. B. S. 210, n° 2. 
Een ¢ bij Maastricht, Maurissen. 


IXa. Gen. HALICTOIDES Nyl. 


966. Dentiventris, Nyl. Schenck, N. B. S. 207, n° 1. 
Een 4 10 Augustus 1879 bij Apeldoorn, 
Henri W. de Graaf. 
Gen. OSMIA Panz. 


98a. Bicolor, Schrank. Schenck, N. B. S. 338, n° 3. 
Een 9 bij Maastricht, Maurissen. 


Gen. NOMADA Fabr. 


135a. Armata, H. Sch. Schenck, N. B. S. 188, n° 14. 
= cincticornis Nyl.) Een 2 bij Maastricht, Maurissen. 


1364. Spec. ? Een g bij Maastricht, Maurissen. 


136b. Ferruginata, Kirby. Schenck, N. B. S. 190, n° 16. 
Een 9 4 Augustus 1879 bij Apeldoorn, 
Henri W. de Graaf. 


140a. Rhenana, Moraw. Schenck, N. B. S. 191, n° 18 und S. 


NEDERLANDSCHE HYMENOPTERA ANTHOPHILA. XXVII 


388, n° 7 (hier als N. xanthosticta 
Kirby). — Id. Zweit. Nachtr. 3. N. B. 
S.342, n° 9 (hier als N. rufipes Schenck). 
— Id, Berl. Ent. Zeitschr. Jahrg. 1873. 
S. 254. 

Een 2 5 Augustus 1877 bij Meerssen en 
een ander 21 Augustus 1878 bij Gronds- 
veld (Limburg), Maurissen. 


Gen. STELIS Panz. 


158a, Breviuscula, Nyl. Schenck, N. B. S. 350, n° 3 (hier als St. 


pygmaea Schenck). 
Een ¢ 30 Julij 1879 aan het Udelermeer, 
Henri W. de Graaf. 


Gen. ANTHOPHORA Latr. 


165a. Aestivalis, Panz. Schenck, N. B. S. 169, n° 2. 


Een d 30 April 1874 te Oosterbeek, Backer. 


1650. Parietina, Fabr. Schenck, N. B. 8. 169, n° 6. 


Een ¢ te Oosterbeek, Backer. 


Gen. BOMBUS Latr. 


180a. Confusus, Schenck. Schenck, N. B. S. 151, n° 5. 


43. 
44, 
65. 
103. 


151. 


174, 


182, 


Een ¢ bij Maastricht, Maurissen. 


Soorten van mijne „ Naamlijst” welke als varieteiten of wegens 
onjuiste determinatie moeten vervallen. 


Halictus spec? ) als varieteiten van n° 42 

Halictus spec ? H. seastrigatus Schenck. 

Andrena apicata Smith, als var. van n° 66 A. Lapponica Zett. 

Osmia spec? als var. van n° 102 0. fuciformis Latr. 

Coelioxys obtusata Schenck, als var. van n° 150 C. rufescens 

St. Farg. volgens kantteekening in een van Prof. Schenck ont- 

vangen exemplaar der Nassauischen Bienen. 

Bombus lucorum Linn., als var. van n° 173 B. terrestris Linn. 
7 soroënsis Fabr., wegens onjuiste determinatie. Het 

exemplaar toch door Fransen bij Rotterdam gevangen is sedert 


XXVIII 


29. 


66. 


81. 


87. 


87a. 


EERSTE SUPPLEMENT OP DE NAAMLIJST DFR 


door Dr. Kriechbaumer te Miinchen bestemd als B. Derhamel- 
lus Kirby, dat door van der Wulp bij den Haag gevangen als 
B. lapidarius Linn., welke beide soorten reeds als n° 180 en 
181 in de ,Naamlijst” voorkomen. 


Synonymische opmerkingen, enz. 


Halictus canescens Schenck. Deze naam moet door den oude- 
ren naam prasinus Smith vervangen worden. De identiteit van 
beide soorten is mij uit een mij door den heer Edw. Saunders 
toegezonden exemplaar van Prasinus gebleken. 
Andrena spec? Deze soort is door Dr. Kriechbaumer als À. 
Lapponica Zett. bestemd. 
Andrena fulvescens Smith. Deze naam moet volgens Schenck 
en Kriechbaumer door den ouderen naam humilis Imh. vervan- 
gen worden. 
Andrena varians Rossi. Hier moet de auteursnaam in Kirby 
veranderd worden. 
Apis varians Rossi toch is volgens Schenck en Kriechbaumer 
de tegenwoordig als Chalicodoma muraria Fabr. bekende bij. 
Varieteiten van Andrena varians Kirby zijn: A. mixta Schenck, 
van welke een 2 4 Mei van dit jaar door den heer Swierstra 
in de Watergraafsmeer bij Amsterdam gevangen is, en A. hel- 
vola Kirby (? Linn.) 
Andrena longipes Smith. Deze naam moet volgens Smith door 
den ouderen naam bucephala Steph. vervangen worden. 
Andrena nitidiuscula Schenck. Deze naam moet volgens Schenck 
en Kriechbaumer door den ouderen naam lucens Imh. vervan- 
gen worden. 
Andrena analis Panz. Dr. Kriechbaumer, aan wien ik op ver- 
langen het door mij gevangen voorwerp heb opgezonden, her- 
kende daarin de soort door hem onder den naam basilinea 
beschreven (Verhandl. Wien. zool. bot. Gesellsch. Jahrg. 1873. 
S. 57, n° 8), welke naam voorloopig voor deze soort moet wor- 
den aangenomen. Het is de Andrena analis van Smith en 
Schenck, doch niet van Fabricius noch van Panzer, en syno- 
niem met A. tarsata Thoms. (? Nyl). Volgens Dr. Kriech- 
baumer zijn A. analis Fabr. en A. tarsata Nyl. nog te herken- 


CAS 


102. 


151. 


134. 


189. 


NEDERLANDSCHE HYMENOPTERA ANTHOPHILA. XXIX 


nen soorten, de laatste welligt = chrysoscelis Kirby, terwijl 
A. analis Panz. uit A. ventralis Imh. d met A. haemorrhoa Fabr. 
d als Q bestaat. 

Cilissa tricincta Kirby. Deze naam moet door den ouderen 
naam leporina Fabr. vervangen worden. 

Osmia spec? Deze soort is door Dr. Kriechbaumer als 0. fuci- 
formis Latr. bestemd, met n° 103 als varieteit daarvan. 
Nomada ruficornis Linn. Hier moet de auteursnaam in Schenck 
veranderd worden, daar N. ruficornis Linn. synoniem is met 
N. flava Panz. 

Nomada ruficornis Schenck is Smith’s N. lateralis; N. late- 
ralis Panz. is door Smith als N. Bridgmaniana beschreven. 
Edw. Saunders stelt nu voor N. lateralis Smith (niet Panzer) 
= N. ruficornis Schenck (niet Linnaeus) den naam Smithii 
voor, die dus voor n° 131 moet worden aangenomen. 

Nomada flava Panz. Deze naam moet door den ouderen naam 
ruficornis Linn. vervangen worden. 

Bombus equestris Fabr. Deze naam moet in B. elegans Seidl. 
= distinguendus Moraw. = fragrans Kirby en Nyl. (niet 
Pallas) veranderd worden. 

Volgens Dr. Kriechbaumer is Bombus equestris Fabr. waar- 
schijnlijk de door Pallas als B. canus beschreven soort, van 
welke ’s Rijks Museum te Leiden een volgens het etiquet uit 
Siberië afkomstig voorwerp van het Berlijnsch Museum ontvan- 
gen heeft. 


De nu juist een jaar geleden opgemaakte Naamlijst van Neder- 
landsche bijen telt 195 soorten verdeeld over 28 geslachten. Hiervan 
vervallen zoo als ik hierboven vermeld heb 7 soorten, waar tegenover 
eene aanwinst staat van 24 soorten en eeu geslacht, zoodat wij nu 
tot een getal van 212 soorten en 29 geslachten gekomen zijn. 


Leiden, 29 Augustus 1879. 


LIJST DER LEDEN 


VAN DE 


NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGINCHE VEREENIGING 


op 30 Augustus 1879, 


MET OPGAVE VAN HET JAAR HUNNER TOETREDING, ENZ. 


ende 


BEGUNSTIGERS. 


De heer J. Kneppelhout, Hemelsche Berg te Oosterbeek. 1867. 
» » Dr. François P. L. Pollen, te Scheveningen. 1867. 
Mevrouw Hartogh Heys van de Lier, geb. Snoeck, te ’s Gravenhage. 1868. 
De heer Dr. F. J. L. Schmidt, te Rotterdam. 1869. 
n » Mr. J. Thiebout, te Zwolle. 1869. 
Jhr. Mr. W. C. M. de Jonge van Ellemeet, te Oost-Capelle 
bij Middelburg. 1870. 


EERELEDEN. 


De heer Dr. G. F. Westerman, Directeur van het Koninklijk Zoologisch 
Genootschap Natura Artis Magistra, te Amsterdam. 1858. 
n » H. T. Stainton, Esq. Mountsfield, Lewisham bij Londen. 1861. 
n n Dr. C. Felder, lid der Kais. L. C. Academie der Naturwis- 
senschaften en Burgemeester van Weenen. 1861. 
n n Prof. J. 0. Westwood, F. L. S., Directeur van het Hopean 
Museum te Oxford. 1862. 
n n Jhr. J. L.C. Pompe van Meerdervoort, te St. Petersburg. 1864. 
n n Dr. Gustav L. Mayr, Professor aan de Hoogere Burgerschool 
te Weenen. 1867. 
n n Dr.H.D.J.Wallengrèn, te Farhult, bij Höganäs in Zweden. 1871. 
n n R. Mac Lachlan, F. L. 8., te Londen. 1871. 
n » Dr. T. Thorell, voormalig Hoogleeraar in de Zoologie aan de 
Hoogeschool te Upsala in Zweden. 1872. 
» n Dr. C. A. Dohrn, President der Entomologische Vereeniging 
te Stettin. 1873. 


De heer 


n n 
De heer 
9» n 
n 32 
n ” 
Z. Exe. 
De heer 
n ” 
n n 
n n 
n n 
n n 
De heer 
n ” 
n n 
De heer 
n n 
n n 
n n 
n n 
n n 
n n 


LIJST DER LEDEN ENZ. XXXI 


M. E. Baron de Selys Longchamps, te Luik. 1874. 
Dr. V. Signoret, te Parijs. 1874. 


CORRESPONDERENDE LEDEN. 


Prof. Arn. Förster, Hoofdleeraar aan de Hoogere Burgerschool 
te Aken. 1853. 

Emil vom Bruck, te Crefeld. 1855. 

Frederic Moore, Bestuurder van het Museum der voormalige 
Oost-Indische Compagnie te Londen, 1864. 

J. W. May, Consul-Generaal der Nederlanden te Londen. 1865. 
Mr. J. W. van Lansberge, Gouverneur-Generaal van Neder- 
landsch Indië, te Batavia. 1865. 

Prof. P. C. Zeller, Grünhof bij Stettin. 1867. 

W. Mink, Hoofdleeraar aan de Hoogere Burgerschool te Cre- 
feld. 1867. 

Dr. H. Weyenbergh, Hoogleeraar aan de Hoogeschool te Cordova 
in de Argentijnsche Republiek. 1872. 

Dr. W. Marshall te Weimar. 1872. 

J. Putzeys, te Brussel. 1874. 

A. Fauvel, te Caen. 1874. 


BUITENLANDSCHE LEDEN. 


Henri Vicomte de Bonvouloir, Archiviste-adjoint de la Société 
entomologique de France, Rue de l'Université, 15, te Parijs. 
(1867—68). 

H. Jekel van Westing, lid der K. Acad. der natuuronderzoe- 
kers te Moscou en van verscheidene entomol. genootschappen, 
Rue Letort, 2, te Parijs. (1868—69). 

J. Lichtenstein, villa la Lironde bij Montpellier (1878 —79). 


GEWONE LEDEN, 
1845-46. 


Dr. J. G. H. Rombouts, te Groesbeek. 

F. M. van der Wulp, Denneweg, 116, te ’s Gravenhage. — Diptera. 
Dr. M. C. Ver Loren van Themaat, huize Schothorst, te 
Hoogland bij Amersfoort. — Algemeene Entomologie. 

J. W. Lodeesen, Prinsengracht bij de Reestraat, 377, te Amster- 
dam. — Lepidoptera indigena. 

Dr. J. R. E. van Laer, te Utrecht. 

Mr. H. Ver Loren van Themaat, te Utrecht. — Lepidoptera. 
Mr. S. C. Snellen van Vollenhoven, Phil. nat. Dr., Laan 
van Meerdervoort, 48, te ’s Gravenhage. — Hymenoptera en 
Hemiptera. 


> O KT LIJST DER LEDEN ENZ. 


De heer W. O. Kerkhoven, te Lochem. 


1351-52. 
De heer R. T. Maitland, Direeteur van den Kon. Zoologisch-botanischen 
Tuin te ’s Gravenhage. — Algemeene Entomologie. 
» » P.C. T. Snellen, Leuvenhaven, te Rotterdam. — Lepidoptera. 
0 Dr..M. Imans, te Utrecht. 
nn Dr. W. A. J. van Geuns, Oude Gracht, te Utrecht. 


1852-53 
De heer Mr. H. W. de Graaf, Noordeinde, 123, te ’s Gravenhage. — 
Inl. Lepidoptera, bijzonder Microlepidoptera. 
G. M. de Graaf, Heerengracht, te Leiden. — Lepidoptera. 
» n G.A. Six, De Ruiterstraat, 65, te ’s Gravenhage. — Hymenoptera. 
n » Dr. W. Berlin, Hoogleeraar aan de Universiteit, Plantage 
Parklaan n°. 3, te Amsterdam. 


n n 


1855-56. 
De heer A. A. van Bemmelen, Directeur van de Diergaarde te Rot- 
terdam. — Algemeene Entomologie. 
n » Mr.E.A.de Roo van Westmaas, Huize Daalhuizen , te Velp. — 
Lepidoptera. 
1856-57 


De heer Mr. J. Herman Albarda, te Leeuwarden. — Inlandsche Lepi- 
doptera (bijzonder Microlepidoptera) en Neuroptera. 

Mr. W. Albarda, te Ginneken. — Lepidoptera en Neuroptera. 
Dr. A. W. M. van Hasselt, Amsterdamsche Veerkade, 15, te 
’s Gravenhage. — Arachniden. 


n n 


n n 


1357-58. 


De heer Dr. J. W. Schubärt, te Utrecht. 
W. K. Grothe, te Zeist. 


n n 
1958-59. 
De heer J. C. J. de Joncheere, Voorstraat, D, 368, te Dordrecht. — 
Lepidoptera. 
n » Jd Backer, te Oosterbeek, — Lepidoptera. 


1860-61. 
De heer J. Kinker, Oudezijds-Achterburgwal bij de Oudemanhuispoori, 
n°. 223, te Amsterdam. — Lepidoptera en Coleoptera indigena. 
Dr. E. Piaget, Leeraar aan de Hoogere Burgerschool, Korte- 
naerstraat 416, te Rotterdam. — Diptera en Parasitica. 


”» n 


1861-62. 


Mevrouw de Weduwe Hartogh Heys van de Lier, te ’s Gravenhage, 
voor wijlen haren Echtgenoot. 


LIJST DER LEDEN ENZ. XXXIII 


1863-64. 
De heer Mr. R. Th. Bijleveld, te Arnhem. — Algemeene Entomologie. 
D. J. R. Jordens, Sassenpoorterwal, F, 3471, te Zwolle. — 
Lepidoptera. 


n ba] 


1864—65. 


De heer Mr. A. H. Maurissen, te Maastricht. — Lepidoptera. 

Dr. H. J. Veth, Leeraar aan de Hoogere Burgerschool te 
totterdam. — Algemeene Entomologie. 

H. W. Groll, te Haarlem. — Coleoptera. 


n ” 


1865-66. 
De heer Mr. A. Brants, Builensingel te Arnhem. — Lepidoptera. 
1866-67. 


De heer F. J. M. Heylaerts Jr., St.-Jansstraat te Breda. — Lepi- 


doptera enz. 
Dr. N. W. P. Rauwenhoff, Hoogleeraar te Utrecht. — Alge- 


n n 
meene Zoologie. 
» » A. van den Brandt, te Venlo. — Lepidoptera. 
1867-68. 
De heer C. Ritsema Cz., Conservator bij ’s Rijks Museum van Natuur- 
lijke historie, Rapenburg n°. 94 te Leiden. — Algemeene 
Entomologie. 


Mr. H. Hartogh Heys van Zouteveen, Phil. nat. Dr., te Assen. 


1868—69. 


De heer Dr. J. G. de Man, Conservator bij ’s Rijks Museum van Natuur- 


lijke historie, te Leiden. — Algemeene Entomologie. 
» » Dr. T. W. O. Kallenbach, te Rotterdam. — Lepidoptera. 
» » A. Cankrien, te Kralingen. — Lepidoptera. 
» » Mr. C. J. Sickesz, Burgemeester van Laren, Huize de Cloese 


bij Lochem. 
1869—70. 


De heer M. Nijhoff, Nobelstraat 18, te ’s Gravenhage. — Bibliographie. 


1870-71. 
De heer Jhr. Dr. Ed. J. G. Everts, Leeraar aan de Hoogere Burger- 
school, Huigensstraat 11, te ’s Gravenhage. — Coleoptera. 
n » Mr M. C. Piepers, Lid der regterlijke magt in Nederlandsch 
Indië, — Lepidoptera. 
n n Dr. P. J. Veth, Hoogleeraar te Leiden. 


III 


XXXIV 


LIJST DER LEDEN ENZ. 


1271-72. 


De heer Dr. J. Ritzema Bos, Leeraar aan ’s Rijks Landbouwschool 


De 


De 


5 


De 


heer 


te Wageningen. 

J. F. G. W. Erbrink, N. Z. Voorburgwal over de Kolk, n°. 62, 
te Amsterdam. — Algemeene Entomologie. 

J. B. van Stolk, Zeemansstraat, te Rotterdam. — Lepidoptera. 
Mr. A. F. A. Leesberg, Jan-Hendrikstraat, 9, te ’s Graven- 
hage. — Coleoptera. 

Dr. H. J. van Ankum, Hoogleeraar te Groningen. 

M. M. Schepman te Rhoon. — Neuroptera. 

Dr. C. K. Hoffmann, Hoogleeraar te Leiden. — Vergelijkende 
ontleedkunde. 


1572-78. 
Dr. A. J. van Rossum, Kastanjelaan te Arnhem. 
1272270 


Dr. J. van Leeuwen Jr., P. C. Hooftstraat, n°. 99, te Amster- 
dam. — Lepidoptera. 
Mr. M. ’s Gravesande Guicherit, te Delft. 


1874-75. 


H. L. Gerth van Wijk, Leeraar aan de Hoogere Burger- 
school te Middelburg. — Hymenoptera aculeata. 

J. van den Honert, Nieuwe Waalseiland bij de Schipperstraat, 
n°. 26, te Amsterdam. 

K. N. Swierstra, Koninkl. Zool. Genootschap „Natura Artis 


Magistra” te Amsterdam. — Algemeene Entomologie. 
1875-76. 
H. Uijen, Priemstraat te Nijmegen. — Lepidoptera. 


J. G. Wurfbain, Huize Heuven, te Worth-Rhede. 

A. J. Weytlandt te Rijswijk. 

Dr. M. W. Beijerinck, Leeraar aan ’s Rijks Landbouwschool 

te Wageningen. 

Vine. Mar. Aghina, Saer. Ord. Praed., te Schiedam. 

N. La Fontijn, Officier der Infanterie te Vlissingen. 
1876-77. 

P. H. J. J. Ras, Jur. Stud. te Leeden (adres: Huize Rijnstein 

te Arnhem). 

F.L.S.F. Baron van Tuyll van Serooskerken, Student te Delft. 

L. de Bruyn, Officier der Artillerie te Brielle. 

W. H. Dreessens te Amsterdam (Overtoom 208, gemeente 

Nieuweramstel). 


LIJST DER LEDEN ENZ. XXXV 


De heer A. J. F. Fokker, Jur. Stud. te Leiden. — Algemeene Ento- 
mologie. 
» » Emile Seipgens te Zutphen. 
J. H. Vallen, boomkweeker, op ’t Kasteel Hellenraedt onder 
Swalmen bij Roermond. — Nuttige en schadelijke insecten. 
A. M. J. Bolsius, Geneesheer in Nederlandsch Indie. 


1877-73. 


De heer A. W. Carrière jr., Westeinde 64 te ’s Gravenhage. 
) 4 
J. G. van Renthergem, te Bergen op Zoom. 


” n 

» » Dr. C. Kerbert, Adsistent aan het Zootomisch Laboratorium, 
Singel over de Appelmarkt n°. 344 te Amsterdam. 

» n 6. A. F. Molengraaff, Phil. Stud. te Leiden. — Lepidoptera. 


187S—79. 


De heer A. C. Oudemans, Phil. nat. stud. te Utrecht. — Lepidoptera 
en Coleoptera. 
Henri W. de Graaf, Phil. nat. stud. te Leiden. 


n n 

n n J. W. B. Gunning, Phil. nat. stud. te Amsterdam. 

» » Ch. Destrée Jr., Buitenhof 40, te ’s Gravenhage. 

» n P. T. Sijthoff (adres: de heeren Erdmans en Sielcken) te 


Batavia. 
n »„ J.B. Snellen, te Apeldoorn. 
Dr. F. A. Jentink, Conservator bij ’s Rijks Museum van 
Natuurlijke historie, Papengracht 22, te Leiden. 


BESTUUR. 


President. Mr. S. C. Snellen van Vollenhoven. 
Vice-President. P. C. T. Snellen. 

Secretaris. F. M. van der Wulp. 
Bibliothecaris en Conservator. C. Ritsema Cz. 
Penningmeester, J. W. Lodeesen. 


COMMISSIE VAN REDACTIE VOOR HET TIJDSCHRIFT. 


De President van het Bestuur. 
F. M. van der Wulp. 
Jhr. Dr. Ed. J. G. Everts. 


BIBLIOTHEREN 


DER 


NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING. 


BIJGEKOMEN BOEKEN VAN 1 Juris 1878 
TOT 31 Juris 1879. 


BIBEIOTEEERTAR: 
Natuurlijke Historie in het algemeen. 


Martinet (J. F.), Algemeene Natuurlijke Historie, of Vervolg op 
den Katechismus der Natuur. 2de druk. 5de deel, 2de stuk. Zalt- 
Bommel, 1834. 8vo. (Geschenk van den heer P. T. Sythoff Jzn.) 


Algemeene Dierkunde. 


. Collett (R.), Bidrag til Kundskaben om Norges Gobier. Christiania, 


1574. 8vo. (Met de 8 volgende nommers ten geschenke van de Konink- 
lijke Universiteit te Christiania). 


— Om Slaegterne Latrunculus og Crystallogobius. Christiania , 
1876. 8vo. 


—— Om et Par for Norges Fauna nye Fuglearter. Christiania, 
1877. 8vo. 


—— Fiske, indsamlede under den norske Nordhavs-Expeditions 
2 forste Togter, 1876 og 1877. Christiania, 1878. 8vo. 

—— Fiske fra Nordhavs Expeditionens sidste Togt, Sommeren 
1878. Christiania, 1878. 8vo. 


Friele (IL), Bidrag ‚til Vestlandets Molluskfauna. Christiania , 
1875. 8vo. 


10, 


al 


12. 


13. 


14. 


15. 


16. 


17. 


18. 


19. 


BIBLIOTHEKEN DER NED. ENT. VEREENIGING, XXXVII 
Friele (H.) og G. Armauer Hansen, Bidrag til Kundskaben om 
de Norske Nudibranchier. Christiania, 1875. 8vo. 


Sars (G. O.), Bidrag til en noiere Characteristik af vore Bar- 
dehvaler. Christiania, 1878. 8vo. 


—— Bidrag til Kundskaben om Norges Arktiske Fauna. I. Mol- 
lusca Regionis Arcticae Norvegiae. Oversigt over de i Norges 
Arktiske Region forekommende Bloddyr. Christiania, 1878. Med 
et Kart og 52 autographiske Plancher. 8vo. 


Algemeene Entomelogie. 


Catalogo della collezione di insetti italiani del R. Museo di Fi- 


renze. Serie 2° Coleotteri. Firenze, 1879. 8vo. (Geschenk van de 


Società Entomologica Italiana). 
Scudder (S. H.), Entomological Notes. VI. Boston, 1878. 8vo. 
(Geschenk van den Schrijver). 


Siebke (H.), Enumeratio Insectorum Norvegicorum. Fasc. IV. 
Catalogum Dipterorum continens. Christiania, 1877. 8vo. (Geschenk 
van de Koninklijke Universiteit te Christiania). 


Bijzondere Entomologie. 
A. Coleoptera. 


Borre (A. Preudhomme de), Notice sur les espèces des Pana- 
géides, des Loricérides, des Licinides, des Chlaeniides et des 
Broscides, qui se rencontrent en Belgique. Bruxelles, 1878. 8vo. 
(Met het volgend nommer ten geschenke van den Schrijver). 


Note sur des difformités observées chez l’Abax ovalis et le 
Geotrupes sylvaticus. Bruxelles, 1878. 8vo. 


Ritsema Cz. (C.), Descriptions of new species of exotie Coleoptera. 
N°. 1—3. Leiden, 1879. 8vo. (Geschenk van den Schrijver). 


B. Lepidoptera. 


Berg (Prof. C.), Beiträge zu den Lepidopteren Patagonien’s. 
Moskow, 1877. 8vo. (Met de beide volgende nommers ten geschenke 
van den Schrijver). 


—— Contribucion al estudio de la Fauna entomologica de Pata- 
gonia. Buenos Ayres, 1877. 8vo. 


—— El género Streblota y las Notodontinas de la Republica 
Argentina. Buenos Ayres, 1878. 8vo, 


XXXVIII BIBLIOTHEKEN DER NEDERLANDSCHE 


20. 


21. 


22. 


23. 


24. 


25. 


26. 


27. 


28. 


29. 


30, 


Moore (F.), List of Lepidopterous Insects collected by the late 
R. Swinhoe in the Island of Hainan. London, 1878. 8vo. (Met 
de 3 volgende nommers ten geschenke van den Schrijver). 


—— Descriptions of New Asiatic Hesperidae. London, 1878. 
With a col. pl. 8vo. 


—— A List of the Lepidopterous Insects collected by Mr. Ossian 
Limborg in Upper Tenasserim, with Descriptions of new species. 
London, 1878. With 3 col. pl. 8vo. 


—— Descriptions of the Lepidopterous genus Kallima. London, 
1879. 8vo. 


Schneider (J. Sparre), Indberetning om en i Sommeren 1876 
foretagen lepidopterologisk Reise. Christiania, 1877. 8vo. (Geschenk 
van de Koninklijke Universiteit te Christiania). 


Scudder (S. H.), Notice of the Butterflies collected by Dr. Edward 
Palmer in the arid regions of southern Utah and northern Ari- 
zona during the summer of 1877. Washington, 1878. 8vo. (Geschenk 
van den Schrijver). 


Vollenhoven (Dr. 8. C. Snellen van), Beschrijvingen en af beeldingen 
van Nederlandsche Vlinders. (Vervolg op Sepp, Beschouwingen 
der Wonderen Gods enz). ’s Gravenhage, 1878/79. Deel IV. 
n°. 7—14. Met gekl. pl. 4to. 


C. Hymenoptera. 


Cresson (E. T.), Notes on the Species belonging to the Sub- 
family Ichneumonides found in America North of Mexico. Phila- 
delphia, 1877. 8vo. (Geschenk van den Schrijver). 


Vollenhoven (Dr. S. C. Snellen van), Pinacographia. Afbeeldin- 
gen van meer dan 1000 soorten van Noordwest-Europeesche 
Sluipwespen. ’s Gravenhage, 1878/79. Afl. 7 en 8. Met 10 gekl. 
pl. 4to. (Geschenk van den Schrijver). 


D. Hemiptera. 


Vollenhoven (Dr. S. C. Snellen van), Hemiptera Heteroptera 
Neerlandica. De inlandsche ware Hemipteren (Land- en Water- 
wantsen) beschreven en meerendeels ook afgebeeld. ’s Graven- 
hage, 1878. Met 22 pl. 8vo. 


E. Neuroptera. 
Mac Lachlan (R.), A Monographic Revision and Synopsis of the 


31. 


33. 


34. 


35. 


36. 


37. 


38. 


39. 


40. 


ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING. XXXIX 


Trichoptera of the European Fauna. London, 1879. Part VIII. 
With 7 plates. 8vo. (Geschenk van den Schrijver). 


EY Orthoptéra: 


Borre (A. Preudhomme de), Sur l’oeuf et la jeune larve d’une 
espèce de Cyphocrania. Bruxelles, 1878. 8vo. (Geschenk van den 
Schrijver). 

Gi Diptera. 
Lesbini (Dr. C.), Dr. H. Weyenbergh et Mr. P. A. Conil, Etudes 


sur la Myiasis. Buenos Ayres, 1878. Av. 1 pl. Ato. (Geschenk 
van Dr. H. Weyenbergh). 


H. Arachnoidea en Myriapoda. 


Collett (R.), Oversigt af Norges Araneider. I. Saltigradae, Citi- 
gradae. II. Laterigradae, Orbitelariae. Christiania, 1875/76. 8vo. 
(Geschenk van de Koninklijke Universiteit te Christiania). 

Thorell (T.), Studi sui Ragni Malesi e Papuani. Le II. Genova, 
1877/78. 8vo. (Geschenk van den Schrijver). 


Palacontologie. 


Seudder (S. H.), Additions to the Insect-fauna of the Tertiary 
Beds at Quesnel (British Columbia). Canada, 1876/77. 8vo. (Met 
het volgend nommer ten geschenke van den Schrijver). 


—— The Fossil Insects of the Green River Shales. Washington, 
1878. 8vo. 


Photographische afbeelding (carte de visite) van Prodryas Persephone 
Seudder uit de Tertiaire formatie van Colorado. (Geschenk van 
den heer Scudder). (Zie het portret-album der Ned. Ent. Ver.). 


Ontwikkelingsgeschiedenis en Ontleedkunde. 


Plateau (F.), Communication préliminaire sur les mouvements et 
l’innervation de l’organe central de la circulation chez les ani- 
maux articulés. Bruxelles, 1878. Svo. (Geschenk van den Schrijver). 


Ulivi (P. Giotto), La nuova teoria di riproduzione. Firenze, 1878. 
8vo. (Geschenk van den Schrijver). 
Tijdschriften. 


Acta Societatis pro Fauna et Flora Fennica. Helsingforsiae , 
1875—1877. vol. I. 8vo. (In ruil tegen het Tijdschr, v. Entom.). 


XL 


4l. 


42, 


43. 


44, 


45. 


46. 


47. 


48. 


49. 


50. 


51. 


52. 


53. 


54. 


BIBLIOTHEKEN DER NEDERLANDSCHE 


Actas de la Academia Nacional de Ciencias exactas. Buenos 
Aires, 1878. Tom. III, entr, II. Ato. (In ruil tegen het Tijdschr. 
v. Entom.). 


Anales de la Sociedad cientifica Argentina. Buenos Aires, 1878/79. 
tom. VI, entr. 1, 2, 4—6; tom. VII. 8vo. (In ruil tegen het 
Tijdschr. v. Entom.). 


Annali del Museo Civico di Storia Naturale di Genova, pubbli- 
cati per cura di G. Doria e R. Gestro. Genova, 1878/79. vol. XII 
e XIII. Met pl. 8vo. (In ruil tegen het Tijdschr. v. Entom.). 


Annuaire de l’Académie Royale des Sciences, des Lettres et des 
Beaux Arts de Belgique. Bruxelles, 1877/78. Ann. 43 et 44. 
KI. 8vo. (In ruil tegen het Tijdschr. v. Entom.). 


Annuaire Entomologique pour 1879 par A. Fauvel. Caen et Paris, 
1879. KI. 8vo. (Geschenk van den Schrijver). 


Boletin de la Academia Nacional de Ciencias exactas. Cordoba, 
1878. Tomo II, entr. 4. 8vo. (In ruil tegen het Tijdschr. v. Entom.). 


Bulletin des Séances de la Société Entomologique de France. 
Paris, 1878, n° 11—24; 1879, n° 1—4, 6—11 et 13. 8vo. (In 
ruil tegen de Verslagen de Ned. Ent. Vereen.). 


Bulletin of the Essex-Institute. Salem, 1877. vol. IX. 8vo. (In 
ruil tegen het Tijdschr. v. Entom.). 


Bulletin of the U. S. Geological and Geographical Survey of the 
Territories. Washington, 1878. vol. IV. n° 2 and 3. 8vo. (Ge- 
schenk van den heer F. V. Hayden). 


Bullettino della Società Entomologica Italiana. Firenze, 1878—79. 
An X, trim. 2-4; An XI, trim. 1, 2. 8vo. (In ruil tegen het 
Tijdschr. v. Entom.). 


Compte-rendu des Séances de la Société Entomologique de Bel- 
gique. Bruxelles, 1878—79. Série IT, n° 53—66. 8vo. (In ruil 
tegen de Verslagen der Ned. Ent. Vereen.). 


Entomologische Nachrichten. Herausgegeb. von Dr. F. Katter. 
Quedlinburg, 1878—79. Jahrg. IV. Heft 5—24; Jahrg. V. Heft 
1--14. 8vo. (In ruil tegen het Tijdschr. v. Entom.). 

Jahrbücher des Nassauischen Vereins für Naturkunde. Wiesbaden. 
1876 u. 1877. Jahrg. XXIX u. XXX. 8vo. (In ruil tegen het 
Tijdschr, v. Entom.). 


Jahres-Bericht des Naturhistorischen Vereins von Wisconsin für 
das Jahr 1878—79. Milwaukee, 1879. 8vo, 


ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING. XLI 


55. Meddelanden af Societas pro Fauna et Flora Fennica. Helsing- 


56. 


57. 


58. 


59. 


60. 


61. 


62. 


63. 


64. 


65. 


66. 


67. 


fors, 1876/78. Häftet 1—4. 8vo. (In ruil tegen het Tijdschr. v. Ent.). 


Memoirs of the Boston Society of Natural History. Boston, 1878. 
vol. IT, part. IV, numb. VI. 4to. (In ruil tegen het Tijdschr. v. Entom.). 


Naturhistorische Hefte nebst deutsch redigirter Revue, heraus- 
gegeb. vom Ungarischen National Museum in Budapest. Redigirt 
von O. Herman. Budapest, 1878/79. Bd. II. Heft 4; Bd. II. 
Heft 1—3. Mit Tafeln. 8vo. (In ruil tegen het Tijdschr. v. Entom.). 


Natuurkundig Tijdschrift voor Nederlandsch-Indië, uitgegeven 
door de Koninklijke Natuurkundige Vereeniging in Nederlandsch- 
Indië. Batavia en ’s Gravenhage, 1875—77. DI. XXXV—XXX VII. 
8vo. (In ruil tegen het Tijdschr. v. Entom.). 


Newman (E.), The Entomologist. London, 1878—79. vol. XI, 
n° 182-187; vol. XII, n° 188—194. 8vo. 


Notiser ur Sällskapets pro Fauna et Flora Fennica Förhandlingar. 
Helsingfors, 1875. Häfter XIV. 8vo. (In ruil tegen het Tijdschr. 
v. Entom.). 


Periodico Zoologica. Organo de la Sociedad Zoologica Argentina. 
Sale por entegras irregulares. Cordoba, 1878. Tom. III, ent. 1. 
8vo. (In ruil tegen het Tijdschr. v. Entom.). 


Proceedings of the Boston Society of Natural History. Boston, 
1877. vol. XIX part 1 and 2. 8vo. (In ruil tegen het Tijdschr. 
v. Entom.). 


Proceedings of the Davenport Academy of Natural Sciences. 
Davenport, Jowa, 1877. vol. II. part 1. Svo. (In ruil tegen het 
Tijdschr. v. Entom.). 


Proceedings of the Linnean Society of New South Wales. Sidney, 
1877/78. vol. II; vol. III, part 1. With plates. 8vo. 


Proceedings of the Natural History Society of Glasgow. Glasgow, 
1868—1878. vol. I; II; vol. III, part 1—3. With plates. 8vo. 
(In ruil tegen het Tijdschr. v. Entom.). 


Proceedings of the Scientific Meetings of the Zoological Society 
of London for the year 1877, part 3 and 4, and for the year 
1878 part 1—3. London, 1877—78. With plates. 8vo. (In ruil 
tegen het Tijdschr. v. Entom.). 


Psyche Advertiser. Cambridge, Mass., 1877/78. vol. II, n° 35— 46. 
8vo. (Geschenk van de Uitgevers). 


XLII 


68. 


69. 


70. 


As 


72, 


73. 


74. 


75. 


76. 


(fe 


78. 


19. 


BIBLIOTHEKEN DER NEDERLANDSCHE 


Schriften der Königlichen physikalisch-oekonomischen Gesellschaft 
zu Königsberg. Königsberg, 1876/77. 17ter Jahrg., und 18ter 
Jahrg. Abth. 1. 4to. (In ruil tegen het Tijdschr. v. Entom.). 


Schriften des Vereines zur Verbreitung naturwissenschaftlicher 
Kenntnisse in Wien. Wien, 1878. Bd. XVIII. 8vo. (In ruil tegen 
het Tijdschr. v, Entom.). 


Transactions of the American Entomological Society. Philadelphia, 
1877. vol. VI, n° 3 and 4. With plates. 8vo. (In ruil tegen het 
Trjdschr. v. Entom.). 


Tijdschrift der Nederlandsche Dierkundige Vereeniging. Leiden, 
1878/79. 4de deel, afl. 1 en 2. Met plat. 8vo. (In ruil tegen het 
Tijdschr. v. Entom.). 


Tijdschrift van het Aardrijkskundig Genootschap gevestigd te 
Amsterdam. Amsterdam en Utrecht, 1878/79. Dl. III, n° 4en 5, 
met Bijblad n° 5, 1ste en 2de gedeelte; en Berichten omtrent 
de Sumatra-Expeditie n° 5—8. 4to. (In ruil tegen het Tijdschr. 
v. Entom.). 


Tijdschrift voor Entomologie, uitgegeven door de Nederlandsche 
Entomologische Vereeniging. ’s Gravenhage, 1878/79. Deel 21, 
afl. 3 en 4; deel 22, afl. 1 en 2. Met plat. 8vo. 


Verhandlungen der K. K. zoologisch-botanischen Gesellschaft in 
Wien. Wien, 1878. Bd. XXVII. Mit 16 Tafln. 8vo. (In ruil tegen 
het Tijdschr. v. Entom.). 


Verhandlungen des Vereins für naturwissenschaftliche Unterhal- 
tung zu Hamburg. Hamburg, 1878. Bd. III Mit 6 Tafln. 8vo. 
(In ruil tegen het Tijdschr. v. Entom.). 


Verslag van de 33ste Zomervergadering en van de 12de Winter- 
vergadering der Nederlandsche Entomologische Vereeniging, ge- 
houden te Nijmegen den 29sten Junij en te Leiden den 22sten 
December 1878. ’s Gravenhage, 1879. 8vo. 


Verslag van den Landbouw in Nederland over 1876. Opgemaakt 
op last van den Minister van Binnenlandsche Zaken. ’s Graven- 
hage, 1878. 4to. (Geschenk van den Minister van Binnenl. Zaken). 


Verslag (77ste) van het Natuurkundig Genootschap te Groningen 
over het jaar 1877. 8vo. (Geschenk van het Natuurkundig Genootschap). 


Verslagen en Mededeelingen der Koninklijke Academie van We- 
tenschappen, afd. Natuurkunde. Amsterdam, 1878—79. 2de reeks, 
12de deel, 3de stuk; 13de deel, 2de en 3de stuk; 14de deel, 
lste stuk, 8vo. (In ruil tegen het Tijdschr, v. Ent.). 


80, 


82. 


83. 


84. 


85. 


86. 


87. 


88. 


90. 


ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING. XLIII 


Zeitschrift für die Gesammten Naturwissenschaften. Redigirt von 
Dr. C. G. Giebel. Berlin, 1877/78. Bd. XLIX—LII. Mit Tafln. 
8vo. (In ruil tegen het Tijdschr, v. Entom.). 


Reizen. 
Niets bijgekomen. 
Varia. 
Borre (A. Preudhomme de), Quelques conseils aux chasseurs 


d’insectes. Bruxelles, 1878. 8vo. (Geschenk van den Schrijver). 


Catalogus van de Bibliotheek der Nederlandsche Dierkundige 
Vereeniging, op 1 October 1878. Leiden. 8vo. (Geschenk van de 
Dierkundige Vereeniging). 

Du Rieu (Dr. W. N.), Naar aanleiding van den bibliotheekbrand te 
Birmingham. ’sGravenhage, 1879. 8vo. (Geschenk van den Schrijver’). 


Henshaw (S.), The Entomological Writings of John L. Leconte. 
Cambridge, Mass., 1873. Svo. (Met het volgend nommer ten ge- 
schenke van den uitgever G. Dimmock). 


The Entomological Writings of G. H. Horn. Cambridge, 
Mass., 1879. 8vo. 


Latzina (Prof. F.), Una cuestion de Minima que las abejas re- 
suelven en la construccion de sus celdas. Cordoba, 1878. 8vo. 
(Geschenk van Prof. H. Weyenbergh). 


Rules of Nomenclature as authorized to be published by the 
Entomological Club of the American Association for the Advan- 
cement of Science. Cambridge, 1877. Svo. 


Scudder (S. H.), Presidents Address before the Appalachian 
Mountain Club. January 9, 1878. Boston, 1878. Svo. (Geschenk 
van den heer S. H. Scudder). 


. Veth (H. J.), Overzicht van hetgeen in het bijzonder door Ne- 


derland, gedaan is voor de kennis der fauna van Nederlandsch- 
Indië. Leiden, 1879. 8vo. (Geschenk van den Schrijver). 


Villa (G. B.), Passaggio di Farfalle. Milano, 1879. 8vo. (Geschenk 
van den Schrijver). 


XLIV BIBLIOTHEKEN DER NEDERLANDSCHE 


BIBLIOTHEEK B 


Natuurlijke Historie in het algemeen. 
Niets bijgekomen. 
Algemeene Dierkunde. 
Niets bijgekomen. 
Algemeene Entomologie. 


1. Fritsch (K.), Jährliche Periode der Insectenfauna von Oesterreich- 
Ungarn. III. Die Hautflügler (Hymenoptera); IV. Die Schmet- 
terlinge (Lepidoptera). Wien, 1878. 4to. 


2. Taschenberg (Dr. E. L.), Praktische Insektenkunde. I. Einführung 
in die Insektenkunde. Bremen, 1879. Mit 46 Holzschnitten. 8vo. 


Bijzondere Entomologie. 


A. Coleoptera. 


3. Murray (A.), List of Coleoptera from Old Calabar, on the West 
Coast of Africa. London and Edinburgh, 1878. With 6 plates. 8vo. 


4. Perris (E.), Larves de Coléoptères. Paris, 1878. Av. 14 pl. gr. in 8vo. 
B. Lepidoptera. 


5. Vollenhoven (Dr. S. C. Snellen van), Beschrijvingen en Afbeel- 
dingen van Nederlandsche Vlinders. ’s Gravenhage, 1878/79. DI. 
IV, n° 7—14. Met gekl. plat. 4to. (Vervolg op Sepp, Beschou- 
wing der Wonderen Gods, enz.). 


C. Hymenoptera. 


6. Thomson (C. G.), Hymenoptera Scandinaviae, Lundae, 1878. 
Tom. V. (Pleromalus Swed. Continuatio). 8vo. 


D. Hemiptera. 


7. Kessler (Dr. H. F.), Die Lebensgeschichte der auf Ulmus campe- 
stris L. vorkommenden Aphiden-Arten und die Entstehung der 
durch dieselben bewirkten Missbildungen auf den Blättern. Cassel, 
1878. Mit 1 Taf. 8vo. 


8. Reuter (0. M.), Hemiptera Gymnocerata Europae. Hémiptères 
Gymnocérates d'Europe, du Bassin de la Méditerranée et de l’Asie 
Russe. Helsingfors, 1878. Tome I. Avec 8 planches. 4to. 


10. 


Jato 


12. 


13. 


14. 


16. 


fe 


18. 


ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING. XLV 


. Vollenhoven (Dr. S. C. Snellen van), Hemiptera Heteroptera 


Neerlandica. De inlandsche ware Hemipteren (land- en waterwant- 
sen) beschreven en meerendeels ook afgebeeld. ’s Gravenhage, 
1878. Met 22 platen. 8vo. 


E. Neuroptera. 
Niets bijgekomen. 
FE. Orthoptera 


Krauss (Dr. H.), Die Orthopteren-Fauna Istriens. Wien, 1878. 
Mit 6 Tafin. 8vo. 


Saussure (H.de), Mélanges Orthoptérologiques. VIme fasc. Gryl- 
lides, 2me partie. Genève, Bale, Lyon, 1878. Avec planches. 4to. 
G. Diptera. 


Mik (J.), Dipterologische Untersuchungen. Wien, 1878. Mit 1 
Taf. 8vo. 


H. Arachnoidea en Myriapoda. 


Herman (0.), Ungarn’s Spinnenfauna. Budapest, 1878. 2ter Band. 
Mit 3 Tafin. 4to. 


Palaeontologie. 
Niets bijgekomen. 
Ontwikkelingsgeschiedenis en Ontleedkunde. 
Niets bijgekomen. 


Tijdschriften. 


Album der Natuur. Tijdschrift ter verspreiding van natuurkennis 
onder beschaafde lezers van allerlei stand. Jaarg. 1878, aflev. 
9—12; 1879, aflev. 1—9. Haarlem, 1878—79. 8vo. 


. Annales de la Société Entomologique de Belgique. Bruxelles, 


18/8—79. Tome XXI, fasc. 2 et 3; tome XXII, fasc. 1 et 2, 
Av. pl. 8vo. (In ruil tegen het Tijdschr. v. Entom.). 


Annales de la Société Entomologique de France. Paris, 1876/77. 
5me sér. tome VI et VII. Av. pl. col. 8vo. (In ruil tegen het 
Tijdschr. v. Entom.). 


Annales des Sciences Naturelles. Zoologie et Palaeontologie. Paris, 
1878/79. 6me ser. tom. VII, n° 2—6; tom. VIII n° 1—3. Av. 
pl. 8vo. 


Annals and Magazine of Natural History. Conducted by A. Gün- 
ther, W. S. Dallas, W. Carruthers and W. Francis. London, 
1878—79. 5th. ser. vol. 2, 3 and 4, n° 1. With pl. 8vo, 


XLVI BIBLIOTHEKEN DER NEDERLANDSCHE 


19. 


20. 


21. 


23. 


24. 


25. 


26. 


29. 


30, 


al. 


Archiv fiir Naturgeschichte. Gegrundet von Wiegman und fort- 
gesetzt von Erichson und Troschel. Berlin, 1875—79. Jahrg. 
41, Heft 6; 42, Heft 5 und 6; 43, Heft 5; 44, Heft 3 und 4; 
45, Heft 1 und 2. Mit Tafin. 8vo. 


Archives (Nouvelles) du Muséum d’Histoire naturelle de Paris. 
Paris, 1878. 2me sér. tome I. Av. pl. 4to. 


Bericht iiber die wissenschaftlichen Leistungen im Gebiete der 
Entomologie, wiihrend der Jahre 1875 und 1876, von Dr. Ph. 
Bertkau. Berlin, 1878. 8vo. 


. Berliner Entomologische Zeitschrift. Herausgegeb. von dem En- 


tomologischen Vereine in Berlin. Redact. Dr. G. Kraatz. Berlin, 
1877/78. Jahrg. 21. Heft 2 und Jahrg. 22. Mit Tafin. 8vo. (In 
ruil tegen het Tijdschr. v. Ent.). 


Bulletin de la Société imperiale des Naturalistes de Moscou, 
publié sous la Direction du Dr. Renard. Moscou, 1877/78. Ann. 
1877, n° 3 et 4; 1878, n° 1 et 2. Av. pl. 8vo. (In ruil tegen 
het Tijdschr. van Entom.). 


Bulletins de l’Académie royale des sciences, des lettres et des 
beaux-arts de Belgique. Bruxelles, 1876/78. 2me ser. tome XLI 
XLV. 8vo. (In ruil tegen het Tijdschr. v. Entom.). 


Correspondenz-Blatt des zoolog.-miner. Vereines in Regensburg. 
Regensburg, 1878—79. Jahrg. 32; 33 n° 1A. 8vo. 


Entomologist’s (The) Monthly Magazine. Conduct. by J. W. Douglas, 
R. Me. Lachlan, E. C. Rye and H. T. Stainton. London, 1878—79. 
vol. XV, n° 2-12; XVI, n° 1 and 2. 8vo. 


Horae Societatis Entomologicae Rossicae. Petropoli, 1877. Tom. 
XIII. Av. pl. 8vo. (In ruil tegen het Tijdschr. v. Entom.). 


. Tom. X (1876-77) van een Tijdschrift geheel in het Russisch. 


Met 3 pl. 8vo. 


Isis. Maandschrift voor Natuurwetenschap, onder redactie van 
Dr. H. Hartogh Heys van Zouteveen. Haarlem, 1878—79. DI. 
VII, aflev. 7—12; DI. VIII, aflev. 1—7. 8vo. 


Mittheilungen der Schweizerischen entomologischen Gesellschaft. 
Redigirt von Dr. G. Stierlin. Schafhausen, 1878—79. vol. V, 
Heft 6—8. 8vo. (In ruil tegen het Tijdschr. v. Entom.). 


Revue et Magasin de Zoologie pure et appliquée. Fondé par 
Guérin-Méneville. Paris, 1877—78. 3me ser. tom. V, n° 10-12; 
VI, n° 1—6. Av. pl. 8vo. 


32. 


34. 


35. 


36. 


37. 


ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING. XLVIÎ 


Transactions of the Entomological Society of London for the 
year 1877. London, 1877. With plates. Svo. (In ruil tegen het 
Tijdschr. v. Entom.). 


Transactions of the Linnean Society of London. London, 1878. 
Sec. ser. Zoology. Vol. I prt. 7. With plates. Ato. 


Tijdschrift voor Entomologie, uitgegeven door de Nederlandsche 
Entomologische Vereeniging. ’s Gravenhage, 1878—79. DI. XXI, 
afl. 3 en 4; dl. XXII, afl. 1 en 2. Met gekl. pl. 8vo. 


Verhandlungen des naturhistorischen Vereines der preussischen 
Rheinlande und Westfalens. Herausgegeb. von Dr. C. J. Andrä. 
Bonn, 1877. Jahrg. 34. M. Tafln. 8vo. 


Verslag van de 33ste Zomervergadering en van de 12de Winter- 
vergadering der Nederlandsche Entomologische Vereeniging , ge- 
houden te Nijmegen den 29sten Junij en te Leiden den 22sten 
December 1878. ’s Gravenhage, 1879. 8vo. 


Zoologist (The). A Monthly Journal of Natural History, edited 
by J. E. Harting. London, 1878—1879. 3rd. ser. vol. II, 
n° 19—24; vol. III, n° 25—31. 8vo. 


Reizen. 
Niets bijgekomen. 


Varia. 
Niets bijgekomen. 


ENTOMOLOGISCHE INHOUD 


ONTVANGEN TIJDSCHRIFTEN 


Julij 1878. 


Newman’s Entomologist. vol. XI, n°. 182 (July 1878) (a). 1) 

Descriptions of Oak-galls. Translated from Dr. G. L. Mayr’s „Mit- 
teleuropäischen Eichengallen ,” by E. A. Fitch. — Collected ob- 
servations on British Sawflies, by the late E. Newman (con- 
tinued). — Introductory papers on Lepidoptera, by W. F. Kirby. 
— Ichneumons, by E. A. Fitch. — Entomological Notes, Cap- 
tures, ete. — Review: the Transactions of the Entomological 
Society of London for the year 1877. — Orbituary: William 
Chapman Hewitson, by J. W. Dunning. 


Entomologist’s Monthly Magazine. vol. XV, n°. 170 (July 1878) (We 
New Species of Geodephagous Coleoptera from New Zealand (con- 
tinued), by H. W. Bates. — Notes regarding some rare Papi- 
liones, n°. 2, by D. Greig Rutherford. — List of the Hemiptera 
of New Zealand, by F. Buchanan White. — Orthotyli with green 
cell-nerves, by O. M. Reuter. — Description of a new species of 
Cordulegaster from Costa Rica, by R. Mac Lachlan. — Entomo- 
logical Notes, Captures, ete. — Orbituary: W. C. Hewitson. — 
Proceedings of the Entomological Society of London: 5th June 
1378. — New Coleoptera from New Zealand, by D. Sharp. 


Annals and Magazine of Natural History. 5th ser. vol. 2, n°. 7 (July 
1878) (0). 
On the Dascillidae of New Zealand, by D. Sharp. — On the 


1) (a) duidt aan dat het werk tot de oorspronkelijke Bibliotheek der Ned. Ent, 
Vereeniging, (2) dat het tot de Bibliotheek Hartogh Heys van de Lier behoort. 


ENTOM. INHOUD VAN ONTVANGEN TIJDSCHR. XLIX 


Nauplius Stage of Prawns, by C. Spence Bate. — Descriptions 
of three Species of Doryphora from Peru and the Amazons, by 
J. S. Baly. 


Revue et Magasin de Zoologie fondé par Guérin-Méneville. 3me sér. 
tom. V (1877) n°. 10—12. (b). 

Typi Cerambycidarum musei Thomsoniani, par J. Thomson. — 
Voyage en Abyssinie et à Zanzibar. Description d’especes nou- 
velles de la famille des Psélaphides, par A. Raffray. — id. 
Descriptions d’espèces nouvelles de Cucujides, par A. Grouvelle. — 
Id. Descriptions des espèces nouvelles de coléoptères Lamellicor- 
nes, par A. Raffray. 

Archiv für Naturgeschichte, herausgeg. von Troschel. Jahrg. 44. 
Heft 3 (b). 

Versuch einer natürlichen Anordnung der Spinnen nebst Bemer- 
kungen zu einzelnen Gattungen, von Dr. Ph. Bertkau. — Re- 
flexionen über die Theorie, durch welche der Saison-Dimorphis- 
mus bei den Schmetterlingen erklärt wird, von Dr. P. Kramer. 


Mittheilungen der Schweizerischen Entomologischen Gesellschaft. vol. V. 
Heft 6 (0). 

Nouvelle addition aux Chrysides du bassin du Leman, par H. Tour: 
nier. — Ueber die mit Carabus sylvestris Fabr. verwandten Arten 
in der Schweiz und Ober-Italien, von Dr. G. Kraatz. — Analy- 
tische Tafeln zum Bestimmen der schweizerischen Libellen, von 
Dr. G. Schoch. 


Bulletino della Società Entomologica Italiana. Ann. X. Trim. 2 (a). 
La Helicopsyche agglutinans in Italia. Lettera seconda agli entomo- 


logi italiani, di C. de Siebold. — Repertorio degli insetti paras- 
siti e delle loro vittime con note ed osservazioni, del Prof. C. 
Rondani. Supplemento alla seconda parte: vittime — Saggio di 


un Catalogo dei Lepidotteri d’Italia, compilato dall’ Ing. A. 
Curo. — La Flora delle Altiche in Europa, di P. Bargagli. — 
Rassegna entomologica. 


Verhandlungen des naturhistorischen Vereines der preussischen Rhein- 
lande und Westfalens. Herausgeg. von Dr. C. J. Andrä. Jahrg. 
34 (1877) (0). 

Ueber fünf bei Bingen gefundene Weibchen einer Eresus-Art, 
wahrscheinlich E. cinnaberinus Oliv. und die systematische Stel- 
lung der Eresiden, von Ph. Bertkau. — Ueber die Uebertra- 
gungsorgane und Spermatozoen der Spinnen, von Ph. Bertkau. 
— Ueber drei Missbildungen von Schmetterlingen und die Eier 
einer Locustide, von Ph. Bertkau. — Ueber Mimiery, von Ph. 


Bertkau. — Ueber die schwarzen Weibchen einer Eresus-Art (£. 
IV 


L ENTOMOLOGISCHE INHOUD VAN 


einnaberinus?), von Ph. Bertkau. — Ueber Thrips cerealium im 
Kreise Kempen, von Becker. — Ueber die Verbreitung und 
das Auftreten des Colorado-Käfers bei Mülheim, von Ph. Bertkau. — 
Ueber einen neuen Fund von Eresus einnaberinus Oliv. 4 und, 
von Ph. Bertkaa. — Ueber die eine Zeit lang für eine Schnecke 
gehaltene Larve von Microdon apiformis, von Ph. Bertkau — 
Ueber den angeblichen Schade des Getreideblasenfusses: Thrips 
cerealium, von Kürnicke. — Ueber eine Phytoptus-Art als neuen 
Schädling des Hafers, von Kérnicke. — Ueber die Betheiligung 
des Calamistrum bei der Herstellung des flockigen Gewebes ge- 
wisser Spinnen, von Ph. Bertkau. — Ueber die Lebensweise 
der Gattung Atypus, von Ph. Bertkau. — Ueber Insectenpräpa- 
rate, die Beispiele von schützender Aehnlichkeit und Verkleidung 
darstellen, von H. Müller. — Ueber Westfälischen Phalangiden , 
von Farwick. — Ueber die Libelluliden der Westfalischen Fauna, 
von Kolbe. — Ueber einige interessante Formen einheimischer 
Inseeten, von Ph. Bertkau. 


Bulletin de la Société Impériale des Naturalistes de Moscou. Ann. 
1877, n°. 3 et 4 (b). 

Beiträge zu den Lepidopteren Patagoniens, von C. Berg. — Ueber 
einige südrussische Silpha-Arten, von J. Faust. — Aeltere und 
einige neue Käfer der russischen Fauna, von J. Faust. --- Essai 
d’une nouvelle methode pour faciliter la détermination des espèces 
appartenant au genre Bombus, par 0. Radoszkowski, 


Jahrbücher des Nassauischen Vereins für Naturkunde. Jahrg. 29 u. 30 (0). 

Ueber den nächtlichen Fang von Schmetterlinge, von Arn. Pagen- 

stecher. — Die Käfer von Nassau und Frankfurt, von L. von 
Heyden. 


Schriften der Physikalisch-Oekonomischen Gesellschaft zu Königsberg. 
Jahrg. 17 und 18, Abth. 1 (a). 
Die Makrolepidopteren der Provinz Preussen. 1ster Nachtrag, von 
R. Grentzenberg. — Neues aus dem Leben der Ameisen, von 
Dr. Czwalina. 


Zeitschrift für die Gesammten Naturwissenschaften, Redigirt von Dr. 
C. G. Giebel. 1877. Bd. 49 und 50 (a). 

Ein neuer Stachelbeerfeind, von Fr. Thomas. — Aeltere und neue 
Beobachtungen über Phytoptocecidien, von Fr. Thomas. — Zwei 
neue Epizoen, von C. G. Giebel. — Polyxenus lagurus. Ein Bei- 
trag zur Anatomie, Morphologie und Entwicklungsgeschichte der 
Chilognathen, von Joh. Bode. — Verzeichniss der Schmetterlinge 
Thüringens, von F. Knapp. — Ein Lepidopterolog gegen die 
Manchestertheorie in der Schöpfung, von J. Schild. — Läuse der 


ONTVANGEN TIJDSCHRIFTEN. LI 


Feldmaus, von G. G. Giebel. — Koloradokäfer by Schildau, von 
Holdefleiss. — Mikroskopische Schuppen auf glasigen Flügelstel- 
len der Schmetterlinge, von R. Schneider. -— Ueber Coleophora 
hemerobiella, von E. Taschenberg. — Schottorf’s Mittel gegen 
die Reblaus, von E. Taschenberg. -— Naturgeschichte der Reb- 
laus, von E. Taschenberg. -- Vortrag über den Koloradokäfer 
bei Sehildau, von E. Taschenberg. — Histologische Struktur 
der Tracheen, Malpighi’schen Gefässen und Spinndrüsen der 
Insekten, von O. Taschenberg. 


Deutsche (Berliner) Entomologische Zeitschrift. Jahrg. 21 (1877). 
Heft 2, und 22 (1878). Heft 1 (b). 

Ueber Parthenogenesis bei Rhodites Rosae Linn., von Dr. Adler. — 
Ueber die Arten der Gattung Melancarabus Thoms., von Dr. G. 
Kraatz. — Ueber Carabus Bessarabicus, von Dr. G. Kraatz. — 
Varietäten deutscher Carabus, von Dr. G. Kraatz. — Das ento- 
mologische Museum der Universität Berlin und sein Reglement, 
von Dr. G. Kraatz. — Ein entomologischer Ausflug nach Sibi- 
rien, von J. Sahlberg. — Revision der Gattung Himatismus Er., 
von Dr. Haag-Ruthenberg. -— Zwei neue Adesmiiden-Arten, von 
Dr. Haag-Rutenberg. — Hymenopterologische Notizen, von 
Brischke. — Ueber Necrophorus sepulchralis Heer, von Dr. G. 
Stierlin. — Neue Caucasische Coleopteren, gesammelt von Hans 
Leder, beschrieben von Edm. Reitter (2% Stück). — Zur Na- 
turgeschichte der Lausfliege, Lipoptena Cervi Nitzsch, von Fr. 
Stein. — Kurze Revision der Limnichus- und Pelochares-Arten, 
von J. Weise. — Ueber Carabus repercussus Drap., von Dr. G. 
Kraatz. — Apolites graecus Kraatz, n. sp., von Dr. G. Kraatz. — 
Lege-Apparat und Eierlegen der Gallwespen, von Dr. Adler. —- 
Zwei neue sibirische Onthophagus-Arten, von E. von Harold. — 
Beiträge zur Käferfauna von Japan (2° Stück). Japanische Käfer 
des Berliner Königl. Museums, von E von Harold. — Zwei neue 
japanische Staphylinen, beschrieben von J. Weise. — Beiträge 
zur Käferfauna von Japan (3° Stück), von E. Reitter. — Alri- 
tomus nov. gen. Tritomidarum, von E. Reitter. — Europaeae et 
circummediterraneae Faunae Heteromerum specierum, quae Comes 
Dejean in suo Catalogo, editio 3* consignavit, ex ejusdem col- 
lectione in R. Taurinensi Musaeo asservata, cum auctorum ho- 
dierne recepta denominatione collatio. Auctore F. Baudi a Selve. 
(Pars 4). — Bemerkungen über Bockkäfer, von Dr. L. von 
Heyden. — Cortodera Beckeri Desbr., von G. Kraatz. — Ricerche 
entomologiche sopra i monti Partenii nel Principato Ulteriore per 
Ach. Costa. Napoli 1858, von Dr. G. Kraatz. — Beschreibungen 
einiger Oedionychis-Arten, von E. von Harold. — Ueber Pro- 


LII ENTOMOLOGISCHE INHOUD VAN 


crustes spretus Dej. und Verwandte, von Dr. G. Kraatz. — Pro- 
erustes Hopffgarteni n. sp. von Dr. G. Kraatz. — Synonymische 
Bemerkungen, von G, Kraatz und J. Gerhardt. 

Europaeae et cireummediterraneae Faunae Heteromerum specierum, 
quae Comes Dejean in suo Catalogo, editio 3*, consignavit, ex 
ejusdem collectione in R. Taurinensi Musaeo asservata, cum 
auctorum hodierne recepta denominatione collatio. Auctore F. 
Baudi a Selve. (Pars 5"). — Nachträge und Ergänzungen zur 
Bearbeitung der Cioiden von H. von Kiesenwetter, von E. Reit- 
ter. — Lobogestoria nov. gen. Lathrididarum, von E. Reitter. — 
Camplodes biformis n. spec. Nitidulidarum, von E. Reitter. — 
Beitrag zur Coleopteren-Fauna der Karpathen, von E. Reit- 
ter. — Beiträge zur Käferfauna von Japan. (4tes Stück). Japa- 
nische Käfer des Berl. Kün. Museums, von E. von Harold. — 
Strongylus literatus, n. sp. Japan, von E. Reitter. — Agathidium 
punctato-seriatum, n. sp. Japan, von E. Reitter. — Caenocara 
rufilarsis, n. sp. Japan, von E. Reitter. — Neue Käfer-Arten 
aus Algier und dem Orient, von E. Reitter. — Hadrotoma qua- 
driguttata, n. sp. Caucasus, von E. Reitter. — Synonymische 
Bemerkungen, von E. Reitter. — Ueber die Arten der Gattung 
Sphodristus Thoms., eine Untergattung von Carabus, von Dr. 
G. Kraatz. — Neue Colydiidae des Berliner Museums, von E. 
Reitter. — Sericoderus Revelierei n. sp. europaea, von E. Reitter. 
—- Henoticus nov. gen. Cryptophagidarum, von E. Reitter. — 
Micrambina nov. gen. Cryptophagidarum, von E. Reitter. — Va- 
rietäten deutscher Carabus, von Dr. G. Kraatz. — Ueber die von 
Hernn Haury in den Petites Nouvelles Entomologiques beschrie- 
benen Carabus-Varietäten, von G. Kraatz. — Cathaicus Bates als 
Carabus-artige Gattung angesprochen von G. Kraatz. — Ueber 
Carabus Mannerheimi, von G. Kraatz. — Ueber Carabus auri- 
culatus Putz., von G. Kraatz. — Carabus pyrenaeus var. nov. 
costatus, von G. Kraatz. — Carabus catenulatus var. nov. infla- 
tus, Beauvoisi Dej., Bayardi Sol., Jenissonii Fald., von G. 
Kraatz. — Ueber Werth und Prioritätsrechte der Gattungen 
Melancarabus, Lamprocarabus und Sphodristus Motsch. Thoms. , 
von G. Kraatz. — Bemerkungen zur Catalogi Coleopterorum 
Europae editio 2° auctoribus Dr. Stein et J. Weise, von Dr. L. 
von Heyden, Eppelsheim, von Kiesenwetter, Kraatz, Weise 


und von Harold. — Ueber die deutsche Anobiaden-Gattung Psoa 
Herbst, von Dr G. Kraatz. — Ueber die Europäischen Ortho- 
perus-Arten, von E. Reitter. — Ueber Donacia fennica und Ma- 


linowskii Ahr., platysterna Thoms., rustica Kz., Cytilus auricomus 
Dft., Throscus Duvalii und Traglorrhynchus baldensis, von G. 
Czwalina. — Sammelberichte von J. Gerhardt und J. Weise. — 


ONTVANGEN TIJDSCHRIFTEN. LIII 


Leptura Simoni n. sp. German., von Dr. Eppelsheim. — Ueber 
einige Japanische Colpodes-Arten, von v. Harold. — Zwei neue 
sibirische Carabus, von Dr. G. Kraatz. — Ueber einige cauca- 
sische Dorcadion-Arten, von G. Kraatz. — Zwei neue Dorcadion, 
von G. Kraatz. — Ueber Dorcadion aculispinum Motsch. und 
rufifrons Motsch., von G. Kraatz. — Die 50° Versammlung 
deutscher Naturforscher und Aerzte in München 1877, von Dr. 
L. von Heyden. — Necrologe: F. J. Schmidt, Dr. A. Schenck, 
A. B. van Medenbach de Rooy, E. Perris, B. Ph. Perroud, T. 
Vernon Wollaston und A. Murray, von Dr. G. Kraatz. 


Proceedings of the scientific. Meetings of the Zoological Society of 
London for the year 1877. Part 3 and 4 (a), 

On two Collections of Heterocerous Lepidoptera from New Zealand 
with Descriptions of new Genera and Species, by A. G. Butler. 
— Descriptions of four new Species of Ichneumonidae in the 
collection of the British Museum, bij F. Smith. — On a collec- 
tion of Lepidoptera from Cape York and the South-East Coast 
of New Guinea, by A. G. Butler. — Descriptions of new Spe- 
cies of Phytophagous Coleoptera, by M. Jacoby. — On some 
new Species of Araneidea, with Charakters of Two new Genera 
and some Remarks on the Families Podophthalmides and Dino- 
pides, by P. O. Cambridge. — The Lepidopterous Fauna of the 
Andaman and Nicobar Isiands, by F. Moore. — A Revision of 
the Genus Paphia, by H. Druce. — On a Collection of Crusta- 
cea, Decapoda and Isopoda, chiefly from South America with 
Descriptions of new Genera and Species, by E. J. Miers. — On 
a Collection of Lepidoptera made in Northern Formosa by H. E. 
Hobson, by A. G. Butler. 


Transactions of the American Entomological Society. Vol. VI, n°. 3 
and 4 (a). 

Notes on the Species belonging to the subfamily Ichneumonides, 
found in America norih of Mexico, by E. T. Cresson. — On 
certain Genera of Staphylinidae Oxytelini, Piestidae and Micro- 
peplidae, as represented in the fauna of the United States, by 
J. L. Leconte. — Mound-making Ants of the Alleghenies, their 
Architecture and Habits, by H. C. Me Cock. 


Proceedings of the Boston Society of Natural History. Vol. XIX. Part 
1 and 2 (a). 

On the Species of Sunius and Paederus found in the United States, 
by E. P. Austin. — A Century of Orthoptera. Decade VII 
Acrydii, by S. H. Scudder. — New forms of Saltatorial Or- 
thoptera from the Southern United States, by S. H. Scudder. — 


LIV 


ENTOMOLOGISCHE INHOUD VAN 


Report on the Diptera brought home by Dr. Bessels from the 
arctic voyage of the Polaris in 1872, by C. R. Osten Sacken. — 
A Comparison of the Spiders of Europe and North-America, by 
J. H. Emerton. — Remarks on the occurence of White Ants in 
the West and North-West, by Dr. H. A. Hagen. — Extract 
from a letter by Baron Osten Sacken on the species of Termes 
found by him in California. — On the Phenomena of Circulation 
in Insects, by S. H. Scudder. — The Florida Orthoptera col- 
lected by Mr. J. H. Comstock, by S. H. Scudder. 


Memoirs of the Boston Society of Natural History. Vol. II, Prt. IV, 


Number VI (a). 


Prodrome of a Monograph of the Tabanidae of the United States. 


Supplement, by C. R. Osten Sacken. — Supplementary Note on 
Fossil Myriopods, by S. H. Scudder. 


Bulletin of the Essex Institute. vol. IX (1877) (a). 
An examination of types of some recently described Crustacea, by 


Dr. T. H. Streets and Mr. J. S. Kingsley. 


Bulletin of the United States Geological and Geographical Survey of 


the Territories. Vol. IV, n°. 2 (a). 


The Coleoptera of the Alpine Regions of the Rocky Mountains, 


by J. L. Leconte. — On the Orthoptera collected by Dr. Elliott 
Cones, U. S. A., in Dakota and Montana during 1873—74, by 
Prof. Cyrus Thomas. — On the Hemiptera collected by Dr. 
Elliott Cones, U. S. A. in Dakota and Montana, during 1873 
— 14, by P. R. Uhler. -- On the Lepidoptera collected by Dr. 
Elliott Cones, U. S. A., in Montana, during 1874, by W. H. 
Edwards. — An Account of some Insects of unusual interest from 
the Tertiary Rocks of Colorado and Wyoming, by S. H. Scudder. 


Augustus 1878. 


Newman’s Entomologist. vol. XI, n°. 183 (August 1878) (a). 
Varieties of Lepidoptera at the National Entomological Exhibition. 


— Entomological Echoes. Contributed by F. Smith. — Entomolo- 
gical Rambles, 1877, by J. ©. Hodgkinson. — Descriptions of 
Oak-Galls. Translated by E. A. Fitch. — The green field-cricket 
(Acrida viridissima), by W. G. Tenant. — Entomological Notes, 
Captures, ete. — Life-History of Deiopeia pulchella, by W. H. 
Tugwell. — Description of the Larva of Botys asinalis, by G.T. 
Porritt. 


Entomologist’s Monthly Magazine. vol. XV, n°. 171 (August 1878) (0). 
New Coleoptera from New Zealand (continued), by D. Sharp. — 


Introductory Papers on Fossil Entomology, by H. Goss. — New 


ONTVANGEN TIJDSCHRIFTEN. DV 


Species of Geodephagous Coleoptera from New Zealand, by H. 
W. Bates. — On the Pupation of the Nymphalidae, by J. A. 
Osborne. — Description of the Larva of Cidaria reticulata, by 
W. Buckler. — Descriptions of two new Trichopteryx, and Re- 
cord of the Capture of 7. volans in Britain, by A. Matthews. — 
Remarks on some British Hemiptera-Heteroptera, by Dr. 0. M. 
Reuter. — Entomological Notes, Captures, etc. 


Annals and Magazine of Natural History. 5th ser. vol. 2, n°. 8 
(August 1878) (0). 

Characters of four new Longicorn Coleoptera from Borneo, by C. 
O. Waterhouse. — Note on Celonia opalina L. et G., with a 
Description of an allied Species, by C. O. Waterhouse. — 
Descriptions of several new Species of Lepidoptera in the Col- 
lection of the British Museum, by A. G. Butler. — On the Pro- 
pagation and Metamorphoses of the Suctorial Crustacea of the 
family Cymothoadae, by M. Schiödte. 


Verhandlungen der k. k. zoolog.-botan. Gesellschaft in Wien. Jahrg. 
1877. Bd. 27 (a). 

Ueber Gallmücken, von Dr. F. Löw. — Die Dipteren-Gattung 
Medeterus Fisch., von F. Kowarz. — Einige Spinnen von Madagas- 
car, von E. Graf Keyserling. — Beiträge zur Kentniss der Psyl- 
loden, von Dr. F. Löw. — Die Chalcidier-Gattung Olinx, von Dr. 
G. Mayr. — Coleopterorum species novae, von E. Reitter. — 
Amerikanische Spinnenarten aus den Familien der Pholcoidae, 
Scytodoidae und Dysderoidae, von E. Graf Keyserling. -- Zur 
Lepidopteren-Fauna des Dolomiten-Gebietes, von J. Mann und 
A. Rogenhofer. — Zur Käfer-Fauna Central-Afrikas, von P. V. 
Gredler. — Spinnen aus Uruguay und einigen anderen Gegen- 
den Amerikas, von E. Graf Keyserling. — Einleitung zur der 
Monographie der Phaneropteriden, von Brunner von Wattenwyl. 
— Beiträge zur Schmetterlings-Fauna von Surinam. II, von 


H. B. Möschler. -— Hymenopterologischer Beitrag, von F. F. 
Kohl. — Japanesische Arachniden und Myriopoden, von Dr. L. 
Koch. — Ueber eine dem Mais schädliche Aphidenart (Pemphi- 


gus Zeae Maidis, L. Duf.), von Dr. F. Löw. — Formiciden, 
gesammelt in Brasilien von Prof. Trail, von Dr. G. Mayr. 


Correspondenz-Blatt des zoolog. miner. Vereines in Regensburg. Jahrg. 
32) (STB)AN: 1-4 (B). 

Systematische Uebersicht der Käfer, welche in Baiern und der 
nächsten Umgebung vorkommen, von G. Kittel (Fortsetzung). — 
Die Europäischen Arten der Gattung Aulacus, von Dr. Kriech- 
baumer. 


LVI ENTOMOLOGISCHE INHOUD VAN 


Proceedings of the Davenport Academy of Natural Sciences. Vol. II. 
Prisid'i(a): 

On the Young of a species of Lycosa, by J. D. Putnam. — Re- 
marks on Galeodes pallipes Say, by J. D. Putnam. — Deserip- 
tion of Caloptenus picticornis, new species of Acrididae from Ari- 
zona, by Dr. Cyrus Thomas. 


Annales de la Société Entomologique de France. 5™° ser. tom. VI 
(1876) et VII (1877) (0). 


Notes pour servir à l’histoire des Insectes Lépidoptères de la 
Guyane frangaise. Révision de la famille des Palindidae, divi- 
sion des Noctuélites, par M. Constant Bar. —. Faunule des Hé- 
miptères de Biskra, par MM. Lethierry et Puton. — Etudes 
Arachnologiques. 4me Mémoire. Révision des espèces européennes 
du groupe de la Lycosa Tarentula Rossi, par M. E. Simon. — 
Description d’un Coelotes nouveau pour la faune française (Coe- 
lotes Leveillei, sp. nov.), par M. E. Simon. — Coléoptéres du 
Japon recueillis par M. George Lewis. 2"° Mémoire. Enuméra- 
tion des Hétéromères avec la description des espèces nouvelles, 
par M. S. A. de Marseul. — Révision des Coléoptères du Chili. 
Famille des Tenebrionides. Tribu des Nystélites. 1"° partie, par 


M. L. Fairmaire. — Nouvelles promenades entomologiques, par 
M. E. Perris. — Sur la Classification des Hespériens avec la 


Description de plusieurs espèces nouvelles, par M. P. Mabille. — 
Notes pour servir à l’étude des Hémiptères, par M. A. Puton. — 
Etudes pour servir à l’histoire de ’Eumenes Germaini, du Mega- 
chile Australis et Observations sur les nids dans lesquels ont été 
rencontrés ces Hyménoptères, par M. H. Lucas. — Notes sur les 
Cisides européens et circaméditerranéens, par M. E. Abeille de 
Perrin. — Diptères nouveaux ou peu connus. 6% partie. Curie 
des Phasides, genres Trichopoda et Bogosia, par M. J. M. F. 
Bigot. — Microlépidoptères nouveaux ou peu connus. 2™° partie, 
par M. E. L. Ragonot. — Descriptions de Chenilles inédites ou 
peu connues de Microlépidoptères, par M. C. Lafaury. — Expé- 
riences sur la reproduction consanguine de la Lasiocampa Pini, 
par M. Th. Goossens. — Cucujides nouveaux ou peu connus. 
ir. mémoire, par M. A. Grouvelle. — Vie évolutive de la Coleo- 
phora nutantella Mühl., par M. Guenée. — Observations sur les 
migrations des Sphingides et de quelques autres Lépidoptères, 
suivies de Remarques sur deux variétés de Lépidoptères, par 
M. A. Gaschet. — Etude sur l’organisation extérieure des Tor- 
deuses, par M. H. de Peyerimhoff. — Essai sur les Cochenilles 
ou Gallinsectes (Homoptères-Coccides), par M. V. Signoret. — Notice 
nécrologique sur Charles Piochard de la Brulerie, par M. E. Simon. 


ONTVANGEN TIJDSCHRIFTEN. LVII 


Descriptions de six Lépidoptères d'Europe, par M. P. Millière. — 
Species europaeae generis Phytocoris Fall., auct. dispositae a 
Dre O. M. Reuter. — Diptères nouveaux ou peu connues. 77° 
partie; genre Somomyia, Lucilia , Calliphora, Phormia et Chry- 
somyia, par M. J. M. F. Bigot. — Un mot sur la nidification 
de la Dysdera erythrina, aranéide tétrapneumone de la famille 
des Drassiformes, par M. H. Lucas. — Etudes Arachnologiques. 
Dee mémoire. Arachnides recueillis aux îles Philippines par M. 
M. G. A. Baer et Laglaise, et décrits par M. E. Simon. — 
Descriptions de nouvelles espèces de Coléoptères, par M. A. Che- 
vrolat. — Monographie du genre Enhydrus Casteln. (groupe des 
Epinectes Eschsch.) et du genre Porrhorhynchus Casteln., par M. 
M. Régimbart. — Descriptions de Coléoptères nouveaux ou peu 
connus de la famille des Eumolpides, par M. E. Lefèvre. — 
Descriptions de Coléoptères nouveaux ou peu connus, par M. A. 
Chevrolat. — Observations Lépidoptérologiques, par M. C. Berg. — 
Notice biographique sur M. H. de Peyerimhoff, par M. Umhang. 
— Cucujides nouveaux ou peu connus, par M. A. Grouvelle. — 
Note sur des perforations observées dans deux morceaux de bois 
fossile, par M. Ch. Brongniart. — Note sur une Aranéide fossile 
des terrains tertiaires d'Aix (Provence), par M. Ch. Brongniart. 
— Etudes Arachnologiques. 6"° mémoire. Arachnides nouveaux 
ou peu connus, par M. E. Simon. — Diptères nouveaux ou peu 
connus, par M. J. M. F. Bigot. — Notes et mélanges diptérolo- 
giques, par M. J. M. F. Bigot. — Recherches sur les organes 
copulateurs et sur les fonctions génitales dans le genre Dytiscus, 
par M. M. Régimbart. — Ebauche d’une Monographie de la fa- 
mille des Siculides, par M. A. Guenée. — Note sur VUrania 
Rhipheus Drury, par M. A. Guenée. — Synopsis des espèces 
australiennes du genre Curis de la famille des Buprestides, par 
M. L. Fairmaire. — Synopsis des espèces australiennes du genre 
Neocuris de la famille des Buprestides, par M. L. Fairmaire. — 
Diagnoses de nouvelles espèces de Curculionides du genre Am- 
bates, par M. A. Chevrolat. — Enumération des Dytiscides et 
Gyrinides recueillis par Ch. Piochard de la Brûlerie dans ses 
voyages en Orient, par M. M. Régimbart. — Descriptions de 
Dytiscides nouveaux de Manille, par M. M. Régimbart. — Dia- 
gnoses de Lycides nouveaux. 1" partie, par M. J. Bourgeois. — 
Note sur le Bombyx Canensis Millière, par M. Bellier de la Cha- 
vignerie. — Tableau analytique des chenilles de ma collection, 
par M. Th. Goossens. — Rectifications et Additions à mes Pro- 
menades entomologiques, par M. E. Perris. — Notice nécrologi- 
que sur Charles Delamarche, par M. Jules Fallou. — Notice 


nécrologique sur le Docteur J. E. Giraud, par M. Leon Fairmaire, 
' 


LVIII ENTOMOLOGISCHE INHOUD VAN 


suivie d’une liste de ses travaux. -— Liste des éclosions d’In- 
sectes observées par le Dr. J. E. Giraud, recueillie et annotée 
par M. A. Laboulbène. 


September 1878. 


Newman’s Entomologist. vol. XI, n° 184 (September 1878) (a). 

Notes on a fossil wing of a Dragonfly, from the Bournemouth Leaf 
Beds, by H. Goss. — Introductory Papers on Lepidoptera, by 
W. F. Kirby. n°. X. Nymphalidae-Nymphalinae. — Notes on 
certain Insectivorous plants, by G. B. Corbin. — Microlepidoptera 
bred, 1877 and 1878, by J. H. Threlfall. — Acorn- and Bud- 
galls of Quercus cerris, by E. A. Ormerod. — Descriptions of 
Oak-galls. Translated from Dr. G. L. Mayr’s „Die Mitteleuro- 
päischen Eichen-gallen”, by E. A. Fitch. — Entomological Notes, 
Captures, ete. — Preservation of Epping Forest, by E. A. F. 


Entomologist’s Monthly Magazine. vol. XV, n° 172 (September 1878) (0). 
List of the Hemiptera of New-Zealand, F. Buchanan White (con- 
tinued). — Description of a new Homopterous insect belonging 
to the Family Cicadidae, by W. L. Distant. — On the Pupation 
of the Nymphalidae, by T. A. Chapman. — Destructive Insects 
in the Island of Ascension, by R. Mac Lachlan. — New Coleo- 
ptera from New Zealand, by D. Sharp. — Further contributions 
to the knowledge of the Cetonidae of Madagascar, by C. 0. 
Waterhouse. — Entomological Notes, Captures, ete. — Reviews: 
The Fauna of Scotland, with especial reference to Clydesdale 
and the Western District. Hymenoptera. Part I, by Peter Ca- 
meron, and Synopsis des Hémiptères-Héteroptères de France. 1° 
Partie. Lygaeides, par le Dr. Puton. — Obituary: Carl Stal. — 
Proceedings of the Entomological Society of London. 3 July 1878. 


Annals and Magazine of Natural History. 5th ser. vol. II, n° 9 
(September 1878) (0). 
Characters of undescribed Species of Halticinae, by J. S. Baly. 
On the Nauplius and Pupa Stage of Suctoria, by Prof. A. Giard. 
— Descriptions of New species of Rhopalocera from Central and 
South America, by T. Du Cane Godman and Osbert Salvin. — 
Probable Distribution of a Spider by the Trade Winds, by HU. 
C. Me Cook. 


Archiv für Naturgeschichte, herausgegeb. von Troschel. Jahrg. 42. 
Heft 5 (0). 
Bericht über die wissenschaftlichen Leistungen auf dem Gebiete 
der Entomologie während der Jahre 1875 und 1876, von Dr. 
Ph. Bertkau. (Erste Hälfte). 


ONTVANGEN TIJDSCHRIFTEN. LIX 


Isis. Maandschrift voor Natuurwetenschap. Jaarg. 7. aflev. 9 (b). 
Het ademhalingsmechanisme der insecten , door Dr. J. J. le Roy. 


Tijdschrift voor Entomologie, uitgeg. door de Nederl. Entom. Vereen. 
Jaarg. 1877. aflevering 3 en 4 (a en b). 

Nieuwe Exotische Tinema van ’s Rijks Museum van Natuurlijke 
Historie te Leiden, beschreven door P. C. T. Snellen en afge- 
beeld door Mr. A. Brants. — Twee nieuwe Zuid- Amerikaansche 
Geometrinen, beschreven door P. ©. T. Snellen en afgebeeld 
door Mr. A. Brants. — Espèces nouvelles ou peu connues d’Hy- 
ménoptères térébrants, décrites par S. C. Snellen van Vollen- 
hoven. — Acidroproctus, par M. E. Piaget. — Een nieuw ge- 
slacht der Phoriden, door G. A. Six. — lets over Bibio anglicus 
Löw, door F. M. van der Wulp. — Aanteekeningen omtrent 
Diplocampta paradoxa Jaenn. en verwante soorten, door F. M. 
van der Wulp. — Twee nieuwe Tipuliden van Sumatra, door 
F. M. van der Wulp. — Data ad faunam hymenopterologicam 
Sibiriae, auctore A. Mocsäry. 


October 1878. 


Newman’s Entomologist. vol. XI, n° 185 (October 1878) (a). 

Notes on Psylliodes chrysocephala by E. A. Ormerod. — Descriptions 
of Oak-galls. Translated from Dr. G. L. Mayr’s „Mitteleuropäi- 
schen Eichengallen”, by E. A. Fitch. — “An Incident in the 
History of Ampulex compressim, by H. S. Schurr. — En.omolo- 
gical Notes, Captures, etc. 


Entomologist’s Monthly Magazine. vol. XV, n° 173 (October 1878) (0). 
Notes on Leaf Galls on Parinarium curatellifolium, by E. A. Or- 
merod. — Notes on African Hemiptera-Heteroptera, by W. L. 
Distant. — Descriptions of new species of Erycinidae, by Her- 
bert Druce. — Natural History of Ebulea Verbascalis, by W. 
Buckler. — On the Pupation of the Nymphalidae, by J. A. 
Osborne. — Entomological Notes, Captures, ete. — Characters 
of new genera and Descriptions of new species of Geodephaga 
from the Hawaian Islands, by the Rev. T. Blackburn. 


Annals and Magazine of Natural History. 5th ser. vol. 2, n° 10 
(October 1878) (0). 

On the Willemoesia Group of Crustacea, by C. Spence Bate. — 
On a Collection of Lepidoptera recently received from Madagas- 
car, by A. G. Butler. — Remarks upon the Thalassinidea and 
Astacidea of the Pacific Coast of North America, with Descrip- 
tion of a new Species, by W. N. Lockington. — On the Para- 
sitie Isopoda of the Genus Entoniscus, by M. A. Giard. — On 
the Causes of the Buzzing of Insects, by M. J. Perez. 


LX ENTOMOLOGISCHE INHOUD VAN 


Transactions of the Linnean Society of London. Sec. ser. Zoology. 
Vol: I, Parti (0): 
On the Male Genital Armature in the European Rhopalocera, by 
F. Buchanan White. 


Anales de la Sociedad cientifica Argentina, Tom. VI, Entrega I, II (a). 
Hemiptera Argentina. Ensayo de una monografia de los hemipteros 
heteropteros y homopteros de la Republica Argentina, por C. Berg. 


Annales des Sciences Naturelles. 6me ser. Zoologie et Palaeontologie.. 
Tom. VII, n° 2-4 (0). 

Description des Crustacés rares on nouveaux des côtes de France, 
par M. Hesse. — Note sur un nouveau genre d’Orthoptère fos- 
sile de la famille des Phasmiens provenant des terrains supra- 
houillers de Commentry (Allier) (Protophasma Dumasit), par M. 
Ch. Brongniart. 


Bulletin de la Société Impériale des Naturalistes de Moscou. Année 
18785 NN) 
Essai d’une nouvelle méthode pour faciliter la détermination des 
espèces appartenant au genre Bombus, par O. Radoszkowski 
(continuation). 


Schriften des Vereines zur Verbreitung naturwissenschaftlicher Kennt- 
nisse in Wien. Bd. 18 (a). 
Instinkt und Vererbung, von Prof. C. Claus. — Der Koloradokäfer, 
von Dr. G. von Hayck. — Ueber einige Feinde des Waldes, 
von J. Edler von Nahlik. 


Bulletin of the U. S. Geological and Geographical Survey of the 
Territories. vol. IV, n° 3 (a). 
Preliminary Studies on the North-American Pyralidae. I, by A. 
K. Grote. 


Psyche Advertiser. July 1877—February 1878 (a). 

On the Structure of the Head of Atropos, by S. H. Scudder. — 
The Larva of Chauliodes, by H. L. Moody. — Bibliographical 
Record. — Descriptions of some Larvae of Lepidoptera, respec- 
ting Sphingidae especially, by B. Pickman Mann. — Additions 
to the List of Newton Noctuidae, by R. Thaater. — Notes upon 
the American Species of Lithocolletis, by V. T. Chambers. — 
On the Structure of the Head of Atropos, by E. Burgess. — A 
Plague of Horse-flies, by S. H. Scudder. — Bibliographical Re- 
cord. — Recent Progress of Entomology in North-America. First 
Annual Address of the President, by S. H. Scudder, — Biblio- 
graphical Record, 


ONTVANGEN TIJDSCHRIFTEN. LXI 


Annales de la Société Entomologique de Belgique. Tome XXI. fase. 2 (6). 
Catalogue des Hespérides du Musée Royal d’histoire naturelle de 
Bruxelles, par M. P. Mabille. — Catalogue des Arachnides de 
Belgique, par Léon Becker. (1° partie). — Aranéides recueillies 
en Suisse et dans le Nord de l’Italie, par Léon Becker. — Or- 
thoptères recueillis en Portugal et en Afrique par M. C. van 
Volxem, par J. Bolivar. — Some Observations on the Genus 
Oodemas of the Family Cossonidae with Descriptions of New 
Species, by the Rev. T. Blackburn. — Diagnoses de quelques 
Aranéides nouvelles du Mexique, par M. Léon Becker. — Sur 
le nouveau sous-genre Sericopelma (Ausserer), par M. Léon 
Becker. — Essai Monographique sur les Panagéides, par le baron 
M. de Chaudoir. — Longicornes récoltés par feu Cam. van Volxem 
pendant son voyage au Portugal, en Espagne et au Maroc, par 
M. H. Tournier. — Ephippiger du nord de l'Espagne, par V. L. 
Sesane. — Elatérides nouveaux, par M. E. Candèze. (2° partie). 
— Tables Analytiques des espèces les plus répandues en Europe 
des genres Thecla, Polyommatus et Lycaena, par M. Weinmann. 
— Diagnoses d’especes nouvelles de Diapérides, par A. Chevro- 
lat. — Notice sur les espèces des tribus des Panagéides, des 
Loricérides, des Licinides, des Chlaeniides et des Broscides, 
qui se rencontrent en Belgique, par A. de Borre. — Quelques 
mots sur les travaux des Araignées, par M. Léon Becker. — 
La Libellula erythraea en Belgique, par M. de Sélys-Longchamps. 
— Elatérides nouveaux, par M. E. Candèze (3° partie). — 
Description de deux genres nouveaux de la famille des Phyto- 
phages, par M. F. Chapuis. — Diagnoses de Diapérides nouveaux, 
par M. A. Chevrolat. — De l'amour maternel chez l’Araignée, 
par M. Léon Becker. — Elatérides nouveaux, par M. E. Can- 
deze (4° partie). — Description de quelques Clivinides de l’Inde, 
par M. Putzeys. — La lutte pour la vie chez l’Araignee, par 
M. Léon Becker. — Elatérides nouveaux), par M. E. Candèze 
(5° et dernière partie). — Catalogue de la Bibliothèque de la 
Societé Entomologique de Belgiqne. Division III. Lépidoptères. 


November 1878. 


Newman’s Entomologist. vol. XI, n° 186 (November 1878) (a). 
Identity of Ephippiphora obscurana Steph. and E. gallicolana Zell., 
by W. P. Weston. — Introductory Papers on Lepidoptera, by 
W. F. Kirby. — Notes on Acidalia contiquaria, by 8. J. Cap- 
per. — New British Crabro, by E. Capron. — Life-Histories of 
Sawflies. Translated from the Dutch of Dr. S. C. Snellen van 
Vollenhoven, by J. W. May (continued). — Notes on Collecting 


LXII ENTOMOLOGISCHE INHOUD VAN 


in Glen Tilt, by F. Buchanan White. — Entomological Notes, 
Captures, ete. — Review: European Butterflies and Moths, 
Parts 1—7, by W. F. Kirby. — Obituary: Thomas W. Wonfor. 


Entomologist’s Monthly Magazine. vol. XV, n° 174 (November 1878) (0). 
Characters of new genera and descriptions of new species of Geo- 
dephaga from the Hawaian Islands, by the Rev. T. Blackburn. 
— Introductory Papers on Fossil Entomology, by H. Goss. (N° 3). 
— Descriptions of three new European Ephemeridae, by H. Al- 
barda. — List of the Hemiptera of New-Zealand, by F. Bucha- 
nan White. — On a new Horndevouring Tinea, by H. T. Stain- 
ton. — Entomological Notes, Captures, ete. — Proceedings of 
the Entomological Society of London: 7th August, 4th Septem- 
ber and 2nd October 1878. — Notes on British Tortrices, by 
Chas. G. Barrett. 


Annals and Magazine of Natural History. 5th ser. vol. II, n° 11 
(November 1878) (0). 

On two new Species of Amphipodous Crustaceans, by the Rev. T. 
R. R. Stebbing. — Descriptions of Longicorn Coleoptera, by F. 
P. Pascoe. — On the Willemoesia Group of Crustacea, by the 
Rev. A. M. Norman. — Remarks upon the Porcellanidae of the 
West Coast of North America, by W. N. Lockington. — On a 
small Collection of Crustacea made by Major Burton in the Gulf 
of Akaba, by E. J. Miers. — Descriptions of new Genera and 
Species of Gallerucinae, by J. S. Baly. — Description of Didre- 
panephorus bifaleifer the Type of a new Genus and Species of 
Rutelidae remarkable for huge Sickle-Shaped Mandibular Horns 
of the Males, by J. Wood-Mason. — The Nauplius Stage of 
Prawns, by F. Müller. — Amphipoda in Sponges, by the Rev. 
T. R. R. Stebbing. — On the Oviposition of the Queen Bee and 
Dzierson’s Theory, by M. J. Pérez. — On the Cause of Buzzing 
in Insects, by M. Jousset de Bellesme. 


Tijdschrift der Nederlandsche Dierkundige Vereeniging. Deel IV, 
aflev. 1 (a). 
Ueber zwei neue Schmarotzerkrebse, von Dr. R. Horst. 


Entomologische Nachrichten, herausgegeb. von Dr. F. Katter. Jahrg. 
IV, Heft 5--22. (a). 

Neue classificirung der Cureulionen. Vortrag des Hrn Roelofs. — 

Das Entschuppen der Schmetterlingsflügel, von H. Stockmayer. 

— Verzeichniss der Neuropteren Deutschlands und Oesterreichs , 

von Prof. Dr. Brauer (Auszug). — Ueber den nächtlichen Betrieb 

der Schmetterlingsjagd in Nordamerika, von O. von Meske. — 

Boarmia crepuscularia Hb., von Ad. Bachstein. — Einige Nach- 


ONTVANGEN TIJDSCHRIFTEN. LXIII 


träge und Berichtigungen zur 2° Auflage des Catalogus Coleo- 
pterorum Europae, von Von Hopfgarten — Ueber das Sammeln 
und Prepariren der Hemipteren, von Dr. G. von Horvath. — 
Ueber das Auftreten des Maikäfers, von Moellinger. — Aufbe- 
wahrung von Insecten und kleinen Thieren, von F. Petzold. — 
Moschusduft bei Schmetterlingen, von Dr. F. Müller. — Ueber 
Gehörsinn bei Schmetterlingen, von Teich. -- Zur Speciesfrage 
des Kartoffelkäfers, von T. Westhoff. — Abnormitäten, von Dr. 
Fröhlich. — Ueber das d von Cimbex (Zaraea) fasciata Linn., 
von Dr. Kriechbaumer. — Ueber Eintheilung der Milbengallen, 
von Prof. F. Thomas. — Ueber einige neue Varietäten von Carabus 
convexus Fabr., von Von Hopfgarten. — Eine bequeme Fang- 
schachtel für Schmetterlingssammler, von Prof. H. Frey. — Ueber 
die Zucht von Saturnia hybrida, von Dr. Steffek. — Ueber rich- 
tige Bennennung und Varietäten des Kartoffelkäfers, von G. Kraatz. 
— Zählebigkeit von Insekten, von Dr. Katter. — Eine neue 
deutsche Siricide Macrocephus ulmariae, beschrieben von D. H. 
R. von Schlechtendal. — Einfaches Verfahren, Aphiden, Ceci- 
domyien, und andere zarte, dem Verschrumpfen unterworfene 
Insecten für Sammlungen vorzubereiten, von D. H. R. von 
Schlechtendal. — Zum Generationswechsel der Cynipiden, von 
J. Lichtenstein. — Begattung der Schmetterlinge und Verwand- 
tes, von O. Wackerzapp. — Zur Lebensweise der Tarpa spissi- 
cornis Klug, von Dr. Kriechbaumer. — Europäische Hemipteren 
in fremden Welttheilen, von Dr. G. v. Horvath. — Zur Cha- 
racteristik der Zaraea fasciata 3, von Kuwert. — Nahrungs- 
wechsel bei den Raupen in verschiedenen Zeiträumen ; Einfluss 
der Futterpflanze, von Harrach. — Die Zucht von Eupithecia 
debiliata Hb., Harrach. — Ueber Ephialtes, von Dr. Kriechbau- 
mer. — Zu Atractogaster, von Dr. Kriechbaumer. — 51° Ver- 
sammlung deutscher Naturforscher und Aerzte in Cassel. — Ueber 
entomologische Fanggeräthe, von B. Haase. — Drei neue Schlupf- 
wespen aus Ungarn, beschrieben von A. Mocsäry. — Bitte an 
die Ichneumologen, von Dr. Kriechbaumer. — Bassus ibalioides 
nov. spec., beschrieben von Dr. Kriechbaumer. — Schädliche 
Mücken in der Mark, von Dr. Rudow. — Pteromalus puparum, 
dis Weisslingspuppenwespe, von W. von Reichenau. — Cryplus 
macrobatus Gr., seine Gattungs-Synonyma und nächst verwand- 
ten Arten, von Dr. Kriechbaumer. — Zur Naturgeschichte des 
Hirschkäfers, von G. de Rossi. — Ueber die Ausdiinstung der 
Larven von Lina populi, von B. Haase. — Zur Kenntniss der 
Wohnthiere einiger Schlupfwespen , von A. Harrach. — Biologi- 
sches und Sonstiges (1875—1878 inel.), von H. Gradl. — Zu 
Macrophya. Varietäten und Variationen, von H. Gradl. — Ueber 


LXIV ENTOMOLOGISCHE INHOUD VAN 


die Heilkraft des Bienenstichs. — Biologische Notizen, von W. 
von Reichenau. — Die europäischen Arten der Gattung Aulacus, 
von Dr. Kriechbaumer. — Ichneumonologisches, von Dr. Kriech- 
baumer. — Saison-Dimorphismus bei einheimischen Schmetter- 
lingen, von W. von Reichenau. — Beiträge zur postembryonalen 
Gliedmaassenbildung bei den Insecten, von H. Dewitz. — Ein 
neuer Ichneumon aus Jaspidea celsia, von Tischbein. — Lucanus 
cervus, von C. Schreiber. — Die Verbreitung des Coloradokäfers 
in Nord-Amerika, von Katter. — Die Fauna von St. Helena, 
von K. — Domene aciculata m., n. sp. Staph., von Max von 
Hopfgarten. — Studien aus der Käferwelt. Ocypus olens, von H. 
Steinike. — Biologische Mittheilungen, von Dr. Rudow. — Wei- 
tere Mittheilungen über Amblyleles celsiae, von Tischbein. — 
Ueber Insecten-, speciell Schmetterlingsflügel. — Ein Wort über 
die entomologische Literatur, von Prof. Dr. K. von Dalla Torre. 
— Einiges über Insectenfeinde, von W. von Reichenau. — Ueber 
die Gattung Pezomachus Grav., von A. Brischke. — Determina- 
tionshiilfe. 


Bullettino della Società Entomologica Italiana. Ann. X, Trim. III (a). 

Repertorio degli Insetti parassiti e delle loro vittime, con note ed 

osservazioni. Supplemento alla seconda parte: vittime, del Prof. 

C. Rondani. — Contribuzione alle Fauna Entomologica Italiana. 

Catalogo metodico dei Coleotteri raccolti nella provincia Modenese, 

nell’estate degli anni 1875—76, dal Dott. V. Ragazzi. — Saggio 

di un Catalogo dei Lepidotteri d’Italia (continua), compilato dal 

l'Ing. A. Curd. — La Flora delle Altiche in Europa (contin. e 

fine), di P. Bargagli. — Fauna Entomologica Sicula. Lepidotteri 
delle Madonie, L. Failla-Tedaldi. 


Anales de la Sociedad Cientifica Argentina. Tomo VI. Entrega IV (a). 

Hemiptera Argentina: Ensayo de una monografia de los hemipteros, 

heteropteros y homopteros de la Republica Argentina, por C. 
Berg (continuacion). 


Proceedings of the Natural History Society of Glasgow. vol. I-II (a). 
Vol. I. Observations on some new Fossil Crustacea from the vi- 
cinity of Glasgow, by Dr. Scouler. — On Fossil Entomostraca 
from the Ironstones and Shales of the Lamarkshire Coal-field, 

by Mr. J. Young. — Descriptive Notes on several new and rare 
Forms of Entomostraca from the Carboniferous Limestones and 
Shales of the West of Scotland, by Mr. John Young. — On new 
Forms of Crustacea, from the Silurian Rocks at Girvan, by 
Prof. J. Young. — Notes on Dytiscus Lapponicus Gyll., collected 

in Ireland during the present autumn, by Mr. J. E. Somerville. 


ONTVANGEN TIJDSCHRIFTEN, LXV 


— On some Lepidopterous Insects from Congo, by Mr. Th. Chap- 
man (with 3 coloured plates). 

Vol. II. On Danais Chrysippus and its foodplant Asclepias gigantea, 
with illustrative specimens from Upper Egypt, by J. E. Somer- 
ville. — On the Coleoptera of Rannoch, by Mr. P. Cameron, 
jun. — Notes on various Lepidoptera collected at Rannoch, by 
Mr. J. J. King. — On Urania Ripheus and other species of the 
same genus from Madagascar, by Mr. Th. Chapman. — On the 
Social Wasps found near Glasgow, by Mr. P. Cameron. — On 
the Development of Insects, by Prof. John Young. — A new 
species of Nematus from Scotland, by Mr. P. Cameron. — Notes 
on Hymenoptera observed in Inverness-shire, hy Mr. P. Came- 
ron, jun. — On the habits of Nematus femoralis Zadd., by Mr. 
P. Cameron, jun. — On the British Species of the Genus Croesus, 
by Mr. P. Cameron, jun. — On Niptus hololeucus Fald.,by Mr. 
P. Cameron, jun. — On the Transformations of the British spe- 
cies of Trichiosoma, by Mr. P. Cameron, jun. — On some new 
or little known British Hymenoptera, by Mr. P. Cameron, jun. 
— A monographic revision of the British species of Phyllotoma, 
by Mr. P. Cameron, jun. 

Vol. III, part 1 and 2. Monograph of the British Species of 
Phaenusa and Cladius, by Mr. P. Cameron, jun. — On the 
Honey Bee, by Mr. R. J. Bennett. — On some points in the 
Natural History of the Cynipidae, by Mr. P. Cameron, jun. — 
On the Hymenoptera of Kingussie, by Mr. P. Cameron. — Ad- 
dendum to Monograph on Phaenusa, by Mr. P. Cameron. — On 
a peculiarity in the habits of a species of Cirropsilus, by Mr. P. 
Cameron, jun. — On a new species of Blennocampa (B. Alche- 
millae), with remarks on the species allied thereto, by Mr. P. 
Cameron. — Notes on Cecidomyia Trifolii Löw and its Gall, by 
Mr. F. G. Binnie. — Notes on the Old World species of Athalia, 
by Mr. P. Cameron. — Observations on the study of the Phyto- 
phagous Hymenoptera, by Mr. P. Cameron. — Notes on some 
Spiders collected in the West of Scotland in 1876, by Mr. H. C. 
Young. — Further Notes on the Cecidomyidae, with descriptions 
of three New Species, by F. G. Binnie. — On a remarkable 
Lepidopterous Gall from South America, by Mr. P. Cameron. — 
Notes on Clydesdale Hymenoptera, by Mr. P. Cameron. — On 
Bees: the origin, treatment and cure of foul Brood, by Mr. 
R. J. Bennett. 


December 1878. 


Newman’s Entomologist. vol. XI, n° 187 (December 1878) (a). 


The larva of Chironomus plumosus (Bloodworm), by Edw. Cox. — 


Vi 


LXVI ENTOMOLOGISCHE INHOUD VAN 


Notes on certain silkproducing Bombyces, by A. Wailly. — 
Rambles after Rarities: London and Lyndhurst, 1875, by B. 
Lockyer. — Entomological Notes, Captures, etc.) 


Entomologist’s Monthly Magazine. vol. XV, n° 175 (December 1878) (0). 
Notes on British Tortrices (continued), by C. G. Barrett. — 
Description of the Larva of Eupoecilia maculosana and its habits, 
by J. H. Wood. — Autumnal pupation of Abraxas grossulariata, 
by H. Silcock. — Descriptions of six new Butterflies, by the 
late W. C. Hewitson. — Description of a new species of Helio- 
copris, by D. Sharp. — Characters of new genera and descrip- 
tions of new species of Geodephaga from the Hawaiian Islands 
(concluded), by T. Blackburn. — List of the Hemiptera of New 
Zealand (continued), by T. Buchanan White. — Entomological 
Notes, Captures, etc. — Obituary: Victor Ghiliani and Thomas 
W. Wonfor. — Proceedings of the Entomological Society of 
London: 6th Nov. 1878. 


Annals and Magazine of Natural History. 5th Ser. vol. 2, n° 12 
(December 1878) (0). 

Descriptions of two new Species of Spiders, by T. Workman. — 
Note on Diastylis bimarginatus from the Coast of Aberdeenshire, 
by G. Sim. — Descriptions of some new Genera and Species of 
Lepidoptera from Old Calabar and Madagascar, by A. G. Buttler. 
— Additions to the Crustacean Fauna of New Zealand, by 
T. W. Kirk. — On the Willemoesia Group of Crustacea, by C. 
Spence Bate. — On the Affinities of the Coleopterous Genus 
Hades Thoms. (Heteromera, Nilionidae), by C. O. Waterhouse. 
— On Parthenogenesis in Bees, by M. A. Samson. 


Entomologische Nachrichten, herausgeg. von Dr. F. Katter. Jahrg. 
IV. Heft 23 und 24 (a). 

Ueber Insecten-, speciell Schmetterlingsflügel, III und IV, von K. 
— Einige Beobachtungen über Heterogynis Penella, von Gross- 
schupff. — Anoxia villosa Fabr., von Herber. — Zählebigkeit 
von Insecten, von Helms. — Heuschrecken auf dem Ocean, von 
S. H. Scudder. — Hydroecia micacea, von Alb. Lahman. — Ad- 
denda et corrigenda zu Hagens Bibliotheca Entomologica (bis 
1862), von Dr. K. W. v. Dalla Torre. 


Archiv fiir Naturgeschichte, herausgegeb. von Troschel. Jahrg. 43, 
Heft 5 (0). 
Bericht iiber die wissenschaftlichen Leistungen auf dem Gebiete 
der Arthropoden während der Jahre 1875 und 1876, von Dr. 
Ph. Bertkau. (Zweite Hälfte). 


ONTVANGEN TIJDSCHRIFTEN. LXVII 


Anales de la Sociedad Cientifica Argentina. Tom. VI, Entr. V (a). 

Hemiptera Argentina: Ensayo de una monografia de los Hemipteros, 

heteropteros y homopteros de la Republica Argentina, por C. 
Berg (continuacion). 


Revue et Magasin de Zoologie fondé par Guérin Méneville. 3° sér. 
tom. VI (1878) n° 1—4 (0). 
Typi Cerambycidarum (2° et 3° mémoire), par M. J. Thomson. — 
Enumération des Cicindélétes et des Carabiques recueillis par 
M. A. Raffray dans les îles de Zanzibar et de Pemba, ainsi 
qu'à Bagamoyo, Mombaze et sur les montagnes de Schimba, 
avec la description des espèces nouvelles, par M. le baron de 
Chaudoir. 


Proceedings of the Natural History Society of Glasgow. vol. III, part 
III (a). 

A contribution to the Hymenoptera of Sutherlandshire , by Mr. P. 
Cameron. — Apiarian Notes for 1877, by Mr. R. J. Bennett. — 
On some additions to the ‘Trichoptera of the Clyde Valley, by 
Mr. F. G. Binnie. — On Spiders, with some additions to the 
scottish Lists, by Mr. H. C. Young. — On the Larvae of the 
Tenthredinidae, with special reference to Protective Resemblance, 
by Mr. P. Cameron. — The Fauna of Scotland, with special 
reference to Clydesdale and the Western District; Hymeno- 
ptera. Part I. Tenthredinidae, by Mr. P. Cameron. 


Tijdschrift voor Entomologie, uitgegev. door de Ned. Ent. Vereen. 
Jaarg. 1878—79, afl. 1 (a en b). 

Verslag van de 33° Zomervergadering, gehouden te Nijmegen op 
Zaturdag 29 Junij 1878. — De inlandsche Bladwespen in hare 
gedaantewisseling en levenswijze beschreven door S. C. Snellen 
van Vollenhoven (20° stuk). — Naamlijst der tot heden in 
Nederland waargenomen Bijen-soorten (Hymenoptera Anthophila), 
opgemaakt door C, Ritsema Cz. 


Horae Societatis Entomologicae Rossicae. Tom X et XIII (0). 
Tom. X geheel in het russisch. — Tom. XII. Exotische Microle- 
pidoptera beschrieben von Prof. P. C. Zeller, mit Abbildungen 
von G. Schulz. 


Proceedings of the Scientific Meetings of the Zoological Society of 
London for the year 1878. Part. I and II. 

A Revision of certain Genera of European and Asiatie Lithosiidae, 
with Characters of new Genera and Species, by F. Moore. — 
Descriptions of new Species of Phytophagous Coleoptera, by 
Martin Jacoby. — Descriptions of nineteen new Species of Diur- 


LXVIII ENTOMOLOGISCHE INHOUD VAN 


nal Lepidoptera from Central America, by F. Du Cane Godman 
and Osbert Salvin. — Notes on some Coleoptera of the genus 
Plusiotis, with Descriptions of three new Species from Mexico 
and Central America, by A. Boucard. — On a small Collection 
of Lepidoptera obtained by the Rev. J.S. Whitmee at the Ellice 
Islands, by A. G. Butler. — Notes on the Penaeidae in the 
Collection of the British Museum with Descriptions of some new 
Species, by E. J. Miers. — Descriptions of new Species of Cen- 
tral American Butterflies of the Family Erycinidae, by F. Du 
Cane Godman and Osbert Salvin. — Description of new Lepido- 
ptera of the group Bombycites, in the Collection of the British 
Museum, by A. G. Butler. 


Proceedings of the Linnean Society of New South Wales. Vol. II, 
part 2 (a). 
On some new Carabidae from Port Darwin, by W. Macleay. 


Bulletin de la Société Impériale des Naturalistes de Moscou. Année 
1878. N° 2 (0). 
Verzeichniss der im Kreise von Kuldsha gesammelten Käfer, von 
E. Ballion. 


Deutsche (Berliner) Entomologische Zeitschrift. Jahrg. 22 (1878) 
Heft 2 (b). 

Ueber Pachytylus migratorius und cinerascens Fabr., von J. P. E. 
Fr. Stein. — Gaurambopsis, eine neue Peltiden-Gattung aus dem 
südlichen Afrika, beschrieben von Dr. G. Kraatz. — Ueber 
Omophlus dilatatus Fald., ochraceipennis Fald. und pilicollis Ménétr., 
von Th. Kirsch. —- Ueber die von Christoph am Amur gesam- 
melten Carabus, von Dr. G. Kraatz. — Ueber die Géhin’schen 
Sections-Namen der Gattung Carabus, von dems. — Ueber dem 
wirklichen Werth der verschiedenen Bildungen der Forceps-Spitzen 
fur die specifische Unterscheidung der Carabus arten, von dems. 
— Ueber die puncta ordinaria des Hinterleibs der Carabus, von 
dems. — Ueber Pachy- und Trachycarabus Géhin Cat. (Syno- 
nymische Bemerkungen), von dems. — Damaster und Coptolabrus 
Sol., zwei Prototypen schlechter Gattungen ?, von dems. — Ein 
Wort zu Gunsten der Thomson’schen Untergattungen der Gat- 
tung Carabus, von dems. — Ueber die Sculptur-Elemente der 
Carabus, von dems. — Sculptur-Wandelungen der Carabus: 
über Carabus Rothi Dej., von dems. — Beiträge zur kritischen 
Scheidung und Deutung der früher zu Carabus violaceus gezoge- 
nen Arten, von dems. — Ueber die Ceroglossus-Arten im Allge- 
meinen und einige Arten im Besonderen, von dems. — Ueber 
Orinocarabus und die natürliche Stellung verwandter Gattungen, 


ONTVANGEN TIJDSCHRIFTEN, LXIX 


von dems. — Ueber Orinocarabus acutesculptus Chaud. und 
Christophi Kraatz, von dems. — Ueber Orinocarabus Linnei 
var. polonicus Motsch., von dems. — Orinocarabus Linnei var. 
angustatus Panz. Sturm, von dems. — Europaeae et cireumme- 


diterraneae Faunae Heteromerum specierum, quae Comes Dejean 
in suo Catalogo editio III, consignavit, ex ejusdem collectione 
in R. Taurinensi Musaeo asservata cum auctorum hodierne re- 
cepta denominatione collatio. Auctore F. Baudi a Selve. Pars 
sexta. — Einige neue Prostemma Arten, von Dr. J. P. Fr. Stein. 
— Cychramptodes nov. gen. Nitidularum, Trimium planiceps, von 
Edw. Reitter. — Ueber Deutsche Staphylinen, von Dr. Eppels- 
heim. — Berichtigung, von dems. — Bemerkungen über Ble- 
pharoceriden. Ein Nachtrag zur „Revision dieser Familie von 
Prof. Dr. Loew, von C. R. Osten Sacken. — Die deutschen Ori- 


nocarabus, von Dr. G. Kraatz. — Die Verwandten des Orinoca- 
rabus sylveslris im Berliner entomologischen Museum, von Dr. G. 
Kraatz. 


Mittheilungen der schweizerischen Entomologischen Gesellschaft. Vol. 
Wee Heft ne tab) 

Die Feldheuschrecken der europäischen Fauna und das Studium 
der Orthopteren im Allgemeinen, von Dr. G. Schoch. —- Cata- 
logus Acridioideorum Europae synonymicus, secundum C. Stal. 
— Xyleborus dispar F. und X. Saxesenii Ratz., von Dr. G. 
Schoch. — Weitere Beobachtungen iiber die Lebensweise des 
Vellejus dilatatus, von J. Erné. — Bericht über die 21° Sitzung 
der schweizerischen entomologischen Gesellschaft am 11 August 
1878 in Bern. — Revision der Dichotrachelus-Arten, von Dr. 
Stierlin. — Scarafaggio: Camola ein Seidenfresser, von Dr. G. Schoch. 


Januarij 1879. 


Newman’s Entomologist. vol. XII, n°. 188 (January 1879) (a). 
Hybernation of British Butterflies, by Edw. A. Fitch. — Life- 
Histories of Sawflies. ‘Translated from the Dutch of Dr. S. C. 
Snellen van Vollenhoven, by J. W. May. — Notes on certain 
Silk-producing Bombyces, by A. Wailly. — Introductory Papers 
on Lepidoptera, by W. F. Kirby. — Notes on Hymenoptera, by 
E. Capron. — Entomological Notes, Captures etc. 


Entomologist’s Monthly Magazine. vol. XV, n°. 176 (January 1879) (0). 
Introductory Papers on Fossil Entomology, by Herbert Goss (n°. 4). 
— On Elachista Kilmunella and some closely allied species, by 

H. T. Stainton. — Entomological Notes, Captures ete. — Notes 

on Larvae of some Phycidae (knot-horns), by C. G. Barrett. — 


LXX ENTOMOLOGISCHE INHOUD VAN 


On Eudromus, family Carabidae, by H. W. Bates. — Description 
of a New Species of Siderodactylus, injurious to Grape Vines 
(imported from the Cape of Good Hope) in the Island of Ascen- 
sion, by F. P. Pascoe. — Description of a new Geodephagous 
Beetle of the Family Scaritidae, by G. Lewis. 


Annals and Magazine of Natural History. 5th ser. vol. 3, n°. 13 
(January 1879) (0). 

Hemiptera from the North-eastern Frontier of India, by W. L. 
Distant. — Crustacea Cumacea of the , Lightning”, „Porcupine ” 
and „Valorous” Expeditions, by A. M. Norman. — Descriptions 
of new Genera and Species of Gallerucinae, by J. S. Baly. — 
New Species of Ceralorrhina allied to C. guttata Oliv. (Coleoptera, 
Cetoniidae), by C. O. Waterhouse. — On the Anatomy of the 
Larva of Eristalis tenax, by Dr. Batelli. 


Correspondenz-Blatt des zoolog.-miner. Vereines in Regensburg Jahrg. 
32 (1878) n°. 5—9 (0). 
Systematische Uebersicht der Käfer, welche in Baiern und der 
nächsten Umgebung voorkommen, von G. Kittel. 


Revue et Magasin de Zoologie fondé par Guérin-Méneville. 3° ser. 
tom. VI (1878) n°. 5 et 6 (0). 

Enumération des Cicindélètes et des Carabiques, recueillis par M. 
A. Raffray dans les îles de Zanzibar et de Pemba, ainsi qu’à 
Bagamoyo, Mombaze et sur les montagnes de Schimba, avec la 
description des espèces nouvelles, par M. le Baron de Chaudoir 
(2° partie). 


Anales de la Sociedad Cientifica Argentina. Tom. VI. Entr. VI (a). 

Hemiptera Argentina: Ensayo de una monografia de los hemipteros, 

heteropteros y homopteros, de la Republica Argentina, por C, 
Berg (continuacion). 


Februari 1879. 


Newman’s Entomologist. vol. XII, n°. 189 (February 1879) (a). 
Attacus Atlas: a Life-History, by Ph. H. Gosse. — Granary Wee- 
vils: Silophilus granarius and S. oryzae, by E. A. Fitch. — 
Sitophilus granarius, by E. A. Ormerod. — Hymenoptera in 
Norfolk, by J. B. Bridgman. — Two new Micro-Lepidoptera, by 
J. B. Hodgkinson. — Entomological Notes, Captures, etc. 


Entomologist’s Monthly Magazine. Vol. XV, n°. 177 (February 1879) (0). 
Notes on the Butterflies of Port Baklar, Turkey, by J. J. Walker. 
— On an undetermined Oak-Gall, by E. A. Ormerod. — Descrip- 


ONTVANGEN TIJDSCHRIFTEN. LXXI 


tion of a new species of Plaesiorrhina (Cetoniidae); and a Note 
on an apparently new species of Ceratorrhina, both from West 
Africa, by G. Lewis. — Descriptions of new species of British 
Aculeate Hymenoptera, by E. A. Saunders. — British Hemiptera. 
Additional Species, by J. W. Douglas. — Entomological Notes, 
Captures, ete. — List of the Hemiptera of New Zealand, by F. 
Buchanan White (concluded). 


Annals and Magazine of Natural History. 5th ser. vol. 3, n°. 14 
(February 1879) (0). 

Hemiptera from the North-eastern Frontier of India, by W. L. 

Distant (continued). — Migration of the Aphides of the Galls 

of the Pistachio to the Roots of Grasses, by M. J. Lichtenstein. 


Album der Natuur. Jaarg. 1879, aflev. 4. (0). 
Eene zonderlinge gewoonte van bijen en wespen, door Hg. 


Isis. Maandschrift voor Natuurwetenschap. Jaarg. VIII, aflev. 1 (0). 
Geographische verspreiding der spinnen, door H. H. H. van Z. 


Anales de la Sociedad Cientifica Argentina. Tom. VII, entr. 1 (a). 
Hemiptera Argentina: Ensayo de una monografia de los hemip- 
teros, heteropteros y homopteros de la Republica Argentina, por 
C. Berg (continuacion). 


Proceedings of the Scientific. Meetings of the Zoological Society of 
London for the year 1878. Prt III (a). 

Note on the Stridulating Organ of Palinurus vulgaris, by T. Jeffery 
Parker. — Contributions to a Knowledge of the Hemipterous 
Fauna of St. Helena and Speculations on its Origin, by F. Bu- 
chanan White. — On a small Collection of Lepidoptera from 
Jamaica, by A. G. Butler. — On new and little-known Mantidae, 
by J. Wood Mason. — On new Genera and Species of Geodepha- 
gous Coleoptera from Central America, by H. W. Bates. — 
Catalogue -of Lepidoptera collected by Mr. S. N. Walter in the 
Island of Billiton. Rhopalocera by F. D. Godman and Osbert 
Salvin; Heterocera by H. Druce. — List of Butterflies collected 
in Eastern New Guinea and some neighbouring Islands by Dr. 
Comrie during the Voyage of H. M. S. ,Basilisk,” by F. D. 
Godman and Osbert Salvin. — Description of a new Species of 
the Orthopterous Genus Phylloptera from Madagascar, by A. G. 
Butler. — Descriptions of new Asiatic Hesperidae, by F. Moore. 
— List of Lepidopterous Insects, collected by the late R. Swin- 
hoe in the Island of Hainan, by F. Moore. — On new Species 
of Coleopterous Insects (Geodephaga and Longicornia) taken by 
Dr. Stoliezka during the Forsyth Expedition to Kashgar in 


LXXII ENTOMOLOGISCHE INHOUD VAN 


187374, by H. W. Bates. — Descriptions of some apparently 
new Species of Butterflies from New Ireland and New Britain, 
sent by the Rev. G. Brown, by F. D. Godman and O. Salvin. 


Bulletins de l’Académie Royale des Sciences, des Lettres et des 
Beaux-Arts de Belgique. 2° ser. tom. XLI—XLV (a). 

Tom. XLI. Note sur la contraction des muscles striés de l’Hydro- 
phile, par M. le Dr. L. Fredericq. — Synopsis des Agrionines 
(suite de la 5° Légion: Agrion), par M. E. de Sélys Long- 
champs. — Note sur les Phénomènes de la digestion chez la 
Blatte Américaine (Periplaneta Americana L.), par M. F. Plateau. 
— Contributions à l’histoire de la vésicule germinative et du 
premier noyau embryonnaire, par M. E. van Beneden. 

Tom. XLII. Synopsis des Agrionines (suite de la 5° Légion: 
Agrion), par M. E. de Sélys Longchamps. — Note sur les phé- 
nomènes de la digestion et sur la structure de l'appareil digestif 
chez les Phalangides, par M. F. Plateau. — Les voyages des 
Naturalistes belges, par M. F. Plateau. 

Tom. XLIII. Synopsis des Agrionines (suite et fin de la 5° Légion: 
Agrion), par M. E. de Sélys Longchamps. 

Tom. XLIV. Structure de l'appareil digestif et phénomènes de la 
digestion chez les Aranéides dipneumones, par M. F. Plateau. — 
Note additionnelle au mémoire sur les phénomènes de la digestion 
chez les insectes, par M. F. Plateau. 

Tom. XLV. Secondes additions au Synopsis des Cordulines, par 
M. E. de Sélys Longehamps. — Recherches sur l'appareil véni- 
meux des Myriapodes chilopodes. Description des véritables glandes 
vénénifiques, par M. J. Mac Leod. 


Correspondenz-Blatt des zool.-min. Vereines in Regensburg. Jahrg. 32 
(1878) n°. 10—12 (0). 

Thamnurgus Characiae, ein neuer Borkenkäfer aus Spanien, be- 
schrieben von Prof. Rosenhauer. — Systematische Uebersicht der 
Käfer welche in Baiern und der nächsten Umgebung vorkommen 
(Fortsetzung), von G. Kittel. 


Annali del Museo Civico di Storia Naturale di Genova. vol. XII et 


XIII (a). 
Vol. XII. Liste des Orthoptères recueillis jusqu'ici en Ligurie, 
dressée par A. Dubrony. — Contribuzioni allo studio dei Cetonidi 


della regione Austro-Malese, per el Dottor R. Gestro. — Catalogo 
delle Formiche esistenti nelle collezioni del Museo Civico di Genova, 
pel Dottor C. Emery. — Hemiptera Ligustica adjecta et emen- 
data a D. P. M. Ferrari. — Relevé des Elatérides recueillis dans 
les Iles Malaises, la Nouvelle-Guinée et au Cap York, par 


ONTVANGEN TIJDSCHRIFTEN. LXXIII 


M. M. G. Doria, O. Beccari et L. M. d’Albertis, par E. Candèze. 
— Appunti entomologici, pel Dott. R. Gestro. — Muscaria Exotica 
Musei Civici Januensio observata et distineta a Prof. C. Rondani. 
— Les Staphylinides des Moluques et de la Nouvelle Guinée, 
par A. Fauvel. — Essai sur le genre Chelidura, par A. Dubrony. 
— Etude sur les Lépidoptères recueillis en 1875 à Doreï (Nouvelle- 
Guinée) par M. O. Beccari, par Ch Oberthiir. — Les Harpaliens 
d'Australie d’après la collection de M. le comte de Castelnau et 
la mienne, par le Baron de Chaudoir. — Morfologia del Sistema 
nervoso centrale della Squilla mantis, pel Dott. G. Bellonci. — 
Brevi Notizie intorno ad Aracnidi e Miriapodi dell’ Agro Romano, 
pel Dott. P. Pavesi e R. Pirotta. 


Vol. XII. Studi sui ragni malesi e papuani. II. Ragni di Amboina 
raccolti dal Prof. O. Beccari, per T. Thorell. — Diagnosi di 
alcune specie nuove di Coleotteri dell’ Abissinia e del paese dei 
Somali, per R. Gestro. — Rettificazione sinonimica, per R. Gestro. 
— Les Staphylinides de l’Australie et de la Polynésie, par A. 
Fauvel (2° mémoire). 


Periodico Zoologico. Organo de la Sociedad Zoologica Argentina. 
Home 11]ssentr. I (a). 
Description de deux nouvelles espèces de Lépidoptères Hétérocères 
appartenant à la famille des Lithosides, par M. P. C. T. Snellen. 
— Informe sobre una excursion zoologica à Santa Fé, practicada 
en 1876 por el Dr. H. Weyenbergh. — Une espèce nouvelle de 
Gamase, par P. A. Conil. 


Boletin de la Academia Nacional de Ciencias. Tomo II, entr. IV (a). 

Ni Mimallo Curtisea Weyenb., ni Euclea diagonalis H. S., mais 

bien Mimallo despecta Walk., par le Doct. H. Weyenbergh. — 

Une espèce nouvelle de Gamase, par P. A. Conil. — Description 

de deux nouvelles espèces de Lépidoptères Hétérocères apparte- 
nant à la famille des Lithosides, par M. P. C. T. Snellen. 


Actas de la Academia Nacional de Ciencias exactas. Tom. III, entr. 11 (a). 
Etudes sur la Myiasis, par Dr. C. Lesbini, Dr. H. Weyenbergh et 
Mr. P. A. Conil. a. Partie médicale par le Doct. Ch. Lesbini. 

b. Les larves et les nymphes décrites par le Doct. H. Weyen- 
bergh. e. Description de l’insecte parfait: Calliphora Antropophaga , 


n. sp., par P. A. Conil. — Liste bibliographique sur la Myiasis, 
par le Dr. H. Weyenbergh. — Description d'une nouvelle espèce 
d’Ixode, Ixodes auricularius, par P. A. Conil. — Description 


d’une espèce nouvelle de Gamase, Gamasus inaequipes, par P. 
A. Conil, 


LXXIV ENTOMOLOGISCHE INHOUD VAN 


Maart 1879. 


Newman’s Entomologist. vol. XII, n° 190 (March 1879) (a). 

Notes on Acidalia contiguaria, by Herbert Fortescue Fryer. — 
Attacus Atlas: a life-history by Ph. H. Gosse. (concluded). — 
A Lepidopterous Guide to Lyndhurst, by B. Lockyer. — Orgyia 
coenosa, by F. D. Wheeler. — A new Macro-Lepidopteron, by 
J. H. Threlfall. — Introductory papers on Lepidoptera, by W. 
F. Kirby (continued). — Entomological Notes, Captures, ete. — 
Obituary: Frederick Smith. 


Entomologist’s Monthly Magazine. vol. XV, n° 178 (March 1879) (b). 

List of the Hemiptera of New Zealand (concluded), by F. Buchanan 

White. — On the Pupation of the Nymphalidae, by W. H. Ed- 

wards. — Introductory Papers on Fossil Entomology, by H. Goss. 

— Synonymical Notes on the Species of Swammerdamia, by 

E. L. Ragonot. — On certain British Hemiptera-Homoptera, by 

John Scott. — Description of a new species of Cucujus from 

Assam and of Ceratorrhina gemina from West Africa, by G. Lewis. 

-— Entomological Notes, Captures, ete. — Obituary: Frederick 
Smith. 


Annals and Magazine of Natural History. 5th. ser. vol. 3, n° 15 
(March 1879) (0). 

On a Collection of Lepidoptera from the Island of Johanna, by 
A. G. Butler. — On four new Species of the Genus Inopeplus 
(Coleoptera, Cucujidae), by C. O. Waterhouse. — Notes on 
the Lepidoptera of St. Helena, with Descriptions of new Species, 
by Mrs. T. Vernon Wollaston. — On a Gigantic Isopod from 
the Great Depths of the Sea, by M. A. Milne-Edwards. 


Anales de la Sociedad Cientifica Argentina. Tom. VII, entr. 2 (a). 
Hemiptera Argentina: Ensayo de una monografia de los hemip- 
teros, heteropteros y homopteros de la Republica Argentina, 
por Carlos Berg (Continuacion). 


Archiv für Naturgeschichte, herausgeg. von Troschel. Jahrg. 45. 
Heft14(b). | 
Neue Acariden, von Dr. P. Kramer. — Beyträge zur Kenntniss 
niederer Thiere von Kerguelensland, von Prof. Dr. Studer. — 
Die Fauna von Kerguelensland. Verzeichniss der bis jetzt auf 
Kerguelensland beobachteten Thierspecies nebst kurzen Notizen 
über ihr Vorkommen und ihre zoogeographischen Beziehungen, 
von Dr. Th. Studer. 


Bullettino della Società Entomologica Italiana. Ann. X. Trim. 4 (a). 
Saggio di un Catalogo dei Lepidotteri d’Italia, compilato dall Ing, 


ONTVANGEN TIJDSCHRIFTEN. LXXV 


A. Curo (continua). — Alcune osservazioni intorno al un recente 
lavoro del Dott. A. Dohrn, sui Picnogonidi, di G. Cavanna. — 
Fauna Entomologica Sicula. Lepidotteri delle Madonie, di L. 
Failla-Tedaldi (contin. e fine). — Note sopra Emitteri Italiani, 
di G. Cavanna. — Lettera del Dott. G. Papasogli al Prof. A. 
Targioni Tozzetti, intorno all’ uso della nitrobenzina nella con- 
servazione delle collezioni entomologiche. — Rassegna entomologica. 


Entomologische Nachrichten, herausgegeb. von Dr. F. Katter. Jahrg. V, 
Heft 1—6 (a). 


Hymenopterologische Mittheilungen, von Dr. Kriechbaumer. 1. Nester 


von Eumenes. — Noch ein Wort zum Käfer-Katalog von Stein 
und Weise, von ©. Bergroth. — Ein einfacher und zweckmäs- 


siger Apparat zum Präpariren von Larven und Puppen der 
Insecten , namentlich der Schmetterlingsraupen, von Fritz A. 
Wachti, k. k. Oberförster. — Eine kleine Notiz über Aenodocon 
ruficornis Först., von A. Moesáry. — Deiopeia pulchella, von 
Grossschupf. — Hymenopterolegische Mittheilungen , von Dr. 
Kriechbaumer. 2. Eine Pallisaden errichtende Blattwespenlarve. — 
Entomologische Berichtigung, von Prof. Dr. F. L. Lentz. — 
Das Imprigniren der Arthropodensammlungen , von G. de Rossi. — 
Zählebigkeit von Insecten, von Grossschupf und L. von Müller. — 
Hildebrandt’s Sammlung. — Ueber das Eierlegen von Myrmeleon, 
und über Nester von Eumenes, von Brischke. — Ueber Hydroecia 
Micacea, von Franz Schmidt. — Das Imprägniren der Arthro- 
podensammlungen, von G. de Rossi (Schluss). — Note zu Uhler’s 
letzter Arbeit über amerikanische Hemipteren, von E. Bergroth. 
— Wahrnehmungen über Insektenentwicklung, von A. Kuwert. — 
Siebapparat zum Raupenfang, von Borgmann. — Verbesserte 
Cyankaliumflaschen , von D. v. Kenderesy. — Eumeniden-Studien, 
von Dr. Kriechbaumer. — Wahrnehmungen über Insektenent- 
wicklung, von A. Kuwert (Fortsetzung und Schluss). — Lepido- 
pterologisches, von Pfarrer Schumann. — Beobachtungen über 
Danais Chrysippus, von Max Korb. — Eine neue Xylostylon-art, 
beschrieben von E. Reitter. 


Annales des Sciences Naturelles. 6° Ser. Zoologie et Paléont. Tom. 
VIT, en @oretl6°(b). 


Description de Crustacés rares ou nouveaux des cötes de France, 
deerits et peints sur des individus vivants, par M. Hesse. — 
Mémoire sur la ponte de l’abeille reine et la théorie de Dzierzon, 
par J. Pérez. — Note sur la parthénogénése chez les abeilles , 
par M. André Sanson, 


LXXVI ENTOMOLOGISCHE INHOUD VAN 
April 1879. 


Newman’s Entomologist. vol. XII, n° 191 (April 1879) (a). 
Biographical Notices. N° III, by Frederick Smith. — Introductory 
Papers on Lepidoptera, by W. F. Kirby. — A Lepidopterist’s 
Guide to Lyndhurst, by B. Lockyer (continued). — Life-Histories 
of Sawflies. Translated from the Dutch of Dr. S. C. Snellen van 
Vollenhoven, by J. W. May. — Entomological Notes, Captures, etc. 


Entomologist’s Monthly Magazine. vol XV, n° 179 (April 1879) (0). 
Natural History of Lycacna Medon, Huf.? (Agestis, Ochs.), by W. 


Buckler. — Description of a new species of Hetaerina from Costa 
Rica, by R. Mac Lachlan. — Introductory Papers on Fossil 
Entomology, by Herbert Goss. — Notes on British Tortrices, 
by C. G. Barrett. — Notes on the British Species of the Genus 
Odynerus, by Edw. Saunders. — A new Eudromus, and three 


new species of Lepturidae from Madagascar, by K. W. Bates. — 
Entomological Notes, Captures, etc. — Proceedings of the Ento- 
mological Society of London. 5th February and 5th March 1879. 
— Reviews. — Obituary: Frederick Smith. 


Annals and Magazine of Natural History. 5th ser. vol. 3, n° 16 
(April 1879) (0). 

On the Occurrence of a small and new Phyllopod Crustacean, re- 
ferable to the Genus Leaia, in the Lower Carboniferous Rocks 
of the Edinburgh neighbourhood, by R. Etheridge Jun. — On 
a new Genus of Pyenogon and a Variety of Pycnogonum littorale 
from Japan, by H. H. Slater. 


Entomologische Nachrichten, herausgegeben von Dr. F. Katter. Jahrg. 
V, Heft 7 und 8 (a). 

Eumeniden-Studien, van Dr. Kriechbaumer. 4 Eine neue Art. — 
Ophion Pteridis n. sp., beschrieben von Dr. Kriechbaumer. — 
Lepidopterologisches, von Schumann. — Zur Biologie einiger 
Chrysiden, von A. Mocsáry. — Beiträge zur Biologie und Phy- 
siologie. I. Ueber die Erscheinungen individueller und ererbter 
Erfahrung, von W.v. Reichenau. — Ueber die Zusammengehörigkeit 
der beiden Arten der Gattung Sphecomyia Latreille, von V. v. 
Röder. — Ueber schwarze und weisse Insectennadeln, von 0. 
Staudinger. — Monographie der Microgaster. Aufruf an die En- 
tomologen, besonders Lepidopterologen, von Dr. Kriechbaumer. 
— Ophion parvulus n. sp. und Ophion minutus n. sp., beschrie- 
ben von Dr. Kriechbaumer. — Lepidopterologisches aus Dalma- 
tien, von V. Gaiger. 


ONTVANGEN TIJDSCHRIFTEN. LXXVII 


Annales de la Société Entomologique de Belgique. Tome XXI, fase. 3 (0). 
Essai Monographique sur les Panagéides, par le baron M. de 


Chaudoir. — Aranéides nouveaux pour la Faune Belge, par 
Léon Becker. — Descriptions d’Opiliones (Faucheurs) nouveaux 
de la Faune Circa-Méditerranéenne, par M. E. Simon. — Sur 


l'habitation de la Cteniza Sauvagei Rossi, par Léon Becker. — 
Notice sur le genre Trigonalys Westw. ete., par M. le Doct. 
Jacobs. — Diagnoses de Phaleria nouvelles, par A. Chevrolat. — 
Note sur des difformités observées chez l’Abax ovalis et le Geo- 
trupes sylvaticus, par M. de Borre. — Tarantula Beckeri Keyser- 
ling, par Léon Becker. — Aranéides recueillies en Hongrie par 
M. de Horvath et en Moldavie par M. A. Montandon, par Léon 
Becker. — Sur un nouveau genre d’Avicularidae, par M. Léon 
Becker. — Observations faites par M. Ch. Donkier de Donceel 
sur la collection de M. J. Dement de Namur. — Table alpha- 
bétique des espèces nouvelles on rares pour la Faune Belge qui 
ont èté signalées aux séances de cette année. — Catalogue de 
la Bibliothéque de la Société Entomologique de Belgique. 


Id. Tome XXII Trim. 1 (b). 

Premier Essai d’un Catalogue des Hétéroptères de Belgique, par 
L. Lethierry et Em. Pierret. — Catalogue des Arachnides de 
Belgique, par Léon Becker. (2° partie). — Etude sur les espèces 
de la tribu des Féronides qui se rencontrent en Belgique, par 
A. Preudhomme de Borre (1° partie). — Note sur une mon- 
struosité observée dans un exemplaire de l’Omaseus vulgaris L., 
par M. N. Kokouyew. -- Description d’une nouvelle espèce de 
Colèoptère d'Europe appartenant au genre Phyllobius Germ. (Cur- 
culionides), par H. Tournier. — Lycides recueillis au Brésil par 
C. van Volxem, par M. J. Bourgeois. — Diagnose d’une nou- 
velle espèce d’Aranéide d'Europe, par Léon Becker. — Carac- 
tères généraux des Aranéides, par M. Léon Becker. 


Zeitschrift für die Gesammten Naturwissenschaften. Redigirt von Dr. 
G. C. Giebel. Bd. LI (1878) (a). 

Die Schuppen an den verschiedenen Flügel- und Körpertheilen der 
Lepidopteren, von R. Schneider. — Neue Nordamerikanische 
Ephydrinen, von Prof. H. Lüw. — Hymenopterologische Mit- 
theilungen, von Dr. F. Rudow. — Ueber einige von Herrn J. 
M. Hildebrandt im Zanzibargebiete erbeutete Arachniden, von 
Dr. F. Karsch. — Exotisch-araneologisches, von Dr. F. Karsch. 
— Ueber den Darmeanal der Larve von Osmoderma eremita mit 
seinen Anhängen, von Dr. H. Simroth. — Beiträge zur Natur- 
geschichte der Milben, von Dr. P. Kramer. — Gottverlassene 
Schwärmer?, von J. Schilde. — Exotisch-araneologisches, von 


LXXVIII ENTOMOLOGISCHE INHOUD VAN 


Dr. F. Karsch. — Einige Bemerkungen über die Verdauung der 
Kerfe, von Dr. H. Simroth. — Ueber einen scheinbaren Maikä- 
ferzwitter, von Dr. H. Simroth. — Zur Naturgeschichte der Cy- 
nipiden nach Adler, von Dr. E. L. Taschenberg. — Ueber 42 
neue Pflanzengallen, von Prof. Fr. Thomas. 


Archiv fiir Naturgeschichte, herausgegeb. von Troschel. Jahrg. 45. 
Heft 2 (0). 

Ueber die Milbengattungen Leptognathus Hodge, Raphignathus Dug. , 
Caligonus Koch und die neue Gattung Cryptognathus, von Dr. P. 
Kramer. — Ueber eine neue Eintheilung der Tarantuliden (Phry- 
nidae aut.), von Dr. F. Karsch. — Ueber einige Unterschiede er- 
wachsener und junger Gamasiden, von Dr. P. Kramer. 


Mei 1879. 


Newman's Entomologist. vol. XII, n° 192 (May 1879) (a). 

Hymenoptera bred from Cynips Kollari Galls, by E. A. Fitch. — 
A Lepidopterist’s Guide to Lyndhurst, by B. Lockyer (conti- 
nued). — Introductory Papers on Lepidoptera, by W. F. Kirby 
(continued). — Entomological Rambles, 1878, by J. B. Hodg- 
kinson. — Entomological Notes, Captures, ete. — Reviews: the 
Transactions of the Entomological Society of London, for the 
year 1878; Species des Hyménoptères d'Europe et d’Algérie, 
par Ed. André; Notes of Observations of Injurious Insects. Re- 
port, 1878. 


Entomologist’s Monthly Magazine. vol. XV, n° 180 (May 1879) (0). 

Description of two new European species of Psyllidae, by John 

Scott. — Description of a new Genus and Species of Heterome- 

rous Coleoptera of the Family Cistelidae from Honolulu, by 

Chas. O. Waterhouse. — Descriptions of two species of Caenis 

(Ephemeridae) from Lake Nyassa, by the Rev. A. E. Eaton. — 

On the Heterocerous Lepidoptera collected in the Hawaiian Islands 

by the Rev. T. Blackburn, by A. G. Butler. — Descriptions of 

new species of Trichoptera from Scandinavia, by Pastor H. D. J. 
Wallengrèn. — Entomological Notes, Captures, etc. 


Annals and Magazine of Natural History. 5th ser. vol. 3, n° 17 
(May 1879) (0). 

Notes on the Lepidoptera of St. Helena, with Descriptions of 

New Species, by Mrs. T. Vernon Wollaston. — An Account of 

a small Series of Coleoptera from the Island of Johanna, by C. 

O. Waterhouse. — Descriptions of new Coleoptera belonging to 

the Genera Monomma, Silis and Lithinus, by C. O. Waterhouse. 


ONTVANGEN TIJDSCHRIFTEN. LXXIX 


Entomologische Nachrichten, herausgegeb. von Dr. F. Katter. Jahrg. 
VE Heft«9 und 10° (e): 
Beobachtungen im Jahre 1879. — Carabus Gossarei n. sp., be- 
schrieben von Ch. Haury. — Verbesserter Lichtselbstfänger, von 
H. Borgmann. — Auch eine verbesserte Cyankaliumflasche, von 
W. Cermak. — Ueberwinterung von Brot. Meticulosa, von H. 
Witzenmann. — Nekrolog: F. Smith. — Literarische Revue. — 
Regimbart’s Versuch einer neuen Classification der Dytisciden. — 
Ueber eine besondere nordrussische Psocus-Art, von M. Rostock. 
— Wespennester, von Prof. L. J. Kristof. 


Tijdschrift voor Entomologie, uitgegev. door de Nederl. Entom. Vereen. 
Deel XXII, aflev. 2 (a en b). 

Verslag van de 12° Wintervergadering der Ned. Ent. Ver. gehouden 
te Leiden op Zondag 22 December 1879. — Naamlijst der tot 
heden in Nederland waargenomen Bijen-soorten (Hymenoptera 
Anthophila), opgemaakt door C. Ritsema Cz. (vervolg en slot 
met beschrijving van Sphecodes perversus Rits.). — Description de 
cinq espèces nouvelles du genre Apion, par le Doct. Ed. Everts. 
— Lepidoptera van Celebes, verzameld door Mr. M. C. Piepers, 


met aanteekeringen en beschrijving der nieuwe soorten, door 
P. C. T. Snellen. 


Annales des Sciences Naturelles. 6"° ser. Zoologie et Palaeontologie. 
fom. VIII, n° 2set 3 (6). 
Mémoire sur les Crustacés décapodes du genre Dynomène, par 
M. A. Milne Edwards. 


Junij 1879. 


Newman’s Entomologist. vol. XII, n° 193 (June 1879) (a). 

Considerations as to effects of temperature on insect development, 
by E. A. Ormerod. — Note on the habits of Ranatra linearis, 
by A. G. Laker. Introductory papers on Lepidoptera, by 
W. F. Kirby (N° XIV). — Life-histories of Sawflies. Translated 
from the Dutch of Dr. S. C. Snellen van Vollenhoven, by J. W. 
May. — Entomological rambles, 1878, by J. B. Hodgkinson. — 
Entomological Notes, Captures etc. 


Entomologist’s Monthly Magazine. vol. XVI, n° 181 (June 1879) (6). 
Notes on the genus Coelioxys, and an additional species to the List 
of British Hymenoptera, by E. Saunders. — Notes on the Butter- 
flies of the Eastern Alps, by H. J. Elwes. — Introductory papers 

on Fossil Entomology, by H. Goss (N° 7). — Description of a 
new species of the Lepidopterous genus Pais (fam. Agaristidae), 

by A. G. Butler. — Description of some new Homopterous insects 


LXXX ENTOMOLOGISCHE INHOUD VAN 


from Central America belonging to the fam. Membracidae, by 
W. L. Distant. — Remarks on some British Hemiptera-Hetero- 
ptera, by Dr. O. M. Reuter. — Entomological Notes, Captures 
etc. — Obituary: A. E. Pictet. — Entomological Society of 
London, 2"! April 1879. 


Annals and Magazine of Natural History. 5th ser. vol. 3, n° 18 
(June 1879) (b). 

Notes on the Lepidoptera of St. Helena, with Descriptions of new 
species, by Mrs. T. Vernon Wollaston. — On the Architecture 
and Habits of the Cutting Ant of Texas (Atta fervens), by the 
Rev. H. C. Me Cock. — The Cochineals of the Elm, a new 
Genus, Ritsemia pupifera, by M. J. Lichtenstein. — The Nebaliad 
Crustacea as Types of a new Order, by Dr. A. S. Packard, Jun. 


Entomologische Nachrichten, herausgeg. von Dr. F. Katter. Jahrg. V, 
Heft 11 und 12 (a). 

Beiträge zur Biologie und Physiologie. II. Vermischtes: Witterungs- 
oder Bodeneinfluss , Ueberwinterung und Mordraupen bei Schmetter- 
lingen, von W. v. Reichenau. — Wespennester (Fortsetzung), 
von Kristof. — Lepidopterologisches aus Dalmatien, von V. Gai- 
ger. — Die verloren gegangenen Mniszech’schen Erotyliden-Typen. 
— Nekrolog: Prof. Dr. H. Löw. — Literarische Revue. — 
Phytophage Silphenlarven. — Ueber die Gattung Melanchroia 
und springende Insectencocous, von Dr. Dewitz. — Melolontha 
Hippocastani und vulgaris. — Ueber die Lebensweise von Velleius 
dilatatus, von J. Erné. — Eine Revision der Dichotrachelus- Arten 
von Dr. Stierlin. — Wespen als Brandstifter. — Mordraupen. — 
Ueber die Lebensweise der Blattlaus Aploneura Lentisei, von 
J. Lichtenstein. — Literarische Revue. 


Julij 1879. 


Newman’s Entomologist. vol. XII, n° 194 (July 1879) (a). 

Polia nigrocineta (variety), by J. T. Carrington. — Localities for 
beginners. N° 1. — Wansteadflats, by J. T. Carrington. — 
Further remarks on Lyndhurst, by B. Lockyer. — Further Notes 
on certain silk-producing Bombyces, by A. Wailly. — Life- 
histories of Sawflies. Translated from the Dutch of Dr. 8. C. 
Snellen van Vollenhoven, by J. W. May. — Economie Entomo- 
logy, by S. Fitzwilliam. — Entomological Notes, Captures, ete. 


Entomologist’s Monthly Magazine. vol. XVI, n° 182 (July 1879) (0). 
Introductory Papers on Fossil Entomology: N° 7, Prt. 2, by H. 
Goss. — Notes on the Adeliinae with Descriptions of new species, 

by F. Bates. — A brief Life-history of Cantharis vesicatoria, by 


ONTVANGEN TIJDSCHRIFTEN. LXXXF 


J. Lichtenstein. — Notice of the discovery of the larva of 
Acrolepia perlepidella, by C. G. Barret. — Entomological Notes, 


Captures, ete. — Notes on the genus Prosopis, and on an addi- 
tional species (P. confusa Nyl.) to the list of British Hyme- 


noptera, by Edw. Saunders. — Obituary: Colonel Goureau ; 
Dr. Hermann Löw. — Entomological Society of London: 7 


May and 4th June 1879. 


Annals and Magazine of Natural History. 5th ser. vol. 4, n° 19 
(July 1879) (0). 

Descriptions of new or little-known Species of Maioid Crustacea 
(Oxyrhyncha) in the Collection of the British Museum, by E. J. 
Miers. — On a small Collection of Arachnida from the Island of 
Johanna, with Note on a Homopterous Insect from the same 
Locality, by A. G. Butler. — A third Contribution to the 
knowledge of the Cetoniidae of Madagascar, by C. O. Waterhouse. 


Entomologische Nachrichten, herausgeg. von Dr. F. Katter. Jahrg. V, 
Heft 13 und 14 (a). 

Das Tüdten der Insecten durch Schwefelkohlenstoff, von Dr. J. M. 
Eder. — Ueber die deutschen Melolontha-Arten, von Dr. F. 
Katter. — Neue Priparationsmethoden. — Vermischtes. — Lite- 
rarische Revue. — Anzeigen. — Erstes Verzeichniss der im 
nördlichen Böhmen im geflügelten Zustande überwinternden Lepi- 
dopteren, von Dr. Richard von Stein. — Vanessa Cardui auf 
Wanderschaft. 


Correspondenz-Blatt des zool.-min. Vereines in Regensburg. Jahrg. 33: 
(1879) n° 1-4 (0). 

Ueber eine Fundstelle und Fangweise des Ditylus laevis Fabr., 
von Dr. Rosenhauer. — Systematische Uebersicht der Käfer , 
welche in Baiern und der nächtsten Umgebung vorkommen, von 
G. Kittel. 


Naturhistorische Hefte nebst deutsch redigirter Revue, herausgeg. 
vom Ungarischen National-Museum in Budapest. Bd HI (1879), 
Heft 1—3 (a). 

Coleoptera nova ex Hungaria, a Joanne Frivaldsky deseripta. — 
Anophthalmus Budae, sp. n., beschrieben von D. v. Kenderesy. 
Mellifera nova, ab Alexandro v. Mocsäry descripta. — Ungari- 
sche Fundorte der Käfergattung Anophtalmus, von E. Merkl. — 
Hymenoptera nova e fauna Hungarica ab A. Mocsàry descripta. 
— Hemiptera Heteroptera, a D. J. Xantus in China et in Ja- 
ponica collecta, enum. Dr. G. Horváth. — Beitrag zur Kenntniss 
der Myriapoden Ungarns, mitgetheilt von E. Tömösvary. 

VI 


LXXXII - ENTOMOLOGISCHE INHOUD VAN 


Verhandlungen des Vereins für naturwissensch. Unterhaltung zu Ham- 
burg. Bd. III. 1876 (a). 

Diagnosen neuer Heteromeren aus dem Museum Godeffroy, von Dr. 
Haag-Rutenberg, — Diagnosen einiger neuer Tagfalter von den 
Philippinen und Bemerkungen über die Verbreitung einiger der- 
selben, von G. Semper. — Ueber die Arten der Tagfaltergattung 
Zethera Felder, von G. Semper. — Ueber Schmetterlinge von 
Wladiwostok, von Dr. C. Crüger. — Ueber Schmetterlinge vom 
Gaboon, von Dr. C. Criiger. — Ueber Dimorphismus und Varia- 
tion einiger Schmetterlinge Nord-Amerika’s, von J. Boll. — Ueber 
die Metamorphose von Sepedon sphegeus und spinipes, von G. 
Gercke. — Nachtrag zur Lepidopteren-Fauna der Nieder-Elbe. 
Macrolepidoptera von L. Graeser, Microlepidoptera von A. Sauber. 


Mittheilungen der Schweizerischen Entomologischen Gesellschaft. Vol. 
N"HeftN°:8" (0). 
Beschreibung einiger neuer kaukasischer Otiorhynchus Arten, von 


Stierlin. — Description d’un nouveau Coléoptère appartenant au 
Genre Laccobius Er., par H. Tournier. — Einige neue schweize- 
rische Käferarten, von Dr. Stierlin. — Ueber einige Varietäten 


des Cerambyx Scopoli Laich. (Cerdo F.), von Dr. Stierlin. — 
Catalogue des Formicides d'Europe, par le Dr. C. Emery et le 
Dr. A. Forel. — Eine Bitte an die Herren Lepidopterologen der 
Schweiz, von H. Frey. 


Anales de la Sociedad Cientifica Argentina. Tome VII. Entr. V y VI (a). 

Hemiptera Argentina: Ensayo de una Monografia de los hemipteros , 

heteropteros y homopteros, de la Republica Argentina, por Dr. 

C. Berg. — Calliphora anthropophaga Conil. Nota critica por E. 
Lynch Arribalzaga. 


Annales de la Société Entomologique de Belgique. Tome XXIT.Trim.II (0). 
Diagnoses de nouvelles Aranéides américaines, par L. Becker. — 
Descriptions d’Hyménoptères nouveaux appartenant à la fa- 


mille des Chrysides, par H. Tournier. — Catalogue des Arach- 
nides de Belgique, par L. Becker (3° partie) — Matériaux 


pour servir à une Monographie des espèces européennes et cir- 
cumeuropéennes du genre Myllocerus Schh. (Coléoptères, Curcu- 


lionides), par H. Tournier. — Descriptions de quelques Curcu- 
lionides nouveaux appartenant au genre Dichotrachelus Stierl., 
par H. Tournier. — Note sur une épidémie causée sur des dip- 


tères du genre Syrphus par un champignon (Entomophthora), 
par M. M. Max. Cornu et Ch. Brongniart. — Aranéides de Néer- 
lande, par M. L. Becker. — Diagnoses de nouvelles espèces de 
Cyphides, par W. Roelofs. — Diagnoses de nouvelles espèces 


ONTVANGEN TIJDSCHRIFTEN. LXXXIII 


de Curculionides, Brenthides, Anthribides et Bruchides du Japon, 
par W. Roelofs. — Note sur les Epeiridae de la sous-famille des 
Areyinae, par E. Simon. — Révision des Ophiogomphus et 
descriptions de quatre nouvelles Gomphines Américaines, par M. 
de Sélys Longchamps. 


Bullettino della Societa Entomologica Italiana. Anno XI, Trim. III (a). 
Hippoboscita Italica in familias et genera distributa, a Prof. C. 
Rondani. — Seconda memoria intorno alla conservazione delle 
Libellule a colori fugaci, del Prof. P. Stefanelli. — Sulle Alpi. 
Rimembranze di una gita nella valle di Fiemme, del Dott. Stef. 
de Bertolini. — Prof. G. Passerini. Aggiunte alla Flora degli 
Afidi italiani colla descrizione di alcune specie nuove. — Saggio 
di un Catalogo dei Lepidotteri d’Italia, compilato dall’ Ing. A. 
Curo. — Nota delle Libellule raccolte dai Soci A. Spagnolini e 
V. Ragazzi nelle Campagne Livornesi e Pisane nei mesi di estate 
e di autumno 1873—1876. — Sul veleno dello Scorpione; lettera 
del Prof. P. Mantegazza al Dott. G. Cavanna. — Contribuzione 
all’ anatomia ed alla fisiologia della larva dell’ Eristalis tenax, 
del Dott. A. Batelli. — Rassegna entomologica. 


Acta Societatis pro Fauna et Flora Fennica. vol I. 1875—1877 (a). 

Hemiptera gymnocerata scandinaviae et fenniae disposuit et descripsit 

O. M. Reuter. (Pars I). — Enumeratio coleopterorum brachely- 
trorum fenniae, af John Sahlberg. 


Meddelanden af Societas pro Fauna et Flora Fennica. Häftet I—IV. 
1876—1878 (a). 
Catalogus Psyllodearum in Fennia hactenus lectarum Auctore O. M. 
Reuter. — Catalogus praecursorius Poduridarum Fenniae. Auctore 
O. M. Reuter. — Om nägra för finska faunan nya Hemiptera 
Heteroptera funna sommaren 1875 af John Sahlberg. — Actino- 
coris, novum Hemipterorum genus e Fennia australi. Descripsit 
O. M. Reuter. — Species nova Phimoderae in Fennia detecta. 
Auctore John Sahlberg. 


Notiser ur Sällskapets pro Fauna et Flora Fennica Förhandlingar. 
Häftet XIV (a). 
Bidrag till Nordiska Capsiders Synonymi, af O. M. Reuter. — 
Nykomlingar för Finska Fjäril-Faunan, af J. M. af Tengström. 
— Enumeratio Coleopterorum Carnivororum Fenniae, af John 
Sahlberg. — Enumeratio Coleoptorum Palpicornium Fenniae, af 
John Sahlberg. — Enumeratio Coleopterorum Amphibiorum Fen- 
niae, af John Sahlberg. — Synopsis Amphibicorisarum et Hy- 
drocorisarum Fenniae, af John Sahlberg. — Hemiptera heteroptera 


LXXXIV ENTOM. INHOUD VAN ONTVANGEN TIJDSCHR. 


nova fennica descripsit John Sahlberg. — Om tvenne für Finland 
nya myrarter, af John Sahlberg. — Om Finlands hittells kinda. 
“Phyllopoder och äterfinnandet af Linnés Monoculus lenticularis , 
af John Sahlberg. — En ny Haemonia-art, beskrifven af O. M. 
Reuter. — Heteropterorum novorum species aliquot descripsit 
O. M. Reuter. — Bidrag till Alands och Abo skärgards Hetero- 
pterfauna af O. M. Reuter. — Förteckning öfver nägra finska. 
guld — ochrofsteklar samt getingar, af F. W. Woldstedt. 


VERSIEAG 


VAN DE 


DERTIENDE WINTERVERGADERING 


DER 


NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING, 


GEHOUDEN TE LEIDEN 
op Zondag 28 December 1879, 


des morgens ten 11 ure. 


Voorzitter de heer P. C. T. Snellen. 

Voorts tegenwoordig de heeren: Mr. W. Albarda, Mr. R. Th. Bij- 
leveld, A. W. Carrière Jr., W. H. Dreessens, Jhr. Dr. Ed. J. G. 
Everts, H. W. Groll, Dr. H. Hartogh Heys van Zouteveen, J. Kinker, 
Mr. A. F. A. Leesberg, Dr. J. van Leeuwen Jr., J. W. Lodeesen, 
R. T. Maitland, Dr. E. Piaget, C. Ritsema Cz., K. N. Swierstra, 
Prof. P. J. Veth, Dr. H. J. Veth en F. M. van der Wulp (Secretaris). 

Van de heeren Mr. A. Brants, Henri W. de Graaf, D. ter Haar, 
Ch. Destrée Jr., Dr. A. W. M. van Hasselt en Mr. S. C. Snellen van 
Vollenhoven is berigt ontvangen, dat zij verhinderd zijn de vergade- 
ring bij te wonen. 

De Voorzitter opent de vergadering, heet de aanwezigen welkom 
en zegt dat hem de vereerende taak is opgedragen om deze bijeen- 
komst te leiden, in zooverre echter tot zijn leedwezen, omdat de 
geachte President der Vereeniging, Mr. Snellen van Vollenhoven, 


door ongesteldheid niet tegenwoordig kan zijn. 
VII 


LXXXVI VER SD AG. 


De reeks der mededeelingen wordt gecpend door Professor Veth, 
die in eenige bijzonderheden treedt omtrent het werk, dat onder zijn 
toezigt zal worden uitgegeven over de Sumatra-expeditie, uitgerust 
door het Aardrijkskundig Genootschap. De Entomologische Vereeni- 
ging heeft van den aanvang af zooveel belangstelling in deze onder- 
neming betoond en zooveel tot het welslagen daarvan bijgedragen, 
dat zij, naar zijne meening, verlangend zal zijn en er ook regt op 
heeft, om te worden ingelicht omtrent den stand en de vooruitzigten 
van dat werk in het algemeen, en inzonderheid van dat gedeelte 
waarin de verzamelde inseeten zullen behandeld worden. 

Het werk zal het licht zien in vier afdeelingen, die ieder uit een 
of meer banden zullen zijn zamengesteld. De eerste afdeeling zal 
gewijd zijn aan het reisverhaal, de tweede aan eene algemeene 
geographische beschrijving van Midden-Sumatra, de derde aan de 
beschrijving van de bevolking en de door haar gesproken talen en 
dialecten, de vierde aan de natuurlijke historie. De medegebragte 
planten en dieren zijn aan verschillende specialiteiten ten onderzoek 
toevertrouwd. Daar tijd en omstandigheden niet aan alle personen 
even gunstig zijn en welligt het laatst gereed zal wezen wat in het 
werk de eerste plaats zou behooren in te nemen, zal het gedeelte, 
over de natuurlijke historie handelende, in 12 onderafdeelingen ge- 
splitst worden, ieder met afzonderlijke paginering. Die verdeeling 
heeft plaats gehad met het oog op den zeer ongelijken rijkdom van 
het materiaal voor de verschillende groepen. Im die verdeeling is de 
achtste plaats toegekend aan de Lepidoptera, en deze onderafdeeling 
is tot dusver de eenige waarvan althans de tekst geheel is voltooid. 
Bij de inrigting, voor het werk vastgesteld, kan zij al aanstonds 
worden ter perse gelegd en de druk daarvan is zelfs reeds vrij ver 
gevorderd, zoo als Spreker aantoont met de reeds afgedrukte bladen 
door hem ter vergadering medegebragt. De Lepidoptera zijn bewerkt 
door den Voorzitter der tegenwoordige zamenkomst, den heer P. C. T. 
Snellen, die een betrekkelijk groot aantal nieuwe soorten bij de ver- 
zameling gevonden heeft. Door de afbeelding van bijna 90 vlinders, 
op zeer enkele uitzonderingen na allen nieuw, zullen de beschrijvin 
gen worden toegelicht, en Spreker vleit zich die afbeeldingen te 
zullen ontvangen van de bekwame hand van een ander lid der Ver- 
eeniging, Mr. A. Brants, die, zonder stellige toezegging, daarop ge- 
gronde hoop heeft gegeven. 


Vee Res LAS Ge LXXIVII 


Van de overige insecten-orden zijn de meesten aan leden der En- 
tomologische Vereeniging, op hun welwillend aanbod, ten onderzoek 
gegeven: de Neuroptera aan den heer Mr. J. H. Albarda te Leeu- 
warden, de Diptera aan den heer van der Wulp, de Hemiptera aan 
den heer Snellen van Vollenhoven, terwijl Generaal Dr. van Hasselt 
zich belast heeft met het onderzoek der mede tot den werkkring dezer 
Vereeniging gerekende Araneiden. Van de Hymenoptera heeft de 
heer Snellen van Vollenhoven de Terebrantia, de heer Ritsema de 
Aculeata op zich genomen; alleen de Mieren zullen waarschijnlijk 
aan eene vreemde specialiteit moeten worden opgedragen. Hetzelfde is 
het geval met de geheele zeer talrijk vertegenwoordigde orde der 
Orthoptera. De omvangrijke orde der Coleoptera levert wel de 
grootste moeijelijkheid op, dewijl men hier schier voor elke familie 
eene specialiteit behoeft. De heer Ritsema heeft welwillend op zich 
genomen die gedeelten waarin hij genoegzaam te huis is, zelf te 
behandelen, en reeds in de Notes from the Leyden Museum twee 
nieuwe soorten van Iehthyurus en eenige nieuwe Buprestiden en Ceto- 
niiden beschreven, terwijl reeds een aantal andere groepen door hem 
ter verzending aan buitenlandsche specialiteiten, na vooraf bekomen 
toezegging van bewerking, zijn gereed gemaakt of opgezonden. Nog 
slechts ééne groep is uit het buitenland afgewerkt teruggekomen, 
namelijk die der Elateriden, waarin de heer Candèze onder 32 soor- 
ten niet minder dan 12 nieuwe gevonden heeft, waarvan de beschrij- 
ving in het eerstvolgend nommer der Notes zal worden medegedeeld. 
Die voorloopige mededeeling van beschrijvingen der gevonden nieuwe 
soorten in de Notes is noodig geoordeeld, omdat het waarschijnlijk 
zeer lang zal moeten duren eer met het drukken der afdeeling over 
de Coleoptera, waaraan zoo vele medewerkers verbonden zijn, een 
begin kan worden gemaakt. Evenwel zullen in het werk over de 
Sumatra-expeditie volledige lijsten van alle gevonden soorten, met 
beschrijving der nieuwe, in systematische orde gegeven en door af- 
beeldingen toegelicht worden. 

Spreker besluit zijne mededeeling met de verklaring, dat hij, nu 
alle voorbereidende schikkingen tot de uitgave van dit omvangrijke 
werk getroffen en de middelen daartoe door de krachtige ondersteu- 
ning der Regering verkregen zijn, eene zooveel mogelijk bespoedigde 
levering der verschillende bijdragen als eene zaak van het hoogste 
gewigt beschouwt. Hij verzoekt daarom met nadruk de leden dezer 


LXXXVIIL VERSULAG 


Vereeniging, die de bewerking van eenig gedeelte hebben op zich 
genomen, die niet langer uit te stellen dan volstrekt noodig is. Zoo 
dikwijls zijn in Nederland de vruchten van wetenschappelijke expe- 
ditien voor een groot deel verloren gegaan, omdat het bijeengebragte 
materiaal bij gebrek aan de noodige krachten en middelen onbewerkt 
bleef en soms zelfs verwaarloosd werd en bedierf eer iemand er zich 
over ontfermde. Spreker hoopt dat dit nooit het lot zal zijn van 
eenig deel der door de Sumatra-expeditie verzamelde bouwstoffen. 
Maar er is nog eene andere reden die dringend tot spoed moet nopen: 
vreemde natuuronderzoekers bereizen meer en meer den Indischen 
archipel, en maar al te dikwijls hebben vreemdelingen ons de loef 
afgestoken in het bekend maken van hetgeen in onze eigen bezittin- 
gen gevonden wordt. Hetzelfde terrein, dat de leden der Sumatra- 
expeditie bereisd hebben, werd kort na hun vertrek van daar door 
een bekwaam Italiaansch onderzoeker, Dr. O. Beccari, bezocht, die 
dadelijk na zijne terugkomst begonnen is de nieuwe zaken door hem 
gevonden, bekend te maken en reeds onderscheidene nieuwe dieren 
benoemd en beschreven heeft, welke door de leden der Sumatra- 
expeditie vroeger ontdekt waren. ‘Tot dusver heeft, zooveel bekend 
is, dit lot minder de insecten dan wel andere dieren, met name de 
nieuwe vogels der Sumatra-expeditie getroffen, maar toch is ook eene 
fraaije Cetoniide, die bij de verzameling der Sumatra-expeditie ge- 
vonden wordt, reeds door Beccari gepubliceerd, en het staat zeer te 
vreezen dat dit nog dikwijls het geval zal zijn, indien niet alle 
krachten worden ingespannen, om de prioriteit der ontdekking voor 
onze Nederlandsche reizigers door vroegere beschrijving en benoeming 
der door hen medegebragte soorten te handhaven. 


Naar aanleiding van het gesprokene door Professor Veth, geeft de 
heer Ritsema nog eenige nadere inlichtingen omtrent de bewer- 
king van het entomologische materiaal der Sumatra-expeditie. Zoo 
zijn de Orthoptera ter bewerking aangeboden aan Dr. H. de Saussure 
te Genève, terwijl van de Coleoptera de familie der Scaphididae , 
Nitidulidae, ‘Irogositidae, Colydidae, Dermestidae en Byrrhidae be- 
werkt zijn door E. Reitter, de Lucanidae door Majoor Sidney Parry, 
de Eucnemidae door den Vicomte H. de Bonvouloir en gelijk reeds 
gezegd is, de Elateridae door Dr. E. Candèze. Hij zelf (de heer Rit- 
sema) heeft de Passalini, Cetoniidae en Buprestidae behandeld. De 


Wise tes. i) AT LXXXIX 


overige familien der Coleoptera zijn of zullen worden aangeboden 
aan versehillende specialiteiten. 


De heer van der Wulp geeft in overweging om de Mieren te 
zenden aan het Eerelid onzer Vereeniging, Dr. G. L. Mayr te Wee- 
nen, van wiens hand eerstdaags een opstel over Turkestansche 
Mieren in ons Tijdschrift zal verschijnen en die ongetwijfeld bereid 
zal bevonden worden om de medegebragte Sumatraansche soorten te 
beschrijven. 


De heer Mr. W. Albarda stemt geheel in met Professor Veth 
omtrent de wenschelijkheid, dat de uitgave van het werk over de 
Sumatra-expeditie, en meer bepaald ook van het entomologische ge- 
deelte, zooveel mogelijk worde bespoedigd. Hij wijst er op dat, be- 
halve de concurrentie waarop door genoemden Spreker is gedoeld, er 
ook anderen zijn die op de uitgave van het werk wachten; hij zelf bij 
voorbeeld heeft in den laatsten tijd twee belangrijke collectien insecten 
van alle orden uit Indie ontvangen, waarvan de eene van Palembang , 
die vermoedelijk een aantal soorten zal bevatten, welke zich ook in 
de collectie der Sumatra-expeditie bevinden; wat van deze Palembang: 
sche insecten voor publicatie geschikt is, wenscht hij in het Tijd- 
schrift opgenomen te zien, doeh niet alvorens het werk der Sumatra- 


expeditie zal verschenen zijn. 


Van de Sumatra-expeditie afstappende, laat de heer Albarda 
voorts nog ter bezigtiging rondgaan cen drietal wespennesten, behoo- 
rende tot het genus Polistes, en eenige eijerenkapsels van Phasmiden, 
een en ander door hem van Java ontvangen; terwijl hij ten slotte 
mededeelt, dat door hem, te zamen met zijn’ broeder, nabij het dorp 
Rijsbergen in de baronnie van Breda, op zekeren dag in den afge- 
loopen zomer, een aantal exemplaren zijn gezien van de in ons land 
vrij zeldzame Syntomis Phegea L. en er toen een paar in copulatie 
zijn medegenomen. Ofschoon reeds in het werk van den heer Snellen 
Breda als vindplaats is opgegeven, schijnt de vermelding van het 
vorenstaande hier toch niet misplaatst. 


De heer Swierstra stelt ter bezigtiging eenige deels gedroogde, 
deels op spiritus bewaarde voorwerpen uit de afdeeling der Thysa- 


XC VERSLA G 


nura, door hem aan het strand der Zuiderzee onder steenen in de 
onmiddellijke nabijheid der waterlijn gevonden; hij meent de soort te 
moeten houden voor Lepisma annuliseta Guêr., doeh om in deze tot 
meer zekerheid te geraken, had hij het Tijdschrift onzer Vereeniging 
ter hand genomen, maar tot zijne verwondering bespeurd dat geen 
enkele Lepisma of aanverwant geslacht daarin vermeld wordt, be- 
halve alleen dat er in het eerste deel eene beschrijving van Degeeria 
Pi voorkomt van de hand van wijlen Dr. J. A. Herklots; ook in de 
Bouwstoffen voor eene Fauna van Nederland is van deze insecten 
nergens eenige sprake. Spreker vestigt daarom de aandacht der leden 
op deze leemte en voegt er bij dat hij gaarne het zijne wil bijdragen 
om haar aan te vullen, waarom hij zieh voor toezending van mate- 
riaal op dit gebied aanbeveelt. 

Dezelfde Spreker deelt nog mede, dat hij in zijne kwaliteit van 
Conservator van het Genootschap Natura Artis Magistra onlangs uit 
Java een drietal doozen heeft ontvangen met onderscheidene insecten, 
die echter zoo ongelukkig en onbeholpen waren opgestoken en ver- 
zonden, dat er een groot aantal reddeloos verloren waren gegaan. 
Dat er evenwel uit zulk een chaos nog wel iets goed te halen viel, 
bleek uit een door Spreker medegebragt exemplaar van eene onbe- 
kende Noetuine, verwant aan het geslacht Hypena en zeer merk- 
waardig door den vorm der palpen, die aanvankelijk regt vooruitste- 
ken en vervolgens, eensklaps scherphoekig omgebogen, zich over de 
geheele lengte van kop, thorax en de eerste ringen van het achter- 
lijf uitstrekken. Het voorwerp wordt tot nader onderzoek in handen 
van den Voorzitter gesteld. 


De bovenstaande mededeeling van den heer Swierstra, betreffende 
den verwaarloosden toestand van uit Indie ontvangen insecten, geeft 
sommigen der aanwezenden aanleiding tot de klagt, dat ook zij maar 
al te dikwijls insecten van elders en vooral uit tropische streken in 
zeer slechten staat ontvangen. De Voorzitter meent dat de oorzaak 
daarvan voornamelijk te zoeken is aan het gemis van eene geschikte 
handleiding tot het vangen en behandelen van insecten; tegenover 
de hier vrij algemeen geuite klagt, wijst hij, als gunstige uitzonde- 
ring, op ons medelid, Mr. M. C. Piepers, van wien hij bij voortdu- 
ring vlinders uit Indie ontvangt, die ten opzigte van zuiverheid en 
gaven toestand weinig of niets te wenschen overlaten. 


VD R SL A G. XCT 


De heer Swierstra haalt het werkje van Dr. Hubrecht t) aan en 
roemt dit als doeltreffend, hetgeen evenwel, zooveel de insecten be- 
treft, door anderen wordt tegengesproken; deze vinden het, althans 
op dit punt, zeer oppervlakkig. Professor Veth zegt dat ook het 
Aardrijkskundig Genootschap eene handleiding heeft zamengesteld voor 
niet wetenschappelijk gevormde reizigers, om op doelmatige wijze 
verzamelingen te maken, te bewaren en te verzenden, niet alleen van 
naturalia, maar ook van ethnographische en andere voorwerpen. 

Uit de discussien over dit onderwerp blijkt, dat er inderdaad be- 
hoefte schijnt te bestaan aan meer degelijke en uitvoerige instructien, 
om in den vreemde met vrucht op entomologisch gebied werkzaam 
te zijn. De Voorzitter gelooft dat het geheel op den weg der Ento- 
mologische Vereeniging zou liggen om hierin te voorzien en stelt 
daarom voor, om door zamenwerking vooral van de specialiteiten der 
verschillende inseeten-orden, eene volledige en doeltreffende handlei- 
ding op te stellen en voor rekening der Vereeniging uit te geven en 
te verspreiden. De aanwezigen kunnen zich met dit denkbeeld ten 


volle vereenigen. *) 


De heer van Leeuwen spreekt over eene door hem gevonden 
rups, die hij aanvankelijk niet kon determineren, maar welke later 
bleek die van Bombya Crataegi L. te zijn; zij was sterk afwijkend 
van de gewone rupsen dezer soort en moet als eene zeldzame varie- 
teit worden beschouwd; de uit haar voortgekomen vlinder was daaren- 
tegen geheel normaal. Deze mededeeling wordt door eene fraaije 
teekening toegelicht. Spreker wenscht een en ander later meer uit- 
voerig in het Tijdschrift te behandelen. 


De heer Everts deelt in de eerste plaats eenige bijzonderheden 
mede omtrent de zoogenaamde Bioemkevertjes, het geslacht Meligethes, 
tot de familie der Nilidulariae behoorende. Deze familie laat zich in 
vijf groepen verdeelen; bij de vier eersten (Brachypterini, Carpophi- 


1) Dr. A A. W. Hubrecht, Handleiding bij het opsporen en verzamelen van 
voorwerpen uit het dierenrijk , cok in Oost- of West-Indie. Leiden 1879. 

2) Elke bijdrage tot de zamenstelling der bedoelde handleiding zal welkom zijn. 
Pe Leden, die hiertoe wenschen mede te werken, worden verzocht hunne opstellen 
aan den Secretaris toe te zenden, die bereidwillig op zich heeft genomen daarvan 
een geheel te vormen. 


XCII VAER EN TER ANG: 


lint, Nitidulini en Strongilinv) is de bovenlip zigtbaar; bij de vijfde 
gioep (Ipsini) is zij onder den voorrand van den kop geheel verbor- 
gen. Bij de Brachypterini en Carpophilini zijn twee of drie rugseg- 
menten des achterlijfs vrij, dat is niet door de dekschilden bedekt; 
de eersten hebben twee malae, de laatsten slechts eene enkele mala 
aan de onderkaken. Bij de Nitidulini en Strongilini daarentegen be- 
dekken de elytrae het geheele achterlijf en laten ten hoogste het 
pygidium vrij; het onderscheid tusschen deze beide laatste groepen 
ligt in den achterrand van het halsschild, dat bij de Strongilini een 
weinig over de basis der dekschilden grijpt, maar bij de Nitidulind 
zich daartegen aansluit. Het geslacht Meligethes behoort tot de laatst- 
genoemde groep en kenmerkt zich door eene voortzetting van het 
prosternum, welke tot aan een uitsteeksel van het metasternum 
doorloopt; de bovenlip is uiterst klein en bestaat uit twee afgeronde 
vliezige deelen; de voorscheenen zijn getand, gezaagd of zeer fijn, 
naauwelijks zigtbaar gekarteld. 

Er zijn op dit oogenblik 31 soorten van Meligethes als bij ons 
voorkomende bekend; op 5 na zijn allen in Zuidholland gevangen, 
wel een bewijs dat daar het meeste werk wordt gemaakt van het 
zoeken naar kleine Coleoptera. Indien andere provincien van ons 
land even goed wierden doorzocht, laat het zich verwachten dat er 
nog verscheidene inlandsche soorten bijkomen; afgaande op die welke 
digt over de grenzen, maar nog niet bij ons zijn gevonden, zal het 
getal der Nederlandsche soorten wel tot 50 kunnen stijgen. Over 
’talgemeen wordt, zelfs door overigens ijverige verzamelaars, veel 
te weinig aandacht geschonken aan het geslacht Meligethes, cen ge- 
volg waarschijnlijk dat het niet dan klelne soorten bevat, die op het 
eerste gezigt allen op elkander gelijken. Het eenige middel om ze te 
leeren kennen, is het bijeenbrengen van gcheele reeksen van voor- 
werpen, ten einde die later naauwkeurig te onderzoeken , als wan- 
neer waarschijnlijk nog wel nieuwe soorten voor onze Fauna zullen 
aan den dag komen. Spreker beveelt zich daarom bij zijne medeleden 
aan voor de toezending in grooten getale van deze kleine kevertjes. 

De soorten van het geslacht Meligethes worden voornamelijk gede- 
termineerd naar het voorhoofd, dat òf afgeknot òf uitgerand is; 
voorts naar de structuur der oppervlakte van thorax en dekschilden, 
en naar den vorm der scheenen. Ter opheldering van een en ander 
laat Spreker cene schetsteekening rondgaan. De kenmerken zijn ge- 


(VARI RI 8) TA Gs XCIII 


woonlijk niet te zien dan met behulp van den microscoop, en dikwijls 
ook niet zonder het exemplaar dat onderzocht wordt op te offeren. 
Het is alleen door dergelijk onderzoek, dat Spreker geslaagd is de 
aanwezigheid in ons land van een aantal soorten te constateren. 


Naar aanleiding van deze mededeeling, komt de Voorzitter er tegen 
op, voor het onderscheiden der Meligethes-soorten zulke minutieuse 
kenmerken te bezigen, dat het bestaan er van alleen door microsco- 
pisch onderzoek kan worden bewezen. Hij meent dat op die wijze 
de beoefening der entomologie zeer moeijelijk wordt gemaakt en althans 
voor eerstbeginnenden schier onoverkomelijke bezwaren oplevert. Naar 
zijn oordeel is aan een kenmerk, dat eenvoudig door eene loupe kan 
gezien worden, meer waarde te hechten. 

De heer Everts beantwoordt dit met op te merken, dat hij voor 
zich het onderzoek ook van zeer kleine kevertjes niet zoo mocijelijk 
vindt; hij heeft honderden exemplaren nagezien en gebruikt daartoe 
een enkelvoudigen microscoop, geschikt om ook de aan eene speld 
gehechte voorwerpen te beschouwen; met geduld en eenige oefening 
verkrijgt men al spoedig de vaardigheid om hiermede om te 
gaan. 

De heer Hartogh Heys meent dat microscopische kenmerken 
veelal zullen blijken goede kenmerken te zijn; zij behooren dus niet 
te worden veronachtzaamd al zijn ze niet zoo gemakkelijk te vinden 
als andere kenmerken, die meer in ’toog vallen; de moeijelijkheid 
om de kleine verschillen bij zoo kleine diertjes te constateren, ligt 
niet in de natuur der voorwerpen, maar alleen in de constructie van 
het menschelijk oog, dat niet fijn genoeg kan onderscheiden. Waren 
de kleine Meligethes-soorten grootere dieren, dan zouden de nu mi- 
eroscopisch gevonden kenmerken, door de loupe of met het bloote 
oog gezien, ongetwijfeld moeten dienen om de verschillende soorten 
te herkennen. 


De heer Everts laat in de tweede plaats eenige Carabicinen zien, 
welke tot dusver niet in ons land zijn aangetroffen, maar, volgens 
den heer Putzeys te Brussel, in de Campine in Belgie gevangen wor- | 
den, zoodat zij hoogstwaarschijnlijk ook wel bij ons, althans in de 
zuidelijke provincien zullen voorkomen. Het zijn Cychrus attenuatus 
F,, Calosoma reticulatum F,, Lebia Crua-minor L. en haemorrhoidalis 


XCIV VY ERS U AG. 


F., Licinus silphoides F., depressus Payk. en Hoffmannseggii Panz., 
en Sphodrus leucophthalmus L. 


De heer Carrière stelt ter bezigtiging een goed geconserveerd 
exemplaar van de groote en fraaije Phasmide. Cyphocrana gigas L., 
door hem uit Java ontvangen. 


De heer Ritsema deelt in de eerste plaats eenige opmerkingen 
mede omtrent de geographische verspreiding van Rhomborrhina re- 
splendens Swartz. Im de inleiding van zijn , Ucbersicht der Cetoni- 
den der Sunda-Insen und Molukken” (Troschels Archiv für Natur- 
geschichte, Jahrg. 1871. Bd. I. S. 224) betwijfelt Dr. Mohnike de 
Juistheid der vindplaats-opgaven (Java en Sumatra) van de exem- 
plaren der bovengenoemde soort, welke toenmaals in het Leidsch 
Museum aanwezig waren, en zegt overtuigd te zijn dat het genus 
Rhomborrhina, met uitzondering alleen van Japan, op geen der 
Aziatische archipels vertegenwoordigd is. Wat het met , Ludeking, 
Sumatra” geëtiqueteerde voorwerp betreft, de heer Snellen van Vol- 
lenhoven heeft reeds vroeger (Tijdschrift voor Entomologie, DI. XV 
(1872) blz. 125) medegedeeld, dat deze vindplaats-opganf velkomen 
Juist is, daar het exemplaar door hem zelven uit den Ludekingschen 
trommel genomen, met eene speld doorstoken, geëtiqueteerd en in de 
collectie ingelijfd is. Ook ten opzigte van de beide andere, met 
„Muller, Java” geëtiqueteerde voorwerpen zal wel geen verwisseling 
van etiquet hebben plaats gehad, daar de soort werkelijk ook op 
Java inheemsch blijkt te zijn. Bij eene kleine collectie insecten toch, 
door den heer Bernelot Moens in de kinatuinen van de Preanger 
vegentschappen op eene hoogte van 4 à 5000 voet bijeengebragt en 
door den heer Snellen van Vollenhoven in den loop van dit jaar aan 
’s Rijks Museum geschonken, bevond zich een typisch voorwerp van 
deze fraaije Cetonide. Het voorkomen van dezen Chineschen kever op 
de eilanden Sumatra en Java is dus voldoende geconstateerd. 

In de tweede plaats maakt de heer Ritsema de volgende synony- 
mische opmerkingen. 

In de vergadering van 4 October 1879 der Belgische Entomologi- 
sche Vereeniging (waarvan het Verslag, n° 69 der 2de serie, in de 
eerste helft van November Il. het licht zag), deed Dr. Candèze namens 
den Gouverneur-Generaal van Nederlandsch Indie, Mr. J. W. van 


VibhRS LE A G. XCV 


Lansberge, mededeeling van een 29-tal diagnosen van nieuwe soorten 
van Buprestiden en Scarabaeiden uit den Oost-Indischen archipel. 

Het komt Spreker echter voor dat de onder n°4 beschreven Belio- 
nota intermedia tot dezelfde soort behoort als die welke door H. Dey- 
rolle als Belionota fallaciosa beschreven is (Ann. Soc. Ent. Belge 1864. 
p. 84, n° 114), en dat het een verzuim van laatstgenoemden schrijver 
is, geen gewag te hebben gemaakt van de roode vlekken waarmede 
de buikzijde der achterlijfssegmenten en van den thorax ter weder- 
zijde voorzien is. ’s Rijks Museum bezit ten minste een exemplaar, 
van den heer Deyrolle onder den naam Fellaciosa ontvangen, dat 
deze roode vlekken duidelijk vertoont, doch dat voor het overige 
geheel aan de beschrijving van den typischen vorm beantwoordt. 
Waarschijnlijk heeft dus de heer van Lansberge de zeldzame varieteit, 
bij welke de kleur der dekschilden met die van Seutellaris overeen- 
stemt, voor zich gehad. 

Onder n° 5 wordt eene tweede Belionota-soort beschreven en wel 
onder den naam B. Hilae (naar Hila op Amboina). In deze is B. 
Mniszechii H. Deyr. (I. c. p. 81, n° 107) te herkennen, met welke 
soort de heer van Lansberge niet bekend schijnt te zijn, daar anders 
de nieuwe soort wegens grooter verwantschap wel met haar in plaats 
van met Sumpluosa vergeleken zou zijn. Jammer dat er in de be- 
schrijving van Hilae geen melding gemaakt wordt van de sculptuur 
op de voorzijde van den kop, daar deze bij Mniszechii een zeer goed 
kenmerk oplevert, dat door Deyrolle met de volgende woorden wordt 
omschreven: „Tête occupée au milieu par une grande et forte im- 
pression en forme de fer de lance, ereusée en sillon en arrière, ayant 
une petite élévation au milieu de la partie la plus large de impression.” 

Voorts beschrijft de heer van Lansberge onder n° 28 een Cetonide 
van het geslacht Chalcothea onder den naam van Ch. Bockii, welke 
soort zonder twijfel zamenvalt met de door Spreker in het in de eerste 
helft van October Il. verschenen nommer der Notes from the Leyden 
Museum bekend gemaakte Ch. virens. Het daar beschreven voorwerp 
maakt deel uit van de coliectie door de Sumatra-expeditie bijeenge- 
bragt, en werd te Singkarah gevangen; dat van den heer van Lans- 
berge werd door den jeugdigen Deenschen natuuronderzoeker Bock, 


thans voor den Gouverneur-Generaal op Borneo werkzaam, te Ayer ') 


1) Niet dger zooals, stellig door eene drukfout, in het Belgisch Tijdschrift staat. 


XCVI VERSLA GG 


Mantjoer (eveneens op Sumatra en wel ongeveer in dezelfde land- 
streek) bemagtigd. 

Het is wel aan eene schrijffout toe te schrijven dat er onder n° 25 
een Ayloryetes Florensis beschreven wordt. Het moet Xylotrupes zijn. 
Ayloryctes is een zuiver Amerikaansch genus, en de nieuwe soort 
wordt ook met eene andere Xylolrupes-soort (australicus, niet aus/ralis) 
vergeleken. 

Ook is er bij n° 2 sprake van een eiland Bima, hiermede zal het 
rijk Bima, in het noordoosten van het eiland Sumbawa, bedoeld worden. 

Eindelijk vestigt de heer Ritsema de aandacht op Frederick Smith’s 
nagelaten werk Descriptions of new Species of Hymenoptera in the 
British Museum. London, 1879. Im de beide afgeloopen jaren heeft 
de Hymenopterologie o. a. gevoelige verliezen geleden door het af- 
sterven van twee harer verdienstelijkste beoefenaars. Prof. Adolf 
Schenck overleed den 25% Februarij 1878 te Weilburg in Nassau 
aan een aanval van beroerte, Frederiek Smith den 16%" Februarij 1879 
te Londen, tengevolge eener ondergane operatie. Beiden hadden zich 
voornamelijk op de studie der Aculeaten toegelegd. Terwijl Schenck 
zich echter meer bepaald met de Duitsche, om niet te zeggen Nas- 
sausche fauna bezig hield, en zijne werken door de bijgevoegde ana- 
lytische tabellen bijzonder bruikbaar maakte, breidde Smith zijn 
werkkring tot de fauna van de geheele aarde uit. Jammer maar dat 
hij daarbij niet altijd even zorgvuldig te werk ging, en dikwijls ver- 
zuimde de bestaande literatuur over zijn onderwerp (zelfs die van 
zijne eigen hand) behoorlijk te raadplegen. Reeds een paar jaren ge- 
leden is deze onachtzaamheid door Dr. Snellen van Vollenhoven aan- 
getoond (zie Verslag van de elfde Wintervergadering der Nederl. Entom. 
Vereen. blz. Lxxv). Ook het werk waarvan de titel hierboven is af- 
geschreven levert er sprekende bewijzen van op. 

Blijkens de voorrede van Dr. Günther was Smith den laatsten tijd 
van zijn leven bezig met het determineren en rangschikken van de 
uitgebreide collectie Hymenoptera van het Britsch Museum, en be- 
schreef hij al voortgaande die soorten welke hem toeschenen nieuw 
te zijn, met het voornemen het handschrift in zijn geheel ter uitgave 
aan de Trustees te doen toekomen. De dood verijdelde evenwel dit 
voornemen. De ‘Trustees meenden echter in het belang van het 
Britsch Museum en van de wetenschap in het algemeen te handelen, 
wanneer zij de door Smith nagelaten beschrijvingen zoo spoedig 


VERSLA 6. XCVIÌ 


mogelijk het licht deden zien. Ofschoon de Schrijver zelf, ware hij 
in ’tleven gebleven, bij het ter perse leggen daarin zeker wel eenige 
verbeteringen zou hebben aangebragt, zijn de beschrijvingen niettemin 
door hem met groote zorg vervaardigd. De wijzigingen die door den 
uitgever zijn aangebragt, bepalen zich evenwel slechts tot het veran- 
deren van enkele soortnamen, waarvan hem bleek dat zij vroeger 
reeds in hetzelfde genus waren aangewend. Dat daarbij echter ver- 
scheidene van zulke gevallen over het hoofd gezien zijn, blijkt reeds 
bij eene vlugtige kennisneming van het boek, en het staat te vreezen 
dat er later nog wel meer aan het licht zullen komen. Zie hier 
althans eenige gevallen waarin eene naamsverandering noodzakelijk is: 

Op blz. 26 onder n° 2 wordt aan eene Sphecodes-soort van Natal 
de soortnaam rufiventris gegeven, hoewel Wesmael reeds in 1855 
(Bull. Acad. Roy d. Se. d. Bruxelles. T. II, p. 284) dezen naam in 
hetzelfde genus gebezigd heeft voor eene soort, die over een groot 
gedeelte van Europa, ook Engeland, verbreid is, en welke soort ook 
door den grondigsten bewerker der Europesche Sphecodes-soorten , V. 
von Hagens, wordt aangenomen. Spreker stelt voor, Sphecodes rufi- 
ventris Sm. (niet Wesmael) Sphecodes Hagensi te noemen. 

Op blz. 37, onder n° 24 wordt aan eene Halictus-soort van Mexico 
de soortnaam vagans gegeven, hoewel Smith zelf reeds in 1858 (Proc. 
Linn. Soc. of London, Zoology , vol. I, p. 42, n° 2) dezen naam in 
hetzelfde genus gebezigd heeft voor eene soort van Borneo. Spreker 
stelt voor, de Mexicaansche soort Halictus errans te noemen. 

Op blz. 38, onder n° 25, wordt aan eene Halictus-soort van Mexico 
de naam politus gegeven, hoewel Schenck reeds in 1853 (Jahrb. d. 
Vereins f. Nalurk. in Nassau. Heft IX, S. 163) dezen naam in het- 
zelfde genus gebezigd heeft voor eene zeer goed gekenmerkte soort 
uit Nassau. Spreker stelt voor, Halictus politus Sm. (niet Schenck) 
Halictus Schencki te noemen. 

Op blz. 63, onder n° 8, wordt aan eene Megachile-soort van Sierra 
Leone de soortnaam tuberculata gegeven, hoewel Smith zelf reeds in 
1858 (Proc. Linn. Soc. of London, Zoology, vol. II, p. 46, n° 5) 
dezen naam in hetzelfde genus gebezigd heeft voor eene soort van 
Borneo. Spreker stelt nu voor, de Afrikaansche soort Megachile bi- 
tuberculata te noemen. 

Op blz. 75, onder n° 40, wordt aan eene Megachile-soort van Ega 
(Brazilie) de soortnaam ventralis gegeven, hoewel Smith zelf reeds in 


XCVIII VAE MR SET A Cr 


1861 (Proc. Linn. Soc. of London, Zoology, vol. V, p. 134, n° 6) 
dezen naam in hetzelfde genus gebezigd heeft voor cene soort van 
Amboina. Spreker stelt nu voor, de Braziliaansche soort Megachile 
dupla te noemen. 

Op blz. 124, onder n° 13, wordt aan eene Anthophora-soort van 
Vancouver-eiland de soortnaam insularis gegeven, hoewel Smith zelf 
reeds in 1858 (Proc. Linn. Soc. of London Zoology. vol. II, p. 48, 
n° 2) dezen naam in hetzelfde genus gebezigd heeft voor eene soort 
van Borneo. Spreker stelt nu voor, de soort van Vancouver-eiland 
Anthophora solitaria te noemen. 

Op blz. 141, onder n° 3, wordt aan eene Pompilus-soort van Zulu- 
land de soortnaam ruficeps gegeven, hoewel Eversmann reeds in 1849 
(Bull. Soc. Imp. Nat. Moscou. tom. XXI, 2"° part. p. 376, n° 12) 
en daarna Taschenberg in 1869 (Zeitschr. Gesammt. Naturwissensch. 
Bd. XXXIV, S.54) dezen naam in hetzelfde genus gebezigd hebben, 
de eerste voor eene soort uit Zuid-Rusland, de laatste voor eene 
soort van Chartum (Nubie). Laatstgenoemde soort is in 1874 door 
mij in Pompilus Taschenbergii herdoopt (Tijdschr, v. Entom. dl. XVII, 
blz. 187, n° 9), en nu stelt Spreker voor, de soort uit Zulu-land 
Pompilus Napoleo te noemen. 

Op blz. 150, onder n° 30, wordt aan eene Pompilus-soort van 
Indie de soortnaam elegans gegeven, hoewel Cresson in 1865 (Proc. 
Ent. Soc. Philadelphia, vol. IV) dezen naam in hetzelfde genus ge- 
bezigd heeft voor eene soort van Cuba. Spreker stelt voor, de Indi- 
sche soort Pompilus Smithii te noemen. 

Voorts wordt op blz. 78, onder n° 50 eene Megachile-soort van 
Parana, onder den naam anthidioides beschreven, welke soort echter 
reeds in 1874, en wel onder denzelfden naam, door Radoszkowsky 
beschreven is (Bull. Soc. Imp. Nat. Moscou. tom. XLVIIL 1'° part. 
p. 147, n° 34). ’s Rijks Museum ontving deze soort uit het Weener 
Museum onder den naam Megachile interrupta Klug. 

Ten slotte deelt Spreker nog mede dat het op blz. 39 voorgestelde 
nieuwe genus Cacosoma zamenvalt met Sichel’s subgenus Rhopalictus , 
hetgeen van 1867 dagteekent (heise der Oesterr. Freg. Novara. Hy- 
menoptera. S. 146), terwijl bovendien de naam Cacosoma in 1874 
door Felder en Rogenhofer bij de Lepidoptera Heterocera der Novara- 
reis gebezigd is. 


VICE ME NA LAG: XCIX 


De Voorzitter, de heer Snellen, brengt ter sprake de voor 
eenigen tijd door Engelsche Lepidopterophilen geuite meening, dat 
Colias Edusa en Hyale niet specifiek zouden verschillen. Hij gelooft 
dat geen kenner der Lepidoptera ooit een oogenblik aan dat specifiek 
verschil zou kunnen twijfelen; wel komen er somtijds zeer zeldzame 
varieteiten van Edusa foem. voor, die in kleur eenige toenadering 
tot Myale vertoonen, maar altijd blijft er een belangrijk onderscheid 
over in den zwarten rand, terwijl de man van Edusa onmiddellijk 
is te herkenren aan eene ovale, digt en viltachtig beschubde plek, 
die zich op de bovenzijde in cel & der achtervleugels bevindt en bij 
Hyale mas ten eenenmale ontbreekt. Spreker toont dit aan bij eenige 
exemplaren, die hij uit zijne collectie heeft medegebragt. 

Vervolgens spreekt de heer Snellen over het verschil in ontwikke- 
ling en de wanverhouding tusschen voor- en achtervleugels bij som- 
mige exotische soorten van Lepidoptera. Als voorbeeld van buiten- 
gewone ontwikkeling der achtervleugels laat hij eenige soorten van 
Leptalis zien, terwijl daarentegen bij eenige Syntomiden, door hem 
vertoond, het tegenovergestelde plaats vindt. 


Daar niemand verder eenige mededeeling wenscht te doen, sluit de 
Voorzitter, onder dankbetuiging aan de verschillende Sprekers, deze 
vergadering. 


| un 
PA, È 
Ù 


UT 
en 


ala POSTI 
va er 


GENRE AEPOPHILUS 


M. V. SIGNORET. 


Corps ovalaire, deux fois plus long que large, recouvert d’une 
pubescence dense et fine; tête courte, angulairement arrondie en 
avant, enclavée jusqu'aux yeux: ceux-ci petits, arrondis, multiglobu- 
leux et non à facettes. Ocelles nuls. Tubercule antennifère petit et 
placé au dessous de la tête. Antennes longues, assez épaisses, 
quadriarticulées; les articles de même épaisseur, le premier article 
le plus court, le second le plus long, le troisième un peu plus 
court que le deuxième et plus long que le quatrième. Rostre libre, 
atteignant les coxis intermédiaires; le premier article court, le 
second le double plus long, le troisième article le plus court, le 
quatrième égalant le premier, et s’atténuant de la base au sommet 
pour finir en pointe. Prothorax transverse, légèrement rebordé en 
avant et sur les côtés, plus étroit au bord antérieur; celui-ci légère- 
ment concave, le postérieur presque droit, les côtés un peu convexes. 
Ecusson très court, semicirculaire. Elytres formant deux squames 
triangulaires finissant au côté externe par une pointe effilée; le bord 
interne concave et formant entre les deux élytres une profonde échan- 
crure, à la suture celles-ci sont légèrement en recouvrement l’une 
sur l’autre. Pattes moyennes, les cuisses un peu épaissies, les tibias 
applatis, les postérieurs les plus longs. Tarses triarticulés ; le pre- 
mier article très court, le second d’un tiers moins long que le troi- 
sième qui est le plus long; dans les pattes postérieures les deux der- 


niers articles sont presque égaux; à l'extrémité deux griffes fortes et 
1 


2 GENRE AËPOPHILUS. 


longues. Abdomen élargi au milieu, convexe en dessus et en des- 
sous et offrant suivant le sexe les organes en dessus ou en dessous, 
ceux du mâle en dessous, ceux de la femelle en dessus. 

Nous ne voyons aucun genre auquel nous puissions comparer celui- 
ci, et la place qu'il doit occuper nous semble assez problématique. 
L’habitat de la seule espèce qui pour le moment le compose, nous 
porte à le placer près des Véliides, quoiqu'il s’en eloigne par le pro- 
thorax qui recouvre entièrement l’écusson dans ces derniers et par 
la position des griffes des tarses. Comme aspect, l’espéce ressemble 
beaucoup au Ceratombus Muscorum, dont il s’éloigne par les antennes 
non filiformes et par la forme particulière des élytres. De plus l’habitat 
les rapproche, ayant pris ces derniers sous des plaques herbeuses de 
mares dessechées dans les bois et les Aépophilus sous des pierres à 
marée basse, et dans la vase. 


Aëpophilus Bonnairii Signoret. 
PI. 1, fig. 1—9. 


D'un jaune rougeâtre plus ou moins brunätre; la tête et l’abdomen 
presque noirs et recouverts d’une fine et dense pubescence soyeuse. 
Antennes, rostre et pattes d’un jaune rougeâtre uniforme. Tête 
conique, arrondie, finement et rarement ponctuée, à peine plus large 
que longue, les sutures du lobe median ne dépassant pas le tiers 
apical du vertex. Clypeus grand, plus long que large, faiblement 
carené et occupant la plus grande partie du front qui n’est indiqué 
que par un repli autour de celui-là. Les joues larges avec l'insertion 
des antennes entre les yeux et la naissance du rostre. Prothorax 
un peu plus court que la tête, une fois et demie plus large que 
long; le bord antérieur un peu concave, le postérieur presque droit , 
les côtés un peu convexes. Ecusson très court, deux fois plus large 
que long, obtus, arrondi au sommet. Elytres courtes, plus longues 
sur les côtés qui sont terminés par une pointe effilée; la réunion des 
deux élytres laissant entre elles une échancrure profonde, mais à la 
base suturale elles sont sur un court espace de recouvrement l’une 
sur l’autre; la couleur est variable tantôt d'un brun noiràtre ou d’un 
jaune rougeâtre, quelquefois un peu plus clair sur les côtés. L’extré- 
mité finissant en pointe laisse à découvert la plus grande partie de 


GENRE A€POPHILUS. 3 


l'abdomen. Celui-ci est ovalaire, convexe et d’un brun noirâtre. Les 
pattes médiocres ont les cuisses un peu épaissies, les tibias légèrement 
comprimés et un peu plus larges au sommet; les griffes insérées à 
l'extrémité des tarses sont noirs. 

Cette espèce remarquable a été trouvée à marée basse en Septembre 
sous les pierres fortement enfouies dans la vase, par notre collègue 


monsieur le baron Bonnaire. 


Explication de la Planche. 


Fig. 1. Aëpophilus Bonnairii. 
„ 2. Tête vue de profil. 
» 3. Antenne ” 
v 4. Clypeus et rostre. 
„ 5. Tarse antérieur. 


#40: ” postérieur. 

r 7. Organe sexuel d. 

2.28. ” "9 vu en dessous. 
wg, ” " = vu en dessus. 


DE INLANDSCHE BLADWESPEN 


in hare gedaantewisseling en levenswijze beschreven 
DOOR 


Dr. S. C. SNELLEN VAN VOLLENHOVEN. 


Een-en-twintigste Stuk. 


SELANDRIA FULVICORNIS F. 
(N°. 149* van het Bijvoegsel tot de Nieuwe Naamlijst.) 
Vergelijk: 
Fagriorus, Syst. Piez. 38, 45. 
Kuve, Magazin der Ges. Naturf. Berlin. VII. p. 61, n° 33. 
NORDLINGER, Äl. Feinde der Landwirthsch. bl. 405. 
TASCHENBERG, Entom. für Gärtner. bl. 156. 


In de maand Mei van het vorige jaar (1878) ontving ik van mijnen 
voor de landbouwdierkunde zoo ijverig werkzamen vriend Dr. J. Rit- 
zema Bos een zeker aantal door bladwespen aangestoken pruimpjes, 
van grootte en gedaante als fig. I. Ik heb er eenigen van geopend, 
het uit- en inwendige nevens den bewoner in larvenstaat afgebeeld 
en het geheel voorts op vochtige aarde in een glazen suikerglas 
bewaard. Tot heden echter heb ik in dat glas geene bladwesp, ’t zij 
levend of dood aangetroffen, zoodat mijne kweeking geheel mislukt is. 
Ik leun nu op de schouders van den heer Ritzema Bos om, tevens 
gesteund door hetgeen in de werken van Nordlinger en Taschenberg 
gedrukt staat, iets omtrent de levenswijze dezer dieren te zeggen. 

Den 28° Mei ontving ik de pruimpjes; als men ze doorsnijdt, 
ziet men dat de alsdan nog weeke pit of aangebeten is of zelfs reeds 


DE INLANDSCHE BLADWESPEN. 5 


geheel opgegeten, in welk laatste geval de ruimte die zij innam, 
met drekstoffen der larve opgevuld is (verg. fig. II). De larfjes, die 
ik uit doorgesneden pruimen verkreeg, waren 8 of 9 millimeter lang, 
vuilgeelachtig wit van kleur, vrij sterk gerimpeld, hooger dan breed 
met roodgeelen kaasvormigen kop (zie fig. III en IV). De kop is van 
voren plat, heeft bruine bovenkaken en aan elke zijde eene ovale 
zwarte vlek, waarin een zeer klein rond oogje staat. Behalve 
het eerste en de beide laatsten is elk segment van het lijf door 2 
vooren in 3 plooijen verdeeld. De zes voorpooten zijn glasachtig geel, 
de twaalf middenpooten en de beide breede naschuivers zijn wit met 
een geel tintje. De larven liggen gekromd in de pruimen, maar 
degenen die ik uit hare woning getrokken had en anderen, die vrij- 
willig uithuizig waren, kropen zeer goed en vrij regtuit door de doos, 
waarin ik ze toen bewaarde. Volgens de aangehaalde schrijvers ver- 
laten de larven soms het pruimpje waarin zij het eerst geleefd hebben , 
om een ander te bezoeken en te doorboren. 

Mijn vriend had de pruimen, die hij mij zond, eenigen tijd te 
voren uit Lunteren bij Ede ontvangen. Uit het weekblad Ceres n° 4 
van 27 Januarij 1876 leer ik dat hij dergelijken reeds vroeger, nam. 
21 Mei 1875 uit dezelfde streek ontvangen had. In hetzelfde blad 
vindt men eene opgave omtrent de levenswijze. 

De wespen komen in het laatst van April of het begin van Mei 
te voorschijn, vliegen om de pruimboomen, paren aldaar en het wijfje 
legt daarna hare doorzigtige, zeer licht groen gekleurde eitjes in de 
kelkbladen, waarin zij vooraf een gaatje gezaagd heeft. Het larfje 
komt na 8—12 dagen uit het ei en bijt zich, wanneer het vruchtje 
slechts de grootte van een kennipzaadje heeft, in de nog zeer 
weeke kern. Daarin blijft zij dan vooreerst in kromgebogen houding 
liggen. à 

De larve tast groene pruimen aan, bij uitzondering blaauwe en 
kwetsen. Reine Claude’s worden het meest aangestoken. 

Wanneer de larve volwassen is, ’tgeen volgens Schmidberger 1) 
eerst na 5 of 6 weken na haar verlaten der eischaal, doch volgens 
Ritzema Bos reeds na 3 weken geschiedt, bijt zij zich door eene 
cirkelronde opening uit de pruim, zoo als men dit gaatje in fig. I 


1) Het werk van Schmidberger over de ooftboomteelt vond ik in het opstel van 
de Ceres, en ook bij Nordlinger en Taschenberg aangehaald; mij bleef het overigens 
onbekend, 


6 DE INLANDSCHE BLADWESPEN. 


afgebeeld ziet. Gewoonlijk is dan die vrucht reeds van den boom los 
en op den grond gevallen. 

In de aarde verbergt zich de larve in een bruin papierachtig cocon, 
en blijft daarin onveranderd tot het volgende voorjaar liggen. 

De wesp is 5 mm. lang en heeft 11 mm. vlugt; zij is vrij breed 
voor hare lengte en op de bovenzijde weinig gewelfd. Kop en ligchaam 
zijn zwart, weinig glanzig, microscopisch bestippeld. De sprieten, 
zoo lang als kop en borststuk te zamen, bestaan uit 9 (bij zeldzame 
uitzondering uit 10) leedjes, waarvan de beide eersten kelkvormig en 
iets dikker zijn dan de overigen; het 3° is tweemaal zoo lang als het 
2 en cylindrisch, ook de overigen hebben dien vorm, doch nemen 
gaande weg iets af in lengte; de vier laatsten zijn roestkleurig of 
zelfs rood, waarnaar het dier den naam van Fulvicornis ontving. 
De bovenlip en bovenkaken zijn zwart, maar de overige monddeelen 
zijn geelachtig wit. De vleugels zijn vrij breed, iriseeren een weinig 
en hebben eene lichtbruine costa en een lichtbruin stigma; de meeste 
overige aderen zijn donkerder bruin. De lancetvormige cel is in het 
midden zamengetrokken, ’t geen der soort eene plaats aanwijst in de 
afdeeling van Selandria, welke van Hartig den naam Hoplocampa 
ontving, omdat hij ten onregte meende dat de larven met doorntjes 
bezet waren. De pooten zijn geel of min of meer oranjekleurig, doch 
de basis der middendijen en meer dan de helft der achterdijen zijn 
zwart. 

Behalve uit Lunteren is mij dit insect ook uit de omstreken van 
Arnhem bekend. In Duitschland schijnt het veel, doch in Engeland 
in het geheel niet voor te komen. Over de schadelijkheid en de mid- 
delen tot beteugeling van het nadeel, zal ik mij hier niet uitlaten, 
als komende in ons Tijdschrift minder te pas. 


Verklaring van Plaat 1, benedengedeelte. 


Fig. I. Een vroeger bewoond pruimpje, nu door de larve verlaten. 
„ U. Hetzelfde, overlangs door midden gesneden. 
„ II. De larve, op den rug gezien, vergroot en met de natuurlijke 
kleur gekleurd. 
v IV. De larve, op zijde gezien, vergroot, doch ongekleurd. 
v V. De vrouwelijke wesp, vergroot. (De mannelijke wesp is 
eveneens gekleurd, volgens Hartig, en bleef mij onbekend). 


DE INLANDSCHE BLADWESPEN. {| 


POECILOSOMA PULVERATUM Rerz. 
(TunTHREDO OBESA KI.) 


N° 189 der nieuwe Naamlijst. 


Vergelijk voor larve en wesp: 
De Geer, Mémoires (vertal. van Goeze) II, 2, bl. 241. PI. 34, f. 20—23. 
G. DanLBOM, Clavis novi Hym. Syst. p. 34, n° 53. 
Harrie, Blatt- und Holzw. p. 302 (Obesa Klug) et 290 (Leucozonias). 
Cameron, Fauna of Scotl. Hymenopt. p. 19. 


De synonymie van dit insect was tot voor korten tijd eenigzins 
verward. De Geer had het beschreven, doch zonder het te benoemen, 
alleen vermeldende dat de soort bij Linnaeus niet te vinden was; 
Retzius gaf het den naam van Pulveratum, dien ook Fallèn aannam, 
doch Klug beschreef het onder dien van Tenthredo obesa en Hartig 
vermeldt het tweemaal, eerst naar de Geer’s beschrijving onder den 
nieuwen naam van Allantus? leucozonias, daarna volgens Klug als 
Obesa. Wanneer men daar nu nog bijvoegt dat Bergman, toen hij de 
larve beschreef, haar den Zweedschen naam Mölnaren (Molenaar) 
toekende, dan reken ik alles gezegd wat tot de synonymie behoort. 

Larven als die men afgebeeld ziet bij fig. 1 vond ik meermalen in 
Junij op het Stads-plantsoen te Leyden en in lanen bij Oegstgeest 
aan de onderzijde der bladeren van elzen; zij zaten steeds regt uit- 
gestrekt stil en schenen zich alleen des avonds of des nachts te 
bewegen en haar voedsel tot zich te nemen. Zij waren ongeveer 2 
duim lang, voor veel breeder dan achter, zeegroen van kleur, doch 
met een wit poeder bedekt. Naar dit poeder, een exsudaat, hebben 
zij zoowel hunnen Latijnschen als Zweedschen naam, en toch is het 
veel minder dik en vlokkig dan dat van de larve van Selandria ovata L., 
welke eene maand later op de bovenzijde der elzenbladeren voorkomt. 
Zeer juist zegt de Geer dat men die van onze soort zou kunnen 
aanzien voor eene Ovala, wie men het exsudaat afgeborsteld had. 

De kop is van den gewonen vorm, niet bepoederd, ietwat harig 
glanzig zeegroen, met de oogen in kleine ronde zwarte plekken. Het 
lijf is sterk gerimpeld, zoodat men op elk segment (verg. fig. 2 en 3) 
zeven plooijen telt; over den rug en in elk der zijden schijnt eene 


8 DE INLANDSCHE BLADWESPEN. 


donkerder groene streep in de lengte te loopen, doch het is eigenlijk 
het gebrek aan het poederig exsudaat juist daar ter plaatse dat dit 
verschijnsel veroorzaakt; door de loupe gezien had de huid in die 
streepen een’ zijdeachtigen glans. De stigmata zijn bijna onzigtbaar, 
wit. Ik telde 22 pooten; de voorsten, van klaauwtjes voorzien, zijn 
glasachtig groen, de middenpooten hebben de kleur van den buik; 
de achterpooten en de anus zijn ietwat geelachtig. 

Met de laatste verwisseling van huid, die in het begin van Julij 
plaats grijpt, verandert de kleur der huid aanmerkelijk en wordt van 
zeegroen, groenachtig grauw, gelijk de 4° en 5° figuur aantoonen; 
tevens wordt het lijf korter en dikker en de randen der luchtgaten 
donkerder. Merkwaardig is bovendien dat het exsudaat alsdan geheel 
verdwenen is en niet meer terugkomt. Volgens de Geer zou de kop 
helder bruin worden en op den schedel eene zwarte vlek vertoonen; 
ik heb daarvan bij mijne voorwerpen niets gezien. De koppen hadden 
dezelfde kleur als het ligchaam zonder donkere vlek. 

Zeer weinig tijd daarna daalden mijne larven in de aarde, waar 
zij van aardkorrels een langwerpig ovaal cocon sponnen (fig. 6), binnen 
hetwelk de larve verder verborgen bleef. Ik bezat veel te weinig 
cocons om er tegen het voorjaar open te knippen, ten einde het popje 
waar te nemen. Volgens de Geer is dit week en groen van kleur 
met bruine oogjes. Bij hem kwam de bijzonderheid voor, dat eene 
larve zonder een cocon te maken, den winter over gezond op de 
aarde bleef liggen en in April door uittrekking der huid in een popje 
veranderde, ’t geen voorzeker een zeldzaam geval is. 

In de nieuwe Naamlijst staat onder n° 189 opgegeven dat Dr. J. 
Wttewaall eene imago verkreeg uit eene larve in wilgenhout; dit is 
lijnregt in strijd met het voorgaande, aangezien wij gezegd hebben 
dat de larve van elzenbladeren leeft en dus niet van wilgenhout, 
Maar het is zeer mogelijk! het zoo te verklaren dat alle tegenstrijdig- 
heid ophoudt. Bij ons te lande groeïjen veelal elzen en wilgen naast 
elkander aan slootkanten; gesteld nu dat eene larve van Pulveratum, 
gevoed op een els en volwassen, langs de takken afdalende geraakte 
op een daarnaast staanden, ouden en hollen wilgenboom, dan kan zij 
zeer wel zich in het molm van dien boom begraven hebben bij voor- 
keur boven lager afdalen’ in den vollen grond. De heer W. haar daar 
vindende zonder de herkomst te kennen, moest wel opgeven „eene 
larve in wilgenhout”. 


DE INLANDSCHE BLADWESPEN. 9 


Van mijne kweeking had ik een wijfje, afgebeeld bij fig. 7. Ik 
heb nog verscheidene malen in het voorjaar wijfjes gevangen, maar 
nimmer den mas. Ook is het mij niet bekend geworden dat iemand 
in Nederland een mannetje gevangen heeft en voorts blijkt uit de 
opgaven der schrijvers dat noch de Geer, noch Klug, noch Hartig, 
noch Thomson den man heeft gekend. Wij staan hier dus weder voor 
het probleem, dat wij reeds bij Tenthr. ovata L. behandeld hebben. 

De wesp is een sierlijk insect, 8 of 9 millimeter lang, met eene 
vlugt van iets minder dan 2 centim. De grondkleur van kop en lig- 
chaam is een glanzig paarsachtig zwart. De kop is op den schedel 
vrij plat, heeft bruine oogen, roode bijoogjes als robijntjes, zwarte 
sprieten en licht gekleurde monddeelen. De halskraag heeft een’ breeden 
geelen zoom en de vleugeldeksels zijn van dezelfde kleur. De vleugels 
hebben eene geelachtige tint; hun costa en hoofdaderen zijn bruin, 
maar het stigma en de fijnere aderen zijn vuilgeel. De lancetvormige 
cel heeft op tamelijk grooten afstand van de vleugelbasis eene schuine 
dwarsader en de ondervleugels hebben maar eene middencel. De ran- 
den der ringen van het breede achterlijf zijn blaauwachtig wit, doch 
de zoom van den zevenden ring en het laatste segment zijn oranje- 
achtig geel; die geele kleur zet zich aan de onderzijde dikwijls van 
de spits gerekend naar de inplanting wat sterker voort, zoo als men 
dat in fig. 8 kan waarnemen. Ook toont die figuur duidelijk aan 
wat de Geer bedoelt, wanneer hij spreekt van eene doorloopende witte 
zijstreep. De pooten zijn bleek oranjegeel, doch de basis der voor- 
heupen, alle tarsen en de bovenzijde der achterscheenen zijn bruin. 

Daar dit insect in Zweden, Noorwegen, Denemarken, Duitschland, 
Nederland en Schotland waargenomen is, schijnt het vermoeden ge- 
grond dat het wel in geheel Europa zal voorkomen, behalve misschien 
het uiterste zuiden. 


Verklaring van Plaat 2. 


De larve in rust (natuurl. grootte). 

Een segment op den rug gezien, vergroot. 
” 2 van ter zijde gezien, vergroot. 

De larve na de laatste vervelling. 

Een segment van ter zijde gezien, vergroot. 
Het cocon. 

De wesp, vergroot. 

Haar achterlijf van ter zijde en vergroot. 


DETTO: SL er 


10 DE INLANDSCHE BLADWESPEN. 


NEMATUS PERSPICILLARIS Kuve 
(nec Ratz.) 


N° 74 van de Nieuwe Naamlijst. 
Vergelijk : 
Dr Greer, Mémoires vert. van Goeze, Il B. 2 Th. p. 259, n° 14. 
Plaat 37. Fig. 12—21. 
Harrie, Blattw. p. 219, n° 52 Nem. melanocephalus. ') 


Toen ik in het jaar 1864 in het zevende deel van dit Tijdschrift 
de gedaantewisseling van Nematus Betulae Hart., waarvan de larve 
op berk leeft, beschreef, zegde ik dat de beroemde de Geer zijne 
beschrijving van die soort had laten volgen op die der zeer na ver- 
wante N. perspicillaris Kl. en dat ik mij voorgesteld had in navol- 
ging daarvan beide soorten ook achter elkander te behandelen, doch 
dat ik vreezende de larve der laatste soort niet gemakkelijk nogmaals 
te zullen magtig worden, besloten had degene, wier levenswijze mij 
geheel bekend was, alleen te laten voorgaan. 

Sedert zijn 15 jaren verloopen; in dat tijdperk heb ik nog wel 
eenmaal de larve gevonden, maar aangezien ik slechts een enkel 
voorwerp bezat, heb ik verzuimd op het geschikte oogenblik het 
cocon open te knippen om het popje te zien en dus er eene afbeel- 
ding van te kunnen maken. Ook heb ik nagelaten het cocon zelf, 
dat dubbel is als dat der Hylotomen, af te teekenen en eindelijk 
is het mij niet mogen gelukken eene wesp hare eijeren te zien leg- 
gen, zoodat mijne waarneming nog zeer onvolledig is. 

Het ei bleef mij onbekend; ik vermoed dat het in een steeltje of 
eene hoofdnerf van een wilgenblad ingeschoven wordt. 

De larve heb ik tweemaal bezeten, beide keeren in de maand Septem- 
ber; de eerste larve was mij door mijnen vriend Dr. Wttewaall van de 
boorden van den IJssel in de omstreken van het dorp Voorst toege- 


1) In de N. Naamlijst is aangehaald RarzeB. Forstins. III, 126. Pl. III, fig. 5. 
Ik ben echter tegenwoordig zeer bepaald overtuigd dat deze beschrijving en afbeel- 
ding alleen op Nematus Betulae Hart. slaat. 


DE INLANDSCHE BLADWESPEN. 11 


zonden; naar haar (zij was volwassen) heb ik de 2° figuur op onze 
Plaat geteekend. Den 1 October daaraanvolgende was zij reeds 
ingesponnen. Ik vergeleek mijne larve met de beschrijving bij de 
Geer en teekende dienaangaande het volgende op: de beschrijving 
van de Geer is zeer goed; men voege er echter bij, dat het geheele 
ligchaam olieachtig glad is en dat alleen het laatste segment onder 
de anusvlek en boven den anus behaard is; alsmede dat de tasters 
aan den mond glasachtig wit zijn. — Later ving ik zelf den 24en 
September op wilgen (zoo ik mij niet vergis, op een treurwilg) eene 
jongere larve, waarnaar ik de teekening maakte, die op de plaat als 
fig. 1 aangebragt is. Zij was 14 mm. lang en 3 of 4 dik, slank 
de kop was glanzig, zeer donker bruin, bijna zwart met lichter 
streep over het midden en met lichtbruine monddeelen , het oog was 
geheel glinsterend zwart. Het lijf was grasgroen op den rug, geel 
in de zijden en lichtgroen aan de buikzijde. Op de afscheiding van 
den rug en de zijden, in het groen twee lijnen gevormd uit bijna 
aan elkander stootende langwerpig ronde zwarte wratjes; in de geele 
zijden op elk segment eene oranje vlek (zie fig. 3), die in het geel 
als wegsmelt en waarover de rijen zwarte wratjes heen gaan. Boven 
den anus eene donkere vlek en aan wederzijde een groen doorntje 
met zwarte spits. Er zijn 20 pooten, waarvan de zes voorsten vrij 
lang, lichtgroen met bruine klaauwtjes; ook de stompe buikpooten 
zijn lichtgroen. Boven iederen poot zag men 2 langwerpige of wig- 
vormige zwarte dwarsvlekjes. 

De larven aten veel, doch waren overigens vrij rustig, dat is zij 
sloegen niet veel met den staart en zaten gewoonlijk zeer bedaard in 
de gedaante van fig. 2. 

Het cocon is dubbel, in kleur naar het schijnt verschillend. Mijne 
eerste larve, die uit Gelderland, spon zich een geelachtig wit cocon 
van grove mazen, waarin besloten lag een geeler en fijner kleiner 
cocon, van regelmatig weefsel, zonder mazen. De andere larve gaf 
mij een dubbel cocon, waarvan de buitenste rok vrij taai en duidelijk 
bruin was, terwijl het binnenste weefsel zwarter was en zeer hard. 
De reden van dit verschil in het product der beide larven, is mi 
niet duidelijk geworden. 

De pop bleef mij, gelijk ik reeds gezegd heb, onbekend. 

De wesp. Deze stemt zoo sterk in gedaante en kleur overeen met 
die van Nem. Betulae, dat eene afzonderlijke beschrijving overbodig 


12 DE INLANDSCHE BLADWESPEN. 


toeschijnt en het voldoende gerekend mag worden de verschillen tus- 
schen de imagines eenvoudig mede te vermelden in de opgave der 
punten waarin beide soorten van elkander afwijken. Hier dus alleen 
nog maar de opgaaf dat de larve, die zich den 1° October inge- 
sponnen had, den 30% Mei van het volgende jaar nog geen wesp 
had opgeleverd en dat de andere eerst in het laatst van Augustus 
te voorschijn kwam, doch dat de wesp ook wel in Juni} hier te lande 
gevangen is. Mag men daaruit besluiten tot het bestaan van twee 
generatien in het jaar ? 

Zie hier nu nog de opgave der punten van verschil tusschen de 
beide zoo na verwante soorten. Ik moet den lezer verzoeken daarbij 
onze Plaat 3, bovengedeelte, te willen vergelijken met Plaat 3 van 
het zevende deel. 

a. Nem. perspicillaris leeft als larve van gladbladige wilgen, be- 
paaldeljk van Salix alba en Babylonica ; Nem. Betulae daarentegen 
van berk. Ratzeburg is dus zeer te misprijzen, als hij in zijne Forst- 
insecten, Deel III. p. 126 als voedselplanten der soort opgeeft „Weiden, 
Balsampappeln und Rüstern, wahrscheinlich auch noch auf andern 
Hölzern”. Het blad, waarop hij de larve afbeeldt, is niet best te 
herkennen, doch kan zeer goed voor een ijpenblad aangezien worden. 

b. De grondkleur der rups van Perspie. is meer grasgroen, die 
van Betulae meer blaauwgroen en vooral dient opgemerkt dat de 
laatste een porceleinachtigen glans heeft, dien de eerste mist. Ook 
zijn bij de laatste de oranjevlekken in de zijden bepaalder van vorm 
en wel wat men gewoonlijk noemt hartvormig ; terwijl de grootte en 
plaatsing der zwarte wratjes zeer verschillend is, gelijk blijken kan 
uit vergelijking van onze figuur 3 met fig. 5 van Plaat 3 van. het 
zevende deel. 

c. Het cocon van Perspicillaris is dubbel, dat van Betulae enkel- 
voudig. 

d. Het mannetje der wesp van de laatstgenoemde is gekleurd als 
het wijfje van Perspic., terwijl het mannetje van deze bijna geheel 
zwart heet te zijn (ik heb geen d van Persp. gezien en kan dus 
geen eigen getuigenis daarover afleggen). Het wijfje van Betulae heeft 
op den thoraxrug slechts drie losse zwarte langsstreepen. 

Wanneer ik hier nu nog bijvoeg eene naauwkeurige beschrijving 
van een bij mij uit de pop voortgekomen wijfje van Perspicillaris , 
dan meen ik daarmede van de soort afscheid te kunnen nemen, 


DE INLANDSCHE BLADWESPEN. 13 


Lengte slechts 6 millim. (een gevangen exemplaar is grooter). 
Vlugt 15 millim. De algemeene kleur van het ligchaam is een niet 
zeer helder dojergeel. De kop is breeder dan hoog, afgeplat op den 
schedel, niet zoo breed als het borststuk, eenigzins scherp aan den 
achterrand. De schedel, die eenige verwarde indruksels vertoont, is 
donkerbruin en even zeer het achterhoofd, doeh de zoomen om de 
oogen en het aangezigt beneden de sprieten zijn geel. De bovenlip 
schijnt mij toe vrij regt afgesneden te zijn; de bovenkaken zijn scherp, 
bruin. De oogen zijn vrij groot, ovaal, niet zeer bol, grauwzwart, 
de ocellen zeer klein en onduidelijk. De sprieten zijn iets langer dan 
de helft der lengte van het lijf, vaalzwart, met lichte ringeltjes om 
de spits der leedjes, zonder doorntjes of andere uitsteeksels. De drie 
lappen van den mesothorax op den rug zijn glanzig zwart, het 
schildje daarentegen geel, even als de vleugelschubben. De basis van 
den prothorax aan den hals heeft een zwart veegje, de zijden van 
den mesothorax zijn zeer glanzig en glad, geelrood; de borst heeft 
op het midden twee aan elkander stootende zwarte vlekken. De vleu- 
gels hebben eene geele tint aan de basis en iriseeren naar het einde; 
hunne costa is geel, hun stigma bruin met geelachtigen zoom; de 
aderen zijn bruin, bijna zwart. De eerste dwarsader in het cubitaal- 
veld is bijna niet uitgedrukt, de tweede stoot juist op de terug- 
loopende ader. Het abdomen is na den 5° ring plotseling versmald 
en gaat dan kegelvormig tot het einde, gekenmerkt door twee zeer 
fijne, geele, aan de spits behaarde staafjes; de kleppen der zaag 
zijn aan het einde zwart. De pooten zijn kort en tamelijk krachtig 
van bouw, dojergeel, behalve de benedenhelft der achterscheenen en 
de achtertarsen, die lichtbruin zijn. 


Verklaring van Plaat 3, boven. 


Fig. 1. Bene jonge larve. 
„ 2. Eene volwassen larve. 
„ 3. Een segment van het lijf, op zijde gezien en vergroot. 
„ 4. De vrouwelijke wesp, vergroot. 


14 DE INLANDSCHE BLADWESPEN. 


DOLERUS HAEMATODES Sc. 
(N° 94 van de Nieuwe Naamlijst.) 


De larve onbeschreven. Verg. voor de wesp: 
F. pe Pauza ScHRANK, Enum. Ins. Austriae, n° 675. 
Panzer, Fauna Ins. Germ. 52, fig. 10. 
Kuve, Btattw. in Mag. Naturf. Freunde VIII. p. 304, n°. 238. 
Harris, Blatt- und Holzwespen, p. 235, n° 18. 


Ofschoon de wespen van verschillende Dolerus-soorten volstrekt 
geene zeldzaamheden zijn en haar voorkomen op grassen en biezen 
aan slootkanten reeds voorlang het vermoeden moet hebben doen 
rijzen, dat ook de larven aldaar wel aan te treffen zouden zijn, 
vindt men bij de schrijvers nagenoeg niets omtrent de larven opge- 
teekend en bepaaldelijk nergens de metamorphose van eenige soort 
omstandig beschreven. Wie durft echter berekenen hoeveel onvrucht- 
bare pogingen in het werk zijn gesteld om achter de gedaantewisse- 
ling van dit genus te komen? Het eenige wat ik opgeteekend vind 
is een mager berigtje in het werk van Kaltenbach, Die Pflanzen- 
Feinde aus der Classe der Insecten, bladz. 746; daar lees ik betref- 
fende Dolerus Gonagra F., aldaar edoch verkeerdelijk Gonager genoemd, 
dat hij (Kalt.) die bladwesp heeft gekweekt uit rupsen, die in Junij 
en Julij verschillende grassoorten van de weiden aten en zich daar- 
onder de bladeren van Festuca pratensis bijzonder lieten smaken; de 
gekweekte wespen verschenen in de maand Maart van het volgende 
jaar. Overigens geen letter omtrent de gedaante en kleur van die 
larven. 

Bij zoo geringen voorraad van berigten is naar mijne meening 
iedere bijdrage, hoe gering ook of hoe onvolledig, toch altijd welkom 
en het is die overweging welke mij doet besluiten, het navolgende 
ook nu maar aan het belangstellend publiek ter kennisneming aan 
te bieden. 

Op den 14 Junij 1850 trof ik op eene plant van Juncus effusus 


DE INLANDSCHE BLADWESPEN. 15 


eene bladwesplarve aan, die mij zeer vreemd voorkwam; dergelijken 
kon ik mij niet herinneren ooit gezien te hebben. Ik trachtte er meer 
te vinden met het doel haar op te kweeken, doch hoe naauwkeurig 
ik rondzag en hoeveel moeite ik mij getroostte, de vangst bleef zich 
bij een voorwerp bepalen. 

De larve was 2.5 cm. lang en de diameter van haar ligchaam be- 
droeg 5 mm.; zij was over de geheele lengte van het lijf gelijkmatig 
dik. Op den rug was zij verbazend sterk gerimpeld, doch in de 
zijden waren de segmenten niet dan zeer moeijelijk te onderscheiden. 
Er waren in het geheel 22 pooten. De kop had de gedaante van 
eene platte kaas en was grauwachtig wit van kleur met breede 
donkergrijze schedelvlek en met de kleine zijdelings staande oogen 
in cirkelronde zwarte plekken. De rug was paarsachtig grijs, vrij 
donker, scherp doch kartelig afgescheiden van de zijden, welke, 
even als de buik en pooten grauwachtig wit waren van kleur. Welke 
kleur de zoomen der luchtgaten hadden, heb ik vergeten op te tee- 
kenen. Boven elk der 6 borstpooten, wier eind met een bruin klaauwtje 
gewapend was, zag men een scheef zwart vlekje en boven den anus 
twee schuin tot elkander neigende zwartere streepjes. Het dier had 
een biesstengel van boven afgegeten en zette dit voedingswerk verder 
regelmatig voort naar beneden toe. 

Het spreekt wel van zelve dat ik de onbekende larve naar huis 
meénam en met Juncus trachtte op te kweeken; echter vermoedende 
dat de larve wel haast volwassen kon zijn, gaf ik haar bovendien 
eenige vochtige aarde voor hare gedaantewisseling. Het duurde niet 
lang of zij maakte daar gebruik van; reeds den 17° Junij was zij 
in die aarde verdwenen. 

Ik had weinig hoop nog in dat jaar de wesp te zien te voorschijn 
komen, daar ik vermoedde dat zij een voorjaarswesp zou zijn. Eerst 
liet ik dus de aarde onaangeroerd, doch in het begin van November 
kon ik mij niet langer weerhouden en verlangde te weten wat er 
van de larve geworden was. Bij het oprakelen der aarde vond ik 
eene gekromde pop in een glad holletje liggen, doch zonder cocon. 
Op den eersten blik hield ik dit popje voor de chrysalis van Dolerus 
haematodes om de roode kleur van den prothorax. De kleur van het 
lijf was vaalzwart, doch de fijne zoomen der achterlijfsringen waren 
geelachtig, de vleugelscheeden waren bruingeel, en de tasters en 
pooten hadden geelachtige bandjes in de geledingen; eindelijk, gelijk 


16 DE INLANDSCHE BLADWESPEN. 


reeds gezegd is, vertoonde de prothorax ter wederzijde van den hals 
eene roode driehoekige plek. 

Het popje is verdroogd en dus is de wesp niet uitgekomen; ik 
heb dus geen bewijs dat de soort werkelijk de bovengenoemde Dole- 
rus-soort zou zijn, doch ik blijf desniettegenstaande bij mijn gevoelen. 
Wanneer men het popje vergelijkt met eene wesp van D. haematodes, 
zoo als men die in het voorjaar dikwijls op buitenwegen tusschen 
weilanden vangen kan, dan geloof ik dat de punten van overeen- 
komst iederen onbevooroordeelden beschouwer terstond in het oog 
zullen springen. Men beschouwe aandachtig onze figuur C naar een 
dergelijk gevangen voorwerp vervaardigd. 


Verklaring van Plaat 3, beneden. 


Fig. A. De larve op Juncus. 
„ B. Het popje, waarin die larve veranderde. 
„ ©. Een gevangen wijfje van Dol. haematodes, vergroot. 


ETS 


Aépophilus Bomairii. 
ft Ir. 
I. 
IV. 
\ ) ) m “ > 
fst \ / è 
IIIA 
IIS Ky N \ 
ry | À 
)J È 
= + 


Selandria fulvicornis F. 


RS PSI Mer 


212: 


4 
SCUIPS. 


AJW 


Poccilosoma pulveratum Retz. 


.v. V. fec. 


ed 
D 


Dolerus haematodes Schr. 


PIE 


ee 


DIE AMEISEN TURKESTAN'S 


A. FEDTSCHENKO, 
BEARBEITET VON 


Dr. GUSTAV MAYR 1) 


Die zoologische Untersuchung Turkestan’s durch den der Wissen- 
schaft leider zu früh entrissenen, tüchtigen Forscher A. Fedtschenko 
hat, sowie in anderen Abtheilungen, auch in der Familie der For- 
miciden Interessantes zu Tage gefördert, da Fedtschenko durch uner- 
miidlichen Eifer ein reiches Materiale zusammengebracht hatte, welches 
um so wertvoller ist, weil es aus einem Lande stammt, dessen Formi- 
ciden-Fauna noch völlig unbekannt war und auch aus den umliegen- 
den weiten Länderstrecken bisher nur wenige Arten bekannt wurden. 

Es war schon im vorhinein die Muthmassung gerechtfertigt, dass 
die Ameisenfauna Turkestan’s von jener Europa’s nicht allzu sehr 
abweichen könne, da die Landverbindung Europa’s mit Asien eine 
ungemein breite ist, wenn auch der Ural der Verbreitung ein nicht 
geringes Hinderniss entgegensetst, da ferner die klimatischen Verhält- 
nisse Turkestan’s nicht zu sehr von jenen Europa’s abweichen, die 
Verbindung mit dem tropischen Asien eine sehr behinderte ist und 
auch die aus Sibirien bekannten Ameisenarten mit jenen Europa’s 


übereinstimmen. 
Von den 36 von Fedtschenko gesammelten Arten hat Turkestan 


1) In der Fedtschenko’schen »Reise nach Turkestan» erschien die russische Ueber- 
setzung dieser im J. 1874 abgeschlossenen Alhandlung, 


2 


18 DIE AMEISEN TURKESTAN’S. 


29 mit Europa gemeinsam, während 7 Arten neu sind. Von den 
ersteren sind: Lasius niger und alienus, Formica truncicola, pratensis, 
rufibarbis, cinerea und fusca, Tapinoma erraticum, Myrmica laevino- 
dis, ruginodis, rugulosa, scabrinodis und lobicornis, Tetramorium 
Caespitum und Solenopsis fugax in fast ganz Europa verbreitet. Pla- 
giolepis pygmaea und Aphaenogaster structor leben in Mittel- und Süd- 
europa, Camponotus sylvaticus und marginatus, Cataglyphis viatica 
und cursor, Acantholepis Frauenfeldi, Tapinoma nigerrimum, Bothrio- 
myrmex meridionalis, Aphaenogaster barbara, Pheidole pusilla und 
Cremastogaster sordidula kommen hingegen nur in Südeuropa vor und 
nur einige derselben reichen nördlich bis zur Mitte Mitteleuropa’s; 
Cataglyphis albicans war bisher nur aus Spanien bekannt und Cardio- 
condyla elegans nur aus Neapel und Portugal. 

Es steht daher Turkestan’s Ameisenfauna jener von 
Südeuropa sehr nahe, weicht aber durch die 7 neuen Arten ab. 
Es ist diess um so weniger erstaunlich, weil die mittlere Sommer- 
temperatur Turkestan’s von jener Südeuropa’s wenig abweicht und 
sich in diesem Falle wieder zeigt, dass im allgemeinen Länder, 
welche unter denselben Isotheren liegen, eine grüssere Aehnlichkeit 
in Betreff ihrer Fauna und Flora zeigen als solche, welche unter 
denselben Isothermen bei abweichenden Isotheren liegen. Besonders 
für die Ameisen ist dies leicht begreiflich, weil dieselben z. B. in 
Italien und in Turkestan einen ähnlichen Sommer haben und wenn 
auch in letsterem Lande der Winter lange dauert und strenge ist, 
so hat dies auf die Ameisen, welche gut geschützt den Winter ver- 
bringen, keinen bedeutenden Einfluss. 

Aus Sibirien !) sind bisher erst wenige Arten bekannt, es sind 
dies: Camponotus ligniperdus und herculeanus, Formica easecta, rufa, 
pratensis, sanguinea, rufibarbis und gagates, Myrmica laevinodis, lobi- 
cornis und granulinodis. Von diesen sind aus Turkestan nur Formica 
pratensis, rufibarbis, Myrmica laevinedis und lobicornis bekannt. 

Aus der Kirgisensteppe erhielt ich die auch in Turkestan 
lebende Calaglyphis cursor. 

Aus der Mongolei kenne ich nur Formica gagates und rufibarbis, 
von denen die letztere in Turkestan lebt. 


1) Mayr, Beiträge zur Ameisenfauna Russlands in der Stelt. ent. Zeit. 1859, 
pag. 87. 


DIE AMEISEN TURKESTAN'S. 19 


Die Ameisen Persiens sind, ausser Cataglyphis viatica, noch 
unbekannt, hingegen sind aus der asiatischen Türkei, gröss- 
tentheils aus Kleinasien, Syrien und der Sinaitischen Halbinsel 
folgende meist von mir determinirte Arten bekannt: Camponotus syl- 
valicus mit variegatus und aethiops, pubescens, Kiesenweiteri, robustus, 
sericeus, lateralis ©), Prenolepis nitens, Plagiolepis pygmaea, Lasius 
alienus, brunneus, flavus, Formica gagates, fusca, Cataglyphis viatica, 
bombyeina, albicans, Acantholepis Frauenfeldi, Liometopum microcepha- 
lum, Tapinoma erraticum, Aphaenogaster barbara, structor, striola, 
splendida, subterranea, testaceo-pilosa, rufotestacea, dentigera, Myrmica 
scabrinodis, Leplothorax angulatus, Nylanderi, Tetramorium guineense , 
Caespitum, Monomorium Salomonis, gracillimum, torense, Pheidole si- 
naitica, Solenopsis fugax, Cremastogaster scutellaris, sordidula und 
inermis. 

Vom Kaukasus und aus Georgien sind mir bekannt: Plagio- 
lepis pygmaea, Lasius niger, brunneus, Formica exsecta, pratensis, 
subrufa, Cataglyphis viatica, cursor, Ponera contracta, Aphaenogaster 
barbara, structor, Myrmica rubida, ruginodis, scabrinodis, Tetramo- 
rium Caespitum, Pheidole pallidula und Cremastogaster sordidula, von 
welchen beiläufig 3/5 in Turkestan gefunden wurden. 

Von den in Turkestan und in Europa lebenden Arten sind bisher 
auch mehrere in Nordamerika gefunden worden, diese sind: Cam- 
ponotus sylvaticus, marginatus, Lasius niger, alienus, Formica trunci- 
cola, fusca, cinerea, rufibarbis, Myrmica ruginodis, scabrinodis, lobi- 
cornis und Solenopsis fugar. Von jenen Arten, welche aus Europa 
und Nordamerika bekannt sind, aber in Asien noch nicht entdeckt 
wurden, ist nur Lasius umbratus zu nennen. 

Die europäischen in Bäumen und in Wäldern lebenden Arten scheinen 
in Turkestan grösstentheils zu fehlen, so z. B. Camponotus ligniperdus 
und herculeanus, die Gattung Colubopsis, die in den europäischen 
Wäldern so häufige und die grossen Kegel aufrichtende Formica rufa, 
dann Liometopum microcephalum, welches im südlicheren Europa in 
hohlen Bäumen die so zierlichen, selbst gekitteten Bauten anfertigt, 
oder Lasius fuliginosus, welches öfters in Bäumen ähnliche Bauten 
macht wie die vorige Art, endlich die Gattung Hypoclinia. 


1) Smith gibt in Lust of Hym. coll. by Lord 1871 Camponotus ligniperdus in 
Arabien vorkommend an, was wohl auf einer Verwechslung mit einer andern Art 
beruhen dürfte. 


20 DIE AMEISEN TURKESTAN’S. 


Von den neuen Turkenstan’schen Arten ist Ischnomyrmex rhaphi- 
diiceps am meisten interessant. Von dieser Gattung waren bisher J, 
longipes aus Singapore, Borneo und Celebes, I. exasperalus, dessen 
Vaterland unbekannt ist und /. longiceps aus Australien bekannt. Da 
nun 2 dieser Arten in den Tropen und in der subtropischen Zone der 
südlichen Erdhälfte leben, so ist es um so mehr befremdend, dass 
sich in der gemässigten Zone der nürdlichen Halbkugel eine Art 
dieser Gattung vorfindet, und es diirfte dieselbe wohl sich noch aus 
der Tertiärzeit erhalten haben. 

Zur besonderen Charakteristik der Ameisenfauna Turkestan’s möge 
noch erwähnt werden, dass mir kein Land bekannt ist, welches so 
häufig Uebergangsglieder zwischen je zwei Arten aufweist, sowie auch 
die blassgefärbte Variation mehrerer Arten auffallend ist. 

Da die neuen Turkestan’schen Arten ohne diess im Nachfolgenden 
ausführlich und eingehend beschrieben sind, so verweise ich zur Be- 
stimmung der bereits bekannten Arten, die insgesamt auch in Europa 
leben, auf: 

Mayr, Die europäischen Formieiden. Wien. Druck u. Verlag von 
Carl Gerold’s Sohn 1861 und: 

Forel, Les Fourmis de la Suisse. Zürich, Imprimerie Zurcher u. 
Furrer. 1874. 

Von den Synonymen habe ich im folgenden nur die wichtigeien 
angeführt und verweise in Bezug der anderen auf: Mayr, Formicida- 
rum Index synonymicus in den Verh. d. K. K. zool. bot. Ges. in Wien 
1863, pag. 385—460. 


DIE AMEISEN TURKESTAN’S, 21 


I. CAMPONOTUS Mayr. 
1. Camponotus sylraticus Oliv. 
Enc. meth. VI, pag. 891. 


Es ist dies eine der Arten, welche in Färbung und Grüsse unge- 
mein variirt, und es lässt sich bis jetzt nicht mit einiger Genauig- 
keit angeben, wie weit dieselbe verbreitet ist, da sie mit mehreren 
beschriebenen Arten der verschiedenen Erdtheile in so naher Verwandt- 
schaft steht, dass es noch zweifelhaft ist, mit welchen derselben sie 
Uebergänge bildet und welche als isolirte Localvarietäten aufzufassen 
sind. 

Bei der blassesten Variation a. ist der Arbeiter gelb oder mehr 
weniger röthlich oder bräunlichgelb, und zwar haben da sowohl 
die grossen wie die kleinen Arbeiter dieselbe helle Färbung. Dieselbe 
kommt in Turkestan vor und ist mir sonst aus keinem anderen Lande 
bekannt. Sie ist dem Camp. Novae Hollandiae Mayr (Verh. zool. bot. 
Ges. 1570, pag. 939) täuschend ähnlich, hat aber eine spärlichere , 
lange abstehende Behaarung an der oberen Seite des Körpers und 
keine kurzen, mässig abstehenden Haare an den Wangen und Tibien. 

b. Eine andere Varietät ist Camp. variegatus Sm. (Cat. Hym. Ins. 
Brit. Mus. VI, pag. 19), welche in Südeuropa und in der asiatischen 
Türkei vorkommt, deren Arbeiter röthlichgelb ist, mit braunem oder 
schwarzbraunem Kopfe, oben angerauchten oder braunen Thorax und 
dunkelbraunen Hinterleibe, welcher aber an der Basis gelb ist und 
an den Seiten mehr oder weniger gelbe Flecken hat; die kleinsten 
Arbeiter sind aber mehr oder weniger gelb oder röthlichgelb sowie 
die vorhin erwähnte Var. a., und wurden unter dem Namen Formica 
pallens Nyl. (Add. alt. pag. 36) beschrieben. Die Var. variegatus 
geht unmerklich in 

c. Camp. maculatus Fabr. (Ent. syst. II, pag. 356) über, welcher 
in ganz Afrika lebt und dessen Arbeiter in der charakteristischen 
Ausbildung sich durch etwas hellere Beine, stärker markirte gelbe 
Flecken am Hinterleibe und noch durch geringeren Glanz des Vor- 
derkopfes unterscheiden, Doch besitze ich eine Reihe Exemplare , 


22 DIE AMEISEN TURKESTAN'S. 


welche zwischen der vorigen und dieser Form mehr oder weniger die 
Mitte halten. 

d. Die vorige Form geht durch eine weitere Variationsreihe in den 
ebenfalls in Afrika lebende Camp. cognatus Smith (Cat. Hym. Ins. Brit. 
Mus. VI, pag. 35) über, dessen Arbeiter braunroth ist, mit schwarzbrau- 
nem Hinterleibe and mit glanzlosem oder fast glanzlosen Kopfe. An 
diese schliessen sien zunächst turkestan’sche Stücke an, welche wohl 
nur durch den schwach glänzenden Kopf unterschieden sind. Arbei- 
ter dieser Varietät besitze ich aus Südfrankreich, von den Balearen 
und den griechischen Inseln. 

e. Den nächsten Uebergang bilden jene Arbeiter, welche eben so 
gefärbt sind, aber einen braunen Kopf haben. Von dieser Variation 
besitze ich Exemplare aus der Südhälfte Europa’s, aus dem südwest- 
lichen Asien, von Calcutta und aus China. Ich habe sie schon 
öfters in demselben Neste mit der folgenden Variation gefunden. Sie 
unterscheidet sich von Camp. Bacchus Sm. (Cat. Hym. Ins. Brit. Mus. 
VI, pag. 21) fast genau durch dieselben Merkmale, wie sich die 
Var. a vom Camp. Novae Hollandiae unterscheidet. 

f. An die vorige Varietät schliesst sich zunächst ebenfalls durch 
die zartesten Uebergänge die Stammart Camp. sylvaticus Oliv. !) (Form. 
marginata Latr. Hist. Fourm. pag. 105 operaria, Camp. marginatus 
Mayr Eur. Form. pag. 36) an, deren Arbeiter von im allgemeinen 
geringerer Grösse ist, schwarzbraun gefarbt ist, mit rothbrauner 
Geissel und solchen Beinen. Dieselbe lebt in der südlichen Hälfte Europa's, 
besonders im südlichen Mitteleuropa. Sie geht in die schwarze 

g. Varietät Camp. aethiops Latr. (Ess. Fourm. Fr. pag. 36) über, 
welche ebenfalls im südlichen Europa vorkommt. Ich besitze in meiner 
Sammlung eine Reihe von Exemplaren, welche Dr. Forel in der Nähe 
von Wien einem Neste entnommen hat und welche die schönsten 
Uebergänge vom echten Camp. sylvaticus zum dunkelsten Camp. aethiops 
zeigen. 

Diese interessante variable Art greift aber auch nach Amerika 
über. Ich besitze Exemplare aus Californien, Neu Schottland, Co- 
lumbia (in den verein. Staaten von Nordamerika) und aus Mexiko, 
welche mehr oder weniger der Var. e angehören. 


1) Strenge genommen hat Olivier nicht die Stammart, den Camp sylvaticus 
autorum beschrieben, sondern eine Var. mit rostrothem Kopfe, welche sich zunächst 
an ©. cognatus anschliesst, 


DIE AMEISEN TURKESTAN’S. 23 


Dass auch die siidamerikanischen Arten Camp. bonariensis Mayr, 
sergultatus Fabr. und simillimus Mayr, vielleicht auch C. picipes OL, 
dem Camp. sylvaticus ungemein nahe stehen, unterliegt keinem Zwei- 
fel, und es wäre ganz gut deakbar, dass auch zwischen diesen und 
dem C. sylvaticus Uebergangsreihen existiren. 

Schliesslich müge erwähnt werden, dass auch der fossile Campo- 
nolus Mengei Mayr (Die Ameisen des baltischen Bernsteins, Königsberg 
1868, pag. 27) von Camp. sylvaticus und seinen Variationen nicht 
oder kaum zu unterscheiden ist und wohl die eigentliche Stammart 
für diese Variationen bilden dürfte. 


2. Camponotus Fedtschenkoi nov. spec. 


Camp. sylvatico Ol. simillimus, differt pedum pilositate 
copiosa, brevi et oblique abstante. 

Operaria: Long. corp. 5.8—10 millim. Nitida, fusca, pedi- 
bus, abdomine dimidio antico aut fere toto, raro solum- 
modo ad basim et saepissime petiolo rufescenti-testa- 
ceis, — aut (praecipue in operariis minoribus) rufo- 
testacca capite saepissime magis rufescente; caput, 
thorax supra, abdomen atque coxae anticae modice 
longe et abstante pilosa, et sparse adpresse pubescen- 
tia, pedes et plus minusve genae ac scapi pilis copiosis 
brevibus oblique abstantibus, subtilissime coriaria; 
mandibulae 6—7 denticulatae, nitidae et copiose at- 
que rude punctatae; clypei, thoracis et petioli forma 
ut in Cl. sylvatico. 

Femina: Long. corp. 12—13 millim. Fusca, capite et tho- 
race nigro-fuscis, antennis castaneis, pedibus abdomi- 
neque infra atque plus minusve antice ad latera rufo- 
testaceis; pilositas, pubescentia et sculptura ut in 
operaria; corporis forma ut in C. sylvatico; alae anticae 
subhyalinae, indistinete flavescentes, pterostigmate 
et costis testaceis. 

Mas: Long. corp. 7.3—7.6 millim. A C. sylvatico differt solum- 
modo tamen distincte scapi et pedum pilositate brevi 
et copiosa, 


24 DIE AMEISEN TURKESTAN'S. 


In Betreff der Behaarung der Tibien bildet Camp. Novae-Hollandiae 
Mayr das Verbindungsglied zwischen dieser neuen Art und dem 
Camp. sylvalicus, indem die neuholländische Art ebenfalls eine kurze, 
mässig abstchende, aber viel weniger reichliche Behaarung der 
Tibien hat. 


9 


3. Camponotus marginatus Latr. 


Latreille, Mist. nat. Fourm. pag. 103, femina, nee operaria. 
Formica fallax Nyl., Ann. Se. nat. Fr. IV, Ser. V. 
Camp. fallax Mayr, Eur. Form. pag. 36. 


Diese Art variirt auch nicht unbedeutend, da der Arbeiter mit 
rostrothem oder braunschwarzen Kopfe, mit dunkeln oder hellen Bei- 
nen, mit ungekieltem oder schwach gekielten Clypeus und mit stär- 
kerer oder schwacherer Ausrandung des Vorderrandes desselben vor- 
kommt; es finden sich diese Variationen theilweise in demselben 
Neste, so dass an eine Artverschiedenheit durchaus nicht zu den- 
ken ist. 

Auch die Verbreitung dieser Art ist eine grosse, da ich von der- 
selben Exemplare aus den verschiedensten Theilen der südlichen 
Hälfte Europa’s, aus Turkestan, Japan, aus New-York, Texas und 
Californien kenne. 


4. Camponotus interjectus nov. spec. 


Operaria : Long. corp. 4—-7.5 millim. Piceo-nigra, mandibu- 
lis thoraceque ferrugineo-fuscis, aut ferruginea vel 
fusco-ferruginea, abdomine et saepissime capite piceo- 
nigris; nitida, longe abstante pilosa; antennis pedi- 
busque solummodo pubescentia haud copiosa, adpres- 
sa; mandibulae 5-dentatae, punctatae, in oper. maj. 
ante apicem striatae; caput et thorax subtiliter, abdo- 
men subtilissime coriaria, in op. maj. clypeo genisque 
insuper foveolis longitudinalibus dispersis; caput in 
op. maj. breve et thorace distinctissime latius, in op. 
min. longius et thoraci aequilatum aut paulo latius, 
clypeo in marginis antici medio in op. maj. saepe late 
emarginato et nonnunquam utrimque denticulo in- 
structo; thorax inter meso- et metanotum in op maj. 


DIE AMEISEN TURKESTAN’S. 25 


magis, in op. min. minus constrictus, planitie metanoti 
basali subplana, circiter tam longa quam lata, antice 
rotundata, postice-truncata, absque carina transversa 
et transeunte angulo rotundato in planitiem declivem, 
supra subverticalem; petiolus cum squama lenticulari, 
perpendiculari, antice modice convexa, postice plana, 
marginibus rotundatis. 

Femina: Long. corp. 9.5 millim. Ferruginea, abdomine 
nigro, fronte cum vertice et thorace supra partim fus- 
cis; pilositas et sculptura ut in operaria; clypeus et 
genae densissime reticulato-punetata punetis majoribus 
dispersis, ille margine antico bidenticulato: petioli 
squama rotundato-subquadrata, angulis rotundatis, la- 
tior quam altior, antice modice convexa, postice plana, 
margine superiore levissime emarginato; alae anticae 
subhyalinae, indistincte flavescentes, pterostigmate 
et costis testaceis. 

Diese Art hält die Mitte zwischen Camp. lateralis Ol. und Sicheli 
Mayr, indem das Metanotum des Arbeiters an der Grenze der Pasal- 
und abschüssigen Fläche mehr abgerundet ist als bei C. lateralis, 
wärend diese beiden Flächen doch sehr deutlich unter einem stum- 
pferen Winkel zusammenstossen als bei C. Sicheli, und auch die 
obere Hälfte der abschüssigen Fläche fast oder wirklich senkrecht ist. 
Die eingedrückte Pro-mesonotalnaht kommt bei den grossen Arbeitern 
dieser neuen Art ebenso wie bei jenen von €. Sicheli vor. 

Vom Weibchen liegt mir nur ein einzelnes Exemplar vor. 


II. PLAGIOLEPIS Mayr. 
1. Plagiolepis pygmaea Latr. 
Ess. Fourm. Fr. pag. 45. 
III. LASIUS Fabr. 

1. Lasius niger Linné. 


Faun. Suec. Nr. 1723. 


Von dieser Art liegt mir ein einziges Männchen vor, 


26 DIE AMEISEN TURKESTAN’S. 


Ein Weibchen von Turkestan hält die Mitte zwischen L. niger und 
L. alienus, es gehört zur Form L. alieno-niger Forel (Les Fourmis 
de la Suisse 1874, pag. 47). Dieses Weibchen ist aber missbildet, 
da die Vorderflügel viel kieiner, wie gewühnlich, sind, und die Hin- 
tertibien auffallend S-förmig geschwungen sind. 


2. Lasius alienus Först. 


Hymenopl. Stud. I, pag. 36. 


Nur ein einziger Arbeiter. 


Ausserdem liegen mir von dieser Gattung Weibchen und Männchen 
vor, welche sehr blass gefärbt sind, und zwar solche mit abstehend 
behaarten Tibien, die daher zu L. niger L. oder L. emarginatus Ol. 
gehören, und solche mit nackten Tibien, die zu L. alienus Först. 
oder L. emarginatus gehören. 


IV. FORMICA L. 
1. Formica pratensis De Geer. 
Mem. Hist. Ins. II, pag. 1080. 
F. congerens Nyl. Adn. Mon. Form. p. 906. 
Mayr, Eur. Form. pag. 46. 
2. Formica truncicola Nyl. 


Adn. Mon. Form. bor. pag. 907. 


3. Formica rufibarbis Fabr. 
Ent. syst. II, p. 355. 
F. cumicularia Ltr. Hist. Fourm. pag. 51; 
Mayr, Eur. Form. p. 47. 
4. Formica cinerea Mayr. 
Verh, d. zool. bot. Ver. Wien III, 1853, p. 281. 


Als ich vor 21 Jahren diese Art aufstellte, fiel es mir nicht im 
geringsten bei, dass es Uebergänge dieser Art zu anderen Arten 


DIE AMEISEN TURKESTAN'S. 27 


geben könnte. Doch je mehr Materiale ich nach und nach erhielt, 
desto schwieriger wurde in manchen Fällen die Bestimmung, und in 
der neueren Zeit sind mir oft Stücke vorgekommen, welche weder 
zu F. einerea, noch zu den andern nächstverwandten Arten gehör- 
ten. Dr. Forel hat in dem oben angegebenen Werke diese Ueber- 
gänge unter den Namen F. fusco-cinerea und F. cinereo-rufibarbis 
fixirt. Die turkestan'schen Arbeiter dieser Art gehen mit den fein- 
sten Uebergangsstufen zu F. rufibarbis Fabr. über, sie sind sowie die 
hellen Arbeiter dieser Art gefärbt und zeigen öfters einen eklatanten 
Uebergang zu F. subrufa Rog. (Berl. ent. Zeit. 1859, pag. 236), indem 
die Schuppe mässig verdiekt und deren oberer Rand nicht scharf 
ist. Doch auch unter den europäischen Stücken finden sich solche 
Uebergänge. 


5. Formica fnsca Linné. 
Faun. Succ. pag. 226. 
6. Formica aberrans nov. spec. 


Operaria: Long. corp. 5.3 millim. Nigra, submicans, man- 
dibulis, antennis pedibusque fuscis; modice abstante 
pilosa, scapo pedibusque pilis brevioribus abstantibus 
et albicantibus, dispersissime adpresse pubescens; 
mandibulae rude striatae et punctatae; caput dense 
acute et subtiliter longitudinaliter rugulosum; clypeus 
carina mediana et margine antico in medio leviter emar- 
ginato; laminae frontales subparallelae, margine externo 
vix arcuato; funiculi filiformis articulus primus secundo 
fere duplo longior, articuli 2-10 subaequales; thorax 
subtiliter dense et acute transverse rugulosum, pronoto 
antice transverse-, lateraliter longitrorsum ruguloso: 
petiolus cum squama erecta, rotundato-quadrata, crassa, 
marginibus crassis, rotundatis; abdomen acute transverse 
coriario-rugulosum. 

Diese Art weicht von den übrigen Arten dieser Gattung durch das 
lange erste Geisselglied, die kürzeren nachfolgenden Glieder, durch 
die viel stärkere scharfe Skulptur und durch die ziemlich reichlich 
abstehend behaarten Beine ab; der nachfolgenden Gattung Cataglyphis 
nähert sie sich durch die Stirnleisten, indem der Aussenrand dersel- 


28 DIE AMEISEN TURKESTAN’S. 


ben kaum nach aussen gebogen ist, doch ist das vierte Glied der 
Maxillartaster, wie bei Formica, nur wenig länger als das fünfte 
Glied. 

Die Kenntniss der Männchen wäre von Interesse, um zu ersehen, 
ob dieselben in den äusseren Genitalien einen Uebergang zu Catagly- 
phis zeigen. 


V. CATAGLYPHIS Först. 
1. Cataglyphis viatica Fabr. 


Mant. Ins. I, pag. 308. 


2. Cataglyphis cursor Fonscol. 


Ann. Soc. ent. Fr. 1846, pag. 41. 
Form. aenescens Nyl. Add. alt. pag. 37. 
Form. nasuta Nyl. Form. Fr. pag. 66. 


Manche turkestan’sche Arbeiter haben rothbraunen Kopf und Tho- 
rax, wodurch sie jenen von Cat. viatica ähnlich sehen, aber durch 
die Skulptur und anliegende Behaarung, besonders aber durch den 
stets queren Knoten des Petiolus unterschieden sind. 


3. Cataglyphis albicans Rog. 
Berl. ent. Zeit. 1859, p. 235. 


Die turkestan’schen Arbeiter dieser Art schliessen sich zuniichst 
an das von mir in den Verhandlungen der zool. bot. Gesellschaft zu 
Wien 1870, pag. 235 beschriebene dunkle Stück aus Lissabon an, 
nur ist der Kopf kastanienbraun; die Fühler, Knie, Tibien und 
Tarsen sind blass braungelb; der Scheitel ist, sowie bei den gelb- 
rothen Stücken aus Sevilla, sehr fein und seicht lederartig gerünzelt ; 
das grösste Stück ist 5.5, das kleinste 3.8 millim. lang. 

Zu erwähnen wäre noch, dass sich C. albicans von den anderen 
Arten auch durch den deutlich abgeflachten Basaltheil des Metanotum 
auszeichnet. 


4. Cataglyphis pallida nov. spec. 


Operaria: Long. corp. 3.6—4.2. Testacea, capite maximam 
ad partem rufo-testaceo, thorace nonnunquam maculis, 


DIE AMEISEN TURKESTAN'S. 29 


praecipue metathoracis lateribus, fuscescentibus, ab- 
domine segmentorum margine postico fuscescente; se- 
riceo micans, fere absque pilis abstantibus, clypeo 
margine antico serie pilorum longorum, mandibulis et 
palpis maxillaribus longe pilosis, thorace saepissime 
supra pilis nonnullis erectis; modice adpresse albo- 
pubescens, abdomine nudo; mandibulae subtilissime 
striatae, triangulares, margine masticatorio dentibus 
quinque, raro sex, fuscis, dente antico valido, acuto; 
caput rotundato-quadrangulare, distincte longius quam 
latius, subtilissime coriario-rugulosum, scapo gracili 
capitis marginem posticum longe superante; thorax in- 
distincte subtilissime coriario-rugulosus, elongatus, 
pone medium haud fortiter depressus, metanoto elon- 
gato, haud fortiter gibbiformi; petiolus cum squama 
transversa modice incrassata, antice modice convexa, 
postice plana; abdomen subtilissime coriario-rugulo- 
sum; pedes longi et graciles. 

Mas: Long. corp. 5.9 millim. Nigro fuscus, abdomine di- 
midio postico magis castaneo, mandibulis, antennis 
pedibusque albido-testaceis; sparsissime abstante pilo- 
sus, clypeo serie marginali pilorum longorum; mandi- 
bulis, palpis maxillaribus et genitalibus pilosis, spar- 
sissime, metanoto copiosius, adpresse albido-pubes- 
cens, abdomine nudo; subtilissime coriario-rugulosus, 
nitens; mandibulae longitudinaliter striato-rugosae 
punctis nonnullis rudis, angustae margine masticato- 
rio brevi, acuto, unidentato; petiolus cum squama 
erecta, quadraugulari, latiore quam altiore, margini 
bus rotundatis, margine superiore leviter arcuatim 
emarginato; alae anticae breves, abdominis apicem vix 
superantes, absque cellula discoidali clausa; segmen- 
tum abdominis ventrale apicale (hypopygium) postice 
utrimque spina obtusa et dente (aut lobo) mediano ob- 
tuso; genitalium squamae longae laminiformes rectae, 
ad apicem obtusum extus unco triangulari magno. 

Diese Art ist von Cat. bombycina Rog. (Berl. ent. Zeit. 1859, pag. 
232), mit welcher sie die silberweisse anliegende Behaarung gemein 


2 


30 DIE AMEISEN TURKESTAN’S. 


hat, nicht schwer zu unterscheiden. Der Arbeiter hat, ausser der 
ganz anderen Färbung (welche ich nicht für massgebend halte) und 
der geringeren Grösse, eine viel spärlichere, am Hinterleibe fehlende 
Pubescenz, die Mandibeln haben einen Kaurand, welcher nicht in 
den Hinterrand übergeht, der Thorax ist gestreckt und besonders 
das Metanotum weniger höckerförmig erhöht. Das Männchen zeichnet 
sich durch die viel spärlichere Behaarung, ganz besonders aber durch 
das Hypopygium aus, welches hinten in zwei stumpfe Dornen endet 
und zwischen diesen in der Mitte des Hinterrandes einer abgerunde- 
ten Lappen oder stumpfen Zahn hat, während dasselbe bei Cat. bom- 
bycina jederseits in einen kurzen, abgerundeten Höcker endet und 
den Hinterrand in der Mitte ausgeschnitten hat. 


VI. ACANTHOLEPIS Mayr. 
1. Acantholepis Frauenfeldi Mayr. 
Verh. d. zool. bot. Ges. 1855, pag. 378. 
Die in Turkestan gesammelten Arbeiter gehören der schwarzen 
Varietät an, nur ein Arbeiter hat einen theilweise gelbrothen Thorax. 
VII. TAPINOMA Först. 


Hym. Stud. I, pag. 43. 


1. Tapinoma nigerrimum Nyl. 
Form. Fr. pag. 71; Emery, Annali dell’ accademia degli 
aspiranti Naturalisti, 1869. 
2. Tapinoma erratienm Latr. 
Ess. Fourm. Fr. p. 24. 
VIII. BOTHRIOMYRMEX Emery. 


Annuar. d. Mus. zool, d. R Univ. di Napoli V, p. 117. 


1. Bothriomyrmex meridionalis Rog. 


Berl. ent. Zeit. 1863, pag. 165 (Tapinoma meridionale). 
Bothr, Costae, Emery, Ann. Mus. Zool. Univ. Napoli V, p. 117. 


DIE AMEISEN TURKESTAN’S. 31 


IX. ISCHNOMYRMEX Mayr. 


Verh. zool. bot. Ges. 1862, pag. 738. 


1. Ischnomyrmex rhaphidiiceps nov. spec. 


Operaria: Long. 5.6 millim. Nitida, castaneo-fusca, man- 
dibulis, antennis, articulationibus pedum et tarsis 
.rufo-testaceis: haud longe abstante pilosa, antennis 
pilis brevibus parum abstantibus copiosis, pedibus so- 
lummodo pilis brevibus subadpressis, femoribus mar- 
gine inferiore serie pilorum nonnullorum abstantium; 
mandibulae triangulares apice latae. striatae, punctis 
nonnullis, margine masticatorio antice distincte den- 
tato, postice serrato; caput elongatum, pone oculos 
coniforme usque ad capitis marginem posticum sensim 
angustatum et ibidem thorace angustius; clypeus ma- 
gnus, convexus, haud carinatus, sublaevis, margine 
antico arcuato et integro; frons partim striata; fossae 
antennales longitudinaliter rugulosae et coriario ru- 
gulosae; genae sublaeves, vertex coriario-rugulosus, 
disco sublaevi; scapus longus tenuis verticem supe- 
rans, funiculi articulus primus secundo longior, arti- 
culi 2—7 sensim longiores, articuli 7 ad apicalem ma- 
jores; oculi minuti, convexi, paulo ante capitis late- 
rum medietatem; thorax elongatus, subtiliter reticu- 
lato-punctatus, antice laevis, in medio depressus, me- 
tanoto a margine antico ad spinulas breves, acutas et 
modice divergentes ascendenti, deinde subito declivi; 
petioli nodi sublaevigati, graciles, segmento antico 
distincte petiolato; abdomen laeve; pedes graciles et 
elongati. 

Von Ischn. longipes Smith (Myrmica longipes Sm. Cat. Hym. Ins. 
Brit. Mus. VI. 1858, pag. 126) unterscheidet sich diese neue Art 
durch die Form des Hinterkopfes, indem derselbe erst am Hinter- 
rande selbst am schmalsten ist, während er bei I. longipes eine Strecke 
früher am engsten und am Gelenke selbst wieder etwas breiter ist, 
ferner durch das zweite Geisselglied, welches bei der neuen Art 
deutlich kürzer ist als das erste Geisselglied, während es bei I. lon: 


32 DIE AMEISEN TURKESTAN'S. 


gipes mit dem ersten Gliede die gleiche Länge hat, dann durch die 
andere Behaarung der Fühler und Beine, welche bei I. longipes ziem- 
lich lang und abstehend ist; auch ist die neue Art merklich grösser, 
sowie auch die Skulptur veilleicht einen Unterschied abgeben künne, 
da bei den 2 im zoologischen Hofkabinete in Wien vorhandenen Ar- 
beitern von I. longipes der Scheitel und die Oberseite des Thorax 
glatt sind. 

Von Ischn. exasperatus Mayr (Sitz. ber. d. Kais. Akad. d. Wiss. in Wien, 
1866 im LIII® Bande, pag. 506) unterscheidet sich Ischn. rhaphidit- 
ceps durch die bedeutendere Grösse, die andere Behaarung und 
etwas andere Skulptur und dass die vier letzten Glieder der Geissel 
eine wohl sehr dünne, aber deutliche Keule bilden, während bei Ischn. 
exasperalus diese Keule nur von drei Gliedern gebildet ist. 

In dieser Gattung gehört auch Myrmica longiceps Smith (Cat. Hym. 
Ins. Brit. Mus. VI, pag. 128), von welcher ich aus Australien Ar- 
beiter und Weibchen erhielt. Dieselbe unterscheidet sich von Ischn. 
rhaphidiiceps durch den ganz ovalen Kopf, so dass die Kopfseiten 
hinter den Augen im Bogen zum Hinterhauptloche laufen, sowie durch 
die reichliche, lange, abstehende Behaarung der Fühler und Beine. 

Ob die neue Art, ebenso wie die 5 bereits bekannten Arten, das 
Mesonotum vorne quer eingedrückt habe, kann ich nicht angeben, 
da diese Stelle an dem einzigen mir vorliegenden Exemplare von 
der Nadel zerstört ist. 

Die Abgrenzung der Gattung Ischnomyrmex ist durchaus nicht als 
abgeschlossen zu betrachten. Die Arbeiter dieser Gattung kann ich 
von der nächstverwandten Gattung Aphaenogaster, in Anbetracht der 
mir bis jetzt bereits bekannten Arten, nicht scharf trennen, denn 
das auffallendste Merkmal jener Art, auf welche ich die Gattung 
basirt hatte, nämlich die Bildung des Hinterkopfes, geht durch /. 
rhaphidiiceps, exasperalus und longiceps in Aphaenogaster splendida 
Rog. über. Von anderen Merkmalen ist beim Arbeiter von Ischno- 
myrmex nichts anderes zu finden als ein schwacheres Einschieben 
des hinteren Theiles des Clypeus zwichen die Stirnleisten, so dass 
die Seitenränder des hinteren Theiles des Clypeus deutlich weniger 
als bei Aphaenogaster ausgebuchtet sind und daher der mittlere Theil 
des Clypeus relativ grösser ist. Ich kann aber die Gattung der 
Weibchen wegen nicht auflassen, da sich diese durch ein wichtiges 
Merkmal von den Weibchen von Aphaenogaster unterscheiden. 


DIE AMDISEN TURKESTAN’S. 33 


Die Flügel von Ischn. longiceps (denn nur diese sind mir bekannt) 
haben eine einzige geschlossene Cubitalzelle und nur der aüssere Ast 
der Costa cubitalis verbindet sich, wie bei Solenopsis, mit der vom 
Pterostigma kommenden Costa transversa. 


X. APHAENOGASTER Mayr. 


1. Aphaenogaster barbara Linné. 
Syst. nat. I, pag. 962. 


Unter den zahlreichen Exemplaren, die mir aus Turkestan vor- 
liegen, finden sich mehrere Arbeiter mit braunrothem Thorax, welche 
am Metanotum deutliche, kleine, ziemlich stumpfe Zähnchen und die 
Tibien anliegend behaart haben, doch finden sich auch solche mit 
rothem Thorax, denen die Zähnchen fehlen und deren Tibien anlie- 
gend oder abstehend behaart sind. 


2. Aphaenogaster Structor Latr. 
Ess. Fourm. Fr. pag. 46. 


Die Untersuchung der turkestan’schen Stücke hat meine frühere 
Ansicht bestätigt, dass eine scharfe Grenze zwischen dieser und der 
vorhergehenden Art bei keinem der dreierlei Individuen zu finden ist, 
da es Exemplare gibt, welche zwischen beiden Arten den Uebergang 
bilden. In jenen Ländern Europa’s, in denen nur Aph. Structor lebt, 
finden sich, wenigstens nach meinen Erfahrungen, keine solchen 
Stücke vor, welche den Uebergang zu Aph. barbara bilden, während 
in Südeuropa, wo beide Arten vorkommen, sich solche Mittelformen 
vorfinden, so dass der Schluss ganz gerechtfertigt ist, dass diese 
Mittelformen Bastardirungen ihre Entstehung verdanken. 

Interessant sind einige Exemplare aus Taschkent, welche wahr- 
scheinlich aus einem Neste stammen, da sie mitsammen in einem 
Fläschchen aufbewahrt waren ; von denselben zeigt der grösste Arbeiter 
ein auffallend abweichend geformtes Metanotum, indem die Basal- 
und abschüssige Fläche mitsammen einen rechten Winkel bilden, 
während dieser bei anderen Exemplaren sehr stumpf ist, aber auch 


Stücke vorkommen, die in dieser Beziehung die Mitte halten. 
3 


34 DIE AMEISEN TURKESTAN’S. 


XI. MYRMICA Latr. 


Dr. Nylander hat in seinen Adn. in Mon. Form. bor, Eur. 1846 
sowie in späteren Arbeiten die Linné’sche Art Myrm. rubra in eine 
Reihe Arten, nämlich M. laevinodis, ruginodis, scabrinodis, rugulosa , 
suleinodis, lobicornis und granulinodis, zerlegt. Wenn auch in den 
meisten Fällen diese Arten sich gut oder doch ziemlich gut unter- 
scheiden lassen, so kommen doch nicht selten Uebergänge vor. Dr. 
Forel hat in seinem neuesten vorziiglichen Werke „Les Fourmis de la 
Suisse” diesen Uebergangen dadurch Ausdruck gegeben, dass er die 
Linné’sche Art restaurirte, und die Nylander’schen Arten als Racen 
betrachtete. 


1. Myrmica laevinodis Nyl. 


Adn. Form. bor. pag. 927. 


2. Myrmica ruginodis Nyl. 


Adn. Form. bor. pag. 929. 


3. Myrmica rugulosa Nyl. 


Add. alt. pag. 32. 


4. Myrmica scabrinodis Nyl. 


Adn. Form. bor. pag. 930. 


5. Myrmica lobicornis Nyl. 
Adn. Form. bor. pag. 932. 


Bei den turkestan’schen Weibchen und Arbeitern dieser Art ist 
der Lappen am Fühlerschafte weniger ausgebildet, als diess gewühn- 
lich bei den in Europa lebenden der Fall ist, so dass sich dieselben 
jenen von M. scabrinodis nähern. 


XII. LEPTOTHORAX Mayr. 


Von dieser Gattung liegen mir nur einige Männchen vor, welche 
keine sichere Bestimmung zulassen und nur constatiren, dass diese 
Gattung auch in Turkestan vertreten ist. 


DIE AMEISEN TURKESTAN’S. 35 


XIII, TETRAMORIUM Mayr. 


1. Tetramorium Caespitum Linné. 
Faun. Suec. n° 1726. 


Ich habe bereits in den Verh. d. zoolog. bot. Gesellsch. 1870, pag. 
973 auf die höchst merkwürdigen Variationen dieser Art aufmerksam 
gemacht und dieselben daselbst besprochen, doch zeigen die turke- 
stan’schen Ameisen, dass diese Variationen nicht als abgeschlossen zu 
betrachten seien. 

Die interessanteste Variation zeigen braunschwarz gefärbte grosse 
Arbeiter mit sehr dicht längsgestreiftem Kopfe, grob runzlich 
längsgestreiften Thorax und Stielchen und einem sehr dicht, fein 
und regelmässig längsgestreiften ersten Hinterleibs- 
segmente. Eine solche Streifung des Hinterleibes ist mir noch bei 
keinem Tetramorium vorgekommen und doch kann ich es nicht für 
gerechtfertigt halten, für diese Arbeiter eine neue Art zu begründen, 
ich will aber für dieselben die Var. striativentre aufstellen. Erwähnt 
möge werden, dass von dieser Varietät ein Stück zwei sehr kurze 
unscheinbare Zähnchen am Metanotum hat, während ein anderes 
Dornen hat, welche deutlich länger als an der Basis dick sind. 

Andere Arbeiter verhalten sich so wie die in meinem oben er- 
wähnten Aufsatze sub 1 angeführten Stücke. Ein Arbeiter weicht 
durch eine ziemlich glatte Oberseite der Glieder des Petiolus ab und 
verhält sich ebenso wie ein Arbeiter, den ich von Hernn Roesecke 
aus Granada in Spanien erhielt; ein anderer hat ebensolche Meta- 
notumdörnchen, wie ich sie oben bei dem zweiten Stücke der Var. 
striativentre erwähnt habe, es hat jedoch ein glattes Abdomen, einen 
seicht und weniger dicht gestreiften Kopf, den Thorax oben nicht 
dicht längsgerunzelt, das Metanotum zwischen den Dörnchen seicht 
fingerhutartig punctirt (netzartig punctirt) und die Knoten des Stielchens 
oben in der Mitte glatt und stark glänzend. 

Eine Variation des Arbeiters, welche von dem in Mitteleuropa 
vorkommenden T. Caespitum (Form. 1) ungemein abweicht und die 
ich Var. inerme nenne, ist gelbbraun oder bräunlichgelb, hat einen 
glatten, stark glänzenden Kopf und nur die Wangen sind längsge- 
streift, die obere Seite des Thorax ist sehr glatt und glänzend, das 
Metanotum ist oben sehr fein und seicht netzartig gerunzelt und hat 
statt der Zähne nur zwei unscheinbare Höckerchen; die Knoten des 


36 DIE AMEISEN TURKESTAN’S. 


Petiolus sind glatt. Diess wäre die Beschreibung jener Exemplare, 
welche am meisten von der Stammform des 7. Caespitum abweichen. 
Da finden sich aber auch Exemplare, welche die alimählichster 
Uebergänge zu derselben bilden, indem ausser den Wangen auch 
der Clypeus, dann auch der vorderste Theil der Stirn längsgestreift 
ist, oder in dem die Runzelung des Thorax schwach, bei anderen Ar- 
beitern aber stärker auftritt und am Metanotnm die zwei Höckerchen 
deutlicher hervortreten, bis sie zu deutlichen Zähnen werden. 

Auch die Weibchen zeigen eigenthümliche Variationen. Da fin- 
det sich ein Stück, welches in Betreff der eigenthümlichen Bildung 
des Petiolus mit jener Form übereinstimmt, welche ich in meiner 
oben erwähnten Abhandlung sub 5 beschrieben und bei Ofen in 
Ungarn gefangen habe, nur ist dieses turkestan’sche Weibchen et- 
was kleiner, hat einen grösstentheils glatten Kopf, sowie auch Pro- 
notum, Mesonotum und Scutellum glatt sind. 

Ein Weibchen gehört zu der oben beschriebenen Varietät striati- 
ventre. Es ist 4.3 millim. lang, hat Kopf, Thorax und Petiolus grob 
längsgestreift, das erste Abdominalsegment sehr dicht, fein und 
scharf längsgestreift, die tibrigen Segmente fein gerunzelt, die Meta- 
notumdornen mässig lang. 

Die übrigen Weibchen sind nur 5 millim. lang oder noch kleiner 
und schliessen sich am nächsten an die in meinem im Jahre 1870 
publieirten Aufsatze sub 8 beschriebenen Weibehen an, sind aber 
meistens dunkelbraun gefärbt. Ein einziges Stück, welchem aber 
der Petiolus und der Hinterleib fehlen, dürfte mit den mitteleuropäi- 
schen Stücken übereinstimmen. 


XIV. MONOMORIUM Mayr. 
1. Monomorium barbatulum nov. spec. 


Operaria: Long. corp. 2.5—3 millim. Piceo-nigra, nitida, 
funiculo pedibusque fwscis, mandibulis ad apicem et 
tarsis testaceis; sparsissime abstante pilosa, clypeo 
et capitis parte inferiore pilis perlongis, antennis pe- 
dibusque copiosius pilis haud longis, oblique abstan- 
tibus, capite et abdomine pilis dispersis adpressis e 
punctis orientibus; mandibulae fortiter striatae punc- 
tis nonnullis; caput thorace latius, rotundatoqua- 


DIE AMEISEN TURKESTAN’S. 37 


drangulare, longius quam latius, postice emargina- 
tum, laeve, laminis frontalibus, fossis antennalibus 
et genis striatis, clypeo inermi leviter striato, postice 
angusto et sulco levi mediano longitudinali, funiculi 
articulo primo secundo duplo longiore; oculis magnis 
fere tertiam capitis laterum partem occupantibus; 
thorax subopacus, subtiliter acute reticulato-puncta- 
tus, inter meso- et metanotum fortiter constrictus, 
pronoto disco laevi nitido, antice leviter transverse 
striatoruguloso, metanoto supra transverse striato- 
rugoso; petioli nodi sublaevigati nodo antico postice 
paulo altiore et angustiore; abdomen laeve. 

Diese Art hat mit Mon. gracillimum Smith (Journ. Proc. Linn. Soc. 
VI, p. 34) in der Form der Theile und in der Sculptur viele Aehn- 
lichkeit, unterscheidet sich aber von dieser durch die Farbe, die Behaa- 
rung und die relativ grossen Augen, durch welches letzteres Merk- 
mal sich die neue Art wohl von allen bisher bekannten Arten unter- 
scheidet; blos das noch zweifelhafte Mon. Salomonis Linné (Rog.) 
hat Augen, welche nur um Weniges kleiner sind als bei der neuen Art. 


XV. CARDIOCONDYLA Emery. 


1. C. elegans Emery. 
Ann. d. Accad. d. Aspir. Nat. Napoli 1869. 


Die wenigen mir aus Turkestan vorliegenden Arbeiter stimmen 
mit den aus Neapel stammenden von Dr. Emery erhaltenen Stücken 
vollkommen überein, nur ein Exemplar weicht durch deutlich kür- 
zere Dornen ab, da es aber in den anderen Eigenschaften keine Ab- 
weichungen zeigt, so ist dieses Merkmal allein nicht hinreichend, 
eine neue Art zu begründen, da solche individuelle Abweichungen 
bei Ameisen üfters vorkommen. 

Dr. Emery hat auch das Weibchen beschrieben, obschon er nicht 
vollkommen überzeugt war, dass es zu dieser Gattung und Art ge- 
höre; dasselbe war flügellos. Ferner erwähnte er in einer Notiz eines 
Männchens, welches vielleicht zu dieser Gattung gehöre und sich 
durch das eigenthümliche Flügelgeäder auffallend von allen Ameisen 
unterscheide. 


38 DIE AMEISEN TURKESTAN’S. 


Die aus Turkestan stammenden geflügelten Weibchen stellen es 
ausser Zweifel, dass das von Dr. Emery zu C. elegans gestellte Weib- 
chen sowie auch das Männchen zu dieser Gattung und wohl auch zu 
dieser Art gehören. Der Vorderflügel ist sehr ausgezeichnet, da das 
Pterostigma der Flügelbasis viel mehr genähert ist, wie sonst bei 
den Ameisen, indem es der Flügelbasis näher als der Flügelspitze 
liegt, die Costa basalis ist nicht entwickelt, indem sich die Costa 
media der Costa scapularis so sehr nähert, dass sie sich mit ihr ver- 
bindet, aber dann als Costa cubitalis weiterzieht, welche sich mit 
der sehr kurzen Costa transversa verbindet und, ohne sich zu thei- 
len, bald darauf frei endet, so dass keine Area radialis gebildet wird; 
da die Costa recurrens fehlt, so findet sich auch keine geschlossene 
Discoidal-Zelle vor. 

Diese Art war bisher nur aus Neapel und aus Lissabou, wo sie 
Dr. Roesecke sammelte und mir zusandte, bekannt. 


XVI. PHEIDOLE Westw. 
1. P. pusilla Heer. 


Ueber die Hausameise Madeira’s. An die Zürcherische Jugend 
auf d. Jahr 1852. Von der naturforsch. Ges. LIV Stück. 


Pheidole pallidula Nyl. und P. pusilla Heer sind Arten, welche 
sich in ihren extremsten Formen sehr leicht von einander unterschei- 
den lassen, doch war ich schon öfters bei der Bestimmung nicht 
sicher, welcher Art das untersuchte Exemplar angehöre. P. pallidula 
ist mir bisher aus Südeuropa und aus Algier bekannt, während P. 
pusilla eine kosmopolitische Art ist, sich aber auch auf den südeu- 
ropäischen Halbinseln vorfindet. Die turkestan’schen Stücke zeigen 
die interessante Erscheinung, dass die Arbeiter entschieden zu P. 
pusilla gehören, die drei Weibchen die Metanotumdornen so haben, 
wie sie den Weibehen von P. pusilla zukommen, obwohl das eine 
unverletzte Weibchen (denn den zwei anderen fehlen das Stielchen 
und der Hinterleib) keinen Dorn an der Unterseite des zweiten 
Stielchengliedes hat, während die Soldaten (Milites) fast ganz mit 
jenen von P. pallidula übereinstimmen oder wenigstens den Ueber- 
gang von P. pusilla zu P. pallidula bilden, da die Metanotumdornen 
kaum oder wenig linger als bei P. pallidula sind. Nur ein Soldat 


DIE AMEISEN TURKESTAN’S. 39 


hat längere Dornen, wie sie gewöhnlich jenem von P. pusilla zu- 
kommen. 


XVII. SOLENOPSIS Westw. 
1. Solenopsis fugax Latr. 


Ess. Fourm. Fr. p. 46. 


XVIII. CREMASTOGASTER Lund. 
1. Cremastogaster sordidula Nyl. 
Add. alt. pag. 44. 


Die meisten Arbeiter sind so wie die europäischen, nur ein Stück 
ist pechschwarz mit pechbrauner Basalhälfte des Hinterleibes und 
soichen Fühlern und Beinen. 


2. Cremastogaster subdentata nov. spec. 


Operaria: Long. corp. 3.3—3.8 millim. Nitida, testaceo-rufa 
aut castanea, abdominis dimidio postico, raro abdo- 
mine toto, nigro-fusco; pilosa, antennis pedibusque 
pilis haud longis, abstantibus; mandibulae fortiter 
striatae; caput laeve, genis et clypeo antice fortiter—, 
clypei lateribus et fronte levissime striatis, funiculi 
clava distincte biarticulata: thorax supra sublaevis, 
meso- et metathoracis lateribus carinis nonnullis lon- 
gitudinalibus, mesonoto parum convexo lateribus lon- 
gitrorsum striolatis, sutura meso-metanotali distine- 
tissima absque carinis, metanoto inermi aut utrimque 
dente conico minuto retro directo, metanoti parte ba- 
sali horizontali, nonnunquam striolata, parte declivi 
obliqua; petiolus sublaevis segmento antico deplana- 
to, supra paulo concavo, trapezoideo, antice latiore 
qaum postice, margine antico arcuato, segmento pos- 
tico supra sulco forti longitudinali; abdomen subtilis 
sime coriaceo-rugulosum, antice sublaeve. 

Femina: Long. corp. 8 millim. Nitidissima, testaceo-rufa, 
supra magis castaneo-rufa; pilosa, antennis pedibusque 


40 DIE AMEISEN TURKESTAN’S. 


pilis brevibus abstantibus; caput laeve, mandibulis 
et genis fortiter -, clypei lateribus et fronte subtiliter- 
striatis; funiculi clava ut in Operaria; thorax laevis, 
partim sublaevis, lateribus postice striolatis, meta- 
noto inermi parte basali brevissima, parte declivi 
subverticali; petiolus ut in Operaria, sulco segmenti 
postici leviter impresso; abdomen sublaeve (subtilis- 
sime coriarium). Alae ignotae. 

Diese Art steht wegen des Mangels der Metanotumdornen der 
Crem. inermis Mayr (Verh. zool. bot. Ges. 1862, pag. 766), welche 
am Berge Sinai vorkommt, zunächst, unterscheidet sich aber von der- 
selben durch das Metanotum, welches bei der neuen Art, von der 
Seite gesehen, winkelig ist, indem die Basalfläche horizontal, die 
abschiissige Fläche mässig geneigt ist, sowie durch die deutlich ab- 
stehend behaarten Fühler und Beine, während bei C. inermis die 
Basalfläche allmählich in die abschüssige Fläche übergeht und die 
Beine spärlicher und ziemlich anliegend behaart sind. 

Sehr nahe steht sie auch einer noch unbeschriebenen Art, welche 
Herr Marno in Sudan entdeckte, indem sie mit derselben auch die 
Bildung des Metanotum gemein hat, aber durch Farbung, Sculptur, 
Behaarung und etwas andere Form des ersten Petiolus-Segmentes 
unterschieden ist. 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES 


VERZAMELD DOOR 
Mr MAC PIRPERS, 


met aanteekeningen en beschrijving der nieuwe soorten 


DOOR 


PAC. ONEELEN: 


TWEEDE AFDEELING: HETEROCERA. 
II. 
NOCTUINA. 


Genus LEUCANIA Ochs. en Tr. 


1. Extranea Guen. Noct. I, p. 77, n°. 104. 
Drie mannetjes die tot den type kunnen worden gerekend. 
Bij een is echter het lichte stipje aan de basis van ader 3 en 4 
licht leemgeel in plaats van wit, gelijk bij de twee anderen. 
Makassar, Maros. 


2. Yu Guen. Noct. I, p. 78, n°. 105. 
Een wijfje. 
Door Guenée kenbaar beschreven. 
Lokka. 


3. Loreyi Dup. — H.S. Syst. Bearb. II, Noct. f. 309, 314. 
Twee mannen. Het aderbeloop der achtervleugels is bijna wit. 
Takalar, Maros. 


42 LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


4. Coenosa Snell. Tijds. v. Ent. XX, p. 24, pl. 2, f. 13. 

Twee mannen. 

Van de fijne bruine langsstralen, die op de voorvleugels in de 
cellen tegen den achterrand staan, is die in cel 5, — welke wor- 
telwaarts tot voorbij het witte middenpunt loopt — de langste 
en dikste. 


5. Extenuata Guen. Noct. I, p. 90, n°. 138. — ? Tangala Feld. Nov. 
IT, 2, pl. 1095, HE t2: 

Eenige exemplaren. 

De mannen zijn donkerder dan de wijfjes, bij welke de gele 
grondkleur der voorvleugels bleeker, groenachtig is en ook de 
bruine schaduwen lichter zijn. 

Van de meeste lokaliteiten waar verzameld werd. Schijnt 


gemeen. 


6. Aspersa Snell. nov. sp. Pl. 4, f. 1. 

Drie mannen van 29—30 mm., allen frisch, een zeer gaaf. 

In de kleur aan Leuc. L-Album, in de teekening het meest 
aan Leuc. obsoleta herinnerende, doch in bouw verwant aan Impura, 
loopt bij deze soort de wel spaarzame maar vrij grove en scherpe 
zwarte bestippeling der voorvleugels in het oog. 

De grondkleur van kop, palpen, lijf en voorvleugels is een 
bleek grijsachtig houtgeel. Palpen weinig donkerder. Halskraag 
met drie fijne grijsbruine langslijnen; de schouderdeksels aldus 
fijn gerand. Aderbeloop der voorvleugels fijn wit doch niet 
zuiver; het helderst is de lijn over de middenader die zich bij 
den oorsprong van 2 en 3 knoopvormig verdikt, doch waarboven 
geen spoor eener donkere stip te vinden is. In de cellen staan 
bruinachtige, flaauwe langsstralen , terwijl zwartgrijze schub- 
ben het aderbeloop afzetten in den vorm van lijntjes, vooral 
langs de randen der middencel en om de knoopvormige ver- 
dikking aan het einde der witte lijn over haren binnenrand. 
Onder de vleugelpunt staat een kleine grijsbruine driehoek, die 
tot ader 4 strekt en tegen den voorrand scherp begrensd is. 
Aan den voorrandswortel staat eene zwarte stip; drie anderen 
op de plaats der eerste dwarslijn, aan den voorrand, onder den 
wortel van ader 2 en op een derde van ader 1. Op de plaats 
der tweede dwarslijn staat eene onafgebroken boogrij kleinere 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 43 


en op de franjelijn, in de cellen zeer fijne. Franje iets rood- 
achtiger dan de vleugel. 

Achtervleugels glanzig wit met weerschijn; eene dunne bestui- 
ving der adereinden en op den achterrand is donkergrijs, het meest 
bij het gaafste exemplaar, waar men ook een spoor eener stip- 
penrij op twee derden ziet. Voor de iets geelachtige franje 
zwarte randstippen. 

Op de onderzijde zijn de voorvleugels geheel bruingrijs, tegen 
den binnenrand bleeker; de achtervleugels alleen langs voor- en 
achterrand en aldaar met grijswitte schubben bestoven, die men 
ook vindt langs den voorrand der vleugels, alwaar, even als bij 
Extenuata, op vier vijfden een zwart vlekje in het oog loopt. 

Pooten, borst en buik grijsgeel. Geene zwarte pluimen aan 
de gladbehaarde scheenen. Sporen buitenwaarts zwart. 

Balangnipa, Makassar. Komt ook op Java voor. 


7. Ineana Snell. nov. sp. Pl. 4, f. 2. 

Een vrij gaaf en frisch mannetje van 30 mm. 

Deze soort herinnert door het zachte, iets roodachtige, fijn 
donker bestoven lichtgrijs, dat vooral kop en lijf maar ook de 
voorvleugels kleurt en ook door de teekening aan Leue. Zeae 
Dup., doch de punt der voorvleugels is iets stomper, aan het 
ondereind der dwarsader staat eene zwarte, geen witte stip, 
en de donkere bestuiving is dunner en de stippenrij fijner. 

Sprieten zeer kort en fijn behaard. Palpen op zijde iets don- 
kerder. Halskraag slechts met een spoor van donkere lijntjes. 
Rug ongeteekend. Achterlijf ongeveer als de thorax gekleurd: 
ook de pooten en deze gewoon gevormd, zonder haarpluimen. 
Sporen buitenwaarts half zwart en lichtgrijs. 

De voorvleugels hebben niet het streperige van vele andere 
Leucaniden , hetgeen komt door dat het aderbeloop eenkleurig 
met den grond is en de donkere bestuiving, hoewel koolzwart, 
niet langs de aderen is opgehoopt maar zeer dun en gelijkmatig 
verbreid is. Van de eerste gewone dwarsrij stippen ziet men 
slechts sporen, de tweede is fijn, duidelijk, gelijkmatig gebogen ; 
onder aan de dwarsader staat de bovenvermelde zwarte stip en 
op de franjelijn fijne en scherp zwarte randstippen. Franje als 
de vleugel. 


14 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


Achtervleugels met franje helderwit met weerschijn, ongetee- 
kend ; franjelijn een zweem donkerder. 

Onderzijde vrij glanzig, ongeteekend; de voorvleugels geheel, 
de witte achtervleugels alleen aan den voorrand geelachtig. 

Bonthain. 


Genus SESAMIA Guen. 


8. Albiciliata Snell. nov. sp. PI. 4, f. 3. 


Twee mannen van 20 en 21 mm., beiden gaaf; een zeer frisch. 

In geen opzigt van de generieke kenmerken afwijkende, is 
deze vlinder na verwant aan onze beide Europesche en onder- 
scheidt zich van Nonagrioides door de kleur van de franje der 
voorvleugels, die lichter dan dezer grondkleur en bijna wit is. 
Verder zijn bij die soort de sprieten van den man gebaard. Wat 
Cretica aangaat, zoo onderscheidt zich onze nieuwe soort mede 
door de lichtere franje; buitendien zijn bij Cretica de voorvleu- 
gels veel stomper gepunt, zonder zwarte stippen en de manne- 
lijke sprieten draadvormig, bewimperd. De veel kleinere Tosta 
Snell., waarvan mij nog alleen het wijfje bekend is, onderscheidt 
zich mede door de donkere franje en de stompe vleugels. 

Bij Albiciliata zijn de sprieten dik en hebben bijna tot aan 
de punt korte tanden, zij zijn verder kort behaard, bruingeel. 
Palpen op zijde grijsbruin, de snede en binnenzijde geelgrijs als 
de dik behaarde kop, de halskraag, rug, schouderdeksels, ach- 
terlijf en voorvleugels. Op de laatsten zijn de middenader en 
de wortels van ader 2—4 eenigszins donkerder, blaauwgrijs, cel 
2-4 en de geheele achterrand iets bruinachtig. Onder het 
eerste derde der middenader staat eene zwarte stip, op het 
midden van de aderen 2—6 een gebogen rijtje kleinere, in cel 
5 op een derde, eene vrij groote. Franjelijn scherp en fijn 
zwart. Achtervleugels met franje sneeuwwit, ongeteekend, ook 
onder. Onderzijde der voorvleugels grijs, de voorrand geelwit, 
eene langsveeg boven de middenader en in cel 5, benevens de 
binnenrand onder ader 2 bijna helderwit. Pooten en buik witgrijs. 

Bonthain. 


LEPIDOPTERA VAN CHLEBES. 45 


Genus SPODOPTERA Guen. 


9. Mauritia Boisd. Faune de Mad. p. 92, pl. 13, fig. 9. — Guen. 
Noct. I, p. 245. — Snell. Tijds. v. Ent. XX, p. 25. 

Een aantal exemplaren. Schijnt gemeen. 

Bij twee mannen, waarvan het eene zeer gaaf en frisch is, 
zijn de voorvleugels leemkleurig, even als bij het wijfje en slechts 
met eene bleekere, doch niet witte, schuine veeg achter de 
ronde vlek. De zwarte vlek voor de niervlek, de door de 
golflijn gedeelde zwartbruine tegen den achterrand en het wit 
aan vleugelpunt en staarthoek zijn echter als bij de typische 
mannen. 


Overal, de meeste exemplaren echter van Maros. 


10. Pecten Guen. 1. c. p. 154. — ? Filum Guen. 1. c. foem.? 

Een aantal exemplaren van beide sexen, doch daarvan slechts 
één geheel gaaf en frisch mannetje, waar het midden van de 
binnenrandshelft der voorvleugels sterk zwart verduisterd is. 
Een smal langsstreepje op de middenader onder de niervlek is 
bijna wit; de ronde vlek staat in eene leemgele veeg en is fijn 
zwart gerand. De voorscheenen zijn niet zoo dik en lang be- 
haard als bij Mauritia. De slechte toestand der vrouwelijke 
exemplaren maakt het mij onmogelijk met zekerheid te beslissen 
of Filum Guen. de andere sexe van Pecten is zoo als hij ver- 
moedt en ik ook. 

Spod. capicola Herr.-Sch. Exot. schijnt mij toe dezelfde soort 
als Cilium Guen. te zijn. Overigens is Spod. Pecten even als 
Mauritia generiek zeer na aan Caradrina A, a Lederer verwant. 

Overal; schijnt gemeen. 


Genus PRODENIA Guen. 


11. Littoralis Boisd. Faun. de Mad. p. 91, pl. 13, f. 8. — Retina 
Guen. l. c. p. 163. 
Vier exemplaren, die tusschen de varieteiten A en B van 
Guenée in staan. 
Makassar, Bonthain, Takalar. 


12. Testaceoides Guen. 1. c. p. 165, pl. 6, f. 7 (slecht). 
Vier exemplaren. 


46 LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


Zeer waarschijnlijk is Ciligera Guen. p. 164 dezelfde soort en 
dus Testaceoides eene varieteit met geelachtig middenveld zoo 
als die ook bij Retina voorkomt. 


Genus CALOGRAMMA Guen. 


13. Festiva Donovan, Epitom of the Ins. of New-Holland. — Picta 
Guêr. — Guen. 1. c. p. 166, pl. 6, fig. 8. — Semper, Verh. 
Zool. Bot. Ges. 1867, p. 702, pl. 23, f. 4 a en b (rups). 

Twee wijfjes, beiden in slechten toestand. 

Ik neem den naam aan, dien Donovan aan deze soort heeft 
gegeven, want, ofschoon het genus Calogramma welligt zal 
moeten ingetrokken worden, zal men het toch nooit met Agrolis, 
waartoe Festiva Wien. Verz. behoort, vereenigen. 

Rups, volgens Semper, in den stengel eener soort van Lelie. 

Bonthain, Makassar. 


Genus APAMEA Ochsenh. en Treits. 


14. Modestissima Snell., Tijds. v. Ent. XX, p. 26, pl. 2, fig. 14. 

Elf exemplaren van den type en een van eene varieteit die 
ik aanvankelijk voor eene nieuwe soort hield. De kop, thorax 
en voorvleugels zijn bij haar bijna roetzwart, dof. De rand- 
stippen en het lichte der teekening bijna zwavelgeel. Niettegen- 
staande al dit afwijkende, mag ik hier aan geen soortsverschil 
gelooven, want de bouw van den vlinder en de aanleg der 
teekening zijn volkomen als bij den type. Deze varieteit komt 
ook op Java voor. | 

Modestissima heeft geen zwart langslijntje aan den voorvleu- 
gelwortel. 

Overal. Schijnt gemeen. 


15. Macrostigma Snell. nov. sp. PI. 4, fig. 4. 

Een paar, de zeer gave en frissche man van 32 mm., het 
wijfje van 31 mm. vlugt. 

Eene zuivere Hadena Lederer (Luperina m.) even als de 
voorgaande en mede tusschen Remissa Hbn. (Gemina Treits.) en 
Unanimis Tr. staande, verschilt deze nieuwe soort van Modes- 
tissima en Remissa door de helderwit geteekende niervlek, 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 47 


waarin zij met Unanimis overeenkomt. Bij Unanimis is de bui- 
tenrand der niervlek fijn wit en niet zeer helder: hier echter 
bestaat de witte teekening uit drie losse sneeuwwitte stippen, 
waarvan de middenste zooveel grooter is dat zij wel den naam 
van een vlekje verdient. Verder is de vorm der vleugels breed 
en kort, meer als bij Remissa en de vleugelpunt niet lichter 
noch het franjeveld grijs als bij Unanimis, maar beiden bruin. 

Sprieten donkerbruin, kop met palpen, thorax en voorvleugels 
zijn bij den man vrij eenkleurig dof roodachtig geelbruin, de 
eerstgenoemde deelen fijn donkerbruin geteekend, de vleugels 
aldus fijn gesprenkeld. De drie hoofdaderen zijn iets grijsachtig, 
de gewone dwarslijnen niet lichter dan de grond, doch zij 
komen uit door dat zij aan beide zijden donkerbruin zijn afgezet. 
De fijne golflijn is lichter, bruingeel, hier en daar afgebroken. 
Verder is de voorrand bezet met donkerbruine vlekjes tot 
aan den gewaterden band, boven welken men drie bruin- 
gele stippen ziet. 

De halve dwarslijn doorsnijdt het korte zwarte langslijntje 
aan den wortel. Im het middenveld ziet men de beide gewone 
vlekken beiden als de grond gekleurd, onder en boven open, 
de ronde vlek aan beide zijden, de wortelwaarts regt afgesne- 
den niervlek alleen dáár fijn zwart gerand. De grond tusschen 
beiden is zwartbruin even als binnen de groote tapvlek. In 
cel 2-4 staan drie zwarte pijlvlekken tegen de golflijn en het 
franjeveld is hier en daar verduisterd. 

Bij het wijf is het middenveld onder en achter de tap- en 
niervlek bruingeel, even als de fijne scherpe franjelijn, waarop 
zwarte stippen staan, bij beide sexen. Franje zeer donker 
grijsbruin. 

Achtervleugels geelachtig; het aderbeloop, de bestuiving der 
achterrandshelft (meest tegen de punt), de halve maantjes der 
franjelijn en eene afgebroken deelingslijn der roodachtige franje 
grijsbruin. 

Achterlijf grijs doch niet zuiver, de rugpluimpjes donkerder. 
Onderzijde vuilwit, langs de randen roodachtig grijs bestoven, 
de voorvleugels in het midden donkergrijs. Lijf en pooten rood- 
achtig grijs; deze donkerbruin gespikkeld. 

Maros. 


48 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


Genus MAMESTRA Ochsenh. en Treits. 


16. Nigrocuprea Moore, Proc. Zool. Soc. of Lond. 1867, p. 52. — 


PI. 4, fig. 5 (mas) a, b. 

Een aantal exemplaren van beide sexen, waarbij zeer goede. 

Hierbij geef ik eene afbeelding van de soort, waarin ik Moore’s 
Nigrocuprea meen te herkennen. Wat de generieke kenmerken 
aangaat, zoo zijn de oogen naakt, onbewimperd, vrij groot; 
het aangezigt puilt een klein weinig uit; de palpen zijn gebo- 
gen, smal, glad beschubd, met kort, stomp gepunt eindlid; 
bijoogen aanwezig; zuiger lang; sprieten draadvormig, dun, 
zeer kort bewimperd. Kop, halskraag en thorax zijn kort en 
glad beschubd; op het schildje staat eene vrij dikke schubbendot. 
Achterlijf zeer glad beschubd, kegelvormig, zonder pluimpjes, 
vrij slank, bij den man iets langer en stomper dan bij het 
wijfje. Pooten gewoon gevormd en gespoord, ongedoornd, glad 
beschubd. Aderstelsel het gewone der Trifide Noetuinen. Franje 
flaauw gegolfd. 

Dit dier behoort dus volstrekt niet tot het genus Mamestra 
van Lederer, wiens uitmuntende systematische werken, het zij 
in het voorbijgaan gezegd, voor de Engelsche Lepidopterologen 
niet schijnen te bestaan, maar zou in afdeeling 125 zijner 
analytische tabel een nieuw genus moeten vormen, dat zich 
door de groote oogen en de schubbendot van het schildje be- 
nevens door de kortere en gladdere bekleeding van pooten en 
lijf van Segetia onderscheidt, en door den grooteren kop met 
sterk gebogen palpen, den kleineren thorax en de schubbendot 
van Calymnia. Onder verbetering sla ik den naam Pseudocalymnia 
voor, en zou het genus naast Amphipyra plaatsen. Naar den 
vleugelvorm heeft de vlinder eene groote overeenkomst met 
Chariptera festa Guen. pl. 7, f. 5, welke volgens Grote dezelfde 
is als Cora Hbn. Zutr. f. 59, 60. 

De vlinder varieert overigens zeer weinig; sommige exem- 
plaren zijn iets duidelijker geteekend dan het afgebeelde, ande- 
ren nog flaauwer. 

Bonthain, Makassar, Takalar. 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 49 


Genus AGROTIS Ochsenh. ‘en Treits. 


17. Interjectionis Guen. Noct. I, p. 281. 
Eenige exemplaren. 
Varieert eveneens als Segelum en_ Trua. 
Makassar. 


Genus HETEROCHROMA Guen. 


18. Leucographa Snell. Tijds. v. Ent. XX, p. 70, pl. 5, fig. 5 a—d. 

Een wijfje. 

Bij de voorvleugelpunt staat een klein wit streepje aan den 
voorrand. Dit moct nog bij de beschrijving worden opgemerkt, 
als ook dat de thorax geene pluimpjes heeft en afgerond-vier- 
kant is. 

De steel van ader 8—10 der voorvleugels is op de af beel- 
ding nog te dik voorgesteld, hij is aan den wortel veel dunner. 

Makassar. 


19. Oxygrapha Snell. nov. sp. PI. 4, f. 6 en 6a. 

Zes meest gave en frissche exemplaren van beide sexen van 
28—30 mm. vlugt. 

Hoewel deze vlinder door zijnen vleugelvorm aan Heterochroma 
eripioides Guen. pl. 8, fig. 8 en aan de voorgaande soort 
herinnert, leert toch een onderzoek der voornaamste kenmerken 
dat de gelijkenis slechts oppervlakkig en dus de plaatsing in 
dit genus, even als voor Leucographa, niet anders dan voor- 
loopig kan zijn. Een genus evenwel, waarin beiden beter 
zouden passen, ken ik niet. 

De draadvormige sprieten zijn bij den man fijn en aan de 
wortelhelft vrij lang bewimperd; de oogen naakt, vrij groot ; 
de zuiger duidelijk; de palpen zoo lang als de kop, zeer smal, 
glad beschubd; zij zijn smaller en gladder dan bij Leucographa, 
doch eveneens gevormd., Bijoogen aanwezig; aangezigt vlak; 
kop zeer kort behaard. Thorax als bij Leucographa, gewelfd 
stomphoekig vierkant. Achterlijf kegelvormig, niet dik, glad 
behaard, spits, bij beide sexen ongeveer eveneens gevormd en 
weinig of niet langer dan de achtervleugels. 

Vleugels met flaauw gegolfde franje en achterrand; de voor- 


vleugels aan den binnenrandshoek iets verbreed; ongeveer als 
4 


50 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


bij Eriopus, doch zonder veel langere haren aan het begin 
der franje; de binnenrand is ook tegen den wortel verbreed en 
dus is ten minste de vleugelvorm geheel als bij Heterochroma 
eripioides Guen. (fig. Ga). De gewone dwarslijnen zijn allen aan- 
wezig en licht gekleurd, de halve en beide geheele dwarslijnen 
buitengewoon fijn en scherp, de golflijn flaauwer ; voorbij de tweede 
Awarslijn. in den gewaterden band ziet men nog eene flaauwe 
lichte lijn. De grond tusschen den vleugelwortel en de halve 
dwarslijn en binnen de twee geheele dwarslijnen is bij alle 
exemplaren chocolaadbruin , lichter of donkerder doch altijd af- 
stekende tegen de lichtere tint der overige velden. Van deze 
is het wortelveld bij drie exemplaren licht bruin, bij de drie 
anderen leemgeel, doch bij allen sterk paars gemengd. Met 
deze kleur van het wortelveld komt ook die van den thorax 
overeen. De gewaterde band en het franjeveld zijn bij de 
eerste drie en een der drie andere stukken (dat dus den over- 
gang tusschen beide varieteiten uitmaakt) donkerbruin, donker- 
der gewolkt; bij de beide anderen leembruin. Bij twee der 
donkere stukken en dat met het lichte wortelveld zijn de 
dwars- en golflijnen paarswit, bij één donker stuk en de twee 
lichteren leemgeel, bij allen de lijn achter de tweede dwarslijn 
paarswit. Van de gewone vlekken ziet men slechts bij een 
exemplaar een spoor in een dik , niet scherp begrensd streepje op de 
dwarsader. Tusschen de golflijn en den achterrand staat in cel 5 een 
koolzwart vlekje en daaronder een licht, dat bij een voorwerp 
wit, doch bij de anderen leemgeel is. Verder ziet men langs 
de fijn lichte, leemgele franjelijn in de cellen fijne witte stippen, 
die soms ten deele tot fijne langsstreepjes verlengd zijn. Bi 
een voorwerp staat ook nog een zwart, met twee fijne witte 
stippen geteekend vlekje boven den staarthoek. Franje zwart- 
bruin. Achterlijf en achtervleugels bruingrijs, lichter of don- 
kerder naarmate van de grondkleur der voorvleugels. De 
achterlijfspluimpjes zijn donkergrijs, de franjelijn leemgeel, de 
franje min of meer zoo gestreept. Onderzijde ongeteekend, ge- 
kleurd als de bovenzijde der achtervleugels, doeh deze in het 
midden witachtig, echter met donkere aderen. Voor de fijne , 
donkerbruine franjelijn staan ten deele wit afgezette donkerbruine 
stippen in de cellen. 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 51 


Nervuur der voorvleugels als gewoonlijk bij de Trifide Noctuinen. 
In de achtervleugels de middencellen iets korter dan de halve 
vleugel, ader 2—5 even dik, digt opeenstaande. 

Pooten gewoon gevormd en gespoord, doch niet dik en de 
sporen vrij lang. De ongedoornde scheenen middelmatig dik 
behaard. 

Van alle localiteiten waar verzameld werd. Schijnt verbreid, 


Genus LEPIDOMYS Guen. 


20. Aerifrons Snell. nov. sp. PI. 4, f. 7 en 7 a—d. 

Een gaaf en frisch mannetje van 20 mm. vlugt. 

Om den vorm der vleugels en palpen schijnt mij dit genus 
het best geschikt tot voorloopige opname van de thans te be- 
schrijven kleine Noetuine. Het ontbreekt echter niet aan vele 
verschilpunten, die later tot eene generieke afscheiding kunnen 
leiden. 

Oogen naakt, onbewimperd, groot; het vlakke aangezigt 
weinig meer dan half zoo breed. Bijoogen klein. Voorhoofd 
met een kort plat pluimpje tusschen de draadvormige, zeer 
kort bewimperde sprieten van gewone lengte. Zuiger opgerold. 
Palpen gevormd als bij vele Tortricinen, bijna regtuitstekend, 
ruim tweemaal zoo lang als de kop, het middenlid naar voren 
zeer verbreed, het korte eindlid iets hangende. ‘Thorax afge- 
rond, vrij dik, beschubd, zonder pluimpjes even als het vrij 
dikke, weinig gewelfde korte achterlijf. Vleugels breed, de 
voorvleugels niet smaller, spits gepunt; de overige vleugelhoeken 
duidelijk, doch stomp. Geheele achterrand (niet de vrij breede 
franje) fijn gegolfd. Voor- en achtervleugels eveneens beschubd, 
gekleurd en geteekend. Ader 2—5 der voorvleugels gewoon, 
voor, uit en om den staarthoek der middencel, 6 uit hare spits. 
Uit de punt eener zeer kleine aanhangcel komen ader 7, de 
steel van 8 en 9 en dan 10. Ader 11 ontspringt nabij de 
aanhangcel. In de achtervleugels (en ook in de voorvleugels) 
is de middencel iets korter dan de halve vleugel, 3 en 4 be- 
nevens 6 en 7 zijn een zweem gesteeld, 5 niet dunner, uit een 
derde der dwarsader, even ver voorbij 3—4 als 2 er voor. 
Pooten ongedoornd, de voordijen met eene kam van stijve haren 


52 LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


op de bovenzijde en daarvan de middenste de langste ; midden- 
dijen mede behaard doch korter, doch daarentegen de midden- 
scheenen aan alle zijden dik behaard. Achterdijen slechts met 
eenige ruige schubben op de onderzijde, de scheenen lang be- 
haard doeh alleen aan den binnenkant. Sporen en tarsen ge- 
woon (fig. 7 b—d). 

Palpen (gedeeltelijk), thorax, achterlijfsrug en bovenzijde der 
vleugels licht kaneelbruin, dof; de sprieten grijs, hun wortel- 
vierde op den rug met 10--11 helderwitte stippen; eene der- 
gelijke op de spits van lid 3 der palpen; de buitenrand van 
lid 2, de aan de voorzijde witgerande schedel en de voorrand 
der voorvleugels tot twee derden glanzig staalblaauw. Verder 
ziet men op den voorrand der behalve met een donkergrijs 
middenpunt en sporen eener witgestippelde tweede lijn, overigens 
ongeteekende voorvleugels drie fijne, witte streepjes en vier 
stippen. Achtervleugels met een donkergrijs middenpunt en 
eene geslingerde boogrij van witte stippen. Op de fijn rond 
gegolfde, zwarte franjélijn staan aan de adereinden binnenwaarts 
zwarte, buitenwaarts witte stippen. Franje iets rooder dan de 
vleugels, met twee iets donkerder deelingslijnen over de wortel- 
helft, langs den binnenrand der achtervleugels okergeel. Onder- 
zijde bruingrijs, de vleugelwortels, buik, borst en beharing van 
de binnenzijde der pooten grauwachtig okergeel; buitenwaarts 
zijn zij bruingrijs, ook de tarsen. Franje roodachtig. 

Maros. 


Genus XANTHODES Guen. 


21. Transversa Guen. Noct. II, p. 211, pl. 10, fig. 5. 

Een man en twee wijfjes. 

Guenée’s afbeelding is op de voorvleugels te hoog geel. Het 
mannetje (het wijfje niet) heeft op de onderzijde der voorvleu- 
gels, in het midden van cel 1b eene lange, donzige beharing, 
gelijk aan die welke bij de drie mij in natura bekende soorten 
van Nanthodes op de onderzijde der voorvleugels in de midden- 
cel wordt gevonden. 

Makassar, Maros, Takalar. 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 53 


22. Diffusa Snell. nov. sp. PI. 4, f. 8. 

Een tamelijk gaaf en frisch paar van 40 (mas) en 42 (foem) mm. 
vlugt. 

Deze nieuwe soort, die den vleugelvorm van Transversa heeft, 
is, wat de teekening aangaat, na aan Graellsii verwant, en het 
komt mij voor dat Guenée beiden in zijne beschrijving van 
Graellsii vermengt. De vleugelvorm onderscheidt beide soorten 
goed, maar buitendien zijn de achtervleugels en het achterlijf 
bij beiden sexen van Diffusa okergeel en bij Graellsii wit. De 
gedaante der bruine langsstreep en de stippen op de plaats der 
dwarslijnen onderscheiden Di/fusa van Intersepta Guenée. 

Palpen sneenwwit, de bovenhelft der buitenzijde donker leem- 
bruin, ook de voorhoofdskuif op zijde. De bovenzijde der laatste 
wit, even als de wortel der bruine, bij den man kort bewimperde 
draadvormige sprieten en het niet scherp begrensde onderge- 
deelte van den halskraag, die overigens bijna citroengeel is 
even als de thorax en de grond der voorvleugels. .Deze ver- 
toonen slechts sporen der gewone dwarslijnen, van de eerste 
in drie bijna regt onder elkander staande donkerbruine stippen, 
van de tweede in twee stippen aan voor- en binnenrand en 
eene winkelhaakvormige bruine streep tusschenbeiden. Ook van 
de golflijn zijn slechts sporen te zien. Overigens wordt het mid- 
den van den vleugel verdonkerd door eene donker roestbruine 
langsschadaw die, even voorbij den vleugelwortel haarfijn be- 
ginnende, zich gelijkmatig verbreedende, aan den achterrand 
bijna de halve vleugelbreedte inneemt en bovenaan de vleugel- 
punt bereikt. Onderaan is zij van ader 2 af wat weggesneden 
en bereikt eerst bij ader 4 den achterrand; de uiteinden van 
ader 2 en 3 zijn mede bruin, even als de dikke franjelijn. Aan 
de vleugelpunt staat bij den man eene fijne zwarte stip. Franje 
donkergrijs, door eene fijne, gegolfde donkere lijn gedeeld. 
Achterlijf en vleugels fraai okergeel, glanzig, met lichtgrijze 
tegen den staarthoek bleekgele franje, evenzoo de ongeteekende 
onderzijde der vleugels, de achtertarsen en de tweede helft van 
den buik. De eerste helft van den laatsten, de borst en de 
dijen zijn wit, de voor- en middenpooten overigens aan de bui- 
tenzijde bleekbruin. Nervuur geheel als bij Graellsii, 

Makassar, Bonthain. 


54 LEPIDOPTERA VAN CELEBES, 


Genus LEOCYMA Guen. 


23. Vestae Guen. Noct. II, p. 213, n°. 981 var.? 

Twee wijfjes van 42 mm. vlugt, die dus 6 mm. grooter zijn dan 
de Afrikaansche exemplaren van Guenée. Buitendien merk ik 
op dat alleen de voortarsen geel zijn en slechts hun eerste 
lid eene zwarte stip draagt; verder zijn ook de voorscheenen 
geel met zwarte stippen. Overigens vind ik geen onderscheid. 
Mogelijk is het opgemerkte verschil in de pooten slechts het 
gevolg eener vlugtige beschouwing door Guenée; blijkt het 
later dat deze Celebaansche exemplaren eene andere soort uit- 
maken, dan sla ik voor deze den naam Celebensis voor. 

Van Dianae Gn. heb ik thans een door Snelleman op Sumatra 
gevangen voorwerp (g) voor mij. Ook hier merk ik eenige kleine 
verschillen op. Alleen de voortarsen zijn geel met witgerande 
leden en de voorscheenen zijn op de voorzijde met zulke groote 
zwarte vlekken geteekend, dat slechts smalle streepjes der 
witte grondkleur overblijven; het overige der pooten is wit, 
met eene zwarte stip op de middenscheenen. Sprieten en palpen- 
spits bruinzwart. Het overige stemt goed met Guenée’s be- 
schrijving overeen en dus houd ik Vestae en Dianue voor goede 
soorten. 

Bij de beschrijving der generieke kenmerken voeg ik nog: 
oogen naakt, onbewimperd; bijoogen aanwezig; kop afgerond. 
Voorvleugels met eene aanhangeel, waaruit ader 6, de steel 
van 7—9 en ader 10. In de achtervleugels ader 5 dunner, 
doch goed zigtbaar, op een derde der dwarsader; 3—4 en 6—7 
ongesteeld uit één punt. Pooten ongedoornd. Achterlijf glad 
beschubd, doch de achterrand der ringen met eene korte franje 
van fijne haren. i 

De plaats van het genus is stellig naast Amphipyra. 

Makassar, Takalara. 


24. Apicalis Snell. nov. sp. PI. 4, f. 9. 

Twee wijfjes van 36 en 38 mm. vlugt. 

Uitgenomen een klein verschil in de nervuur is er niets dat 
zou beletten om deze soort met Vestae in een genus te plaat- 
sen. Palpen, zuiger, sprieten, oogen, bijoogen, kop, thorax, 
achterlijf, de vleugelomtrek en de pooten zijn eveneens ge- 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 55 


vormd. In de voorvleugels ontspringt echter ader 6 uit de 
dwarsader, iets onder de aanhangeel. Uit den achterrand der 
laatste komt ader 7, de steel van 8 en 9 uit hare spits, 10 
uit den voorrand. Ader 5 der achtervleugels is wel even dun 
als bij Vestae, doch zij ontspringt iets lager en is aan haren 
wortel gebogen. 

Palpen, kop en halskraag zijn donkerbruin, de thoraxrug 
paarsbruin , even als de voorvleugels tot aan eene zeer onduidelijke, 
gewoon gevormde tweede donkere dwarslijn. Voorbij die lijn 
zijn zij koperkleurig bruin met eenigen glans, aan de vleugel- 
punt staat een zeer scherp wit vlekje en langs den geheelen 
voorrand, op eene breedte van ruim een millimeter, ziet men 
verstrooide bruinwitte schubben. Van de gewone vlekken ziet 
men slechts sporen. Achterlijf donkergrijs, ook de onderzijde 
en pooten. De vleugels zijn onder tegen den achterrand een 
weinig bruin bestoven, het apicaalvlekje als boven gevormd, 
doch bruinwit. Geheele franjelijn fijn geel, de franje donker- 
grijs. Achtervleugels donker bruingrijs met koperglans. 

Het genus telt nu zes soorten: Leoeyma Apollinis Guen. is 
okergeel; Vestae en Dianae, ook Albonitens Bremer, zijn sneeuw- 
wit; Galatheae Wallengr. wit met geelachtigen voorvleugelwortel 
en rooskleurigen voorrand. 

Makassar en Maros. ') 


Genus MESOTROSTA Led. 


25. Stigmatula Snell. Tijds. v. Ent. XX, p.55, pl. IV, f. 16 (Erastria). 
Naar Lederer’s analytische tabel kan deze soort zeker zeer 

wel in het genus Erastria worden geplaatst, doch sedert mijne 
beschrijving is mij Mesotrosta signalıs Treits. in natura bekend 
geworden en daar Stigmatula met die soort zeer in kleur en 
teekening overeenkomt, zoo plaats ik haar thans liever in het 
laatstgenoemde genus van Lederer, hoewel ik tevens moet op- 
merken dat dit slechts door zeer subtiele kenmerken van Krastria 


is onderscheiden, dat het wijfje van Stigmatula niet zoo veel 


1) Deze komt ook op Java voor. Mr. Piepers zond in 1878 twee gave wijfjes , die 
tegen den achterrand der voorvleugels minder glanzig zijn dan de niet zoo frissche 
Celebanen. Verder is het begin en een gedeelte van het beloop der dwarslijnen 
door witte stippen aangeduid. 


56 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


plomper dan de man is als bij Signalis en het eindlid der pal- 
pen ook langer is dan daar. 

De heer Piepers ving op Celebes zes mannen en een wijfje. 
Eerstgenoemde sexe was mij niet bekend. Ik merk daaraan 
op dat de sprieten draadvormig en naakt zijn, doch als voor- 
naam verschilpunt op de bovenzijde der voorvleugels, even 
voorbij den wortel der middencel, nog vóór de eerste dwarslijn 
een klein cirkelrond kaal indruksel wordt gevonden dat zeer in 
het oog loopt. Bij Signalis mas is hiervan niets te zien. 

Het eenige wijfje is tevens eene varieteit, daar de onderhelft 
der niervlek niet wit is gevuld gelijk bij de acht overige, mij 
bekende voorwerpen. Ook is het middenveld wat grijzer en de 
witte stippen langs den achterrand zeer flaauw. 

Van Dr. Speyer te Rhoden ontving ik ook een Noord-Ameri- 
kaansch exemplaar (uit Texas) dezer soort onder den naam 
Chytoriza tecta Grote. 

Bonthain, Maros, Makassar. 


26. Abyssa Snell. nov. sp. PI. 5, f. 1 en 1a. 


Verscheidene gave exemplaren van beide sexen van 18-20 mm. 
vlugt. 

Overeenkomst in de palpen, oogen, thoraxbekleeding , nervuur 
en pooten en ook in kleur en teekening met Stigmatula en 
Signalis doet mij deze soort mede in het genus Mesotrosta 
plaatsen, hoewel de bouw van den man veel plomper is dan 
bij de beide genoemde soorten, terwijl verder de middencel 
zijner voorvleugels een zeer bijzonder gevormd indruksel ver- 
toont en de binnenrandsfranje der achtervleugels buitengewoon 
lang is, wat evenwel geen van beiden aan het wijfje eigen is. 
Dit vertoont oppervlakkig eene bijzondere gelijkenis met Cara- 
drina Tararaci foem.; de generieke kenmerken doen echter dui- 
delijk eene nadere verwantschap met Mesotrosta blijken. 

Palpen beschubd, iets langer dan de kop; het middenlid 
breed, het stomp gepunte eindlid zeer duidelijk, ruim half zoo 
lang als lid 2. Sprieten draadvormig, bijna naakt. Lijf dik, 
vleugels kort en breed. Bij het mannetje vertoont de midden- 
cel der voorvleugels een groot rond indruksel, waardoor zelfs 
de randen der eel uiteengebogen zijn. Op de bovenzijde is het 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 57 


tegen den achterrand naakt, overigens met zeer kleine schub- 
ben bekleed, op de onderzijde is het geheel onbeschubd, doch 
er voor, tegen den wortel, staat eene kam van zeer lange smalle 
schubben , die op een stuk van een vogelvleugel gelijkt. 

De kleur van den kop is geelbruin, de palpen, thorax en 
voorvleugels met franje zijn dof grijsbruin, de gewone teekening 
uiterst onduidelijk; het best zigtbaar zijn de geelachtige nier- 
vlek (alleen bij het wijf), fijne witte stippen achter de tweede 
dwarslijn en eenige grootere op de tweede helft van den voor- 
rand. Achtervleugels en achterlijf op de bovenzijde donkergrijs, 
ook de onderzijde der voorvleugels en de pooten. Borst, huik 
en onderkant der achtervleugels zijn witgrijs, de laatsten tegen 
den achterrand donkergrijs bestoven. Over de geheele onder- 
zijde loopt eene fijne donkere booglijn en tegen de fijn donkere 
franjelijn staan onder en boven flaauwe geelwitte streepjes. 

Overal waar verzameld werd; schijnt gemeen. 


Genus ERASTRIA Treits., Led. 
A. 
27. Ritsemae Snell. nov. sp. Pl. 5, f. 2. 

Twee paren, waarbij een vrij gaaf van 16-17 mm. 

De palpen zijn slechts een derde zoo breed als de oogen, lid 
2 is naar boven niet versmald, het eindlid dun, rolrond, een 
derde zoo lang als lid 2. De vlinder is overigens eene echte 
Erastria A, zoo als Lederer die beschrijft. 

Palpen, kop en halskraag zijn leemkleurig geelwit, de sprieten 
leembruin. Thorax en grondkleur der voorvleugels zijn wit, 
zuiverder dan de halskraag, doeh altijd nog met merkbaar 
gele tint. De voorvleugels zijn tot twee vijfden wit, alleen 
aan den voorrand smal, naar achteren verminderend, bleek 
leembruin. Dan komt een ongeveer twee millimeter breede, 
geheel loodregte bleek leembruine dwarsband, die onderaan slechts 
zeer weinig breeder is dan aan den voorrand en wortelwaarts 
gegolfd en zwart gerand is; franjewaarts is hij ook gegolfd, 
doeh minder en zonder zwarten rand. Onder aan de dwarsader 
is deze band iets uitgesneden tot opneming van eene donkere, bij 
het gaafste wijfje bruine, bij den gaafsten man zwarte stip, 
waaromheen eenige bruine en zwarte schubben den buitenkant 


Le 


Go 


- 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


eener niervlek teekenen. Laatste vierde van den vleugel bleek 
leembruin, wortelwaarts niet scherp, doch regt afgesneden, door- 
sneden door eene grijswitte, fijne golflijn, die slechts twee bog- 
ten maakt, terwijl aan vleugelpunt en staarthoek eenige zwarte 
schubben worden gevonden. 

Achtervleugels aan den wortel vuil geelwit, naar achteren in 
toenemende mate licht bruingrijs. Franje geheel geelwit, ook 
het achterlijf. 

Onderzijde ongeteekend, de achtervleugels als boven, de 
voorvleugels licht bruingrijs; lijf en pooten leemgeel. 

Makassar, Djeneponto, Balangnipa. 

Deze soort benoem ik naar den heer C. Ritsema Cz. 


B. 


28. Vermiculata Snell. nov. sp. Pl. 5, f. 3. 


Een zeer gaaf en frisch mannetje van 20 mm. vlugt. 

De sprieten zijn vrij lang en fijn bewimperd, de thorax iets dikker 
en de middenscheenen breeder beschubd dan bij Pygarga en Deceplo- 
ria, doch overigens is deze vlinder eene echte Erastria, B, Lederer. 

Palpen en kop zijn grijsbruin, de onderrand van het aange- 
zigt onzuiver wit. ‘Thorax en grond der voorvleugels paars- 
achtig donkergrijs, dof; op de laatsten het middenveld voor en 
onder de niervlek donker omberbruin; de dubbele, fijne gegolfde 
dwarslijnen, eenige pijlvlekjes der fijn getande, flaauwe, bruin- 
gele golflijn, groote randstippen en de fijne, gegolfde franjelijn, 
mitsgaders de omtrek der drie gewone vlekken zijn zwart, en 
doorgaande fijn , behalve de tweede dwarslijn die in cel 10 vrij dik 
is. De niervlek heeft onderaan eene punt tegen den wortel; zij 
is paarsgrijs gevuld, haar achterrand onzuiver wit, in het 
midden steenrood. Achter haar is de middencel paarsgrijs. Van 
af het begin der tweede dwarslijn tot de vleugelpunt is de voor- 
rand met witte en bruine stippen bezet en tusschen de ronde 
en niervlek ziet met eene flaauwe donkere schaduwlijn. Franje 
zwartgrijs. Achterlijf en achtervleugels donker grijsbruin, de 
franje der laatsten donkergrijs, de staartpluim witgrijs. Onder- 
zijde bruingrijs met donkere booglijn, de vleugelwortels en een 
spoor der golflijn witgrijs. 

Amparang, 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 59 


29. Anthracina Snell. nov. sp. PI. 5, f. 7 en 7a. 


1) 


Twaalf exemplaren van beide sexen, waarbij zeer gave en 
frissche. Vlugt 12-I4 mm. 

Dezen vlinder naar Lederer’s analytische tabel der Noctuinen 
generiek determineerende, moet men hem in het genus Erastria 
plaatsen. Bij nader onderzoek vindt men echter eene opmerke- 
lijke afwijking in de nervuur der voorvleugels, die stellig later 
de vorming van een nieuw genus zal vereischen. De aanhang- 
cel ontbreekt namelijk en ader 2210] zijn gesteeld, terwijl de 
steel, die bij het wijfje bijna regt is, bij den man sterk is ge- 
bogen en de voorrand der middelcel is ingedrukt (f. 7a). Ook 
op de bovenzijde der voorvleugels is een smal indruksel zigtbaar. 

Palpen iets breeder dan bij Mitsemae, overigens niet afwij- 
kend. Kop vrij dik beschubd. Thorax zonder pluimpjes; zijne 
kleur, even als die van kop met palpen en sprieten, benevens 
de grondkleur der voorvleugels glanzig, blaauwachtig vaalzwart , 
drie dwarsbanden of liever schaduwen over de laatsten dof 
koolzwart. Zij worden gevonden in het wortelveld, in de on- 
derhelft van het middenveld en de derde als aan den voorrand 
breedere beschaduwing van eene slecht aangeduide, niet lichtere 
golflijn. Twee dwarslijnen, die het aan den voorrand smallere 
middenveld invatten, zijn nog iets scherper zwart dan de grond- 
kleur en de schaduwen; zij zijn aan de afgewende zijden, doch 
het sterkst op de binnenrandshelft, scherp okergeel afgezet. 
Deze teekening is echter alleen bij den man duidelijk, bij het 
wijfje zijn de voorvleugels eenkleurig, glanzig vaalzwart, in 
het midden van de binnenrandshelft slechts met een paar oker- 
gele vlekjes geteekend, als overblijfsels van de afzetting der 
dwarslijnen van het mannetje. 

Franjelijn (doch slechts bij den man duidelijk) met zwarte 
streepjes. Franje vaalzwart. Achtervleugels en onderzijde der 
voorvleugels zwartgrijs, die der achtervleugels iets bleeker, bij 
den man met sporen eener zwarte boogstreep. 

De middencel der achtervleugels is grooter dan bij de andere 
Erastrién en dus de daaruit ontspruitende aderen korter. 1) 

Makassar, Maros, Takalar, Bonthain. 


In 1877 en 1878 zond de heer Piepers van Java (Rembang) eenige exem- 


60 LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


Genus XANTHOPTERA Guen. 


Dat ik het genus Nanthoplera behoud, is slechts voorloopig , 
want in het Tijds. v. Ent. 1872, p. 56, heb ik gezegd dat 
althans mijne nieuwe N. Africana, die in bouw, kleur en tee- 
kening naar Guenée’s beschrijvingen en afbeeldingen zoo zeer 
met de vier overige soorten van zijn genus overeenkwam, zeer 
wel tot Prothymia Hübn., Led. kon gebragt worden. Grote 
verklaart ook Nanth. semiflava Guen. en de door hem zelf be 
schrevene Xanth. rosalba en coccinei-fascia voor Prothymiën, 
doeh behoudt voor N. Nigrofimbria Gn. het genus Xanthoptera, 
terwijl hij N. Semicrocea Guen., X. Ridingsii Riley en A. Fax 
Grote in een nieuw genus plaatst, dat hij Exyra noemt (zie 
Bull. of the Buffalo Soc. of Nat. Hist. II, p. 221 (1875). Op 
deze plaats zijn de kenmerken der drie genera echter niet aan- 
gegeven en het is mij onbekend of en zoo ja, waar dit elders 
is geschied en of soms ook eene verdikking door schubben, die 
ik aan de binnenzijde der achtertarsen van mijn exemplaar van 
Africani vind, daarbij in aanmerking komt. Het moet dus nog 
uitgemaakt worden tot welke der drie genera Xanth. Botyoides 
Guen., Caffrorum Wallgr., Anachoresis Wallgr., Semilutea Snell. 
(zoodra van deze een voorwerp met palpen bekend wordt), 
Obliquata Herr. Sch., Tortrieina Zell. en Muraenula Wallgr. 
behooren. 

De heer Piepers heeft op Celebes twee soorten van kleine 
Noctuinen verzameld, die in vleugelvorm enz. zoo veel met 
Nanthoptera Africana overeenkomen dat ik die voorloopig zeer 
wel in dat genus kan huisvesten. De vleugelvorm, oogen, 
sprieten, pooten, de gladde beschubbing der laatsten en van 
achterlijf, borst, buik en vleugels zijn dezelfde, doch 1° is de 


plaren eener zeer na verwante, andere soort die ik ScZis/acea noem. De voorvleagels, 
die bij beide sexen eveneens zijn geteekend, zijn namelijk leigrijs, het fijn zwartge- 
rande, door twee tot aan den voorrand doorloopende gegolfde, scherpe okergele 
dwarslijnen ingevatte middenveld iets donkerder. Dit is bovenaan even breed als aan 
den binnenrand, terwijl het bij A»tAraeina aldaar de helft smaller is, en heeft soms 
binnen de gewone buitenwaartsche bogt der tweede dwarslijn eene zwarte stp op de 
dwarsader. 

Kindlid der palpen fijner; pooten en nervuur eveneens. Vlugt 12 14 mm. 

Aathracina komt overigens, zonder overgangen op Schistacea, ook op Java voor. 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 61 


thorax iets platter en meer met schubben bekleed, 2° zijn de 
palpen korter, daar. zij niet boven een klein, horizontaal voor- 
hoofdskuifje uitkomen en het eindlid slechts een derde der 
lengte van lid 2 heeft, terwijl zij bij Africana met de volle 
lengte van het eindlid boven den schedel uitsteken; 3° zijn 
ader 3 en 4 der achtervleugels kort gesteeld, als bij Viridaria. 
Eene schubbenverdikking aan de achterdijen hebben de Cele- 
banen evenmin als Proth. Viridaria mas, welke soort van 
Africana en de Celebanen buitendien alleen door eene iets gro- 
vere, ruwe beharing van lijf, borst en pooten verschilt (zie 
PI. 5, f. 80; afbeelding van kop met palpen en achterdij van 
N. Africana). 

Wat de kleur en teekening aangaat onderscheiden de beide 
Celebaansche soorten zich van al de beschrevene species van 
Xanthoplera (in den zin van Guenée), behalve van de zwart- 
gevleugelde Fax en van mijne Semilutea (de beschrijving van 
Muraenula kan ik nu niet vergelijken), door dat ongeveer de 
voorrandshelft der voorvleugels lichter is dan de binnen- 
randshelft. Verder is de thorax wit of grijs, de kop zwartbruin 
of roestkleurig. ') 


30. Semifusca Snell. nov. sp. PL 5, f. 8. 

Een man en twee wijfjes, allen gaaf, 16—17 mm. vlugt. 

Palpen zwartbruin, ook de halskraag en kop. ‘Thorax overi- 
gens krijtwit, de breede streep over de voorrandshelft der 
voorvleugels, die het overige als een zwartbruine driehoek af- 
scheidt, meer bruinwit, aan den voorrand met twee schuine 
zwartbruine streepjes, drie helderwitte stippen boven den ge- 
waterden band en eene kleine ophooging van zwartbruine schub- 
ben voor de vleugelpunt geteekend. In het zwartbruine ge- 
deelte ziet men het ondereind der tweede dwarslijn en der 
golflijn, beiden fijn, donkergrijs, donkerder afgezet en boven- 
aan, onder de vleugelpunt een roestgeel streepje langs den 
achterrand, als eene verlenging van de lichte voorrandsstreep. 


1) Sedert heb ik ook Xanth. nigrofimbria en Botyoides leeren kennen. Bij deze 
soorten zijn de palpen eveneens als bij Semifusca (Fig. 84), maar het voorhoofd 
puilt met eene stompe punt uit (bij Africana, Semilutea en de beide hier beschreven 
nieuwe soorten is het vlak). Achterdijen zonder schubbenkammetje. 


62 LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


Voor de geheele fijn lichte, gegolfde franjelijn zwarte fijn wit 
afgezette stippen. Franje zwartbruin 

Achtervleugels zwartbruin, eenigszins donker roodbruin be- 
stoven, met twee onduidelijke donkere dwarslijnen. Franjelijn 
en franje als op de voorvleugels. 

Onderzijde, buik, borst en pooten zwartgrijs, twee dwarslijnen 
en middenpunten zwart, de voorvleugels langs den voorrand 
roestkleurig. 

Maros, Makassar. 


31. Selenienla Snell. nov. sp. PI. 5, f. 4. 1) 

Twee gave wijfjes van 15 mm. vlugt. 

Iets grooter en plomper dan Semifusca. Palpen donkerbruin, 
kop en halskraag licht roestbruin, thoraxrug en schouder- 
deksels licht paarsgrijs. Voorrand der voorvleugels licht paars 
tot even voorbij eene scherpe witte tweede dwarslijn, die het 
overige , kaneelbruine gedeelte van den vleugel doorsnijdt. Op 
de wortelhelft van den vleugel gaat deze paarse streep binnen- 
waarts in helderwit over; langs ader 6 is zij op de franjehelft 
van onderen door eene fijne witte lijn begrensd; op de dwars- 
ader ziet men een wit streepje, dat uit den lichten voorrand 
komt. Na het paars komt aan de vleugelpunt eerst een slecht 
begrensd, bruin driehoekje en dan een helderwit half maantje, 
dat eigenlijk uit twee door eene gebogen fijne witte lijn ver- 
bonden helderwitte vlekjes bestaat. Het strekt zich op den 


1) Twee Javaansche soorten in mijne collectie zijn naverwant. 

1’. Semirufa Snell. nov. sp. 16—174 mm. vlugt. Twee mannen. Bouw enz. geheel 
als Semifusca en daaraan zeer verwant, eveneens geteekend, doch het donkere der 
voorvleugels en de achtervleugels roodachtig kaneelbruin en zonder licht, in den 
voorrand vervloeijend vlekje langs den achterrand der voorvleugels. De tweede 
dwarslijn en de golflijn zijn op voor- en achtervleugels vrij duidelijk en de grond 
tusschenbeiden is lichter bruin dan bet overige. Kop en halskraag donkerbruin ; 
voorrandsstreep , rug en schouderdeksels bruinwit. 

20. Constellata Snell. nov. sp. 174 mm. vlugt. Een man. Bouw als bij de andere 
soorten, doch verschillend geteekend. Kop en halskraag donkerbruin, rug en schou- 
derdeksels licht roodachtig grijs. Bovenzijde der vleugels roodachtig kaneelbruin. Zij 
is op de voorvleugels iets grauwachtig en geheel met ronde witte vlekjes geteekend, 
het meest in het middenveld der achtervleugels en aan de voorvleugelpunt. Twee 
dezer vlekjes bevinden zich op de voorvleugels op de plaats der gewone vlekken, in 
het door twee flaauw witte afgezette middenveld. 

Bij een in 1878 ontvangen voorwerp, dat als eene bijzondere varieteit moet afge- 
scheiden worden, is een gedeelte der witte stippen van den type grijs gekleurd. 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 63 


achterrand van de vleugelpunt tot ader 5 uit en bevat drie 

dikke zwarte randstippen. Franjelijn fijn gegolfd, donkerbruin, 

met fijne zwarte randstippen, ook op de kaneelbruine achter- 

vleugels, die met eene fijne grijze middenlijn en eene fijne zwarte 

stippenrij daarachter geteekend zijn. Franje kaneelbruin. 
Onderzijde met pooten bruingrijs; achtervleugels, buik en 

borst lichter, twee booglijnen, midden- en randpunten donkerder. 
Maros , Makassar. 


Genus THALPOCHARES Led. 
(Micra Guen.) 


32. Pudica Snell. nov. sp. Pl. 5, f. 5. 

Acht gave en frissche exemplaren van 12-—14 mm. vlugt. 

Plomp van bouw, ongeveer in den trant van Purpurina en 
Rosina, doch het lijf nog dikker, de voorvleugels spitser en hun 
achterrand naar onderen buikiger; achterrand der achtervleugels 
tusschen ader 2—6 vlak. Overigens is deze soort naar alle 
kenmerken eene echte Thalpochares. 

Palpen, kop, sprieten en halskraag lichtbruin. Lijf en voor- 
vleugels roodachtig wit, de laatsten met eene van de vlengel- 
punt naar twee derden van den binnenrand loopende olijf bruine 
schaduw, die franjewaarts scherp begrensd en iets hol is, wor- 
telwaarts vervloeit. Voorrand voor de schaduw met drie fijne 
bruine streepjes als aanvang der schaduw- en dwarslijnen ; 
daarvan alleen de tweede dwarslijn verder door enkele fijne 
zwarte stippen op de aderen aangeduid. Aan de vleugelpunt staan 
nog drie fijne bruine stippen en, juist in het begin der scha- 
duwstreep, een zwart vlekje, terwijl vóór den achterrand eene 
iets geslingerde rij zwarte stippen als golflijn loopt. 

Achtervleugels wit, tegen den staarthoek roodachtig, langs 
den achterrand grijs bestoven. Aan den binnenrand, boven den 
staarthoek, staat een driekant bruin vlekje, in den staarthoek 
een paar zwarte stippen. Franjelijn licht; franje der voor- 
vleugels olijfkleurig grijs, die der achtervleugels lichtgrijs. 

Onderzijde lichtgrijs, met eene boogrij zwarte stippen. Pooten 
en lijf bleek roodachtig grijs. 

Makassar, Maros, Takalar, Bonthain. 


64 LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


33. Wallengreni Snell. nov. sp. PI. 5, f. 6. 

Twee paren, waarbij drie zeer gave exemplaren. Mas 15—16, 
foem. 17 mm. vlugt. 

Vleugelvorm geheel als van Rosina; het lijf iets dikker. Het 
voorhoofd heeft een zeer kort kuifje. 

De vrij breede palpen zijn even als de kop, sprieten en halskraag 
donker grijsbruin; het overige van het lijf en de bovenzijde der 
vleugels vertoonen een met wijnrood gemengd, bleek leembruin 
als grondkleur; de vleugels worden naar achteren donkerder , 
vooral achter eene scherpe, dubbele, donkerbruine en paarsgrijze 
dwarslijn, die van de helft van ader 6 der voorvleugels regt op 
het midden van den binnenrand der achtervleugels aanloopt. 
Van haren oorsprong naar het midden van den voorrand (der- 
halve in tegenovergestelde rigting) loopt een enkelvoudig, fijn 
bruin lijntje. De dwars- en golflijnen, bovendien sporen van 
eene booglijn der achtervleugels, zijn als bij de voorgaande soort 
door zwarte stippenrijen aangeduid, de eersten iets duidelijker. 
Langs de achterzijde van de booglijn der achtervleugels en 
de tweede dwarslijn der voorvleugels ziet men onzuiver witte 
stippen, die uitloopen opeen fijn bruin gedeeld, bruinwit vlekje 
aan de voorvleugelpunt , waaronder nog een paar helderwitte, 
donkerbruin gerande stippen staan. De snede van den voor- 
rand is tot over de helft roodachtig wit. 

In den staarthoek der achtervleugels staat een door blaauw- 
grijze schubben gedeeld zwart vlekje. Franjelijn fijn lichtbruin, 
franje als de vleugels. Onderzijde der vleugels fijn zwart be- 
stoven, aan den wortel oranje, verder lichtgrijs, doch, vooral 
op de voorvleugels, bijna geheel bedekt door eene breede, bleek 
roodbruine schaduw. Midden- en randpunten, eene boogrij van 
stippen en eene schaduwlijn zijn zwartgrijs, onduidelijk. Lijf 
leemkleurig geel, de pooten donkerder, de spits van den buik 
donkergrijs, de tarsenleden sneeuwwit gerand. 

Bonthain en Balangnipa. Komt ook op Java voor. 


34. Rubricosa Snell. nov. sp. PI. 5, f. 9. 
Een zeer gaaf en frisch mannetje van 20 mm. vlugt. 
Vleugelvorm als bij de voorgaande soort. De smallere palpen, 
benevens de kop, sprieten en halskraag bruingrijs, het overige 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 65 


der bovenzijde van het lijf en die der vleugels dof bleekrood, als 
vermiljoen met wit gemengd. Tegen den achterrand zijn de vleugels 
iets bruinachtig en zij worden op dezelfde plaats en wijze als 
bij Wallengreni doorsneden door eene dwarsstreep, die hier echter 
wortelwaarts minder scherp, bovendien enkelvoudig en licht 
olijfbruin gekleurd is. Onder de vleugelpunt staat hier een 
kort olijfbruin, horizontaal streepje, dat om zich heen eenige 
grijze schubben heeft. Aan den voorrand staan verder voor en 
voorbij de bovenvermelde streep twee fijne schuine bleekbruine 
lijntjes, als begin van de eveneens gekleurde dwarslijnen der 
voorvleugels , welke dwarslijnen zeer fijn en flaauw zijn. Geene 
teekening in den staarthoek der achtervleugels noch meldens- 
waardige sporen eener golflijn. Franjelijn fijn, roodachtig wit. 
Franje rood, donkerder dan de vleugels. 
Onderzijde met lijf en pooten okergeel, ongeteekend. 


Balangnipa. 


35. Aecedens Feld. en Rog. Nov. II. 2, pl. 108, fig. 8. 
Twee exemplaren. 
Bonthain, Maros. 


36. Orthogramma Snell. Tijds. v. Ent. XV, p. 59, pl. 5, fig. 5. 
Een iets afgevlogen wijfje, gelijk aan het 1. ec. beschreven 
Afrikaansche. 
Makassar. 


. Subeinerea Snell. nov. sp. PI. 5, f. 10. 


© 
1 


Een gaaf wijfje van 18 mm. vlugt. 

Vleugels langer en iets smaller dan bij Rubricosa, het lijf 
even dik. Palpen vrij smal, het eindlid even breed als lid 2, 
hunne kleur bruingrijs. Kop en sprieten, thorax en vleugel- 
wortels licht aschgrauw, overgaande in de donkerder tint van den 
achterlijfsrug en het overige der vleugels. Tot drie vierden is 
de voorvleugelvoorrand en dan drie stippen boven den gewa- 
terden band grijsgeel. Overigens loopen over de geheele boven- 
zijde drie parallelle, geslingerde grijsbruine dwarslijnen, waar- 
tusschen de grond roestbruin getint is, het meest op de voor- 
vleugels, doch daar eerst ongeveer één millimeter onder den 


voorrand. Golflijn zeer flaauw bruingrijs; daarachter, vóór de 
5 


66 LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


fin bruingrijze franjelijn even zulke flaauwe stippen, waarvan 
de bovensten zwarte schubben hebben. Franje bruingrijs. 

Borst, buik en pooten licht aschgrauw, ook de vleugelwor- 
tels; verder zijn de ongeteekende vleugels donker muisgrauw 
bestoven, de voorvleugels het meest. 

Bonthain. 

Bovendien heeft de heer Piepers nog twee onbeschreven soor- 
ten van Thalpochares gevangen, de eene diklijvig, verwant aan 
Wallengreni, de andere na aan Nuga Sneil., Parva Hübn. en 
Paula Hiibn. 


Genus HOMODES Guen. 


38. Vivida Guen. Noct. II, p. 280, pl. 11, f. 2 (mas) var.? 

Drie exemplaren van 28 mm. (een gave man) en 27 tot 29 

mm. vlugt (twee slechte wijfjes). 
Mijne exemplaren komen niet geheel met Guenée’s beschrij- 
ving overeen, doch ik aarzel nog eene nieuwe soort aan te 
_ nemen en bepaal mij dus bij de opgave der verschilpunten. Bij 
alle drie de exemplaren is de teekening dezelfde en bestaat op 
de voorvleugels uit eene stip en drie dwarslijnen, op de achter- 


vleugels uit twee dwarslijnen allen paarsgrijs — die tamelijk 
onafgebroken paarszilver zijn beschubd. Van deze lijnen is 
alleen de derde der voorvleugels op de wortelhelft iets gebogen, 
de anderen zijn regt. Achter deze laatste en de tweede der 
achtervleugels ziet men eerst eene zeer flaauwe paarsgrijze lijn, 
dan eene licht oranjebruine streep, vervolgens, als golflijn, eene 
even breede paarsgrijze, geteekend met bijna ineenvloeijende 
paarszilveren streepjes. Eindelijk treedt de roodgele vleugel- 
grond weder op, en langs de gegolfde, buitengewoon scherpe, 
fijne zwarte franjelijn staan even zulke fijne zwarte streepjes. 
Franje lichtpaars. Het wijfje is iets sterker en levendiger 
gekleurd dan de man. De geheel ongeteekende onderzijde is 
bij den man roodachtig okergeel, bij het wijf geelachtig steen- 
rood. Le kop en groote halskraag paarsachtig roodgeel. Ader 
3 en 4 en 6—7 der achtervleugels zijn ongesteeld, hunne ader 
5 even dik, even onder de helft der dwarsader, de middencel 
korter dan de halve vleugels. Aanhangcel der voorvleugels smal, 
de steel van 8—9 lang. Pooten gewoon gevormd en gespoord, 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 67 


dijen en scheenen behaard, ook de borst. Bijoogen aanwezig. 
Oogen naakt, onbewimperd; voorhoofd vlak. 

Zij onderscheidt zich dus (altijd naar Guenée’s beschrijving) 
van Crocea 1°. door het ontbreken der zwarte stippen op de plaats 
der gewone vlekken; 2°. door de ongetande, regelmatige dwars- 
lijnen; 3°. door de zwarte streepjes langs de onafgebroken 
franjelijn. Van Vivida door dat de oranjebruine golflijn onge- 
tand is en de franjelijn onafgebroken. 

Mogt het later blijken dat deze Celebaansche exemplaren tot 
eene afzonkerlijke soort behooren, dan sla ik den naam Regu- 
laris voor. 

Makassar. 


= 


39. Thermesioides Snell. Tijds. v. Ent. XX, p. 28, pl. 2, fig. 15 a—e. 

Vier mannen. 

Zij zijn kleiner dan het Javaansche mannetje (19—20 mm.) 
en ook iets bleeker, doch niet zoo frisch. 

In het Tijdschrift I. e. is in de beschrijving verzuimd op te 
merken, dat de bij fig. 150 afgebeelde kop en palpen die van 
een Javaansch wijfje in mijne collectie zijn. Bij den man is 
het eindlid der palpen slechts half zoo lang als bij het wijfje. 

Het bedoelde wijfje heeft eene vlugt van 22 mm. en geheel 
naakte, dunnere sprieten; de pooten zijn als bij den man. 

Makassar, Takalar, Bonthain. 


Genus DRAPETODES Guen. 
Ureet Phat, Ep 424 91.18, £ 6, 


40. Mitaria Guen. PL 5, fig. 11 (nervuur) en 11a (palpen en sprieten). 
Een gave en frissche man van 22! mm. vlugt. 

Na naauwkeurig onderzoek geloof ik deze soort voor eene 

Noctuine te moeten houden, daar ader 5 der voorvleugels met 

4 uit één punt komt. De nervuur wijkt overigens van de 

gewone der Noctuinen nog al af. Voorvleugels zonder aanhang- 

cel, 8-10 lang gesteeld, 11 uit den voorrand der middencel, 

6 en 7 uit drie vierden en de spits der dwarsader. In de 

achtervleugels ader 2 en 3 uit den binnenrand der middencel, 


> 


4 en 5 uit haren staarthoek, 6 uit de spits der dwarsader, 7 


68 LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


uit den voorrand, aan den wortel gebogen en daar 8 naderende. 
Guente’s afbeelding is wat te bont. 

Drapetodes? matulata Feld. en Rog. Novara II, 2 pl. 134, 
fig. 44 (foem.) behoort wel tot hetzelfde genus. 


Maros. 


Genus ERIOPUS Ochs. en Treits.; Led. 


41. Exotica Guen. Noct. IL, p. 294, n°. 1097. 

Een beschadigd paar. 

Bij het exemplaar, dat ik voor het wijfje houd, ontbreekt de 
vlamvormige geelwitte veeg, die bij den man uit de niervlek 
in schuine rigting naar den voorrand loopt. Overigens is de 
teekening fijner, doch eveneens aangelegd. 


Balangnipa, Saleyer. 


42. Placodoides Guen. Noct. II, p. 296, n°. 1101. 

Twee mannen. De eene vrij gaaf. 

Digt bij den binnenrandswortel der voorvleugels staat eene 
lichte oranjebruine, ronde vlek van 2 mm. middenlijn, waar- 
van Guenée niet spreekt. 

Bantimorong. 


Buitendien heeft de heer Piepers nog eene nieuwe soort van 
dit genus verzameld, doch slechts in een, niet gaaf wijfje. Ik 
beschrijf haar dus niet. 


Genus PHLEGETONIA Guen. 


43. Corvina Snell. nov. sp. PI 6, f. 1. 

Een man en twee wijfjes van 30—31 mm. vlugt. Frisch, 
doch geen van drieën geheel gaaf. 

Verschilt van Catephioides Guen. door mindere grootte en een 
weinig slankeren bouw, alsmede door het ontbreken der grijze vlek 
aan de punt der voorvleugels, waarvan in de beschrijving wordt 
gesproken, doch die op de afbeelding niet is aangeduid, en van 
de witte langsveeg hunner middencel, waarvan daarentegen 
weder in de beschrijving geen gewag wordt gemaakt. Verder 
is het zwart der voorvleugels veel donkerder. Van Carbo Gn. 
verschilt Corvina door de duidelijke niervlek en de ook op de 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 69 


onderzijde witte achtervleugels. Verder zijn de sprieten draad- 
vormig, bij beide sexen ongeveer naakt. De verschilpunten van 
Bellona Felder blijken genoegzaam uit de afbeelding. 

Palpen buitenwaarts zwart met lichtgrijze schubben, de snede 
van lid 2 en de geheele binnenzijde grijs (foem.) of roodachtig 
(mas). Sprieten, kop en thorax raafzwart; ook de voorvleugels ; 
bij het eene wijfje geheel, bij den man de binnenrandshelft tot 
de tweede dwarslijn, de vulling der gewone vlekken achter de 
golflijn vuil roodbruin. Bij het andere wijfje ziet men eenige 
geelwitte schubben rondom de niervlek en achter de golflijn. 
Drie gewone stippen boven den gewaterden band en anderen 
aan het begin der lijnen wit. De golf- en dwarslijnen zijn allen 
koolzwart, dubbel, doeh niet volledig, daar alleen de boven- 
helft der golflijn, de onderhelft der eerste dwarslijn en het 
bovenste en onderste derde der tweede lijn duidelijk en scherp 
zijn. Bovenste buitenlijn der golflijn schaduwachtig verbreed. 
Omtrek der gewone vlekken fijn koolzwart. Op ader 6 komt 
bij den man een fijn, spits zwart tandje uit de tweede dwars- 
lijn. Schaduwlijn enkelvoudig, fijn, koolzwart, even als twee 
fijne lijnen vóór de eerste dwarslijn. Franjelijn met koolzwarte 
halve maantjes. 

Achtervleugels wit met paarsen weerschijn en donkergrijzen, 
naar boven bleekeren achterrand. Een vlekje in den staarthoek 
en een voor den rand beginnend, dik streepje op ader 2 
koolzwart. 

Onderzijde der voorvleugels geheel donkergrijs; die der ach- 
tervleugels langs voor- en achterrand, overigens wit, doch stippen 
op de tweede helft der aderspranken en een middenpunt zwartgrijs. 

Achterlijfsrug tamelijk vlak, zonder pluimpjes, zwart, iets 
vaal; op de eenigszins grijsachtige staartpluim van den man 
en den laatsten ring van het wijfje een koolzwart vlekje. 
Voorborst bij een wijfje zwartgrijs, bij het andere en den 
man roodachtig, de achterborst en de buik tot twee derden wit, 
de zijden en de breede, stompe staartpluim zwartgrijs. 

Pooten grijswit, donkergrijs gevlekt en gestippeld. 

De oogen zijn naakt, onbewimperd; bijoogen aanwezig; aan- 
gezigt vlak; ader 3—5 der achtervleugels uit één punt en even 
dik" voorvleugels met aanhangcel en gewoon geaderd. Pooten 


70 LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


ongedoornd, gewoon gevormd, lang gespoord; dijen, scheenen 
en borst behaard. 
De plaats van het genus is naast Kurhipia Boisd., Led. 
Makassar, Saleyer. 


Genus PENICILLARIA Guen. 


44, Jocosatrix Guen. Noct. IL. p. 304, n°. 1111. 

Zes exemplaren, meestal gaaf en frisch. 

Slechts een der mannen is roodachtiger dan de wijfjes, de 
anderen aan deze gelijk. 

De staartpluim is bij de meeste exemplaren bijeengestreken , 
slechts bij één paar zijn de uitstaande haarbosjes, waarvan 
Guenée spreekt, te zien. Aan den mannelijken sprietwortel 
staat een schubbentand. Oogen naakt, onbewimperd. Bijoogen 
aanwezig. Nervuur als bij Phlegetonia corvina, doeh ader 5 der 


achtervleugels even boven 3—4 ontspringende. 

Pooten dik, maar niet lang zoo als Guenée zegt. Zij zijn on- 
gedoornd, hunne dijen behaard, ook de borst. 

Deze vlinder is gebouwd als de bij Guenée afgebeelde Pen. 
nugalrix. 


Makassar, Amparang, Bonthain. 


45. Delatrix Guen. Noct. I, p. 304, n°. 1112. 

Twee mannen; een tot de varieteit A van Guenée behoorende. 

Bij deze soort zijn de mannelijke sprieten geheel naakt. 
Overigens zijn de oogen, nervuur en pooten zoo als bij Joco- 
atrix is beschreven, doch de vleugelvorm anders, daar de ach- 
terrand der voorvleugels gegolfd en alleen op ader 4 hoekig 
gebroken is. Verder is de kop breeder en de halskraag kleiner. 

Maros. 

Het kleine, 16pootige, onbehaarde en lichtgroene rupsje vond 
de heer Piepers te Bonthain op Boene(?); het veranderde in een 
bruin popje van gewonen vorm in een wit spinsel. 


Genus INGURA Guen. 
II. 
46. Cristatrix Guen. Noct. II, p. 313, pl. 14, fig. 10 (mas). 
Een wijfje, niet geheel gaaf, doch zeer goed herkenbaar. 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 71 


Deze soort komt wel voorzeker niet in Noord-Amerika voor, 
zoo als Guenée, trouwens met een ? opgeeft. 


Saleyer, 


Genus PLUSIA Ochs. en Treits. 


47. Agramma Guen. Noct. II, p. 327. 
Een exemplaar te Makassar gekweekt. 
Volgens den heer Piepers is de rups lichtgroen, geel gestreept, 
leeft op Laboe (Lagenaria idolatrix L.) en verandert binnen een 


doorschijnend wit spinsel in cene pop van gewonen vorm. 


48. Bipartita Snell. nov. sp. PI. 6, f. 2. 

Een iets afgevlogen wijfje van 35 mm. vlugt. 

Palpen slechts met het eindlid boven den kop uitstekende en 
dit niet langer dan de helft van lid 2. Hunne kleur onzuiver 
oranje even als kop, halskraag en het midden van den rug. 
Schouderdeksels en de grootere wortelhelft der voorvleugels 
(cel 1a geheel) paars, van dezelfde kleur als bij Plus. C-aureum 
Knoch; eene vlek aan den wortel, de niervlek en eene grootere 
om den wortel van ader 2 donker olijfbruin, ook de eerste en 
tweede dwarslijn. De vlek bij ader 2 heeft in het midden eene 
kleinere gouden. De eerste dwarslijn is steil, bestaat uit drie 
boogjes en is evenmin scherp als de vermelde vlekken. Fijn en 
duidelijk is daarentegen de tweede dwarslijn, die van vijf zesden 
des voorrands ongebogen en schuin naar de helft van cel 1) 
loopt, zich dan buitenwaarts wendt, doeh nog voor ader 1 op- 
houdt. Achter deze lijn is de vleugel boven ader 1 tot aan 
de paarse franje goudkleurig, slechts doorsneden door de fijne, 
hoekig gebrokene, olijf bruine golflijn. Achtervleugels, lijf en 
onderzijde bruingrijs. 

De voorvleugels zijn iets breeder dan bij Aurifera, overigens 
eveneens gevormd. 

Lokka. 


49. Aurifera Hübn. — Guen. Noct, II, p. 335. 
Een man. 
Lokka. 


72 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


50. Chalevtes Esp. — Chaleites Guen. Noct. II, p. 343. 


Vier wijfjes. 

Ik geloof niet sterk aan het specifiek verschil van Chaleytes, 
Verticillata en Rogationis. | 

Maros, Makassar. 


51. Signata Fabr. — Guen. Noct. II, p. 345. 


Een mannetje zonder franje, maar overigens vrij goed en 
uitmuntend met Guenée’s beschrijving overeenkomende. 

Palpen als bij Chaleytes; het achterlijf op zijde met lange, 
geelachtige pluimen. 

Takalar. 


52. Cornucopiae Snell. nov. sp. PI. 6, f. 3. 


Twee mannen en een wijfje van 23—24 mm. vlugt. Het 
laatste geheel gaaf. 

Palpen slechts ter lengte van het eindlid boven den kop uit- 
stekende en dit weinig langer dan een derde van lid 2. Vleugels 
breed en kort, met steilen, alleen onderaan gebogen achterrand 
en vrij grooten tand aan den staarthoek. 

Palpen lichtbruin; schedel bijna menierood: halskraag en 
thorax lichtbruin, in het midden met menierood gemengd; 
sprieten bruingeel. 

Voorvleugels tot bijna aan de golflijn licht grijsachtig paars; 
het zuiverst en lichtst aan den staarthoek, overigens met ver- 
vloeiende lichtbruine plekken en afzetting der zeer fijne grijs- 
achtig zilverwitte dwarslijnen; het gedeelte der eerste lijn onder 
de middenader bijna loodregt. Haar schuine begin aan den 
voorrand vormt met eene smalle, grijsachtig zilverwitte ronde 
vlek en een bijna geheel gevuld, ongebogen, eveneens gekleurd 
letterteeken, eene aaneengeschakelde schuine teekening, die eenige 
overeenkomst heeft met een regten hoorn, waaruit dan de lich- 
tere en zuivere grijspaarse kleur aan den staarthoek vloeit. 
Niervlek onduidelijk, smal, franjewaarts in het midden inge- 
knepen. Tweede dwarslijn loodregt en bijna zonder bogten. 
Nog in het midden van den gewaterden band en zich vooral 
naar onderen, doch ook naar boven versmallende, treedt dan 
eene dof bruingouden beschubbing op, waardoor de fijne, don- 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 75 


kerbruine, hoekig gebroken golflijn bijna geheel loopt. Franje 
scherp afgesneden , paarsgrijs. 

Achterlijf geelachtig. Achtervleugels boven bruingrijs, onder 
iets roodachtig met twee flaauwe donkere booglijnen. Onderzijde 
der voorvleugels donker bruingrijs. Buik en pooten grauwachtig 
roodbruin. 

Lokka. 


53. Kalitura Feld. en Rog. Novara II, 2, pl. 110, fig. 24. 

Twee wijfjes, het eene zeer gaaf en frisch. 

Mijne determinatie is niet geheel zeker, want het middenveld 
is bij mijne exemplaren donker fluweelachtig omberbruin, aan 
voor- en binnenrand met donker paarsgrijs gemengd, en de 
groenachtig stroogele, met twee zilverwitte, tot eene lange smalle 
> vereenigde langslijnen geteekende schuine streep, die van den 
wortel der ondervoorrandsader naar den staarthoek loopt , doch 
dezen niet bereikt, is tusschen de lijnen wel roodachtig , maar 
niet donkerbruin. 

Misschien zijn deze verschillen slechts het gevolg van ge- 
breken in de afbeelding. 

Juist voor de fijne bruine franjelijn is de achterrand, even 
breed als de geelgrijze donker gedeelde franje, lichtpaars , don- 
ker gedeeld. 

Zeer waarschijnlijk is Kalitura dezelfde als Plusia albostriata 
Brem. en Grey, Schmett. des Nördl. China’s p. 18 (Ménétriés, 
Enum. Ill, pl. 16, fig. 10), en dan is deze soort wijd verbreid 
(China, Celebes, Ceylon). 

Makassar, Takalar. 


Genus PLUSIODONTA Guen. 
DE 


54. Chaleytoides Guen. Noct. II, p. 360. 
Twee bijna geheel gave, zeer frissche wijfjes, die in alles met 
Guenée’s goede beschrijving overecnkomen. 
Oogen naakt, onbewimperd. Ader 5 der achtervleugels dikker 
dan bij Plusia, nader bij 3 en 4. 
Bonthain, Maros, 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


Genus NOTOCYMA Snell. 


55. Pruinosa Snell. Tijds. v. Ent. XV, p. 67. PI. V, fis. 11 en 12. 


Twee wijfjes, die in grootte overeenkomen met het Afrikaan- 
sche exemplaar. De thorax is bij hen geheel donkerbruin, de 
bruine schaduw der voorvleugels breeder, vooral bij het eene 
stuk, waar zij zich tot 1 mm. van den voorrand uitstrekt en 
scherp begrensd is; de voorrand is bij beiden frisch karmozijn- 
rood, de grond achter de schaduw meer blaauwachtig en dus 
purperrood. Specifiek verschil wordt, m. i., door deze leven- 
diger kleuring niet aangeduid. 

Dit genus is na verwant aan Gonodonta Hübn., Guen. en kan 
wel als eene editie in kleiner formaat daarvan worden beschouwd. 
De palpen zijn breeder, minder gebogen. 


Maros. 


Genus HYBLAEA Fabr.; Guen. 


56. Puera Cram. II, pl. 103 D, E. — Guen. Noct. II, p. 390. 


Een man. 

Bij de beide soorten van dit genus, die ik voor mij heb, doch 
waarvan ik alleen mannen ken, zijn de achterpooten korter, 
ongespoord, met zeer dik behaarde scheenen; de beharing reikt 
als eene dikke stompe punt nog tot aan het tweede tarsenlid. 
Oogen naakt, onbewimperd. Pooten ongedoornd. Voorvleugels 
met 12 ongesteelde aderen, zonder aanhangeel. De Europesche 
Noetuinen leveren ons geen voorbeeld op van zulk eene wan- 
verhouding tusschen kop en thorax als bij Myblaea plaats vindt; 


de eerste is al bijzonder klein. 


57. Tortricoides Guen. Noet. II, p. 391. 


Vier mannen, waarvan een bijna geheel gaaf en frisch. 

Palpen zwart, onderaan geel. Kop zwart. Halskraag en 
thoraxrug met de dikke pluim op het schildje licht, bijna 
oranjebruin, in het midden zwartbruin. De kleinere wortel- 
helft der voorvleugels donkerbruin, als een in het midden tegen 
den achterrand spits driekant veld; daarachter, op den binnen- 
rand, eene smal driekante bruingrijze streep, die halfweg den 
vleugel, tot aan de spits van den bruinen driehoek komt. Deze 
is door eene smalle paarsgrijze voorrandsstreep gescheiden van 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 75 


het puntvierde, dat eerst donkerbruin en dan donker blaauwgrijs 
is. De laatste kleur wordt door eene schuine zwarte dwarslijn 
gedeeld, die uitloopt op eene horizontale zwarte streep, welke 
het puntvierde van het olijf kleurige staarthoekvierde scheidt. 
Franje als de aangrenzende vleugel, onder de punt smal en 
scherp heldergeel. 

Achtervleugels zeer donkerbruin; de franje en een afgebroken 
middenband donker goudgeel. 

Onderzijde zeer donkerbruin. Twee voorrandsvlekken en de 
binnenrand der voorvleugels; drie voorrandsvlekken, een on- 
volkomen middenband en de franje der achtervleugels , de borst, 
de wortelhelft der voorpooten, vlekken op de dijen der midden- 
en achterscheenen en de achterlijfsringen donker goudgeel. 

Verschilt van Puera door den zeer sterk gebogen vcorrand 
en de kort uitstekende punt der voorvleugels. Ook zijn de borst 
en pooten minder behaard. Voor eene generieke afscheiding 
zie ik geene reden. 

Bonthain, niet zeldzaam en in rust volkomen op cene wants 


gelijkende (Piepers). 


Genus COSMOPHILA Boisd. ; Guen. 


58. Auragoides Guen. Noct. IL, p. 397. — Snellen, Tijds. v. Ent. XV, 
pi 60 pl. 3.) 1.- 6. 

Een wijfje, overeenkomende met mijn Afrikaansch mannetje. 

De afbeelding in het Tijdschrift is veel te donker van kleur. 


Genus ANOMIS Hbn.; Guen. 


59. Fulvida Guen. Noct. II, p. 397. 

Een gaaf paar. 

Oogen naakt, onbewimperd. Pooten gewoon gevormd en ge- 
spoord, glad behaard. Thorax en achterlijf zonder pluimpje. 
Voorvleugels met aanhangeel. Ader 5 der achtervleugels uit 
een derde der dwarsader. Het wijfje is grooter en donkerder 
dan de man, op de voorvleugels donkergrauw bestoven, de 
dwarslijnen, niervlek en franje donkergrijs; de achtervleugels 
bruinachtig grijs. Het Javaansche wijfje en de man van Celebes 
komen daarentegen met Guenée’s beschrijving goed overeen. 

Maros. 


76 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


60. Albipuneta Snell. nov. sp. Pl. 6, f. 4 en 4a. 


Twee goede wijfjes van 42 mm. vlugt. 

Gcheel gebouwd als Fulvida foem. Palpen en sprieten bleek- 
geel, roodachtig bestoven. Kop, thorax en voorvleugels licht 
bruingrijs (stofgrijs); de dwarslijnen fijn, grijsbruin, de eerste 
gegolfd, de bovenhelft der tweede als bij Fulvida, doch het 
gedeelte onder de middencel dat daar regt is, is hier gegolfd. 
Op de plaats der ronde vlek eene fijne witte stip, op die der 
niervlek twee grijsbruine. Voor de grijsbruine franje is de 
achterrand een weinig donker bestoven. Achtervleugels bij het 
eene exemplaar vuil geelwit, in het midden roadgrijs bestoven, 
bij het andere licht roodachtig bruingrijs. Onderzijde vuil geel- 
wit met donkere booglijn, de voorvleugels roodachtig bruingrijs 
bestoven. 


Makassar. 


61. Subtilis Mus. Lugd. Bat. Pl. 6, f. 5, 5a, en 5b. 


Een gaaf en frisch wijfje van 36 mm. vlugt. 

Op het Leidsch Museum bevindt zich een exemplaar, dat als 
Darabita subtilis Walker is gedetermineerd. Ik vind diens be- 
schrijving niet bijzonder passend (het zou ook wel een wonder 
zijn indien dit het geval ware!) en daar buitendien de ge- 
schriften van dezen man geene autoriteit bezitten, acht ik het 
noodig cene afbeelding en korte beschrijving te geven, den 
vlinder voorloopig ouder Anomis huisvestende, waarmede de 
vorm van lijf en vleugels en de nervuur overeenstemmen. Ader 
5 der achtervleugels ontspringt iets nader bij 3 en 4 en de kop 
is kleiner. 

De palpen zijn niet langer dan de kop. Het eindlid, dat bij 
de beide voorgaande soorten ruim half zoo lang is als lid 2, 
is hier zeer kort, knopvormig, donkerbruin. De palpen zijn aan 
de voorzijde, naar boven versmallend, wit, overigens fraai bleek 
roodgrijs als kop, sprieten, thorax en voorvleugels. Aan den 
voorrand der laatsten en op den halskraag ziet men een licht 
olijfbruin tintje. De teekening bestaat uit twee ongegolfde 
dwarslijnen; de eerste schuin, bijna ongebogen, van een vierde 
des voorrands naar de helft van den binnenrand en licht olijf- 
bruin; de tweede loopt van twee derden des voorrands naar 
den staarthoek, is flaauw wortelwaarts gebogen, dubbel, 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 77 


eerst licht olijfbruin en dan iets bleeker dan de grond. Franje 
olijfbruin. Achtervleugels wit, tegen de punt bleekrood. Achter- 
lijf onzuiver wit met eene bleekroode langsstreep over den rug. 
Onderzijde ongeteekend, ongeveer als boven gekleurd, de 
achtervleugels aan de punt sterker rood, fijn zwart bestoven. 
Borst wit; buik en pooten bleek roodgrijs. 1) 
Makassar. 


Genus GONITIS Guen. 


62. Editrix Guen. Noct. II, p. 404, pl. 11, fig. 5. 

Een wijfje. 

Ik twijfel niet aan de juistheid mijner determinatie, zoodat, 
wanneer de beide voorwerpen die Guenée beschrijft inderdaad 
uit tropisch Amerika zijn, deze soort tusschen de keerkringen 
wijd verbreid is. In 1878 zond Mr. Piepers een exemplaar 
van Java. 


Lokka. 


Genus AMPHIPYRA Ochs. en Treits; Led. 


63. Agrotoides Snell. nov. sp. PI. 6, f. 6 en 6a. 

Een aan den linker voorvleugel beschadigd, overigens gaaf 
en frisch mannetje van 52 mm. vlugt. 

Stemt in alles met de kenmerken van Lederer’s genus Am- 
phipyra overeen; de achtervleugels komen mij echter voor in 
verhouding smaller te zijn dan bij Tragopoginis, Livida en 
Pyramidea. Palpen grijswit, lid 1 en 2 tegen den kop aan 
zwart gekleurd. Kop, thorax en voorvleugels licht stofgrijs, 
de laatsten met een in het oogloopend zwart vlekje op de plaats 


1) Sedert heb ik ook den man leeren kennen door een exemplaar, dat de heer 
Piepers van Java overzond. Hij is kleiner (vlugt 30 mm.), slanker en donkerder dan het 
wijfje; de voorvleugels zijn roodachtig paarsgrijs en de dwarslijnen fijn zwart, de 
tweede dubbel. De palpen zijn iets korter, de draadvormige sprieten kort bewinperd. 
In nervuur of vleugelvorm zie ik geen verschil, maar wel in de achterpooten. Deze 
zijn korter dan bij het wijfje, vooral de tarsen, die slechts twee derden der lengte 
van de vrouwelijke hebben. De scheen is daarentegen dikker, met eenige korte 
doorntjes bezet, sluit eene pluim van blonde haren in en heeft slechts één paar 
sporen (Fig. 50). Achterlijf mede slanker en iets langer, met eene korte, stompe, 
blonde staartpluim; het is paarsgrijs, op de onderzijde roodgrijs. Achtervleugels als 
bij het wijfje. 


78 LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


der halve dwarslijn. De eerste dwarslijn tamelijk ver van den 
wortel, uit twee kleine en twee groote fijne, zwartgrijze boog- 
jes bestaande; wortelwaarts staan twee zwarte stippen. Ronde 
vlek door cen zwart stipje aangeduid, niervlek door een halve- 
maanvormig geelwit vlekje tusschen twee fijne geelwitte stippen 
op een bruinachtig gewolkt plekje. Voor haar loopt de vrij 
dikke, grijsbruine, op den wortel van ader 3 gebroken scha- 
duwlijn. Tweede dwarslijn steil, weinig gebogen, zeer fijn, 
zwartgrijs; digt achter haar eerst fijne zwarte stippen op de 
aderen en dan eene fijne lichtgrijze lijn. Golflijn grijsbruin, 
vrij duidelijk. Franjelijn fijn zwart, op de aderen genoegzaam 
afgebroken. Franje geelachtig. Achtervleugels met franje be- 
rookt wit met paarsen weerschijn; het aderbeloop en de franje- 
lijn scherp grijsbruin. Achterlijf grijs. 

Op de onderzijde zijn de voorvleugels en de voorrand der 
overigens witte achtervleugels bijna witgrijs; op alle vleugels 
een voorrandsvlekje en een halvemaanvormig middenvlekje 
zwartgrijs. Franjelijn met zwarte stippen. 

Balangnipa. 


Genus HERMINODES Guen. 


64. Bimaculata Snell. nov. sp. Pl. 6, f. 7 en 7a. 

Drie mannen en een wijfje van 29—31 mm. vlugt. 

Sprieten van den man fijn gekarteld, ieder lid met 2 korte, 
stijve haren, daaronder fijn bewimperd; die van het wijfje 
draadvormig. 

Palpenlid 2 naar buiten bruinzwart, naar binnen, even als 
het korte, doch duidelijk spitse eindlid, geelwit. Sprieten, 
kop, de met schubben bekleede thorax en de voorvleugels met 
franje roodachtig bruingrijs, de laatsten dun grijsbruin be- 
sprenkeld, met sporen van donkere dwarslijnen, fijne zwarte 
midden- en randpunten en drie flaauwe zwartgrijze wolkjes 
langs den achterrand; de man buitendien met twee onregelma- 
tige koolzwarte vlekken vóór de zwartgrijze wolkjes, namelijk 


eene bijna driekante van ader 1—3 en eene kleinere, meer 
vierkante, in cel 5. 


Achtervleugels, bovenzijde van het achterlijf (zonder pluimp- 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES, 79 


jes) en ongeteekende onderzijde bij den man bruinzwart, bij 
het wijfje donkergrijs; bij beiden de borst, buik en cel 1 van de 
onderzijde der voorvleugels onzuiver wit. Pooten binnenwaarts 
vuilwit, buitenwaarts bruinzwart. Zij zijn dun, vrij lang, glad 
beschubd, gewoon gevormd en gespoord, ongedoornd. 

Oogen naakt, onbewimperd; aangezigt vlak; bijoogen en 
zuiger aanwezig. Voorvleugels gewoon geaderd, aanhangcel 
aanwezig; ader 5 der achtervleugels even dik als en digt bij 
de ongedeelde 3 en 4, aan den wertel iets gebogen. 

Op de bovenzijde van den voorrand der mannelijke achter- 
vleugels ziet men eene vrij lange pluim van grijze haren. 


Makassar, Takalar. 
Genus PANTIDIA Guen. 


65. Sparsa Guen. Noct. II, p. 437. — Snell. Tijds. v. Ent. XX, p. 29. 

Verscheidene exemplaren. 

Deze soort varieert nog al. Vooreerst in de kleur der voor- 
vleugels, welke grijsgeel, geelgrijs, bruingrijs tot bijna paars- 
grijs is. Eene zwartgrijze eerste dwarslijn en eene schaduw- 
lijn, beiden zeer wolkig en aan den voorrand breeder, zijn bij 
de meeste exemplaren aanwezig. Digt tegen de eerste staat bij 
allen, uitgenomen twee, eene witte stip op de plaats der ronde vlek. 

Slechts twee exemplaren vertoonen een der wigvormige zwarte 
vlekjes achter de bij allen aanwezige fijne lichtgele tweede 
dwarslijn, waarvan Guenée spreekt, en het koolzwarte teekentje 
in cel la ontbreekt bij twee voorwerpen, terwijl het bij de 
anderen varieert van eene enkele of dubbele stip, waaruit ook, 
door ineenvloeijing en vergrooting der eerste stip, eene komma 
kan ontstaan. 

Makassar, Bonthain, Takalar, Saleyer. 


Genus PANDESMA Guen. 


66. Quenavadi Guen. Noel. II, p. 438, pi. 15, f. 3 (mas). 
Een eenigszins beschadigde man. 
De generieke kenmerken zijn bij Guenée vrij goed beschreven. 
Ik voeg er nog bij dat de oogen naakt en onbewimperd zijn, 


thorax noch achterlijf pluimpjes hebben, het aangezigt vlak en 


80 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


de nervuur gewoon is. De achtervleugels hebben eene dikke 
ader 5, die nabij 3 en 4 ontspringt; deze komen uit één punt, 
6 en 7 zijn ongesteeld. 

Takalar. 


Genus POLYDESMA Boisd., Guen. 


67. Umbricola Boisd. Faune de Mad. p. 108, pl. 13, fig. 5. — Guen. 


Noct. II, p. 440. 


Eenige exemplaren. 
De palpen zijn buitengewoon smal; de oogen naakt, onbe- 


wimperd; de bijoogen aanwezig; het aangezigt vlak; de thorax, 
waarop de halskraag en schouderdeksels door hunne grootte in 
het oog loopen, en het achterlijf hebben geene pluimpjes. Pooten 
ongedvornd. Nervuur als Pandesma Quenavadi. 

Het onderscheid tusschen de vijf door Guenée beschreven 
soorten van dit genus en die mij met uitzondering van Umbri- 
cola in natura onbekend zijn, is voor mij naar zijne beschrij- 
vingen volstrekt niet duidelijk. 

Makassar, Maros, Saleyer. 


Genus ALAMIS Guen. 


Dit genus is niet hetzelfde als Pericyma H.S. of liever Led., 
hoewel Dr. Staudinger in de tweede editie van zijnen doorwroch- 
ten Catalogus der Europesche Lepidoptera Alamis Guen. kortaf 
als een synoniem van Pericyma vermeldt. Mogelijk is dit ge- 
schied omdat Guenée Albidentaria Freyer zonder aanmerking 
in zijn genus Alamis opneemt, doch het kan ook zijn omdat 
Dr. Staudinger aan de genera, door den Franschen Lepido- 
pteroloog „gecreëerd, gelijk hij dit zeer naif gewoon is uit 
te drukken, geene waarde hecht. Hoe weinig echter Guenée 
den naam van systematicus waard is, zoo verdient hij toch 
nog wel dat men notitie neemt van zijnen arbeid; met eenen 
Walker mag men hem niet op eene lijn stellen. Vergelijkt 
men dus de beschrijvingen van Alamis Guen. en Pericyma Led. 
dan blijkt daaruit duidelijk, dat beide genera wel zeer na ver- 
want zijn en dat zij tot op zekere hoogte de meeste kenmerken 
in het gemeen bezitten, doeh wanneer men aan de beschrijving 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 81 


der pooten komt, stuit men op verschil. Guenée zegt van 
Alamis: "Pattes courtes, très-velues dans les mâles, assez 
velues dans les femelles en Lederer van Pericyma (Noct. Eur. 
p. 197): «Beine nur mit weniger, spärlicher Behaarung; Schie- 
nen kräftig, die mittleren und hinteren fast etwas verdickt, 
erstere mit Dornborsten besetztr. De bij Pericyma zeer duidelijke 
» Dornborsten nu ontbreken bij Alamis Guen. geheel of zijn 
onzigtbaar door de dikke beharing. Mij dunkt dat het verschil 
in de pooten toereikende is om het bijeenvoegen der beide 
genera althans vooreerst te verbieden en in Pericyma komen 
dus: Albidentaria Freyer, Squalens Led., Grandis Staud. (Ter- 
rigena Christ.), Ligilla Guen. en welligt ook Glaucinans Guen., 
terwijl Alamis behouden blijft voor Guenée’s overige soorten 
Umbrina, Albicineta, Hypophaca, Polioides en voor Meleagris 
Feld. en Rog., de laatste vier behoudens beneficie van inventa- 
ris, want in natura zijn mij alleen bekend Umbrina en nog een 
paar nieuwe soorten. 

De oogen zijn bij Alamis naakt, onbewimperd; de sprieten 
draadvormig, kort bewimperd; het voorhoofd is vlak, met een 
kort kuifje; de halskraag en schouderdeksels groot, doch iets 
minder ontwikkeld dan bij Polydesma. 

Nervuur als bij Pandesma. 


63. Umbrina Guen., Noct. II, p. 4, pl. 7, f. 2 en 2a. 


Drie exemplaren; twee gave en een afgevlogen. 

Guenée’s beschrijving past in het algemeen op de voor- 
werpen welke ik voor deze soort houd en die schijnt te variëe- 
ren (misschien is Albicincta Guen., p. 4, pl. 15, f. 5 ook wel 
eene varieteit). De door den heer Piepers tijdens zijn eerste 
verblijf op Java verzamelde drie stukken (allen wijfjes) zijn 
bruiner dan die van Celebes, welker bovenzijde meer naar het 
leemkleurige trekt met eene bruingrijze bestuiving, welke de 
teekening eenigszins verduistert: later (in 1878) ontving ik 
echter een Javaanschen man, die weder meer met de Cele- 
banen overeenstemt. Guenée spreekt in zijne beschrijving alleen 
van het wijfje, kende dus de andere sexe niet en ook niet 
eene bijzonderheid welke ik daaraan opmerkte en die bestaat 


in eene kleine, naar boven omgeslagen en inwendig onbeschubde 
6 


82 LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


plooi aan den binnenrand der voorvleugels (fig. 2a). Dit ken- 
teeken wordt bij de mannen van Subeinerea en Brunnescens niet 
gevonden. 

Ter vermijding van twijfel omtrent de soort die ik voor Um- 
brina Guen. houd, geef ik hierbij eene afbeelding van een Ce- 
lebaanschen man. 

Umbrina mas onderscheidt zich door de bovenvermelde plooi; 
beide sexen zijn op de bovenzijde grauwachtig Ileemgeei tot 
licht omberbruin of leembruin; de punt en achterrand der 
achtervleugels (op ader 4) vertoonen slechts zeer flaauwe hoe- 
ken; twee witte stippen op de flaauwe niervlek zijn zigtbaar, 
doeh niet scherp; de bovenaan met drie bleekgele stippen ge- 
teekende schaduw tegen de golflijn is grijsbruin, de min of 
meer rijkelijke beschubbing aan hare spits blaauwachtig grijs- 
wit. d 48 mm., g 47—48 mm. 


Twee stuks zijn van Takalar, een van Balangnipa. 


69. Subeinerea Snell. nov. sp. PI. 7, f. 3 en 3a. 


Twee mannen van 42, een wijfje van 37 mm. 

Deze soort onderscheidt zich in beide sexen van de voor- 
gaande en volgende door de duistere, sterk naar het asch- 
grauwe trekkende kleur der bovenzijde; verder is het begin 
der halve en der eerste geheele dwarslijnen aan den voorvleugel- 
voorrand lichter, leemgeel gekleurd, wat bij de andere mede 
het geval niet is, terwijl de man de plooi aan den binnenrand 
der voorvleugels van Umbrina mist en zijne achtervleugels aan 
de punt en op ader 4 even hoekig zijn als bij Brunnescens. 
Dit is vooral bij het eene voorwerp, waar de franje geheel 
onbeschadigd is, duidelijk te zien. Ook het wijfje heeft minder 
afgeronde achtervleugels dan dat mijner Umbrina. 

Palpen (even als bij de anderen) aan het eind van lid 1 bijna 
hoekig gebroken, verder schuin opgerigt; lid 2 is zoo lang 
en half zoo breed als de oogen, 3 bijna zoo lang als 2, dun, 
plat (bij Umbrina weinig meer dan half zoo lang als 2), verder 
zijn zij buitenwaarts donker aardbruin, met fijn grijsgele spits. 
Kop donker aardbruin. Thorax, achterlijf en bovenzijde der 
vleugels bruingrijs, naar het achgrauwe trekkende, vooral bij 
het donkerste, Javaansche mannetje; bij het wijfje trekt de 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 83 


kleur het meest naar het bruine; verder zijn de vleugels eenigs- 
zins donker bestoven. Noetuinen-teekening met uitzondering 
der tapvlek geheel aanwezig, donkergrijs, doch flaauw en nevel- 
achtig. De niervlek is met twee zeer flaauwe geelwitte stippen 
geteekend; de wortelwaarts aard- of roestbruin beschaduwde 
golflijn is bleekgeel (bij het wijfje uiterst flaauw), scherp getand 
en heeft bovenaan slechts zeer enkele der blaauwachtig grijswitte 
schubben, die bij Umbrina en Albicincta (zie Guenée’s afbeelding) 
veel overvloediger zijn. Achterrand der vleugels sterk gegolfd 
met eene geelachtige, donker afgezette franjelijn, waarvoor, op 
ieder adereinde, eene vaalzwarte stip staat. Dit is alles juist 
zoo als bij Umbrina, terwijl bij Brunnescens de vleugelrand 
naauwelijks gegolfd is. Achtervleugels wortelwaarts der even 
sterk als op de voorvleugels getande golflijn met geheel ver- 
vloeide donkere dwarsstrepen. Onderzijde licht aschgrauw met 
donkerder lijnen en banden, de achtervleugels sterker geteekend 
dan boven, de voorvleugels in de middencel (bij beide sexen) 
even als bij Umbrina en Brunnescens, met eene langere beharing. 
Pooten bij den man geheel en sterk wollig behaard, bij het 
wijfje korter en niet op de tarsen, wat ook bij Umbrina foem. 
het geval is. Achterlijf zonder de kammetjes die Guenée bij 
Hypophaea beschrijft. 
Takalar (mas), Saleyer (foem.), Oost-Java (mas). 


70. Brunnescens Snell. nov. sp. PI. 7, f. 4. 


Een gave man van 46 mm. 

Palpen gekleurd en gevormd als bij de twee voorgaanden , 
maar het eindlid iets langer, daar het lid 2 in lengte nog over- 
treft. Voorvleugels, even als bij Umbrina, ruim zoo spits als 
bij Subeinered, daarentegen de achtervleugels even hoekig als 
bij laatstgenoemde. Bovenzijde van lijf en vleugels bruin- 
achtig, in tint naar dor eikenloof zweemende, helderder dan 
bij de anderen, een klein weinig naar het olijfkleurige trek- 
kende en met veel spaarzamer doch zwarter bestuiving. De 
halve en eerste dwarslijnen ontbreken genoegzaam en de ge- 
wone vlekken zijn zeer nevelachtig, paarsbruin, doch de nier- 
vlek is hier met drie helderwitte stippen geteekend. Golflijn 
grijswit, doch slechts door enkele schubben aangeduid, daaren- 


84 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


tegen met eene blaauwachtig paarsbruine beschaduwing, die 
dus eene geheel andere kleur heeft dan bij de twee voorgaande 
soorten. Achterrand naauw merkbaar gegolfd; op de adereinden 
ziet men vaalzwarte, buitenwaarts grijswit afgezette stippen. 
Franje iets bruiner dan de vleugelgrond, wat ook bij de 
anderen het geval is. 

Achtervleugels met door grijswitte schubben afgezette sporen 
eener getande en geslingerde zwarte middenlijn; de golflijn en 
hare beschaduwing als op de voorvleugels. 

Onderzijde vrij helder aschgrauw, overigens bijna gelijk aan 
die der andere soorten, doch eenkleuriger; de booglijn wat 
sterker uitgedrukt. 

Lokka. 


Uit de beschrijving der hier vermelde drie soorten van Alamis 
kan worden opgemaakt, hoe naauwkeurig men ook bij exotische 
Lepidoptera op alles moet letten. Ik geloof zelfs dat vooral 
tusschen de keerkringen, het gewemel van naauwverwante soor- 
ten bij de Heterocera nog veel grooter is dan in de koudere 
gewesten. In het oog loopen moet het derhalve dat beschrij- 
vingen waarbij men, zooals Walker deed en tot mijn leedwe- 
zen ook de overigens zoo ijverige heeren Butler en Moore nog 
steeds doen, exotische Lepidoptera met een paar achteloos 
daarheen geworpen woorden zoekt te karakteriseeren, geene 
waarde hoegenaamd bezitten en dat het buitendien ook niets 
dan nieuwe verwarringen en hoofdbreken voor onze nakome- 
lingen veroorzaakt , wanneer wij namen, door dergelijke als de 
aangehaalde schrijvers gegeven, zonder nieuwe, ophelderende, 
duidelijke beschrijvingen en goede afbeeldingen toepassen en 
vermelden. Ik wenschte wel dat dit steeds in het oog werd 
gehouden en de beide laatstgenoemde heeren liever ter schole 
gingen bij mannen als Westwood en Stainton dan bij hunnen 
rampzaligen voorganger, natuurlijk zender de studie der wer- 
ken van de Duitsche en andere Lepidopterologen te verwaar- 
loozen. De. Amerikanen geven hun in dit opzigt uitmuntende 
voorbeelden 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 85 


Genus PERICYMA H. S., Led. 
(Alamis pars, Guen.) 


71. Ligella Guen., Noct. III, p. 5. 
Een wijfje. Lederer’s beschrijving der generieke kenmerken 
past uitmuntend op deze soort. 
Bonthain. 


Genus CYCLODES Guen. 


72. Omma van der Hoeven, Tijds. v. Nat. Ges. en Phys. 1840, VII 
pP. 281, pl. 45 £ 094, b. — Guen. oct. III; p. 27. 
Een wijfje. 


) 


De oogen zijn naakt, onbewimperd, de scheenen ongedoornd. 
Nervuur der voorvleugels gewoon. Achtervleugels als bij Pan- 


desma, 


Genus COCYTODES Guen. 


73. Coerulea Guen. Noct. III, p. 41. — Coerula pl. 13, f. 10. — 
? Arcle polygrapha Kollar, in von Hügels Kashmir, p. 477. 

Een gaaf en frisch mannetje. 

Granulata Guen. komt mij voor eene varieteit van het wijfje 
met bruinere voor- en bleeker geteekende achtervleugels te zijn. 
Zijne afbeelding van Coerulea stemt niet wel met zijne beschrij- 
ving overeen, daar de voorvleugels alleen langs den voorrand 
en niet geheel lichtbruin zijn. Verder zijn de lange haren aan 
den binnenrand der achtervleugels niet afgebeeld, evenmin als 
het geribde, hoornige, onbeschubde plekje tegen het eind van 
den achterlijfsrug. De afbeelding stelt dus, hoewel Guenée 
beweert van deze soort slechts mannen gezien te hebben, een 
wijfje voor. 

Nervuur als bi Cyclodes Omma foem. 

Het genus is overigens reeds vroeger beschreven door Kollar, 
in von Hiigel’s Aashmir onder den naam van Arcte, die dus 
ouder is, terwijl ik het betwijfel of er wel genoegzaam speci- 
fiek verschil bestaat tusschen Polygrapha Koll. en Coerulea Guen. 
In de beschrijving van eerstgenoemde vind ik ten minste niets 
afwijkends. 

Lokka, 


86 LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


Genus ANOPHIA Guen. 
74. Olivescens Guen. Noct, III, p. 48. 
Een slecht wijfje. 
Makassar. 


Genus STICTOPTERA Guen. 


75. Cucullioides Guen. Noct. III, p. 53. 

Verscheidene exemplaren. 

Deze soort varieert zeer. Ik heb de volgende varieteiten voor mij: 
Voorvleugels helder lichtgrijs (gris de lin» van Guenée); 


fa 
4 2 


een gedeelte van den voorrand, van de vleugelpunt en eene 
streep, die van het midden van den binnenrand begint, den 
staarthoek beslaat en ongeveer tot ader 5 langs den achter- 
rand omhoog komt, lichtbruin (Cucullioides Guen.) = type. 

2°. Evenzoo, maar het grijs nog lichter en het bruin weinig 
meer dan okergeel. 

3°. Vuil bleekbruin, de boven beschreven teekening donkerbruin. 

4°. Okerkleurig geelwit, verder als 5. 

5°. Bruingeel, met eene donkerbruine wolk in het midden der 
wortelhelft, verder als 3. 

6°. Roodbruin, de vleugelpunt en eene bruin en grijs gedeelde 
streep, als bij den type bruinwit. Hiertoe behooren ook de 
op Java door den heer Piepers verzamelde exemplaren. 

7°. Het midden der voorvleugels donkergrijs; wortel en achter- 
rand bruingeel. 

5°. Het midden der voorvleugels licht grijsbruin (als dor loof) ; 
wortel en achterrand zwartgrijs gevlekt. 

9°. Voorvleugels eenkleurig als dor loof, vrij duidelijk geteekend. !) 
Kop en midden van den thorax bij 1, 2, 4 en 8 roestbruin, 
bij 3, 5, 9 donkerbruin, bij 7 bruingeel, bij 6 geelgrijs. 


Onderzijde en achtervleugels bij allen eveneens — zoo als 
Guente die beschrijft. Bij alle exemplaren ziet men — min of 
meer duidelijk — aan de vleugelpunt drie donkerbruine langs- 


streepjes en, vooral aan den staarthoek , eene in alle cellen (in 
1b tweemaal) gegolfde lichtgele golflijn. Staartpluim bleek oker- 


1) Welligt is mijne Stictoptera trunsversa Tijds. XX, p. 30, pl. 3, £.°18 (in 
den tekst wordt bij vergissing f. 16 aangehaald), eene tiende varieteit, die zich door 
eene schuine vuilwitte dwarsstreep onderscheidt, 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 87 


geel. Bij den man dezer soort zijn de oogen grooter dan bij 

het wijfje, waar zij weinig breeder zijn dan het aangezigt, ter- 

wijl dit bij den man slechts half zoo breed is als de oogen. 

Palpenlid 1 en 2 te zamen zoo lang als de kop, viermaal zoo 

breed als lang, 3 langer dan de helft van 2, rolrond, dun. 
Makassar, Maros, Takalar. 


76. Macromma Snell. nov. sp. PI. 6, f. 8 en 8a. 


Drie gave en frissche exemplaren van 42,43 en 44 mm. vlugt. 

Bij beide sexen zijn de oogen grooter dan bij de voorgaande 
soort, bij het wijfje zijn zij een derde breeder dan het aange- 
zigt, bij den man twee en een half maal; daarentegen zijn de 
palpen korter en dunner en de thorax dikker. Het dier heeft, 
daar de vleugels even groot zijn als bij Cueullioides, hierdoor 
een plomper voorkomen. 

Ook van deze soort verschillen de voorwerpen sterk. Bij een 
man zijn de palpen wit gevlekt, kop, halskraag en het midden 
van den rug geelbruin, de schouderdeksels en de voorvleugels 
chocolaadbruin. Deze zijn langs den voorrand, om de fijn 
zwart gerande niervlek, langs den geheelen achterrand en op 
de franje met vele geelwitte stippen geteekend. 

Bij den tweeden man zijn palpen, kop, halskraag en het 
midden van den rug geelbruin, de sehouderdeksels en de wor- 
telhelft der voorvleugels zwartgrijs met onduidelijke lichtbruine 
vlekjes aan den voorrand. De tweede helft is lichtbruin, het 
puntvierde en eene streep langs de tweede dwarslijn zwartgrijs. 
Deze lijn, de omtrek der niervlek en twee streepjes boven den 
staarthoek zwart. 

Voorvleugels van het wijfje grijsgeel, donker bestoven en 
gowolkt ; twee dwarsstrepen over en voorbij de niervlek en de 
vleugelpuut schorsbruin, eene deze snijdende geslingerde streep, 
die eerst voor- en dan voorbij de tweede dwarslijn loopt, is 
zwartgrijs. 

Achtervleugels doorschijnend paarswit, de dwarsader en de 
overige aderen , benevens de achterrand vaalzwart, de franje grijs. 

Achterlijf grijs met okergele spits en een zwart pluimpje op 
den derden ring, de wortel roodachtig (eerste man) zwartgrijs 
(tweede) of grijsgeel (wijfje). 


88 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES, 


Onderzijde der voorvleugels bruingrijs, met eene roodachtig 
witte plek in het midden, de achtervleugels als boven, doch 
aan den voorrand bleek okergeel. Borst en buik geelachtig; 
pooten bruin, lichtgeel gestippeld. 

Takalar. Komt ook op Java voor. 


77. Anisoptera Snell. nov. sp. PI. 6, f. 9 en 9a (foem.) 


Drie mannen en een wijfje van 36 en 37 mm. vlugt. 

Palpen even smal als bij de voorgaande soort en ook slechts 
een vierde langer dan de kop, de oogen daarentegen nog iets 
kleiner dan bij Cucullioides. Thorax zoo dik als bij Macromma, 
het achterlijf ook, maar korter, stomper , geheel zwartgrijs (mas) 
of donkergrijs (foem.). Voorvleugels aan den wortel nog niet 
half zoo breed als aan den achterrand, die zoo lang is als bij 
Cucullioides en Macromma, doch schuiner. 

Palpen, kop, thorax en voorvleugels zijn bij de drie mannen 
zeer donker schorsbruin, ten deele zwartgrijs verduisterd en 
slechts met sporen van tegen den binnenrand zeer schuine, 
fijne, donkerbruine dwarslijnen. Op de plaats der niervlek 
staat eene geelwitte, onduidelijke stip. Golfliin bruingeel, on- 
duidelijk behalve onderaan, waar zij van ader 2 tot 10, boven 
welke zij eindigt, bijna wit is. Van ader 3 tot 1b is zij geheel 
ongebogen. 

Bij het wijfje zijn de voorvleugels bruingeel; een plekje aan 
de vleugelpunt, cene langsstreep van het midden der vleugel- 
wortels naar het einde van ader 6 en eene onderaan sterkere 
beschaduwing langs de wortelzijde der grijswitte golflijn zijn 
roetzwart. Buitendien is de voorrand grijs bestoven en men 
ziet sporen der dwarslijnen en niervlek. 

Achtervleugels bij den man zeer donker grijsbruin; in het 
midden zijn de cellen doorschijnend paarswit. Bij het wijfje 
zijn de vleugels paarswit met grijsbruinen achterrand en ader- 
beloop. 

Het achterlijf heeft op de eerste ringen kleine roetzwarte 
pluimpjes. Onderzijde der vleugels, borst, buik en pooten zeer 
donker (mas) of lichter (foem.) grijsbruin, de paarswitte plek 
der achtervleugels kleiner dan op de bovenzijde. Pooten naau- 


welijks licht gestippeld. 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 89 


Pooten, oogen en nervuur zijn bij de drie hier vermelde soor- 
ten, zoo als ik dit bij Transversa beschreef. 


Makassar, Takalar. 
Genus ARIOLA Walker. 


78. Bryophilina Feld. en Rog. Nov. II, 2, pl. 120, f. 10. 

Twee wijfjes. 

De oogen zijn naakt, onbewimperd, de palpen, pooten en 
nervuur als bij Stietoptera. Voorhoofd met een spits kuifje, 
doch overigens vlak. 

Daar de voorwerpen niet gaaf zijn en ik den man niet ken, 
kan ik van het genus niet veel zeggen. Bryophilina is aan het 


voorgaande genus verwant, 


79. Corticea Snell. nov. sp. Pl. 6, f. 10 en 10a. 

Eenige exemplaren van beide sexen. 18—20 mm. vlugt. 

Dit weinig in het oogloopende diertje huisvest ik voorloopig 
bij de voorgaande soort in Walker’s genus Ariola, dat even als 
andere genera van dezen schrijver, zoo rekbaar mogelijk is. 

De oogen zijn naakt, niet groot, bijna smaller dan het afge- 
ronde aangezigt; bijoogen klein. Zuiger opgerold. Palpen schuin 
opgerigt, bijna ongebogen, langer dan de kop; lid 2 naar 
boven verbreed; 3 kort, stomp, rolrond, bijna in de beschub- 
bing van lid 2 verborgen. Sprieten niet lang, bij beide sexen 
draadvormig, het wortellid breeder dan de schaft. 

Thorax afgerond-vierkant, beschubd. Achterlijf dik, bij de 
mannen weinig slanker, in beide sexen met eene korte staart- 
pluim, overigens weinig gewelfd, op den rug met korte pluimpjes. 

Thorax en voorvleugels iets olijfkleurig bruingeel, het iets 
donkerder wortelveld nog door verscheidene steile, flaauw ge- 
golfde zwartbruine dwarslijntjes verduisterd. De eveneens ge- 
vormde, doch scherpere en zwarte eerste en tweede dwarslijn 
sluiten bet middenveld in, waarin men eene flaauwe donkere 
schaduwlijn, de zeer fijne bruine zwarte omtrekken der ronde 
en niervlek en aan den voorrand eenige fijne bruine schrapjes 
ziet. De tweede dwarslijn is in het midden bijna zonder de 
gewone bogt; vóór haar loopt nog eene donkerbruine streep, 
die bij sommige exemplaren vrij scherp is; tusschen deze en de 


£0 LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


tweede dwarslijn is de grond dikwijls bleek paarsbruin. Franje- 
veld een weinig lichter dan het wortelveld, met vlekkige zwarte 
sporen der golflijn en zwarte streepjes voor de donkergrijze franje. 

Achtervleugels bruingrijs, een veegje bij den staarthoek en 
de donker gevlekte franje lichtgrijs. Achterlijf mede lichtgrijs; 
de pluimpjes zwart; eene beschubbing op den rug (tot twee 
derden) zwartgrijs. 

Onderzijde der voorvleugels in cel 1a en 10 vuilwit, daar- 
boven tot twee derden donkergrijs, dan, even als de geheele 
achtervleugels, lichtgrijs met donkere booglijnen. Nervuur der 
voorvleugels gewoon, met aanhangeel; in de achtervleugels 
ader 5 even dik als en uit één punt met 3 en 4. 

Borst, buik en pooten geelgrijs; deze dun, glad beschubd, 
ongedoornd, gewoon gevormd en gespoord. 

Maros, Makassar, Bonthain. Komt ook op Java voor. 


Genus CREMNODES Feld. en Rog. 


80. Macrocera Snell. nov. sp. Pl. 7, f. 5 en 5a (mas). 

Twee gave mannen en een slecht wijfje van 33—35 mm. vlugt. 

Eene zekere overeenkomst met Cremnodes Lemur Feld. en Rog. 
Novara Il, 2, pl. 113, fig. 9 (naar de afbeelding) doet mij 
de hieronder beschreven Noctuine voorloopig in hetzelfde genus 
huisvesten. Het genus is echter, meen ik, nog onbeschreven. 

Oogen naakt, onbewimperd, bij den man vrij groot en bijna 
twee malen zoo breed als het aangezigt. Bij het wijfje zijn zij 
iets kleiner, doch toch nog ruim een derde grooter dan b. v. 
bij Amphipyra Tragopoginis en duidelijk breeder dan het vlakke 
aangezigt. Bijoogen kan ik niet onderscheiden; zoo zij aan- 
wezig zijn moeten zij diep verborgen liggen. De kop is overi- 
gens kort en ingetrokken. Zuiger aanwezig. Palpen half zoo 
breed als de oogen, gebogen, zoo lang als de kop; lid 1 en 2 
afgerond, 3 veel smaller, een derde (bij het wijfje ruim) zoo 
lang als lid 2, plat knopvormig. Alle leden zijn kort beschubd 
even als de kop. Sprieten van den man weinig korter dan de 
voorvleugels, dik, draadvormig; van even boven den wortel tot 
ongeveer de helft met korte dunne kamtandjes, overigens zeer 
kort bewimperd. bij het wijfje zijn zij dunner, naakt, doch 
bij mijn exemplaar niet volledig. 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 91 


Thorax dik, gewelfd-vierkant, stomphoekig, beschubd, zonder 
duideliike pluimpjes. Achterlijf twee en een half maal zoo lang 
als de thorax, bij het wijfje dik, bij den man veel slanker en 
zelfs den naam van dun verdienende, overigens kegelvormig, 
bij den man met korte staartpluim, glad beschubd, zonder 
kammetjes op den rug. Vleugels klein, de voorvleugels smal, 
met even langen binnen- en achterrand; de laatste zeer schuin, 
flaauw en gelijkmatig gebogen; de voorrand de helft langer, 
vlak. Achtervleugels kort en breed, kwarteirkelvormig. Alle 
vleugelhoeken afgerond. 

De sprieten zijn grijsbruin, de palpen geteekend met zwarte 
dwarsstrepen; hunne grondkleur even als die van kop, lijf, 
voor- en achtervleugels met de flaauw gegolfde franje, dof, zeer 
donker, paarsachtig grijsbruin. De achtervleugels zijn iets 
grauwer, de voorvleugels in en onder de middencel en aan de 
vleugelpunt (bij den eenen man op laatstgenoemde plaats echter 
zeer weinig) dun lichtgrijs bestoven. Van de eerste en tweede 
dwarslijn ziet men slechts flaauwe sporen in donkerder halve- 
maanvormige streepjes. Ronde en niervlek roestbruin, de eerste 
zeer klein, zwart gekernd; de tweede tusschen twee koolzwarte 
streepjes. Golflijn slechts door onzuiver witte stippen op de 
aderen aangeduid; tusschen haar en de tweede dwarslijn op 
ader 1 

Achtervleugels op het midden van ader 2—4 met drie witte 


5 nog dergelijke. 


stippen; daarachter een kort, gegolfd afgebroken okergeel lijntje. 

Geheele franjelijn met zwartgrijze, bij den eenen man tegen 
den staarthoek ten deele geelwit afgezette stippen. 

Onderzijde donkergrijs met flaauw paarse tint; twee boog- 
lijnen der voorvleugels en drie der achtervleugels nog donker- 
der, bijna zwartgrijs, op de laatsten een dik middenpunt vaal- 
zwart, een veegje in den staarthoek vuilwit. Nervuur der 
voorvleugels gewoon; de aanhangcel aanwezig; in de achter- 
vleugels 6 en 7, en 3 en 4 uit één punt; 5 even dik, zeer 
nabij 3 en 4. 

Pooten vrij kort, gewoon gevormd en gespoord, ongedoornd, 
bruin; alle scheenen en dijen en de borst vrij lang donkergrijs 
behaard. 

Makassar (een paar); Java (Heckmeyer); Sumatra, Atchin 


o) 
bo 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


(Korndörffer). De afbeelding is naar een Javaansch exemplaar 
gemaakt. 


Genus OPHIDERES Boisd. 


81. Fullonica Linn. — Guen. Noct. III, p. 111. — Foem. = Pomona 
Cram.) pl 06 tie, ©; 

Een man. Ook van deze soort heeft de man het door Guenée 
bij Salaminia vermelde haarbosje aan de voorzijde van den 
wortel der voorpooten. 

Bonthain. 


82. Materna Linn. — Guen. Noct. III, p. 113. — Cram. II, pl. 174, 
fig. B (mas); III, pl. 267 E (foem.) 
Een wijfje zonder aanduiding van vangplaats. 


83. Salaminia Cram. II, pl. 174, fig. A. — Guen. Noct. III, p. 115. 

Twee mannen. 

De zuiger is bij deze soort eveneens gevormd als die van 
Fullonica (zie de vertaling van het stuk van J. Künckel, 
Comptes rendus de l’Ac. des Sciences de Paris 1875” in de 
Ann. and Mag. of Nat. Hist. 1875, 4 Ser. XVI, p. 372). 

Over de palpen dezer soort heeft Guenée het noodige gezegd. 


Genus POTAMOPHORA Guen. 


84. Manlia Cram. I, pl. 92, fig. A. — Guen. Noct. III, p. 123. 

Een wijfje. Het is iets kleiner dan mijn Javaansche exem- 
plaar en mist de zwarte, bruin gezoomde stip, die bij dit laatste 
op de helft van ader 3 der voorvleugels staat. 

Takalar. 


Genus AGONISTA Rog. en Feld. 
(Lygniodes Guen.) 


85. Endoleuca Guérin. — Guen. Noct. III, p. 124. 

Een paar. 

De man heeft 73, het wijfje 78 mm. vlugt; beiden zijn dus 
kleiner dan Guenée opgeeft. Ook komt het “wit langs den 
binnenrand der achtervleugels slechts weinig voorbij de helft 
van cel 1. 

De pooten zijn geheel bleek omberbruin, behalve de achter- 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 93 


scheenen die eene okergele kleur hebben. Ik betwijfel voorloopig 
of deze verschillen van specifieken aard zijn. 

Oogen naakt; bijoogen aanwezig; alle scheenen bedoornd. 

Voor de reden der naamsverandering van het genus zie men 
Kogenhofer en Felder. 

Bonthain. 


Genus OXYODES Guen. 


86. Clytia Cram. IV, pl. 399, fig. G. Guen. Noct. III, p. 128. 

Een man, bij wien op de onderzijde de binnenrand der voor- 
vleugels van af de middencel en ader 3, die der achtervleugels 
van af de helft van cel te (behalve juist langs den binnenrand) 
geene bruine bestuiving hebben en dus zuiver okergeel zijn. 
Overigens geheel als de door Guenée beschreven type. 

Oogen naakt; bijoogen aanwezig; alle scheenen ongedoornd. 

Makassar. 


Genus SYPNA Guen. 


87. Martina Feld. en Rog. Nov. II. 2. pl. 114, fig. 6 (Tarvia?) 

Een man. 

Tusschen de aan den wortel eenigszins uiteengebogen aderen 
6 en 7 der voorvleugels en dus in cel 6, aan den wortel, be- 
vindt zich een lang, smal onbeschubd groefje. 

Oogen naakt; bijoogen aanwezig; alle scheenen ongedoornd. 

Tarvia curvilinca Moore Proc. Zool. Soc. of London, 1867, 
p. 69, pl. VI, f. 4 schijnt mij toe generiek alleen door de iets 
scherpere voorvleugelpunt van Sypna te verschillen. Om welke 
reden Rogenhofer en Felder hunne soort niet in Sypna plaatsen 
is mij onbekend en ik kan die niet bedenken. 

Amparang. 


Genus SPEIREDONIA Hbn. 


88. Feducia Stoll, pl. 36, fig. 3, p. 160. — Hübn. Zut. fig. 777, 
778, p. 38. — Guen. Noct. III, p. 171. 

Een man die nog iets lichter van grondkleur is dan Hübner’s 

afbeelding en eene zwarte vlek voor het midden van den ach- 

terrand der achtervleugels heeft. Binnen en langs de onderhelft 


94 LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


der 3-vormige figuur staan op de voorvleugels blaauwwitte 
schubben, maar niet zooveel als bij Hiibner. 

Stoll zegt dat hij deze soort uit Suriname had. Dit berust 
waarschijnlijk op eene dwaling. 

Bonthain. 


89. Obscura Cramer III, pl. 274, fig. B. 

Twee mannen en een wijfje, allen zeer frisch en een paar 
geheel gaaf. 

De vlinder is bij Cramer goed afgebeeld, maar mijne exem- 
plaren zijn niet z00 donker van grondkleur; vooral het wijfje. 

Oogen naakt, bijoogen aanwezig; de vrij dik behaarde schee- 
nen ongedoornd. 

Makassar. 


Genus ARGIVA Hiibn. 


90. Celebensis Hopffer, Stelt. Ent. Zeit. 1874, p. 46. 

Een paar. 

Het wijfje is althans niet altijd „bedeutend kleiner” dan 
Hieroglyphica Drury foem. (Hermonia Cram. 174 E), maar bij 
mijn paartje even groot; de lichte streep is bij het wijfje niet 
sneeuwwit maar bleek okergeel, doch duidelijk gebogen, terwijl 
zij bij Hieroglyphica foem. regt is en veel steiler. Bij den zeer 
gaven man zie ik geen spoor van de karakteristieke spiraal- 
vormige vlek der voorvleugels. Deze soort schijnt dus te variëeren. 

Bonthain (mas); Bantimorong (foem.). 


Genus NYCTIPAO Hübn. 


91. Crepuscularis Linn. — Cram. II, pl. 159, fig. A. — Guen. Noct. 
III, p. 182. — Hopff. Stett. Ent. Zeit. 1874, p. 47. 

Drie exemplaren. 

Hopffer’s aanmerkingen over de Celebaansche exemplaren 
dezer soort zijn slechts ten deele juist, want vooreerst zijn de 
door den heer Piepers op Java gevangen exemplaren genoeg- 
zaam even groot (92 tot 95 mm.) als die van Celebes (90, 92, 
97 mm.), hoewel een Javaansch wijfje van Malang in mijne 
collectie slechts 75 mm. haalt, en dan heeft een Javaansch 
wijfje minstens evenveel wit in den ,Zickzack-band” als de 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 95 


drie Celebanen. Alleen de witte streep aan de buitenzijde van 
het groote oog is bij de Celebanen duidelijk breeder doch niet 
ten volle tweemalen. 


Makassar, Bonthain, Maros. 


92. Ephesperis Hübn. Verz. — Crepuscularis Cram. IT, pl. 160 A. — 
Guen. Noet. III, p. 183. — Leucotaenia Guen. 1. ce. p. 184, 
pl. 20, fig. 1. — Hopffer, Stett. Ent. Zeit. 1874, p. 47. 

Een wijfje van 100 mm., dat dus grooter is dan Cramer’s 
afbeelding en ook meer omberbruin, minder roodbruin van 
grondkleur. Het komt dus meer met de afbeelding van Leu- 
cotaenia Guen. overeen. Niettemin kan ik, daar de teekening 
volkomen met Cram. 160 A overeenstemt, aan geen specifiek 
verschil gelooven. 


93. Nyctaculis Snell. nov. sp. PL 7, f. 1. 

Twee wijfjes van 90 mm. Het eene vrij gaaf. 

Bovenzijde omberbruin, iets lichter dan bij Ephesperis doch 
slechts op de tweede helft der vleugels, en dan nog zeer weinig, 
met eenig bruingeel gemengd. Voor het oog der voorvleugels, 
onder de middenader, ziet men (wee geheel parallele gegolfde 
donkere grauwbruine dwarslijnen. Het oog wordt gevormd 
door een bijna geheel gesloten fijn zwarten kring, die alleen 
bovenaan open en aan den wortel van ader 2 eenigszins inge- 
drukt is, de eerste helft van het binnenste is bruingeel, bruin 
bestoven, onderaan breeder, de tweede helft zwart, onderaan 
smaller en daar met twee fijne blaauwe stippen in cel 3 en 4. 
De beide kleuren zijn niet scherp begrensd. Eenige blaauwe 
schubben vormen ook een fijn lijntje op een gedeelte van den 
zwarten kring onder ader 3. Op dit oog volgt eene geslingerde 
rij roetzwarte vlekken met eene groote driekante aan den voor- 
rand beginnende. Zij zijn nergens scherp begrensd doch franje- 
waarts afgezet door eene gegolfde, in alle cellen duidelijke, on- 
afgebrokene, vervloeijende vuil bruingele streep. Juist in het 
midden tusschen deze streep en den achterrand bevindt zich 
eene stomphoekig gebrokene, geslingerde, bijna onafgebrokene 
roetzwarte lijn, 

De wortelhelft der achtervleugels vertoont eene slechts éénmaal 
gegolfde grauwbruine lijn; dan komt eene weinig donkerder streep 


96 LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


die tweemaal uitspringt, afgerond in cel 6, met een’ tand 
in cel 3. Het overige als op de voorvleugels. Franje als de 
vleugels. 

Onderzijde bruingrauw met eene hoekige boogrij witte vlek- 
ken, die wortelwaarts door zwarte zijn afgezet. Voor den ach- 
terrand gebogen witte streepjes in alle cellen. Deze teekeningen 
zijn allen vervloeijend, nergens scherp begrensd zoo als de witte 
teekeningen van Crepuscularis en Ephesperis. 


Bonthain, Saleyer. 


Genus SPIRAMA Guen. 


94. Retorta Linn. — Cram. III, 274 A (foem. te bruin); II, 116 D 
(mas, tegen den achterrand te rood). — Guen. Noct. III, p. 196. 
— Suffumosa Guen. 1. c. p. 195. 
Vele exemplaren. 
Daar ik van Suffumosa alleen mannen, van Retorta Cram. 
274 A, Guenée, IL. c. alleen wijfjes heb, geloof ik dat Cramer 
gelijk heeft door beiden als de sexen van ééne soort te vereenigen. 


Overal. Schijnt gemeen. 


Genus HYPOPYRA Guen. 


95. ? Vespertilio Fabr. — Guen. Noct. III, p. 199. 

Een wijfje. 

Het exemplaar is niet volkomen gaaf en Guenée’s beschrijving 
past ook niet geheel, zoodat ik in mijne determinatie niet zeker ga. 

De scheenen zijn ongedoornd; de oogen naakt. 

Volgens eene aanteekening van den heer Piepers heeft deze 
vlinder zittende bijzonder veel overeenkomst met een paar dorre 
bladeren. 

Alloe. 


Genus HAMODES Guen. 


96. Hebraica Snell. nov. sp. PI. 7, f. 6 en 6a. 
Een man van 61 mm. De sprieten ontbreken op een stompje 
na; overigens is het voorwerp gaaf. 
Naar Guenée’s beschrijving der palpen geloof ik dat deze 
soort in het genus Hamodes behoort; ook de vleugelvorm stemt 
met dien der andere soorten overeen. Daarentegen zijn de 


PI. 4. 


Lepidoptera van Celebes. 


PLS: 


© 


A.J.W.fec. et sculps 


Lepidoptera van Celebes. 


Di ‘ DI y ie 


PI: 


i 10. 


Lepidoptera van Celebes. 


ba 5 ge 


Du ie 


na DLE 


1) 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES, 97 


pooten meer behaard, en wat de kleur aangaat onderscheidt 
deze vlinder zich, even als Creberrima Snell. !), van de beide 
soorten van Guenée door de bruinachtig leemgele bovenzijde. 

De palpen zijn inderdaad zeer vreemd gevormd, lepelvormig, 
binnenwaarts hol, buitenwaarts bol, dik, kussenachtig beschubd 
met vrij groot wortellid, driemaal zoo lang, afgerond-driekant 
middenlid en uiterst klein eindlid. Zij zijn in het geheel ruim 
tweemalen zoo lang als de kop, dik behaard, de binnenzijde 
en het eerste derde der buitenzijde van lid 2 grijsgeel, verder 
is lid 2 donkerbruin, lid 1 zwartbruin. Digt tegen den kop 
staat op het laatste nog een spits bruin haarbosje (zie fig. 6 a). 
Sprieten, naar het overbijfsel te oordeelen, draadvormig, kort 
behaard, grijsgeel. Schouderdeksels vrij lang, met schubben 
bekleed, even als de rug en de thorax bruinachtig leemgeel als 
de grond der voorvleugels. Over deze loopen twee breede, 
steile, donker grauwbruine dwarsstrepen , die binnenwaarts ver- 
vloeijen, buitenwaarts iets hol zijn en vrij scherp begrensd. 
Achter de tweede loopt eene mede iets holgebogen roestbruine 
lijn en daarachter ziet men bij de vleugelpunt en den staart- 
hoek sporen eener zwartgrijze golflijn. Voor de iets rosser franje 
dikke zwarte stippen. Voor de helft van cel la ziet men een 
dik, koolzwart teeken, bijna als eene Hebreeuwsche Nun. 

Achtervleugels en lijf iets grauwer dan de voorvleugels; op 
de eersten eene wortelwaarts verstoven grauwbruine regte mid- 
denstreep en zulk eene bestuiving bij de punt. 

Onderzijde der vleugels ongeteekend, eenkleurig bruingrijs, 
dik behaard, met zijdeglans. Borst en voordijen donkerbruin, 
het overige der pooten en de buik leemgeel. Dijen, scheenen- 
rug en eerste tarsenlid met leemgele beharing. Pooten met on- 
gedoornde, gewoon gespoorde scheenen. 

Ader 8 der achtervleugels loopt tot de helft parallel met 
doch verwijderd van de middencel en wendt zich dan eerst 
naar den voorrand. Overigens is de nervuur als bij de verwante 
quadrifide Noctuinen. 

Balangnipa. 


Door eene schrijffout staat in het Zijds. voor Ent. XX, p, 33 Crebrerrima. 
7 


98 LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


Genus HULODES Guen. 


97. Caranea Cram. 269 FF. — Guen. Noct. III, p. 208. 
Verscheidene exemplaren. Schijnt gemeen. 
Het wijfje heeft in cel 14 der voorvleugels eene zwarte vlek, 
die bij mijne Javaansche wijfjes ontbreekt. Scheenen ongedoornd. 
In de nervuur is niets afwijkends. 
Takalar, Maros. 


98. ? Palumba Guen. Noct. III, p. 211. 
Een wijfje. 
Mijne determinatie is niet geheel zeker, daar ik den man, 
dien Guenée alleen beschrijft, niet ken. 
Bonthain. 


Genus LAGOPTERA Guen. 


99. Magica Hübn. Zutr. fig. 535, 536. -— Guen. Noct. III, p. 225. 
Een wijfje, tot Guenée’s type behoorende. Het door den 


heer Piepers op Java gevangen wijfje behoort tot de varieteit B. 
Makassar. 


Genus PSEUDOPHIA Lederer. 


100. Pygospila Snell. nov. sp. PI. 8, f. 1. 

Een wijfje van 60 mm. vlugt. 

Hoewel het eenige exemplaar dezer soort niet geheel gaafis, 
komt zij mij voor zeer kenbaar te zijn. 

Deze vlinder is eene echte Pseudophia Led., geheel gebouwd 
als Tirrhaca en daaraan na verwant. Palpen grijsbruin; sprie- 
ten donkerbruin, aan den wortel op den rug bruinwit. Voor- 
hoofdskuifje van onderen donkerbruin, bovenop licht okerbruin, 
beide kleuren door een bruinwit randje gescheiden. Thorax 
okerbruin, de wortel en voorrand der voorvleugels donker oker- 
geel, vervloeijende in het okerbruin van het overige, dat in het 
midden kaneelbruin is gewolkt en met enkele zwarte schubben 
bestrooid. Van de eerste en tweede dwarslijn is niets te zien, 
van de golflijn slechts sporen en enkele lichtgrijze kapjes, waar- 
van de bovenste gevuld is met eene koolzwarte stip. De 
staarthoek is lichtgrijs met een zwart halfmaantje. Ronde vlek 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 99 


eene scherp zwart gerande lichtgrijze stip. Niervlek boon- 
vormig, paarsgrijs, een middenlijntje en de omtrek zwart. 
Achtervleugels en lijf levendig okergeel; eene breede veeg 
voor de bovenhelft van den achterrand der eersten zwartbruin, 
eene groote vlek voor de spits van het laatste bijna zwart. 
Onderzijde der vleugels, borst, buik en dijen okergeel; de 
eersten tegen de punt met eenige bruine schubben bestrooid, 
verder ongeteekend; de scheenen en tarsen bruingrijs. 
Makassar. 


Genus OPHISMA Guen. 


101. Peropaca Hübn. (Geyer) Zutr. fig. 541, 542. — Laetabilis Guen. 
Noct. III, p. 241. 

Twee wijfjes. 

Geyer zegt dat zijn voorwerp van Monte-Video afkomstig 
was. Ik geloof dat dit even onjuist is als dezelfde opgave 
omtrent Crino Sommeri Hübn. Ewot., die door Butler als Tarso- 
lepis remicauda in de Annals and Mag. of Nat. Hist. 1872 op 
nieuw is beschreven en afgebeeld. 1) 

De middenscheenen zijn bij Peropaca bedoornd, doch voor 
zoover ik zien kan, de lang en dik behaarde achterscheenen 
niet. 

„Pop blaauwachtig berijpt, opgehangen aan den staart onder 
een tak van den Bedara (Ziziplius jujuba L.)” (Piepers). 


102. Rectilinea Snell., Tijds. v. Ent. XX, p. 35, pl. 2, fig. 16. 
Een wijfje. 
Makassar. 


1) Over deze fout is Butler in het Ertom Monthly Magazine en de Ann. and 
Mag. of Nat. hist. door Ritsema naar eisch teregtgezet, doch de hieruit ontstane 
strijd nam een te scherp karakter aan en daarom maakte de Redactie van het 
Monthly Mag. er een eind aan alvorens Butler zijn ougelijk erkende. 

Ik kan thans in deze zaak het laatste woord spreken, dat niet gunstig voor den 
heer Butler luidt, want dat Crino Sommeri inderdaad een Javaansch insect is wordt 
bevestigd door eene aanteekening, die wijlen de heer Sommer te Altona, naar wiens 
collectie het dier is afgebeeld, bij de plaat in zijn exemplaar van Hübner's Zrot. 
Schmett. heeft gelegd en waarop het ware vaderland uitdrukkelijk wordt versneld. 
Zulks is mij medegedeeld door den heer G. Semper te Altona, in wiens bezit zich het 
bedoelde boekwerk met de aanteekening thans bevindt 


100 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


Genus ACHAEA Hiibn. 


103. Mercatoria Fabr. — Guen. Noct. III, p. 246. 


Melicerte Cram. 323 E en D. 

Een exemplaar van den type, zoo als Guenée hem beschrijft; 
een tweede met bijna leemgele, sterk geteekende voorvleugels; 
twee anderen bijna ongeteekend, doch gekleurd als bij den type. 

Alle scheenen zijn bij den man dik behaard, de midden- en 
achterscheenen van het wijfje gedoornd. 

Maros. 


104. Melicerta Drury. — Cram. 62 C, D, 323 C.— Guen. Noct. IMI, 


p. 247. — Semper, Verh. Zool.-Bot. Ges. 1867, p. 702, pl. 23, 
fig. 5a en b (rups en pop). 

Drie slechte exemplaren. 

De aan die van onze Pseudophia lunaris herinnerende rups 
leeft volgens Semper op Ricinus communis. 

Bonthain ; Djeneponto. 


105. Ambidens Feld. en Rog. Nov. II. 2, pl. 116, fig. 9 (gen. Meli- 


potes Hiibn., Feld. en Rog.) 

Drie exemplaren (mannen). 

Na verwant aan Cyllaria Cram. 251 C, D en wel met deze in één 
genus te plaatsen, dat zich door stompere, smallere voorvleugels 
en andere palpen (met breeder midden- en dikker eindlid) van 
de beide voorgaande soorten onderscheidt. De scheenen zijn min- 
der dik behaard, die der midden- en achterpooten onbedoornd. 

Nervuur gewoon; oogen naakt: sprieten draadvormig. 

Een exemplaar heeft aan vleugelpunt en binnenrand der 
voorvleugels lichtblaauwe beschubbing, het tweede alleen op 
de laatstgenoemde plaats, het derde nergens. Het eerste is zeer 
donkerbruin, de beide anderen meer houtbruin. 

Anetica Rog. en Feld. 1. c. fig. 10 is misschien eene varieteit 
van Ambidens. 

Maros, Takalar, Makassar. 


Genus NAXIA Guen. 


106. Lageos Guen. Noct. III, p. 256. 


Twee mannen en een wijfje. Lichter gekleurd dan mijn Ja- 
vaansch exemplaar. 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 101 


In het Tijdsch. voor Ent. XX, p. 37 staat, dat deze soort 
en Nazia absentimacula Guen. tot het genus Ophiusa Lederer 
behooren. Dit moet zijn Grammodes Lederer Noct. p. 199. 
Lederer heeft geen genus Ophiusa. 

Bij één in 1878 ontvangen Javaansch wijfje is de paarse 
dwarsstreep, die over het midden der voorvleugels loopt, wor- 
telwaarts duidelijk gegolfd, bij mijne overige exemplaren bijna 
regt afgesneden, slechts met sporen van golvingen. 

Makassar, Bonthain. 


Genus CALESIA Guen. 


107. Simplex Snell. nov. sp. PI. 8, f. 2 en 2a. 

Twee gave wijfjes van 35 en 42 mm. vlugt. 

Onderscheidt zich door geheel ongeteekende voorvleugels en 
geheel grijs achterlijf. 

Palpen vurig oranje. Kop bij het kleine exemplaar vurig 
oranje, bij het afgebeelde groote grijs, slechts met eenige oranje 
schubben op het aangezigt. Halskraag onderaan met een paar 
oranje schubben, overigens als de draadvormige sprieten, de 
thorax, bovenzijde van het achterlijf en van de vleugels een- 
kleurig zeer donkergrijs bij het groote voorwerp, iets lichter 
bij het kleine. Onderzijde iets lichter dan boven, aan de vleu- 
gelwortels een weinig helderder en met enkele grijsgele haren ; 
bij het kleine exemplaar ziet men enkele witgrijze schubben. 
Buik nog iets lichter dan de vleugels, vooral bij het kleine 
voorwerp en daar weinig meer dan geelgrijs. Borst in het 
midden oranje, op zijde meer grijs. Pooten meerendeels afge- 
broken. Bij het groote exemplaar is slechts één voorpoot over 
en aan dezen de buitenzijde der dijen en scheenen oranje, het 
overige donkergrijs. Bij het kleine exemplaar ontbreken de 
voorpooten; de overigen zijn op de buitenzijde der kort en grof 
behaarde scheenen oranje, op de geheele binnenzijde grijsgeel , 
overigens donkergrijs. 

Bantimorong (klein ex.), Bonthain (het groote). 


Genus HYPAETRA Guen. 


108. Falcata Feld. en Rog. Nov. II. 2, pl. 115, fig. 8 (Hulodes ?) 


102 LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


Een zeer gave en frissche man. !) 

De aangehaalde auteurs vragen of deze soort geene Hulodes 
is. Ofschoon de achtertarsen behaard zijn, komt het mij om 
den vorm van sprieten, palpen en pooten beter voor deze soort 
in het genus Hypaetra te plaatsen. 

Makassar. 


Genus ATHYRMA Hübn. 


109. Bubo Hübn. (Geyer) Zutr. fig. 633, 634, pag. 13. — Guen. 
Noct. III, p. 263. 

Een gave en frissche man, doch slechts met een gedeelte 
der sprieten. Het bovenste gedeelte van den wortelband en de 
beide vlekjes aan het midden van den voorrand der voorvleugels 
zijn niet zwart, maar donkerbruin en dan heeft de franje der 
achtervleugels twee witte vlekjes bij de vleugelpunt en is 
aan den staarthoek, onder een vuilwit veegje op den vleugel, 
mede wit. Overigens komt alles met Hübner overeen. Ik zie 
nergens doornen aan de dikbehaarde scheenen. 

Maros. i 


Genus OPHIUSA Ochsenh., Guen. 


110. Simillima Guen. Noct. III, p. 266. 
Ken paar. 
Behoort tot het genus Grammodes Lederer. 
Makassar, Maros. 


111. Joviana Cram. IV, pl. 399 B (non Guenée). — Myops Guen. 
Noct. III, p. 265. 
Drie wijfjes. 


1) De heer Piepers heeft ook een afgevlogen man op Java gevangen en ook nog 
een gave man eener onbeschreven soort, die ix vroeger niet generiek kon determineeren. 

Griseomaculata Snell. nov. sp. 59 mm. vlugt. 

Palpen geheel roetzwart, binnenwaarts bruin, het eindlid korter dan de helft van 
lid 2. Sprieten gebaard, het puntderde met stompe zaagtanden. Kop, thorax en 
voorvleugels iets paarsachtig donkerbruin, de laatsten met enkele lichtgrijze schubben 
en een paar grijswitte stippen op de plaats der eerste dwarslijn, eene roestgele stip 
op die der niervlek, eene gebogene rij grijswitte op de plaats der tweede dwarslijn, 
doch die op ader 2 ophoudt, juist bij eene niervormige lichtgrijze, donkerbruin 
gerande vlek, die op het midden van ader 2 staat. Achtervleugels donker grijsbruin 
met eene boogrij grijswitte stippen van den binnenrand tot ader 5. Onderzijde, 
borst, buik en pooten roetzwart, de tarsen met grijswitte stippen. 


112. 


113. 


114. 


116. 


117. 


118. 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 103 


Cramer’s figuur stelt een exemplaar voor zonder zwarte stip- 
pen achter de tweede dwarslijn (Myops var. Affinis Guen.); zij 
is een weinig somber gekleurd, maar overigens zeer goed en 
past volkomen op mijne exemplaren. — Genus Grammodes Led. 

Maros, Bonthain. 


Guenei Snell. nov. sp. — Joviana Guen. Noct. III, p. 269. 

Een zeer gaaf en frisch wijfje. 

Guenée beschrijft deze soort zeer goed, doch dwaalt met haar 
voor Joviana Cramer te houden. — Genus Grammodes Led. 


Stuposa F. — Guen. Noct. III, p. 271. — Achatina Cram. 273 E. 
Een gaaf paar. 
Genus Grammodes Led. 
Makassar, Balangnipa. 


Analis Guen. Noct. III, p. 271. 

Twee mannen en een wijfje; allen gaaf. 

Genus Grammodes Led. — Is zeer na verwant aan Achatina 
Cram. 288, A, hetgeen Guenée niet opmerkt. Ik zie alleen 
verschil in de grootte en in de tweede dwarslijn, die in cel 3 
nog eenen tand heeft. 


. Fulvotaenia Guen. Noct. III, p. 272. 


Een man. — Genus Grammodes Led. 
De vangplaats is niet nader aangeduid. 


Genus GRAMMODES Guenée. 


Ammonia Cram. III. pl. 250 D. — Guen. Noct. III, p. 278. 
Eenige exemplaren. 
Behoort tot het genus Leucanitis Led. 
Makassar, Maros, Balangnipa, Takalar. 


Mygdon Cram. II, pl. 156, fig. G. — Guen. Noct. III, p. 278. — 
Snell. Tijds. v. Ent. XX, p. 37, n°. 102. 

Een wijfje. 

Bonthain. 


Oculata Snell. nov. spec. PI. 8, f. 6. 
Een vrij gaaf wijfje van 29 mm. vlugt. 


104. LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


Kop, palpen, sprieten en thorax donker grijsbruin, iets glanzig ; 
evenzoo de wortel der overigens bijna zwartbruine voorvleugels. 
Deze met eene ovale koolzwarte vlek in cel 1b boven den bin- 
nenrandshoek en twee witte dwarsstrepen, waarvan de tweede 
op ader 3 scherp gebroken is en de helft dunner wordt. De 
eerste dwarsstreep loopt schuin van een derde des voorrands 
naar drie vijfden van den binnenrand, is ongebogen en overal 
één mm. breed. De tweede begint op twee derden des voorrands, 
is iets smaller, loopt tot even voorbij de helft van ader 3 
parallel met de eerste, verandert, als boven gezegd, dan van rigting 
om parallel met den achterrand te loopen en eindigt, onderaan 
iets gebogen, nabij de eerste, die aan den binnenrand eenige 
roestbruine schubben heeft. De ovale zwarte vlek staat op 
bleekeren, met okergeel gemengden grond en heeft een fijn wit 
bovenrandje. Franje wit, doch onder ader 6 tusschen eene 
grijsbruine deelingslijn en den wortel okergeel. 

Achtervleugels iets lichter en grauwer, met eene steile, iets 
gebogen en onderaan smallere witte dwarsstreep op een derde ; 
franje wit met zwartgrijze vlekken in cel 3—4 en aan de 
punt; onder ader 2 als die der voorvleugels. Achterlijf iets 
bruiner dan de achtervleugels. 

Onderzijde gekleurd als de bovenzijde der achtervleugels, ge- 
teekend als boven, doch minder scherp en de voorvleugels tot 
aan de eerste dwarsstreep, de achtervleugels tot aan de door 
twee donkere lijnen afgezette dwarsstreep witgrijs. 

Borst, buik en gladbeschubde pooten lichtgrijs, de midden- 
scheenen bedoornd. 

Genus Leucanitis Lederer, doch de voorvleugels vrij spits. 

Saleyer. 


119. Bisinuata Snell. nov. sp. PI. 8, f. 3. 


Vijf wijfjes van 29—30 mm. vlugt, waarbij gave. 

Palpen, kop en sprieten bruingrijs. Thorax zeer donker 
koffijbruin, bij een exemplaar duidelijk paarsachtig, in het 
midden lichter. Voorvleugels bruingrijs of paarsgrijs, doch 
voor het grootste gedeelte beslagen door eene zeer donker flu- 
weelachtig koffij- of paarsbruine vlek, die zich tot den binnen- 
rand uitstrekt, den donkerder bruingrijzen vleugelwortel en den 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 105 


voorrand vervloeijend vrijlaat en franjewaarts op ongeveer twee 
derden zeer scherp is begrensd door eene fijne, aan ader 7 be- 
ginnende, even onder ader 6 scherphoekig, in cel 1b afgerond 
uitspringende geelwitte lijn; op een derde van den vleugel wordt 
deze vlek door eene bleekgele, schuine, hare randen niet ge- 
heel bereikende streep van 2—1 mm. breed gedeeld. Achter- 
rand iets donkerder bestoven; vleugelpunt gedeeld door een 
donkerbruin vlekje, dat wortelwaarts vervloeit en franjewaarts 
zeer scherp fijn geel is begrensd. 

Franje als de vleugels, grootendeels zwartgrijs bestoven. 

Achtervleugels donker bruingrijs met een aschgrauw veegje 
in den staarthoek. Franje als de vleugel, in cel 4—5 en aan 
den staarthoek aschgrauw. | 

Onderzijde bruingrijs, iets roodachtig, ongeteekend; de bin- 
nenrandshelft der achtervleugels een weinig lichter, overeenko- 
mende met de kleur van de borst, den buik en de gladbe- 
schubde pooten. Middenscheenen bedoornd. 

Genus Leucanitis Lederer. 

Makassar, Saleyer, Takalar. 


Genus TRIGONODES Guen. 


120. Cephise Cram. III, pl. 227, fig. C. — Guen. Noct. III, p. 282. 


Drie mannen. Het wijfje dezer soort ken ik niet, welligt is 
het Maxima Gn. 
Maros, Takalar. 


121. Maxima Guen. Noct. III, p. 282. 

Vier wijfjes. 

Welligt het wijfje van Cephise. 

Bij de Celebaansche voorwerpen, zoowel van Maxima als van 
Cephise, is niet alleen de achterrand, maar ook de wortel der 
achtervleugels grauw bestoven, de bleek okergele grondkleur 
als een beiderzijds vrij scherp begrensden middenband vrij 
latende, terwijl bij de Javaansche exemplaren de achtervleugels 
tot aan de getande donkere streep voor den achterrand zuiver 
en levendig okergeel zijn. 


106 


122. 


123. 


124. 


125. 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


Hyppasia Cram. III, pl. 250 E. — Guen. Noct. III, p. 283. — 
Deliana Stoll. pl. 36, fig. 4. 
Drie wijfjes. 
Bij deze soort zijn de beide sexen eveneens geteekend. 
Bonthain, Makassar. 


Genus REMIGIA Guen. 
(Zie Snellen, Tijds. v. Ent. XV, p. 62). 


Frugalis Fabr. — Guen. Noct. III, p. 314. — Lycopodia Hbn., 
Zutr. fig. 897, 898. var.? = Alipes Feld. en Rog. Nov. II, 2 
PL, ie 12: 

Eenige exemplaren. 

Bij geen mijner exemplaren is op de onderzijde der voorvleugels 
onder den voorrand zulk eene scherpe lichtere, leemgele streep 
te zien, zoo als op Hübner’s afbeelding; de grond is bij hen 
slechts een weinig geelachtig. 

Takalar, Bonthain. 


Archesia Cram. III, pl. 273 F, G (foem.) — Guen. Noct. III, 
p. 318. — Virbia Cram. III, pl. 273 H. 

Eenige exemplaren, die in kleur tusschen Archesia en Virbia 
het midden houden. 

Saleyer, Maros, Bonthain, Lokka. 


Xylomiges Snell. nov. sp. PI. 8, f. 7. 

Twee gave mannen van 40 mm. vlugt. 

De pooten zijn even sterk behaard als bij Frugalis Fabr. mas 
en dus de achterpooten tot aan het eind der tarsen, terwijl bij 
Archesia mas de achtertarsen geene beharing hebben; de ner- 
vuur, oogen en sprieten zijn eveneens als bij deze beide soorten. 
Daarentegen is het dunne eindlid der palpen even lang als lid 
2 en steekt dus geheel boven den kop uit. Bij de beide genoemde 
soorten is het naauwelijks half zoo lang als lid 2, welk laatste, 
even als bij Ay/omiges, tot boven aan het voorhoofd reikt. Verder 
zijn de vleugels smaller, de voorvleugels stomper, de geheele achter- 
rand sterker gegolfd, de onderzijde zonder de dikke beharing, 
die men bij de mannen der beide genoemde soorten vindt; voorts 
heeft het achterlijf twee kleine bruine pluimpjes op ring 1 en 2. 

Palpen donkerbruin; de geheele binnenzijde en de spits van 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 107 


lid 3 grijsgeel. Sprieten grijsbruin. Kop, thorax en voorvleugels 
met franje donker en licht hoatbruin gemengd, met enkele 
zwarte schubben bestoven. Het aderbeloop, maar vooral ader 
3, 4, 6 en 7, zijn paarsachtig zwartbruin beschubd; cel 3 ook 
bijna geheel. Van de tweede dwarslijn ziet men een gedeelte 
tusschen den voorrand en ader 4; het is drievoudig getand 
en bijna zwart. Overigens vindt men van de gewone teekening 
slechts sporen. Franjelijn fijn bruingeel, in iedere cel met eene 
okergele, zwart afgezette stip. 

Achterlijf donkergrijs; de achtervleugels en onderzijde bruin- 
grijs; de vleugels ongeteekend, tegen den wortel lichter, de 
franje der achtervleugels in cel Ic, 5 en 6 geelwit. 

Celebes (zonder aanduiding van vangplaats), Java. Beide 
exemplaren door den heer Piepers gevangen. 


Genus FELINIA Guen. 


126. Spissa Guen. Noct. III, p. 322. — Spissata Errata p. 400. 

Twee paren. 

De voorwerpen zijn eenigszins afgevlogen, hetgeen mij belet 
eene afbeelding te geven van deze soort, waarvan er nog 
geene bestaat. 

De sprieten zijn bij beide sexen vrij dun, draadvormig; de 
oogen naakt, onbewimperd; de bijoogen aanwezig en de grof 
en vrij lang behaarde vrouwelijke scheenen onbedoornd. Hals- 
kraag bruinachtig, donkerder dan de kop. 

Balangnipa, Makassar. 


Genus ZETHES Ramb., Led. 


127. Sondaicus Snell. Tijds. v. Ent. XX, p. 38, pl. 2, fig. 17. 
Een gaaf wijfje. 
Maros. 


Genus FOCILLA Guen. 
128. Sita Felder en Rog. Novara, II, 2, pl. 120, fig. 40. 
Drie wijfjes. 
Guenée’s generieke kenmerken passen goed. Oogen naakt, 
onbewimperd, bijoogen aanwezig, ook de aanhangcel der voor- 


108 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


vleugels. Nervuur der achtervleugels de gewone der quadrifide 
Noctuinen. Scheenen ongedoornd. 
Makassar. 


Genus LACERA Guen. 


129. Alope Cram. III, pl. 286, fig. E, F (foem.) -- Capella Guen. 


Noct. III, p. 336, pl. 24, fig. 13 (mas). 

Vier wijfjes. 

Guenée’s afbeelding is te bont en ook overigens weinig beter 
dan die van Cramer, welker grondkleur echter vrij juist is, maar 
de buik is bĳ mijne ex. geelachtig en niet lichtpaars. De 
laatste dwaalt wel in de opgave van het vaderland (Suriname). 

In de palpen zie ik niets vreemds. Zij zijn opgerigt; lid 2 
is half zoo breed als de middelmatig groote, naakte oogen en 
komt tot boven aan den kop; het vrij platte eindlid is ruim 
half zoo breed en lang als lid 2. De scheenen zijn grof be- 
haard, ongedoornd; de nervuur als bij Focilla Sita, die iets 
grootere, spitsere palpen en aan den achterrand der achter- 
vleugels alleen op ader 4 een grooteren tand heeft, terwijl 
bij Alope twee tanden meer uitsteken (op ader 4 en 6). 

Takalar, Makassar, Bonthain. 


Genus AMPHIGONIA Guen. 


130. Hepatizans Guen. Noct. III, p. 338, pl. 24, fig. 12 (mas). — 


pl. 8, fig. 40 (kop met palpen). 

Een zeer gaaf en frisch wijfje. Het is iets donkerder van 
tint dan de man, naar de afbeelding te oordeelen. 

Guenée beschrijft de palpen niet. Hoe zij bij den mij in 
natura onbekenden man zijn, weet ik niet, doch bij het wijfje 
hebben zij eene zeer zonderlinge gedaante. Lid 1 en 2 zijn 
schraal half zoo breed als de oogen en liggen, sterk gebogen, 
digt tegen den kop aan. Overigens zijn zij glad beschubd; 
lid 2 heeft bovenaan eenige haartjes, waaruit het horizontale, 
iets gebogene eindlid te voorschijn komt (zie afb.). Overigens 
zijn de oogen naakt, de bijoogen aanwezig, de plat, breed en 
iets grof behaarde scheenen ongedoornd, de nervuur als bij de 
beide voorgaande soorten. 

Makassar, 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 109 


Genus THERMESIA Hiibn. 


131. Rubricans Boisd. (Ophiusa) Faune de Madag. p. 106, pl. 16, 
fig. 1. — Idem var. A Guen. Noct. III, p. 356. 

Varietas: = Rubricans Guen. 1. e. (type). 

Een paar dat tot Guenée’s type behoort, maar waarvan het 
wijfje van de eigenlijke 0. rubricans Boisd. door roodachtig 
okergele bovenzijde verschilt. 

De draadvormige sprieten zijn bij den man bewimperd; de 
smalle gladbeschubde palpen zijn anderhalfmaal zoo lang als de 
kop en hebben een stomp gepunt eindlid. Oogen naakt, onbe- 
wimperd. Bijoogen aanwezig. Voorhoofd met een kort, spits 
kuifje. Pooten lang, dun, glad behaard, gewoon gevormd, 
ongedoornd. Nervuur als bij de voorgaande soorten. Voorrand 
der achtervleugels aan den wortel met eene kleine verbreeding. 

Saleyer, Balangnipa. 


Genus SELENIS Guen. 
Sectio II. 


132. Crinipes Snell. nov, sp. PI. 8, f. 4 en 4a. 

Twee gave en frissche mannen van 32 en 33 mm. vlugt. 

De overeenkomst in teekening met Selenis Suero Cramer doet 
mij deze soort in het genus Seienis plaatsen en wel in de tweede 
afdeeling wegens de dikbehaarde scheenen; de tarsen zijn echter 
glad beschubd. 

Palpen half zoo breed als de naakte oogen, gebogen, glad 
beschubd, lid 2 iets boven den kop uitstekende, 3 kort en stomp 
(fig. da). Zij zijn binnenwaarts en aan de spits bruingrijs, 
overigens roetzwart. Ben klein voorhoofdskuifje is grijsbruin, 
even als de tot twee derden kort gebaarde, verder gekerfde 
sprieten, die drie vierden zoo lang als de voorvleugels zijn. 
Schedel, halskraag en voorhelft van den rug roetzwart, de 
achterhelft paarsgrijs. Het wortelvijfde der voorvleugels is mede 
paarsgrijs, franjewaarts door een schuin, goudgeel lijntje 
begrensd en gaat over in de paarsgrijze voorrandsstreep, die 
tot de helft van den vleugel, bij drie gele stippen reikt en 
dan vervloeit. Onmiddellijk achter het schuine gele lijntje en 
onder de voorrandsstreep is de grond roetzwart, doch deze 


110 


LEPIDOPTERA VAN CELEBRS. 


kleur vervloeit, ongeveer op de helft van den vleugel, in het 
zijdeglanzige, donkere bruingrijs dat het achterrandsgedeelte 
en de franje kleurt. 

Tegen den voorrand ziet men een spoor der golflijn in eenige 
gele, zwart beschaduwde stippen. Franjelijn met zwartgrijze 
streepjes. 

Achterlijf en achtervleugels effen donker bruingrijs, een weinig 
lichter dan de tweede helft der voorvleugels; staartpluim geel- 
achtig; franje iets bleeker dan de vleugel. 

Onderzijde der vleugels en buik eenkleurig zeer donker grijs- 
bruin. 

Voorborst roetzwart behaard, de pooten met hunne lange 
beharing een weinig lichter, de middentarsen okergeel. 

Nervuur der voorvleugels normaal. In de achtervleugels loopt 
ader 8 in den beginne parallel met den voorrand der midden- 
cel; ader 5 is even dik als 3 en 4, doch ontspringt uit een 
vierde der dwarsader en is aan den wortel gebogen. 

Bonthain, Maros. 


Genus CAPNODES Guen. 


133. Macrocera Snell. nov. sp. Pl. 8, f. 8 en 8a. 


Twee gave en frissche mannen van 38 en 40 mm. vlugt. 

De plaatsing in dit genus is in alle opzigten voorloopig en 
geschiedt alleen om de mij ongeraden voorkomende vorming 
van een nieuw geslacht te vermijden. 

Oogen naakt, onbewimperd; bijoogen aanwezig. Sprieten 
20— 21 mm. lang, even lang als de voorrand der voorvleugels, 
tot aan de spits kort gebaard, donker bruingeel, doch de schaft 
op den rug tegen den wortel verdonkerende en koffijbruin, even 
als de halskraag, de kop, het eindlid en de buitenzijde van 
lid 2 der palpen. Dit laatste is aan de binnenzijde donker 
okergeel en de palpen overigens gebogen, glad beschubd; lid 2 
is ovaal, een derde smaller dan de oogen en steekt een weinig 
boven den kop uit; 3 is ruim half zoo lang als 2, mesvormig, 
iets gebogen. 

Thorax en achterlijf glad beschubd, paarsachtig donker bruin - 
grijs als de bovenzijde der voor- en achtervleugels met franje. 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. ili 


Deze vertoonen eene gegolfde bruine eerste dwarslijn, eene 
driekante, bijna roetzwarte vlek op de plaats der niervlek, 
welke bij het kleinere exemplaar bedekt wordt door de zeer 
breede en roetzwarte schaduwstreep, die bij het grootere (afge- 
beelde) slechts flaauw is. Van de tweede getande dwarslijn 
zijn slechts sporen te zien, doch ongeveer 3 mm. van den 
achterrand loopt over voor- en achtervleugels eene geslingerde 
rij donkerbruine, okergeel afgezette stippen, die tegen den 
binnenrand steeds tot eene flaauwe streep ineenvloeijen. Franje- 
lijn met bruine streepjes. Staartpluim geelachtig. 

Onderzijde der voorvleugels donker bruingrijs, ongeteekend , 
langs den voorrand iets geelachtig. Achtervleugels een weinig 
bruiner, met eene flaauw gebogen donkere dwarslijn bij den 
wortel, eene sterker gebogene en buitendien getande middenlijn 
en bleek okergele stippen op de aderen. Borst en buik donker 
geelgrijs. 

Pooten lang, de dijen en de ongedoornde scheenen behaard, 
doch niet dik, buitenwaarts donkerbruin, binnenwaarts bleek 
okergeel ; de sporen lang, bruin, ieder met gele stippen. Tarsen 
binnenwaarts okergeel, buitenwaarts bruin, geel gestippeld. 

Nervuur normaal; ader 5 der achtervleugels even dik als en 
uit één punt met 3 en 4. 

Makassar. 


134. Arabescalis Snell. nov. sp. PI. 8, f. 5 en 5a (mas). 


Een paar; de iets afgevlogen man 35 mm., het gave wijfje 
31 mm. vlugt. 

Sprieten bij den man niet volledig, kort en fijn gebaard; 
die van het wijfje twee derden zoo lang als de voorvleugels, 
draadvormig. Palpen van den man anderhalfmaal zoo lang als 
de kop, half zoo breed als de oogen, gebogen, lid 2 eenigszins 
ovaal, aan de achterzijde met eenige uitstekende haren, 3 ruim 
half zoo lang als 2, dunner, zeer fijn gepunt. Bij het wijfje 
steken zij slechts weinig boven den kop uit, daar lid 3 zeer 
kort en stomp is. 

Oogen naakt, onbewimperd. Bijoogen aanwezig. Palpen, 
kop en halskraag bij den man donkerbruin, bij het wijfje 
bruingeel; lid 2 der palpen buitenwaarts donkerbruin. Grond- 


112 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


kleur van den rug en van de voorvleugels (die bij den man 
vrij spits zijn, terwijl de achterrand in het midden naar buiten 
gebogen is) licht bruingrijs (mas) of donker paarsgrijs (foem.); 
in beide sexen bij den wortel eene hoekige binnenrandsvlek 
die onderaan een’ grooten schubbentand heeft; eene groote 
stip in de middencel fluweelzwart, scherp lichtgeel gezoomd. 
Voor den achterrand komt dan eene zeer hoekig gebroken licht- 
gele lijn, die buitenwaarts vervloeijend breed fluweelzwart is 
beschaduwd. Franjelijn met zwarte streepjes. Franje als de 
vleugel. Achterlijf en achtervleugels donkergrijs, bij den man 
een weinig bleeker; evenzoo de ongeteekende onderzijde, de 
buik en de pooten; deze zijn lang, gewoon gespoord; de 
scheenen vrij dik, ongedoornd, behaard; de tarsen fijn. 

Nervuur gewoon; ader 5 der achtervleugels even dik als de 
anderen, digt bij 3 en 4 doch niet geheel uit één punt met 
deze en aan den wortel iets gebogen. 

Even als voor de voorgaande soort is de plaatsing in dit genus 
slechts voorloopig. 

Makassar (mas), Takalar (foem.). 


Genus PANGRAPTA Hbn. 


135. Gilvagalis Snell. nov. sp. PI. 8, f. 9, 9a en 9b. 


Drie exemplaren van 28, 29 en 50 mm., waarbij een gaaf paar. 
Sedert ik de bij Hübner zeer goed afgebeelde, doch door Guenée 
nergens vermelde Pangrapta decoralis uit Noord-Amerika leerde 
kennen, heb ik bevonden dat mijne Platydia selenialis, Tijds. 
v. Ent. XV, p. 64, wegens geheel overeenkomenden vleugel- 
vorm en nervuur beter in het genus Pangrapla past dan in 
Platydia. Met die Selenialis is de tegenwoordige nieuwe soort 
na verwant, beiden onderscheiden zich van Decoralis door 
meerdere grootte en door de doorschijnende middenvlekken der 
vleugels. Deze vlekken zijn bij Gilvagalis grooter, de tweede 
vlek der voorvleugels is aan de buitenzijde bovenaan maar vooral 
onderaan ingesneden, daardoor onderaan tweelobbig, die der 
achtervleugels niet driekant zoo als bij Selenialis, maar niervormig. 
Verder is ook de zich bij de tweede dwarslijn der voorvleugels 
aansluitende booglijn der achtervleugels gegolfd en bijna rond 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 113 


gebogen, terwijl zij bij Selenialis ongegolfd en flaauw gebro- 
ken is. 

Palpen driemaal zoo lang als de kop, bijna sikkelvormig ge- 
bogen, lid 2 aan de binnenzijde onderaan verbreed, 3 in het 
midden dikker; buitenwaarts zijn zij leemkleurig , binnenwaarts 
witgrijs. Sprieten mede witgrijs, bij den man fijn lichtbruin 
gebaard, bij het wijfje iets gekerfd, fijn bewimperd. Boven- 
zijde der vleugels licht bruingrijs en leemgeel gemengd; de 
laatste kleur heeft vóór de gegolfde booglijn de overhand; bij 
de wijfjes is de grond achter de booglijn eenkleurig bruingrijs, 
bij den man in cel 2—4 der achtervleugels vervloeijend oker- 
geel. Eerste dwarslijn gebogen (het sterkst tegen den binnen- 
rand) , donkergrijs. Achter de donkerbruin gerande doorschij- 
nende vlekken loopt eene donkergrijze schaduwlijn. Tweede 
dwarslijn (de booglijn) scherp, zwartgrijs, bij het gaafste wijfje 
echter zeer fijn. Voorvleugelpunt lichtgrijs bestoven; daaronder 
geene sporen der golflijn noch zwarte stippen zoo als bij 
Selenialis. Franjelijn even donker als de tweede dwarslijn; 
franje bruingrijs, in cel 10 en 2 van alle vleugels, op de 
achtervleugels buitendien in cel 6 en 7 en langs den binnen- 
rand wit. 

Achterlijf op de bovenzijde bruingrijs; de buik, borst, pooten 
en onderzijde der vleugels witgrijs, de voorscheenen bruinachtig , 
ook de voorrandshelft der voorvleugels zoo gemengd. terwijl zij, 
even als de achtervieugels , donker bestoven zijn en sporen der 
teekening vertoonen. 

Celebes: Bonthain (twee wijfjes); Java (een man). 


Genus DICHROMIA Guen. 


136. Trigonalis Guen. Dell, et Pyr. p. 19. 

Een paar. 

Ik moet ronduit bekennen dat ik geene enkele geldige reden 
kan vinden waarom men dezen vlinder niet bij Hypena zou 
voegen. 

Makassar, Balangnipa. 


114 LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


Genus HYPENA Treits., Led. 1) 


137. Leucotaenia Snell. nov. sp. 2) 

Twee gave mannen van 44 en 45 mm. vlugt. 

Palpen driemaal zoo lang als de kop, het middenlid half zoo 
breed als de oogen; eindlid half zoo lang als lid 2, spits ovaal. 
Schedelkuif kort. Kop met palpen en de zeer kort bewimperde 
sprieten, alsmede de thorax en voorvleugels roetzwart; de laatsten 
met een bovenaan smalleren , flaauw gebogen , steilen witten dwars- 
band aan het begin der franjehelft en eenige witte stippen voor 
den achterrand. Achterlijf en tweede helft der achtervleugels 
valer doeh zuiverder zwart; de grootere wortelhelft der laatsten 
onder den voorrand der middencel helderwit. Voor de franjelijn 
hier en daar fijne witte stippen. 

De onderzijde is gelijk aan de bovenzijde, doch de onderaan 
breedere witte middenband der voorvleugels bereikt den voor- 
rand niet; al het zwart is valer, gelijk aan dat van den boven- 
kant der achtervleugels en de beide kleuren zijn minder scherp 
gescheiden. 

Borst, buik en pooten zwart. 

Lokka. 


138. Semifuscalis Snell. nov. sp. 

Twee mannen van 56 en 38 mm. vlugt, waarvan de grootste 
geheel gaaf. 

Palpen als bij de voorgaande soort, het middenlid een 
weinig breeder, het eindlid spitser. Schedelkuif lang. Sprieten 
donkerbruin, vrij lang, lichtbruin bewimperd. De grondkleur 
van palpen, kop, thorax en voorvleugels is een zeer donker, 
paarsachtig grijs en de laatsten zijn donker- en lichtbruin 
gemengd ; namelijk in het door twee fijne gele dwarslijnen 
bezoomde middenveld — vooral tusschen de binnemands- en 


1) Behalve de hier vermelde elf soorten van Hypen« heeft de heer Piepers nog 
zeven andere verzameld, die wel allen nieuw zijn doch niet geschikt ter beschrijving. 

2) Van deze en een aantal andere, hierna behandelde nieuwe soorten zijn af beel- 
dingen gereed gemaakt. De Redactie van het Tijdschrift heeft evenwel voor dit 
opstel slechts 5 platen kunnen toestaan. Die afbeeldingen zullen nu, naar ik mij 
vlei, in een volgenden jaargang worden opgenomen. Niettemin kan het zijn nut 
hebben de opsomming der mij bekende Celebaansche Noctuinen en de beschrijving 
der novae species hier te vervolgen. 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 115 


middenader — onder een tegen den binnenrand gebogen geel 
lijntje aan de vleugelpunt en in geringe mate aan den staart- 
hoek. De eerste dwarslijn is gebogen, doch bereikt den bin- 
nenrand niet, de tweede is schuin, bijna ongebogen en wordt 
onderaan mede flaauwer, doch eerst bij ader 1. Twee gele 
middenpunten staan op twee derden der middencel en op de 
dwarsader, vijf zwarte stippen en in cel 10 een onduidelijk 
zwart half maantje vóór den achterrand. Franjelijn met fijne 
zwarte stippen, franje als de vleugel. Wortelhelft der achter- 
vleugels wit; tweede helft met franje en ook het achterlijf 
donker bruingrijs. 

Op de onderzijde zijn de voorvleugels, buik en pooten donker 
bruingrijs; de achtervleugels als boven, doch ook de voorrand 
bruingrijs. 

Lokka. 


159. Sublividalis Snell. nov. sp. 

Een man en vier wijfjes van 20-23 mm. vlugt, waarbij zeer 
gave exemplaren. 

Van deze soort heb ik twee Javaansche en drie Celebaansche 
voorwerpen voor mij, die ik bijeenvoeg omdat bouw en aanleg 
der teekening bij allen eveneens is. Er is echter een verschil, 
doch m. i. geen specifiek, in de kleur der voorvleugels, vooral 
tegen den achterrand. 

Het dier is aan Lividalis verwant, echter iets plomper en 
heeft eveneens gevormde palpen, die donkergrijs zijn, even als 
de kop. Sprieten draadvormig, bij den man kort en fijn be- 
wimperd. Thorax bij de Javanen donkergrijs, bij de anderen 
licht bronskleurig. Voorvleugels donkergrijs, bij de Celebaansche 
voorwerpen meer bruinachtig, vooral langs den achterrand, waar 
de kleur geheel in bruin overgaat, bij de Javanen paarsachtig, 
tegen den achterrand donkerder, bij den man aldaar geheel 
zonder, bij het wijfje slechts met zeer flaauwe inmenging van 
bruin. Bij dit laatste wijfje en bij de Celebanen is de wortelhelft 
van den vleugel onder den voorrand der middencel en tot eene 
zeer scherpe, fijne, schuine donkerbruine, franjewaarts scherp 
wit afgezette dwarslijn, licht olijfkleurig groen met een weinig 
koperglans. Vleugelpunt bij den Javaanschen man digt grijs- 


116 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


wit bestoven, bij twee Celebaansche wijfjes donkergrijs en 
bruingeel, bij alle drie naar onderen zwartgrijs beschaduwd. 
Bij de twee overige wijfjes is de vleugelpunt donkergrijs zonder 
schaduw. 

Middencel met een klein dotje opstaande zwarte schubben 
op de plaats der ronde vlek. Van de eerste dwarslijn ziet men 
sporen in een paar bruine boogjes, van de golflijn in eenige 
zwartgrijze stippen. Franjelijn met zwartgrijze, wortelwaarts 
wit beschubde streepjes. Franje donkergrijs, met twee donkere 
deelingslijnen. Achterlijf en vleugels bruingrijs, de franje der 
laatsten in het midden en aan den staarthoek grijswit. Onder- 
zijde bruingrijs, ook de buitenzijde der pooten, hunne binnen- 
zijde, de borst, buik en vleugelwortels meer witgrijs. 

Celebes : Bonthain, Maros. De nadere vindplaats der Ja- 


vaansche voorwerpen is mij niet bekend. 


140. Antiqualis Hübn. Pyr. fig. 152. — Treits. VII, p. 28. — Guen. 


Delt. et Pyr. p. 38. 


Twee wijfjes. Het cene is vrij gaaf. 

Het middenlid der palpen is zoo breed als de oogen, hun 
eindlid heeft eene spitser punt dan bij Semifuscalis; ook zijn 
zij over het geheel iets langer dan daar. 

Bonthain. 


141. Colabalis Feld. en Rog. Novara II, 2 pl. 120, fig. 29. 


Vijf exemplaren, waarbij twee gave paren. 

Het middenlid der overigens als bij Antiqualis en bij beide 
sexen eveneens gevormde palpen is op de bovenzijde tegen het 
eind eenigszins ruig behaard; de sprieten zijn bij den man 
vrij lang gebaard, bij het wijfje draadvormig. Verder heeft 
de man op de bovenzijde der voorvleugels eene blaasvormige 
verhevenheid op ader 2, eene gele pluim en dikkere grijze be- 
haring op hunne onderzijde en een onbeschubden, glanzig 
donkergrijzen voorrand der schtervleugels. Dit alles is bij het 
bleeker gekleurde, minder bont geteekende wijfje niet aanwezig. 
In de nervuur zie ik niets afwijkends. 


Bonthain (alle exemplaren). 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 117 


142. Rhynchalis Snell. nov. sp. 

Zeven exemplaren, waarbij geheel gave van 19-21 mm. vlugt. 

In bouw en vleugelvorm na verwant aan onze Rostralis, nog 
wat plemper en cok de palpen nog iets langer en breeder dan 
daar. Sprieten van den man tegen het eind stomp gekerfd, 
fijn bewimperd; bij het wijfje zijn zij draadvormig en bijna 
naakt. Schedelkuif lang. 

Palpen, kop, thorax en voorvleugels zijn onzuiver schors- 
bruin, de laatsten aan den wortel, onder den voorrand en op 
eene schuine dwarsstreep achter de dwarsader donkergrijs ge- 
wolkt en met twee zeer onduidelijke bruingele vlekjes in de 
middencel, die wortelwaarts met opstaande schubben zijn gezoomd. 
Op de plaats der tweede dwarslijn ziet men eene rij onduidelijke 
lichtere stippen. Bij één paar loopt van af het eerste schubbendotje 
naar de vleugelpunt eene afgebroken, koolzwarte langsstreep. 

Achterlijf en onderzijde der voorvleugels, buik en pooten 
bruingrijs, de achtervleugels onder en boven iets zuiverder grijs. 


Maros, Makassar. 


145. Semifascialis Snell. nov. sp. 

Twee mannen van 24 mm. vlugt, waarvan een geheel gaaf. 

Palpen niet ten volle driemalen zoo lang als de kop; het 
(even als bij al de voorgaande soorten) ongebogen middenlid 
half zoo breed als de oogen, het eindlid spits. Sprieten draad- 
vormig, fijn bewimperd. Schedelkuif middelmatig. 

Palpen, kop en halskraag zuiver donkergrijs; sprieten bruin- 
achtig; thoraxrug en grondkleur der voorvleugels licht geelgrijs. 
De laatsten zijn langs den geheelen voorrand en onder de 
vleugelpunt (hier in den vorm eener schuine schaduwstreep) 
bruingrijs bestoven en hebben twee steile hoekig gebroken fijne 
gele dwarslijnen. De eerste lijn is op ader 12 en den voorrand 
der middeneel, de tweede op ader 6 en 2 gebroken, even als 
bij Munitalis Mann. 

Onder den binnenrand der middencel en tusschen een geel 
streepje op de dwarsader en de tweede dwarslijn is het mid- 
denveld koolzwart. Boven de plaats van den gewaterden band 
heeft de voorrand vier gele stippen en daaronder ziet men drie 
franjewaarts geel afgezette zwarte. 


118 LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


Achterlijf en vleugels bruingrijs; de geheele franjelijn zwart, 
gegolfd; de franje der achtervleugels als de vleugelgrond, die 
der voorvleugels donkerder. Onderzijde bruingrijs en — op eene 
witte stip in de voorvleugelpunt na — ongeteckend. 

Takalar, Bantimorong. 


144. Argialis Snell. nov. sp. 

Twee paren van 17--19 mm. vlugt. De mannen geheel gaaf. 

Palpen nog een weinig korter dan bij de voorgaande soort, 
even breed doch het eindlid bijna half zoo lang als lid 2, 
donkergrijs met bruingele spits. Lid 2 en de kop (met middel- 
matig lange schedelkuif) zijn mede donkergrijs; de draadvor- 
mige, bij den man kort bewimperde sprieten bruinachtig. Thorax 
donker bruingrijs. Grondkleur der voorvleugels donkergrijs, iets 
paarsachtig. Zij zijn donkerder (bruinachtig met eenig olijfgroen 
gemengd) tot aan eene vrij steile, op ader 7 flaauw gebogene, 
op ader 2 kort gebrokene, fijne koolzwarte, franjewaarts scherp 
en fijn wit afgezette middenlijn, en vertoonen sporen eener bruine 
eerste dwarslijn op een derde. De vleugelpunt wordt gedeeld 
door een onderaan gebogen bruinwit lijntje, dat tegen den ach- 
terrand breed zwartgrijs is beschaduwd en waarbinnen twee 
zwarte streepjes staan. Geheele franjelijn flaauw gegolfd, zwart, 
op de voorvleugels wortelwaarts wit afgezet; franje van deze 
donkergrijs. Achtervlengels met franje bruingrijs, even als het 
lijf en de onderzijde met de pooten. Voorvleugelpunt met eene 
witte stip. 

Naar afbeelding en beschrijving oordeelende, houd ik deze 
soort voor verwant aan Hypena minualis Guen. 

Maros, Makassar. 


145. Inconspicua Snell. nov. sp. 

Twee mannen en een wijfje, allen vrij gaaf, van 28 en 27 mm. 
vlugt. 

Palpen en schedelkuif als bij de voorgaande soort, eer korter; 
sprieten draadvormig, bij de mannen uiterst kort behaard. 
Palpen, kop, sprieten en thorax donker grijsbruin Grondkleur 

‘ der voorvleugels donker paarsachtig grijs. Zij zijn vrij grof 
donker roetkleurig bruin bestoven en met drie zulke, naar den 


achterrand in breedte afnemende, zeer onregelmatige dwarsban- 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 119 


den geteekend. Van deze banden staat de ecrste tusschen de 
twee gewone lichte dwarslijnen en laat alleen om eene donker- 
bruine stip op de plaats der ronde vlek de grondkleur boven 
komen; overigens vult hij het middenveld geheel. Van de 
dwarslijnen is de eerste bruin, in het midden wit, op de mid- 
denader gebroken, verder gebogen. De tweede lijn is geel, loopt 
steil en maakt eene kleine bogt om de met eenige gele schubben 
geteekende dwarsader, en eene langere, maar zeer flaauwe naar 
binnen van ader 3 tot 1. De tweede dwarsband loopt langs de wor- 
telzijde eener uiterst flaauwe gele golflijn, die gevormd is als de 
tweede dwarslijn. De derde loopt van de vleugelpunt tot ader 
3, is op de helft wortelwaarts gebroken en vormt dus met de 
grootere bovenhelft van den tweeden band eene soort van X. 
Deze achterrandsteekening herinnert dus aan die van het Py- 
raliden-genus Scoparia. 

Achtervleugels grijsbruin; franjelijn der voorvleugels met dikke , 
die der achtervleugels met dunne zwarte streepjes. Achterlijf 
donkergrijs. 

Onderzijde met pooten en lijf donker bruingrijs, de achter- 
vleugels iets lichter bestoven en met eene donkere booglijn en 
middenpunt geteckend, de voorvleugels met een of twee witte 
stippen onder de vleugelpunt. Franje overal als de vleugels. 

Voor- en middenscheenen iets breeder behaard dan gewoonlijk. 

Makassar, Lokka, Bantimorong. 


146. Fontinalis Snell. nov. sp. 


Een zeer gave en frissche man van 50 mm. vlugt. 

Na verwant aan Crassalis Fabr., doch zonder bewimpering 
aan de oogranden; overigens palpen, kopbekleeding, sprieten, 
thorax en vleugelvorm geheel als daar. Ook de teekening en 
kleurverdeeling der voorvleugels heeft zeer vele overeenkomst 
met die der genoemde soort, daar deze paarsbruin zijn met eene 
groote, roetzwarte, door twee bruingele lijnen afgezette vlek, 
eene geslingerde rij grijswitte en zwarte stippen op de plaats 
der golflijn en een koolzwart streepje in de vleugelpunt. De 
schuine, gebogene eerste dwarslijn begint echter hier aan den 
voorrand — bij Crassalis in het midden van den vleugelwortel — 


de geslingerde, van ader 5 tot 3 stomp uitspringende tweede 


1 


0 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


lijn staat op drie vijfden — bij Crassalis op twee derden —, de 


golflijn juist halfweegs de tweede lijn en den achterrand — bij 
Crassalis nader bij de tweede lijn — en het zwarte streepje 


is gebroken, wat bij Crassalis niet plaats vindt. 

Achtervleugels en lijf grijsbruin ; franjelijn fijn, donkerbruin. 
Franje der voorvleugels paarsbruin, die der achtervleugels als 
deze, onduidelijk licht gevlekt. 

Onderzijde, lijf en pooten zeer donker bruingrijs, de voorvleu- 
gels met een zwart en wit stipje aan de punt, het begin cener 
donkere booglijn en een donker middenpunt; de iets liehter be- 
stoven achtervleugels hebben eene geheele donkere booglijn en 
middenpunt. 

Naar de beschrijving is ook Rhombalis Guenée verwant, doch 
bij gebrek aan cene afbeelding kan ik mij van dat dier geene 
juiste voorstelling maken. 

Lokka. 


147. Robustalis Snell. nov. sp. 


Vele gave exemplaren van 24—27 mm. vlugt. 

Deze soort is door het forsch gebouwde lijf en de kleine vleugels, 
waarbij nog de vorm der mannelijke palpen komt, tamelijk af- 
wijkend en nog het naast aan Crassalis en Fontinalis verwant. 

Die palpen zijn wel niet gebogen, maar de onder- en boven- 
rand cer beschubbing van lid 2 is afgerond, en daar zij weinig 
meer dan tweemaal zoo lang als de kop zijn en daarbij opge- 
rigt, maken zij een anderen indruk op den beschouwer dan 
die der voorgaande soorten en die van het wijfje, welker lid 2 
horizontaal en aan de onderzijde regt afgesneden is. Daaren- 
tegen is dat lid op de bovenzijde behaard. Het eindlid is bij 
beide sexen driekant, met een spitsje in het midden. Verder 
zijn de draadvormige, kort bewimperde sprieten bij den man 
naar boven duidelijk dikker, bij beide sexen aan den wortel 
vrij dun en aldaar bij den man met een klein haarbosje, zoo 
als bij de Europesche Hesperiden. 

De kop, de lange schedelkuif en de palpen donkergrijs, de 
spits van lid 3 der laatsten geelwit. Sprieten bruin, de rug 
zan de schaft aan den wortel wit gestippeld. Thorax grijsbruin. 
De voorvleugels worden door eene zeer scherpe, regtstandige 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 121 


donkere middenlijn in twee velden verdeeld. Deze lijn is bij al 
de mannen eveneens, heeft op ader 2 en 6 een scherpen tand, 
is zwart en franjewaarts zeer fijn wit afgezet. Slechts bij een 
der wijfjes vertoont zij flaauwe sporen der beide tanden , bij de 
overigen niet, is bij twee exemplaren eenigszins tegen den wortel 
gebogen , overigens donkerbruin en in zeer verschillende mate 
franjewaarts en langs den voorrand vervloeijend, paarswit af- 
gezet; bij twee voorwerpen in het geheel niet. Tot aan die 
lijn vertoonen de voorvleugels eene mengeling van dof roest- 
bruin en van glanzig paarsgrijs en olijfgroen even als sterk be- 
slagen rood koper, en hebben zij aan den wortel en juist voorbij 
eene flaauwe, roestbruine, gegolfde eerste dwarslijn op een 
vierde eene zwarte stip. Het tweede gedeelte van den vleugel 
is grauwer bruin, dof, tegen de middenlijn paarsachtig en 
vertoont bovenaan flaauwe sporen eener golflijn van zwarte en 
witte stippen. Franjelijn met bijna zwarte streepjes, de franje 
iets grauwer dan de vleugel. 

Achterlijf en vleugels, benevens de onderzijde bruingrijs, de 
franje der achtervleugels ten deele vuilwit, hunne onderzijde 
lichtgrijs of geelgrijs bestoven en met een donker middenpunt. 
Voorvleugels met eene witte en zwarte stip bij de punt. Pooten 
braingrijs, borst en buik meer lichtgrijs of geelgrijs. 

In de nervuur is icts afwijkends. 

Van alle lokaliteiten. Schijnt niet zeldzaam. 


Genus HYPENODES Guen. 


148. Jucundalis Snell. nov. sp. 
Een gaaf wijfje van 16 mm. vlugt. 
Volkomen zoo gebouwd als de Europesche Hyp. costaestrigalis 
foem., doch levendiger van kleur en teekening. 


Palpen okergeel: de buitenzijde van lid 2 en eene stip op lid 


7 


> 


3 grüsbruin. Thorax met kop en voorvleugels bruinachtig 
leemgeel; twee dwarslijnen, voorrandsstippen bij de punt en 
eene golflijn helder okergeel. De eerste dwarslijn begint op cen 
derde van den voorrand, is gegolfd, Icopt slechts tot aan ader 
1 en heeft franjewaarts twee zwarte vlekjes. De tweede begint 


op de helft, maakt op ader 7 cen grooten tand tegen de vleu- 


122 LEPIDOPTERA VAN CELEBES, 


gelpunt en verloopt dan bijna ongegolfd in dezelfde rigting als 
de achterrand. Zij is vooral in het midden, breed wortelwaarts 
vervloeijend zwartbruin beschaduwd. Tusschen de golflijn en 
den achterrand is de geheele vleugel zwartgrijs; in cel 3—5 
ook nog een vlekje voor die lijn. Franje zwartbruin, met helder 
okergele streepjes over den wortel. 

Achtervleugels, lijf, pooten en onderzijde lichtgrijs; op laatst- 
genoemde eene booglijn nabij den achterrand en voorrandsstip- 
pen grijswit. 

Lokka. 

Behalve deze zijn nog drie soorten van Hypenodes gevonden , 
allen nieuw doch niet gaaf genoeg om te worden beschreven. 


Genus SCHRANKIA Hiübn. 


149 Calligrapha Snell. nov. sp. 

Een paar; de zeer gave man 134, het wijfje 12 mm. vlugt. 

Oogen, vleugelvorm en nervuur als bij de Europesche Schrankia 
Turfosalis, ook de vorm der palpen, doch hunne lengte twee- 
maal zoo greot. Sprieten dunner, de leden langer, bij den 
man ieder met twee stijve, vrij lange haren, daaronder fijn 
bewimperd. 

Palpen bruingrijs; sprieten, kop, thorax en voorvleugels helder 
lichtgrijs; de laatsten scherp en fijn geteekend; fijne bestuiving, 
twee onder den voorrand scherp gebrokene, ongegolfde dwars- 
lijnen, een dubbel middenpunt op de dwarsader, eene dikke 
streep van den wortel van ader 2 naar het midden van den 
binnenrand, eene wortelwaarts vervlocijende schaduw op de 
plaats der golflijn en de vrij dikke franjelijn zijn grijsbruin. 
Achtervleugels onzuiver wit tot twee derden, vervolgens als de 
voorvleugels en met twee naar boven verdwijnende flaauwe 
donkere dwarslijnen geteekend; vervolgens komt eene in het 
midden wortelwaarts gebogene, grijswitte, donker beschaduwde 
golflijn. Franjelijn als die der voorvleugels. Geheele franje 
lichtgrijs met donkere punt. Onderzijde grijswit, donker be- 
stoven, geteekend als boven, maar flaauwer, doch met vrij 
groote donkere streepjes op de dwarsaders. 

Makassar, Bonthain. 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 123 
Genus RIVULA Guen. 


150. Terrosa Snell. Tijds. v. Ent. XV, p. 66. PI. V, fig. 10 en XVI, 


Twee paren. 

De voorwerpen hebben eene vlugt van 19—20 mm., zijn dus 
niet zoo groot als de Afrikaansche wijfjes en ook minder sterk 
geteekend. Het eene mannetje is zeer donker grijs en zijne 
teckening zeer flaauw; de fijne zwarte lijn achter de tweede 
dwarslijn is franjewaarts flaauw roestbruin afgezet, zender 
zwarte vlekjes. De andere exemplaren zijn leemkleuriger dan 
het gave wijfje dat van Woerden zond, en komen meer met 
het voorwerp van Ilha-do-prineipe overeen. De roestbruine af- 
zetting der bovenvermelde lijn is bij één wijfje vrij duidelijk, 
bij de anderen zeer flaauw. 

Allen behooren echter stellig tot ééne soort. 


Makassar, Maros. 


151. Scapularis Snell, nov. sp. 

Twee paren; de mannen en een wijfje van 17 mm., het 
andere wijfje van 15 mm. vlugt. De wijfjes zijn gaaf en vrij 
frisch, de mannen minder. 

Voorloopig huisvest ik deze soort in het genus Rivula, doch 
de mannen vertoonen velerlei merkwaardigheden in bouw, die 
bij Rivula sericcalis niet worden gevonden en ook niet bij het 
wijf je. 

Oogen naakt, onbewimperd. Bijoogen groot. Zuiger aanwezig. 
Palpen iets langer dan de kop, opgerigt, gebogen; lid 2 naar 
boven verbreed, 3 weinig langer dan een derde van lid 2, dun, 
stomp.  Aangezigt bij den man uitgehold. Sprieten draad- 
vormig, bij den man vrij lang bewimperd en met een’ tand 
aan het groote wortellid, bij het wijfje naakt. Voor den hals- 
kraag staan bij den man nog twee pluimpjes van schubben 
overeind aan de sprietwortels en tusschen beiden een breeder 
dat over den rug is heen gestreken. Schouderdeksels bij den 
man aan het eind met zeer lange haren, die eene smalle pluim 
vormen, anderhalf maal zoo lang als de rug. Palpen op zijde 
met zwarte schubben, overigens als kop, thorax en (bij de 
mannen) als de grondkleur der voorvleugels, roodachtig bleek- 


124 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


geel, bijna bleek ledergeel. Bij de mannen is het achterrands- 
derde der vleugels en bij de wijfjes de geheele bovenzijde der 
vleugels bleek grijsrood. Eerste dwarslijn donker, zeer flaauw, 
(vooral bij de wijfjes): dwarsader der voorvleugels met eene 
dubbele, die der achtervleugels met eene enkele zwarte stip. 
Dan komt, bij eene zwarte vocrrandsstip beginnende, eene 
boogrij witte stippen, die even beneden de helft van den bin- 
nenrand der achtervleugels eindigt. Geene golflijn. Voor de 
gegolfde, fijne donkere franjelijn zwarte, wit afgezette stippen. 
Franje als de aangrenzende vleugel. Onderzijde bleek roodgrijs, 
slechts met flaauwe sporen van donkere dwarslijnen en midden- 
punten. Nervuur geheel normaal, de voorvleugels met aanhang- 
cel; ader 8 der achtervleugels uit den wortel, 5 even dik als 
de anderen, uit een vierde der dwarsader, aan den wortel ge- 
bogen; 5 en 4 kort gesteeld. 

Voorscheenen bij den man iets breeder dan gewoonlijk, van 
boven. uitgehold met een over de uitholling heen gestreken, 
doch deze niet volkomen bedekkend donkergrijs schubbenpluimpje. 
Overigens zijn de pooten gewoon gevormd en gespoord, onge- 
doornd, glad beschubd, geelachtig als buik en borst. 

Achterlijf weinig gewelfd, roodgrijs, bij beide sexen ongeveer 
eveneens. 

Makassar, Bonthain, Takalar. 


Genus SIMPLICIA Led., Guen. !) 


152. Npurialis Snell. nov. sp. 


Twec gave mannen van 17 en 18 mm., twee beschadigde 
wijfjes van 19 en 20 mm. vlugt. 

Het eindlid der sikkelvormige palpen, die twee malen zoo 
lang als de kop zijn, is aan de achterzijde behaard; ook is 
de voorvleugelpunt spitser dan bij Rectalis, doch overigens is 
dit diertje eene echte Simplicia, mede volgens Lederer. 

Sprieten van den man stomp gekerfd, bewimperd; die van 
het wijfje draadvormig, naakt. Hunne kleur is donker bruin- 


grijs even als die van palpen en kop. Thorax en voorvleugels 


1) 


Nomen bis lectum (keld. en Rog. Novara). 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 125 


stofgrijs, tegen den achterrand donkerder, zwartgrijs, even als 
eene dikke schaduwlijn onder eene met de grondkleur gevulde, 
donker gerande niervlek op de dwarsuder en eene flaauwe , ge- 
golfde eerste dwarslijn. ‘Iweede dwarslijn mede donker en ge- 
golfd, doch hoogst onduidelijk. Van de golflijn ziet men slechts 
sporen in eenige flaauwe, geelachtige stippen, die zich weldra 
verliezen in de donkere kleur van het franjeveld. 

Achtervleugels bij het wijfje grijs, bij den man onzuiver wit, 
tegen den achterrand dun grijs bestoven, bij beide sexen tegen 
den binnenrand met sporen eener donkere booglijn en met eene 
flaauwe lichte golflijn tegen den achterrand. Franjelijn zwart ; 
franje als de vleugels. 

Onderzijde als boven gekleurd, doch alle vleugels vrij grof 
en digt donkerder bestoven en met donkere middenpunten en 
booglijn. 

Ader 3 en 4 der achtervleugels kort gesteeld; overigens is de 
nervuur zoo als bij Lederer beschreven wordt. 

Voorscheenen bij den man met een lang grijs pluimpje, dat 
uitgespreid kan worden; verder zijn de pooten gewoon gevormd 
en gespoord, glad beschubd. 

Makassar (3 stuks); Maros (een man). 


Genus NODARIA Guen. 


153. Nodosalis Herr. Sch. Syst. Bearb. IL, p. 385, fig. 605. — Aethiopalis 
Herr. Sch. 1. c. p. 386, fig. 612. — /ispanalis Guen. Dell. 
p. 64. — Milliere Icon. HI, p. 415, pl. 151, f. 11 (mas). 
Drie eenigszins afgevlogen exemplaren, die van een Siciliaansch 
voorwerp in mijne collectie niet verschillen. 
Takalar, Bonthain. 


154. Fracturalis Snell. nov. sp. 

Vier exemplaren van 31--39 mm. vlugt, waarbij een zeer 
gaaf paar. 

Wijkt af door dat de mannelijke sprietschaft geene verdikking 
heeft, doch is overigens in alle opzigten eene Nodaria, zonder 
gelijkenis met Melia calvaria, maar meer naar Zanclognatha 
Lederer overhellende, waarvan haar echter de zeer nabij ader 3 
en 4 geplaatste en even dikke ader 5 der achtervleugels scheidt, 


LEPIDOPTERÀ VAN CELEBES. 


De golflijn is bij deze soort scherp, onafgebroken, okergeel, op 
de voorvleugels onafgebroken, op de achtervleugels zeer scherp- 
hoekig in cel te gebroken, terwijl zij bij Nodosalis en Externalis 
uit flaauwe stippen bestaat. 

Binnenzijde der palpen bleek okergeel, dun grijs bestoven, 
het eindlid aan de achterzijde eenigszins behaard; aangezigt 
grijs, schedel bleek okergeel, bij het gave wijfje grijs bestoven. 
De bij den man kort bewimperde sprieten, de buitenzijde der 
palpen, de thorax en de voorvleugels zijn grijsbruin, ongeveer 
zoo als bij Nodosalis en bij Zanclognatha tarsipennalis, doch 
op de wortelhelft der voorvleugels, juist tot aan de tweede 
dwarslijn, iets glanzig, daarachter dof. Die dwarslijn en ook 
de eerste, zijn flaauw, gewoon gevormd, gegolfd, fijn en donker 
grijsbruin; op de dwarsader staat eene duidelijke donker grijs- 
bruine middenstip. De golflijn bevindt zich halfweegs den ach- 
terrand en de tweede dwarslijn. Achterlijf en achtervleugels 
iets lichter en grijzer behalve in cel 2—4 der laatsten, die even 
donker en bruinachtig zijn als de voorvleugels. Op de dwars- 
ader staat eene donkere stip, die bij het gave wijfje ontbreekt. 
Franjelijn bruingeel, overal met flaauwe donkere stippen; franje 
als de vleugels. 

Onderzijde ongeveer als de bovenzijde der achtervleugels ge- 
kleurd, doeh op de laatsten bij de wijfjes bleeker, naar het 
vuilwitte overgaande. Middenpunten en eene booglijn duidelijk 
en donkerder, de golflijn gevormd als boven, doch donker 
grijsbruin in plaats van geel. 

Borst, buik en pooten zeer donker grijsbruin, de laatsten bij 
de wijfjes glad beschubd, terwijl bij den man de voorscheenen 
zeer dik, de midden- en achterdiien en de middenscheenen 
minder doch altijd nog aanmerkelijk behaard zijn. 

Maros, Makassar, Djeneponto, Bonthain; van iedere lokali- 


teit een exemplaar. Komt ook op Java voor. 


Eene derde Nodaria, waarvan een mannetje is gevangen, is 
nieuw, doch het exemplaar niet gaaf. Het heeft sprieten met 
eene verdikking, maar veel grootere palpen dan Nodosalis , en 
buitendien bestaat de golflijn uit eene iets gebogen, ongegolfde 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 127 


rij donkere stippen, die onderaan franjewaarts door eene flaauwe 
gele lijn zijn afgezet. 


Genus ECHANA Moore. 


155. Plicalis Moore Proc. Zool. Sor. 1867, p. Sb, epl- VIE “how 7. 

Twee mannen en een wijf, waarbij een gaaf paar. 

De omslag aan het midden van den voorvleugelvoorrand, die 
bij het wijfje ontbreekt en op de onderzijde ecne blaas vormt, 
is slechts bij het eene, iets afgevlogen mannetje donkerder dan 
het overige van den vleugel. Hij bevat eene dikke pluim van 
bruingele haren; ook aan den voorrandswortel bevindt zich een 
smallere omslag, die van den grooten door eene kleine insnij- 
ding is gescheiden en mede eenige bruingele haren bevat. 
Wat de nervuur aangaat zoo is bij het meer normale wijfje de 
middencel der voorvleugels fijn gesloten, ader 4 en 5 zijn ge- 
steeld, ook 7—10, en de aanhangeel ontbreekt. Bij den man 
wordt door de omslagen van den voorrand de bovenhelft van 
het aderstelsel gewijzigd. Ader 12 is korter dan bij het wijf, 
ook ader 11; ader 9 en 10 ontbreken, terwijl ader 6-8 on- 
gesteeld, zeer lang en gebogen zijn en de dwarsader wordt 
gemist. In de achtervleugels zijn 3—4 en 6—7 kort gesteeld ; 
5 ontspringt op een derde der dwarsader en is even dik. 

Palpen dun, sikkelvormig; het eindlid bij den man aan de 
achterzijde dun behaard, bij het wijfje niet. Oogen naakt, 
onbewimperd; bijoogen en zuiger aanwezig. Sprieten dun, iets 
gekerfd, bij den man kort bewimperd. Voorhoofd vlak, zonder 
kuif. Pooten dun, lang, gewoon gevormd en gespoord, glad 
beschubd, ongedoornd, zonder pluimpjes. 

Het genus komt in Lederer’s tabel in afdeeling 90, naast 
Simplicia en kon wel met Hydrillodes Guenée vereenigd worden, 
indien ten minste de volgende soort goed benoemd is. 

Lokka (twee mannen); Saleyer (een wijf). Komt ook op Java 
voor. 


Genus HYDRILLODES Guen. 


156. Lentalis Guen. Delt. p. 66, n°. 81. 
Zeven, allen iets afgevlogen exemplaren. 
De beschrijving past op onze exemplaren, wat kleur en tee- 


128 LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


kening aangaat, doch ik merk op dat aan de mannelijke palpen 
de voorzijde van lid 2 eene korte, dikke beharing heeft en het 
eindlid eene zeer dikke, waardoor het bijna driekant van vorm 
wordt. Ook is het achterijf weinig of niet langer dan de 
vleugels. Heeft dus Guente, die niet van dezen bijzonderen 
vorm der palpen spreekt en zegt dat het achterlijf langer dan de 
vleugels is, dunlijvige wijfjes voor mannen aangezien of is mijn 
vlinder niet zijne Myd. lentalis, maar eene nieuwe Hydrillodes ? 1) 

Bij een wijfje is de kleinere wortelhelft der voorvleugels bijna 
goudgeel, de tweede helft donker roetbruin. 

Sprieten, kop, oogen en bijoogen als bij de voorgaande soort, 
ook de vrouwelijke palpen, ader 2—5 der voor- en de geheele 
nervuur der achtervleugels. Dwarsader der voorvleugels bij 
beide sexen aanwezig, dun; hunne ader 6 uit hare spits; ader 
7—11 gesteeld; geene aanhangcel. Bij den man zijn ader 6 
en 7 iets gebogen. Pooten mede als bij de voorgaande soort, 
doch bij den man de onderzijde der voordijen en van het uit- 
einde der voorscheenen met langere beharing. 

Maros, Takalar, Saleyer, Lokka. 


Genus EPIZEUXIS Hiibn. 
(Helia Guen.) 


E 
(Genus PsrupaaLossa Grote.) 


157. Pupillalis Snell. nov, sp. 

Een man van 33 mm. en drie wijfjes van 33, 34, 36 mm. vlugt. 

Deze soort komt zoo nabij de door Geyer afgebeelde Lubricalis 
(Zutr. fig. 665, 666), dat ik eerst meende deze inderdaad voor 
mij te hebben, vooral daar Geyer zegt dat het voorwerp van 
Java was. Bij naauwkeuriger beschouwing en vooral bij het 
nalezen van de beschrijving vind ik echter in de grondkleur, 
die niet »kastanienbraun 7 is, en in de eenkleurige, zeer don- 
kere franje, benevens in de minder bonte onderzijde zoo vele 
punten van verschil, dat ik mijne Oost-Indische dieren voor eene 
nieuwe soort moet houden en geloof dat Grote gelijk heeft 
door het opgegeven vaderland als onjuist te beschouwen en in 


1) Waarvoor ik den naam Achillealis (naar Guenée’s voornaam) voorsla, 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 129 


zijne List of the Noctuidae of North-America Lubricalis en Phae- 
alis Guenée te vereenigen. Geyer’s afbeelding stelt het wijfje 
voor, dat grooter is en donkerder achtervleugels heeft dan een 
man in mijne collectie. 

Pupillalis is ook in bouw na verwant aan Lubricalis, waar- 


voor Grote — zonder het te beschrijven, wat ik hoogelijk af- 
keur — een nieuw genus benoemt met den naam Pseudaglossa. 


Ik vind tusschen Epizewris calvaria W.V.en de beide bovenge- 
noemde soorten alleen een gering verschil in den vleugelvorm 
en in de teekening van het achterlijf en ben dus van gevoelen 
dat er slechts sprake kan zijn eener verdeeling van Kpizeuris 
(Helia Guen., Led.) in twee afdeelingen, zoo als Guenée doet. 
Prof. Zeller is het met mij eens, zie Verh. Zool. Bot. Ges. 
1872, p. 470. 

Sprieten van den man met korte kamtanden (even als bij 
Calvaria), die van het wijfje draadvormig; hunne kleur grijs- 
geel als de binnenzijde der palpen. Buitenzijde van deze dof 
donker bruingrijs als aangezigt, schedel, thorax, achterlijf en 
bovenzijde der vleugels. Voorvleugels met twee bijna zwart- 
bruine gegolfde dwarslijnen en eene golflijn die uit losse stip- 
pen bestaat. De eerste dwarslijn aan de wortelzijde, de beide 
andere lijnen aan de achterzijde onzuiver okergeel afgezet. 
Tegen de eerste dwarslijn staat eene ovale witte stip als ronde 
vlek, op de dwarsader eene zwartbruine, kleine, smalle nier- 
vlek, die in het midden wit is. Achtervleugels met eene onge- 
bogen, bijna zwarte dwarsstreep voor het midden, die wortel- 
waarts vervloeit en franjewaarts onzuiver okergeel is afgezet, 
benevens met eene golflijn als op de voorvleugels. Franje vaal- 
zwart, 

Onderzijde iets bleeker dan boven en bijna eveneens geteekend, 
doch de eerste dwarslijn der voorvleugels ontbrekende en ook 
de achtervleugels met eene donkere middenvlek. Staartpluim 
geelachtig. Pooten bruingrijs, geelachtig gevlekt. 

Nervuur zoo als Lederer die van Calvaria beschrijft, de voor- 
vleugels met aanhangcel. 

Celebes (Makassar) een paar; — Java; twee wijfjes die mede 
door den heer Piepers zijn gevangen. 


130 LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


158. Inductalis Snell. nov. sp. 


Een paar, de man van 43 mm., het wijfje van 41 mm. 
vlugt. Het laatste is zeer gaaf. 

Sprieten bij beide sexen dik, die van den man gekerfd, kort 
bewimperd, die van het wijfje draadvormig. Bouw als van 
Pupillalis maar plomper. De binnenzijde der palpen is grijs- 
achtig okergeel, de buitenzijde dof bruingrijs, even als die van 
aangezigt, schedel, thorax en voorvleugels, lichter dan bij 
Pupillalis. Sprieten meer bruinachtig. 

De teekening der voorvleugels is donker grijsbruin, maar 
niet licht afgezet; zij komt dus zeer weinig uit en wordt buiten- 
dien verduisterd door eene groote verdonkering van het wortel- 
veld, eene breede middenschaduw voor de niervlek, doch die 
eerst onder den voorrand begint, en eene vlek bovenaan de 
golflijn. Dit alles is iets paarsachtig. Franje weinig donkerder 
dan de vleugel. 

Achterlijf en achtervleugels iets lichter en grijzer dan de 
voorvleugels, tegen den achterrand een weinig verdonkerd. 
Franje grijsgeel. k 

Onderzijde met vier groote vaalzwarte middenvlekken; voor 
eene flaauwe donkere booglijn geelachtig witgrijs, achter haar 
donkerder. Pooten en onderzijde van het ligchaam als de tweede 
helft van die der vleugels. 

Makassar (mas), Java (foem.). Beiden door den heer Piepers 
gevangen. 


159. Tenuipalpis Snell. nov. sp. 


Een wijfje aan de punt van den regter bovenvleugel be- 
schadigd en slechts met sprietstompen, overigens gaaf en frisch. 
Ten einde dit belangwekkende dier niet onbeschreven te laten 
en bij de onbekendheid van den man, er geen nieuw genus 
voor willende vormen, huisvest ik het voorloopig in Epizeuæis. 

Palpen zeer dun, glad beschubd, lid 2 een weinig korter 
dan de kop, niet breeder dan een vijfde der oogen; lid 3 
de helft langer dan lid 2, maar de helft smaller, haardun, 
aan het eind knopvormig verdikt. Sprieten dun, draadvor- 
mig, naakt; het wortellid groot. Lid 2 der palpen is aan 
de binnenzijde onzuiver bleek okergeel, aan de buitenzijde 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 131 


lichtbruin; 3 grijs. Aangezigt, schedel, halskraag en thorax 
grijsachtig bruin, zeer glad, blinkend beschubd. Bioogen en 
zuiger aanwezig. Oogen naakt. 

Voorvleugels met gebogen voorrand en afgeronde punt, aan 
den binnenrand, even voor het midden, met eene verbreeding 
in den vorm van eenen korten tand die buitendien blaasvormig 
verheven is. De grondkleur der voorvleugels is aangenaam 
lichtgrijs, doch tot eene gebogene, fijne bruine dwarslijn op 
twee vijfden zijn zij bijna geheel licht geelbruin en bovendien aan 
den wortel, vooral tegen den binnenrand, met blinkend paars- 
achtige schubben bezet. Het bovengedeelte der dwarslijn is 
franjewaarts met blaauwzilveren schubben afgezet. Voorbij dit 
bruinachtige wortelveld zijn ook de wortelhelft van cel 2 en 3 
en de vleugelpunt vervloeijend bruinachtig gekleurd en ziet 
men onder de vleugelpunt eene langwerpig ovale koolzwarte 
vlek, die op een gebogen okergeel streepje rust en overlangs 
zeer fijn okergeel gedeeld is. Tusschen deze vlek en de dwars- 
lijn staat verder een blaauwzilveren keper. Franjelijn dik zilver; 
franje bruingrijs. 

Achterlijf (zonder pluimpjes) en achtervleugels donkergrijs, 
de franje der laatsten grijsgeel. Onderzijde bleek grijsgeel; 
eene dwarsschaduw der voorvleugels vaalzwart, ineenvloeijende 
met eene tegen den wortel verbreede donkergrijze langsschaduw. 

Nervuur normaal; de voorvleugels met aanhangcel, waaruit 
7, de lange steel van 8 en 9 en 10; ader 8 der achtervleugels 
uit den wortel; 6—7 en 3—4 uit één punt; 5 even dik als de 
anderen, even onder de helft der dwarsader, geheel regt. 

Pooten lang, dun, gewoon gevormd en gespoord, ongedoornd, 
zeer glad beschubd, alleen de dijen en voorscheenen met eenige 
korte, fijne haartjes. 

Welligt is deze vlinder ook verwant aan Glenopteris herbidalis 


Guenée. 
Lokka. 


Genus SITOPHORA Guen. 


160. Fenisecalis Snell. nov. sp. 
Een vrij gave man van 25 mm. vlugt. 
Om den vorm der palpen stellig na verwant aan Sitophora 


132 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


vesiculalis Guen. en vooral aan de door Guenée niet weder in 
zijn werk opgenomen Corynilis penicillalis Hübn. (Geyer) Zutr. 
fig. 707, 708. 

Cogen naakt, onbewimperd. Bijoogen en zuiger aanwezig. 
Palpen sikkelvormig en zoo lang dat zij over kop en thorax 
heen tot aan het begin des achterlijfs reiken. Lid.1 is klein; 
2 iets langer dan de kop, sterk gebogen ; 3 in het begin ge- 
bogen, verder bijna horizontaal. Zoo ver het eindlid gebogen 
is, heeft het aan de voor- en achterzijde korte, grove haren; 
overigens is het als overal op zijde, slechts grof donkerbruin 
beschubd; aan de binnenzijde is lid 3 tegen het eind versierd 
met eene pluim van gele haren. 

Sprieten met korte fijn bewimperde baarden, achter hunne 
wortels twee haarbosjes. Kop en thorax grof beschubd, licht 
aardbruin als de voorvleugels. Op deze is de gewaterde band 
donkerder, eene halve en twee geheele gegolfde dwarslijnen, 
benevens de driemaal geslingerde golflijn bruingeel, zwart af- 
gezet, het middenveld onder de middencel tot twee derden, 
de gewaterde band onder ader 2 zwartbruin, eene stipvor- 
mige ronde vlek en de omtrek eener boonvormige niervlek 
bruinwit. Achterlijf en vleugels bruingrijs, de laatsten, vooral 
tegen den binnenrand, met duidelijke sporen van twee donkere 
boogstrepen en van eene bruingele goiflijn. Geheele franje- 
lijn met bruinwitte stippen; franje grijsbruin. Op het eenigs- 
zins beschadigde achterlijf zie ik geene pluimpjes of sporen 
daarvan. 

Borst, buik en onderzijde der vleugels bruingrijs, de voor- 
vleugels met sporen van de teekening der bovenzijde, de ach- 
tervleugels sterker dan boven geteekend. Voorscheenen dikker 
behaard dan gewoonlijk; overigens de pooten gewoon gevormd 
en gespoord, dun, glad beschubd, ongedoornd, bruingrijs met 
gele stippen. 

Aderstelsel normaal. Ader 5 der achtervleugels even dik als 
de anderen, bij 3 en 4 ontspringende. 

Saleyer. Komt ook op Java voor, waar Mr. Piepers in 1878 
een scherper geteekenden man vond. 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 133 


Genus HETEROGRAMMA Guen. 
161. Pseudopsodos Snell. nov. sp. 

Een paar van 26 mm. vlugt; de man zeer gaaf. 

De gelijkmatig afgeronde achtervleugels beletten mij deze en de 
volgende soorten in het genus Bendis te plaatsen. Zij zijn daaraan 
evenwel door den vorm der palpen en de teekening verwant. 

Bij Pseudopsodos mas zijn de naakte oogen niet groot, de 
bijoogen aanwezig, lid 1 en 2 der palpen te zamen zoo lang 
als de kop, vrij grof behaard; lid 2 is eenigszins ovaal, 
weinig gebogen. Lid 3 is dun, plat, eenigszins mesvormig. 
Kop met eene korte, dikke voorhoofdskuif van grove haren. 
De kleur der palpen is donkerbruin, binnenwaarts bruingeel. 
Sprieten draadvormig, zeer kort bewimperd , donkerbruin. Thorax 
vrij dik en kort behaard; zijne kleur als de bovenzijde der 
vleugels met franje dof, donker aardbruin, voor- en achter 
vleugels met twee zwartbruine dwarslijnen, de eerste gegolfd, 
de tweede getand en de tweede aan den voorrand met eene 
bruingele vlek beginnende. Op de voorvleugels zijn eene halve 
dwarslijn, eene stipvormige ronde en eene kleine niervlek mede 
zwartbruin. Golflijn geslingerd, donker bruingeel, ook op de 
achtervleugels. Geheele franjelijn met zwartbruine, donker 
bruingeel afgezette stippen. 

Achterlijf en onderzijde donker bruingrijs; de laatste slechts 
met flaauwe sporen van de teekening der bovenzijde. 

Borst en alle dijen en scheenen grof en vrij dik behaard, 
ook de bovenzijde der achtertarsen met grove beharing; overi- 
gens de pooten vrij kort, gewoon gespoord, ongedoornd. 

Nervuur als bij de voorgaande soort; de middencel der ach- 
tervleugels vrij kort. 

Bij het exemplaar, dat ik voor het wijfje houd, zijn de voor- 
vleugels donkerder, flaauwer geteekend, de vlek boven aan de 
tweede dwarslijn kleiner, de golflijn echter lichter, in cel 1a 
en 1b en in 4 en 5 tot aan den achterrand verbreid. Ook de 
achtervleugels zijn lichter, tot de getande dwarslijn donker 
bruingeel, grauw gemengd; dan grijsgeel, met zwartgrijze vlek- 
ken. Ook de onderzijde is lichter, sterker geteekend en de borst 
»n pooten kort behaard. 

Makassar, 


134 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES, 


162. Didyma Snell. nov. sp. 


Twee mannen van 26 mm. vlugt; een vrij gaaf en frisch. 
Palpen langer, doch over het geheel genomen, gevormd als 
bij de voorgaande soort; lid 2 iets smaller en korter behaard, 
lid 3 in verhouding iets langer. Voorhoofd met eenige uitste- 
kende haren, die bij pas uitgekomen onafgevlogen voorwerpen 
waarschijnlijk eene korte kuif vormen. Sprieten draadvormig, 
kort bewimperd. Bijoogen aanwezig. Oogen vrij groot, naakt, 
onbewimperd. Bekleeding van den afgerond-vierkanten thorax 
en van den halskraag uit glad gestreken schubben en haren 
bestaande. Achterlijf kegelvormig, spits, zoo lang als de achter- 
vleugels, glad beschubd, zonder pluimpjes. Staartpluim kort, 
eene langere, geelgekleurde insluitende. Vleugels smaller dan bij 
de voorgaande soort. Binnenzijde der palpen, eene stip onder 
aan de buitenzijde en de spits van lid 3 bleek okergeel. Hunne 
buitenzijde, de sprieten, kop, thorax, de bovenzijde der vleugels 
met franje en het achterlijf zijn dof, donker, paarsachtig bruin- 
grijs. Lichte, grijsgele stippen, die donker grijsbruin zijn afgezet, 
duiden den aanvang der gewone lijnen aan; van deze zijn 
echter alleen de beide geheele dwarslijnen duidelijk, grijsbruin, 
gewoon gevormd. Schaduwlijn -dikker dan de andere lijnen en 
ook zwarter, over eene niervlek heengaande, die uit een gebro- 
ken en een gebogen zwart streepje bestaat, waartusschen grijs- 
gele schubben worden gevonden. Ronde vlek eene zwarte stip. 
Tusschen de tweede dwarslijn en de uit zeer onduidelijke geel- 
achtige stippen bestaande golfliin staat aan den voorrand eene 
geknot driekante zwarte vlek. Achtervleugels iets donkerder, 
met een geelachtig streepje op de dwarsader, eene flaauwe 
zwartgrijze schaduw daarachter en eene golflijn, die iets duide- 
lijker is dan op de voorvleugels en van ader 2 tot den binnen- 
rand eene smalle koolzwarte streep tegen den wortel heeft. 
Franjelijn gegolfd (als de achterrand), fijn geelachtig, wortel- 
waarts met grijsbruine, in de eellen verdikte streepjes. 
Onderzijde der vleugels zeer donker grijs met grijswitte mid- 
denstreepjes, de achtervleugels met twee donkerder dwarslijnen 
en eene lichter grijze golflijn. Buik lichter grijs dan de vleugels. 
Pooten buitenwaarts donkergrijs, binnenwaarts geelachtig, 
gewoon gevormd en gespoord; de dijen en scheenen behaard, 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 155 


Nervuur der voorvleugels normaal. Middencel der achtervleugels 
iets langer dan bij de voorgaande soort, ader 3—5 uit één 
punt, allen even dik. 

Makassar, Maros. 


163. Fuscicollis Snell. nov. sp. 


Een zeer gaaf en frisch wijfje van 21 mm. vlugt. 

Palpen iets korter dan bij de voorgaande soort, lid 2 aan de 
voorzijde regt afgesneden. Oogen en bijpogen mede als bij 
Didyma. Sprieten draadvormig. Halskraag met haren, de als 
bij Didyma gevormde thorax op den rug met schubben bekleed. 
Vleugels en lijf mede gevormd als daar. 

Palpen, kop en halskraag zijn koftijbruin, de thorax en de 
bovenzijde van vleugels en achterlijf vrij zuiver donkergrijs. 

Aan den voorrand der voorvleugels ziet men, tusschen gele 
stippen, het begin der gewone lijnen. Van deze is echter alleen 
de tweede dwarslijn duidelijk als eene fijne lichtbruine lijn met 
zwarte stippen op de aderen; van de overigen ziet men alleen 
sporen in bruine streepjes aan den voorrand. Schaduwlijn 
bovendien door twee zwartgrijze vlekken in cel 1a en 10 aan- 
geduid. Golflijn uit eenige zwartgrijze vlekken bestaande. Boven 
aan den gewaterden band staan vier fijne gele stippen en in de 
vleugelpunt een bijna zwart vlekje. Ronde en niervlek groot, 
fijn bruin gerand, de ronde buitendien tegen den wortel en 
achterrand, de niervlek wortelwaarts fijn wit afgezet. 

Achtervleugels met eene vrij groote, ten deele wit gestippelde 
middenvlek, eene booglijn als de tweede dwarslijn der voor- 
vleugels en zich daarbij aansluitende, benevens sporen eener 
zwartgrijze golflijn. 

Franjelijn donkerbruin, gegolfd; op de achtervleugels voor 
haar nog eene smalle, lintvormige bruine streep. Franje donker 
grijsbruin, lichter gevlekt. Onderzijde grijsbruin met midden- 
vlekken en eene booglijn als boven, wortelwaarts der laatste 
okergeel bestoven. 

Pooten als bij Didyma, glad beschubd, ook de nervuur als 
daar; ader 5 der achtervleugels verder van 3 en 4, 

Balangnipa, 


136 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES, 


164. Nigricans Snell. nov. sp. 


Vier mannen en een wijfje, allen vrij frisch, de meeste 
exemplaren gaaf; 14—16 mm. vlugt. 

Palpen niet langer dan de kop, met kort, stomp eindlid. 
Sprieten dun, draadvormig, ook bij den man bijna naakt. Bij- 
oogen, oogen, vorm en bekleeding van halskraag en thorax en 
gedaante der vleugels als bij de voorgaande soort. Achterlijf 
mede niet langer dan daar, stomp kegelvormig, bij de mannen 
weinig slanker. 

De kleur van kop, palpen, sprieten en die der bovenzijde 
van lijf en vleugels is een zeer donker, roetkleurig dof zwartgrijs. 

Teekening bijna geheel als bij Fuscicollis, maar de tweede 
dwarslijn en de booglijn der achtervleugels met dikkere, bijna 
ineenvloeijende zwarte stippen, de witte zoom der gewone 
vlekken onzuiverder en de golfliin flaauwer. Voor de fijne 
grijswitte franjelijn staan bruine vlekken; de wortelhelft der 
franje is zwartgrijs, de tweede helft grijsbruin. 

Onderzijde bijna zuiver zwartgrijs; de binnenrand der voor- 
vleugels, de zoom der gewone vlekken, de fijne afzetting van 
eene bijna zwarte boog- en golfliin en eenige bestuiving zijn 
grijswit. 

De binnenzijde der gewoon gevormde en gespoorde, glad be- 
schubde pooten en de geheele tarsen zijn geelachtig, de bui- 
tenzijde der dijen en scheenen zwartgrijs. Nervuur als bij 
Fuscicollis. 


Makassar, Takalar. 


165. (lavalis Snell. nov. sp. 


Vier wijfjes van 19—20 mm. vlugt, waarvan drie vrij goed. 

Palpen schuin opgerigt, bijna anderhalfmaal zoo lang als 
de kop; lid 1 klein, 2 plat, naar boven verbreed en wel aan 
beide zijden, daardoor bijna driekant, 3 korter dan de helft 
van 2, dun, stomp gepunt. Voorhoofd met een kort kuifje. 
Sprieten draadvormig. Bijoogen aanwezig. Oogen vrij groot, 
de helft breeder dan het aangezigt, naakt, onbewimperd. ‘Thorax 
glad beschubd. Achterlijf zoo lang als de achtervleugels, vrij 
dik, kegelvormig, spits, glad beschubd, zonder pluimpjes. 
Palpen grijs. Kop, thorax en voorvleugels weinig donkerder 


LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 137 


dan de palpen, maar bij twee voorwerpen roodachtig, bij de 
beide anderen paarsachtig gemengd. Bij deze laatsten zijn de 
aanvang der halve en eerste geheele dwarslijnen, benevens 
eene wortelwaarts regt afgesneden streep, die ongeveer de bogt 
der gewoon gevormde tweede geheele dwarslijn vult en dus 
eene knodsvormige donkere teekening vertoont, fluweelachtig 
zwartbruin. Bij de beide roodachtige voorwerpen zijn die streep, 
benevens de aanvang der dwarslijnen even als deze bleek, iets 
grauwachtig kaneelbruin. Achter de eerste dwarslijn ziet men 
een bleekbruin ringetje op de plaats der ronde vlek; boven 
aan den gewaterden band drie grijsgele stippen. Deze band is 
bij alle exemplaren iets donkerder dan de wortelhelft van den 
vleugel; achter de flaauwe, geslingerde donkere golflijn is de 
grond weder licht, behalve aan de vleugelpunt en in cel 3 en 
4, waar zij zoo donker is als de gewaterde band. 

Achterlijf en vleugels grauw, zonder de roode tint der voor- 
vleugels, tegen den staarthoek met twee vervlocijende zwart- 
grijze lijnen. Geheele franjelijn met grijswit afgezette zwarte 
stippen. Franje als de vleugels met twee donkere deelingslijnen. 

Onderzijde der vleugels, buik, borst en pooten bruingrijs 
met eene donkere booglijn over de vleugels, de achtervleugels 
geelachtig bestoven. Pooten gewoon gevormd en gespoord , on- 
gedoornd, glad beschubd. Nervuur als bij Fuscicollis. 


Makassar, Benthain, Maros, Takalara. 


166. Aeripalpis Snell. nov. sp. 


Drie gave mannen van 17—18 mm. vlugt. 

Herinnert door bouw, kleur en teekening aan Het. eireum- 
flevalis Guen., doch is (onder meer) zeer kenbaar door eene 
blinkend ijzergrauwe beschubbing, die de bovenzijde van lid 2 
en 3 der overigens lichtbruine, aan wortel en spits zwarte 
palpen versiert. De palpen zijn voorts wat langer en smaller 
dan bij Clavalis, en lid 3 is iets grooter. Sprieten draad- 
vormig, kort behaard, grijsbruin. Oogen niet groot, naakt, 
onbewimperd. Bijoogen aanwezig. Kop eenigszins ingetrokken, 
glad beschubd als de thorax, aardbruin. Bovenzijde der vleugels 
van dezelfde kleur, donker grauwbruin gemengd, de voorvleu- 
gels achter de koolzwart beschubde dwarsader lichter, bijna 


138 LEPIDOPTERA VAN CELEBES. 


bruingeel. Twee gewone dwarslijnen en eene schaduwlijn zijn 
bijna zwartbruin, eene flaauwe golflijn bruingeel. 

Achtervleugels met twee zwaite dwarslijnen op een derde en 
de helft, die tegen den voorrand verdwijnen, naar onderen iets 
convergeeren en duidelijker worden. Op hunne dwarsader eene 
zwarte stip. 

Geheele franjelijn met zwartbruine, achterwaarts bruingeel 
afgezette, bijna zamenhangende streepjes. Franje als de vleugels. 

Achterlijf zoo lang als de achtervleugels, vrij slank, gewelfd, 
stomp, op den laatsten ring met een blinkend koperbruin 
schubbenpakje. 

Onderzijde der voorvleugels bruingrijs met een donker mid- 
denpunt, die der achtervleugels licht gemengd, met drie don- 
kere booglijnen. 

Voor- en middendijen en scheenen der bruingrijze pooten zijn 
vrij dik behaard, de bovenzijde der middenknieën met een 
donkerrood haarbosje; achterpooten kort behaard. Sporen en 
tarsen gewoon. 

Nervuur als bij Fuscicollis en Clavalis. 

Maros, Saleyer. 


Genus ACROPTERIS Hübn. 


167. Mendax Snell. Tijds. v. Ent. XV, p. 71, pl. VI, fig. 3, 4. 

Drie wijfjes van 16, 18 en 19 mm. vlugt, die dus kleiner 
zijn dan die waarnaar ik de beschrijving ontwierp. Een der 
wijfjes is zeer gaaf en frisch, twee voorwerpen bezitten de 
grijze langsschaduw onder den voorrand der voorvleugels, twee 
cene zwarte vlek in cel 1a der voorvleugels, achter de golflijn. 

Het mannetje is mij nog niet bekend. 

Bonthain, Balangnipa. 


DE MOSTERDTOR OF HET SOPHIAHAANTIE, 


(COLASPIDEMA (COLAPHUS) SOPHIAE F.) 


DOOR 


Dr. J. RITZEMA BOS. 


Dit insect, overigens in ons land niet dan hoogst zelden aange- 
troffen, werd in 1860 te Haren schadelijk op koolplanten en meira- 
pen. De sedert overleden Groningsche hoogleeraar Claas Mulder 
heeft toen van dezen kever en van de larve en het ei afbeeldingen 
en beschrijvingen geleverd, en ook ’teen en ander aangaande de 
leefwijze medegedeeld (zie Landbouweourant 1860, n°. 27 en n°. 36 
en Landbouwcourant 1861). Zijne waarnemingen echter waren zeer 
onvolledig en zijne teekeningen onnauwkeurig, ten deele zelfs onjuist, 
zoo als hij trouwens zelf erkende. Hij wenschte later eene meer 
uitvoerige mededeeling over dezen kever te geven; maar na dien tijd 
heeft over dit onderwerp geen opstel van zijne hand het licht gezien 
en sedert is hij overleden. 

Toen in den loop van den zomer 1879 dezelfde kever zich op 
de mosterdplanten in den proeftuin der Rijks Landbouwschool te 
Wageningen vertoonde, heb ik het dier in zijne verschillende ont- 
wikkelingstoestanden meer nauwkeurig bestudeerd en afgebeeld. Ik 
meen thans mijne onderzoekingen aangaande dit tot heden weinig be- 
kende insect te moeten publiceeren, te meer daar ik vernam, dat 
ditzelfde insect sedert jaren aan de in den omtrek van Medemblik en 
in andere deelen van West-Friesland gekweekte mosterdplanten groote 
schade toebrengt. 


Beschrijving van den kever. Deze soort behoort tot de familie der 
Chrysomeliden en bezit dus de kenmerken dezer familie, welke ken- 


140 DE MOSTERDTOR OF HET SOPHIAHAANTIJE. 


merken ik hier niet zal herhalen. Het lichaam is eivormig en aan 
de rugzijde sterk gewelfd. De lengte van het mannetje bedraagt 4,5 
à 5 mill., die van het wijfje 6,5 mill. De neerwaarts gebogen kop 
steekt zeer duidelijk een eindweegs onder het halsschild uit en draagt 
een paar sprieten, die bij ’t wijfje ruim een derde gedeelte, bij ’t 
mannetje bijkans de helft van de lichaamslengte bedragen. Van deze 
sprieten (zie PI. 9, fig. 4) zijn de vijf laatste leden iets dikker dan 
de zes eersten en zwart gekleurd, terwijl de zes eersten eene bruin- 
achtige kleur vertoonen (zie fig. 1). Het eerste (basale) lid is weer 
iets dikker en ook langer dan de vijf daarop volgenden. Deze zijn 
allen langwerpig, afgeknot-kegelvormig; de vier voorlaatste leden zijn 
meer rond; het eindlid is ovaal. De oogen zijn matig groot, ovaal 
van vorm. Tot aan de oogen is de kop onder het voorborststuk 
weggescholen. De kaken vertoonen niets bijzonders; zij zijn als die 
van alle andere Chrysomeliden ; het eindlid van de kaaktasters is 
eivormig. Het voorborststuk is ongeveer dubbel zoo breed als lang; de 
kanten en de achterrand loopen krom. De achterhoeken, die aan 
de schouders grenzen, zijn zeer afgerond. De rugzijde van ’t voor- 
borststuk is van eene menigte kleine indeukingen voorzien, welke 
van die op de dekschilden duidelijk verschillend zijn (zie onder ; 
vergelijk ook fig. 2). Het schildje is vijfhoekig, bijkans half-cirkel- 
vormig, van vele kleine stippeltjes voorzien. De dekschilden zijn 
samen niet veel breeder dan de achterrand van ’t voorborststuk; naar 
hun uiteinde worden zij smaller; zij eindigen ieder in een nauw 
merkbaar, afgerond uitsteekseltje, dat op verre na niet zoozeer in 
toog valt als men uit de afbeelding van Claas Mulder (Landbouw- 
courant 1860, n°. 27) zou afleiden. De puntjes op de dekschilden 
zijn grooter dan die op ’t voorborststuk en vormen vrij diepe indeu- 
kingen, welke door schramvormige streepjes met elkander vereenigd 
zijn (zie fig. 2). Aan de buikzijde van den romp merkt men een 
smal uitsteekseltje aan ’t voorborststuk op, ’t welk zich tusschen de 
heupen der voorpooten uitstrekt. Wat de pooten betreft, valt mee 
te deelen, dat coxa en trochanter klein zijn; het laatste is driehoekig 
van vorm. Femur en tibia zijn ongeveer even lang. De tarsus is 
even als bij alle Chrysomeliden , vierledig; de drie eerste leden zijn 
kort, meer of min kegelvormig en aan hunnen onderkant van een’ 
uit viltachtige haren bestaanden zoom voorzien. Ilet laatste lid is 
dun, onbehaard en langer dan twee van de drie eerste leden samen; 


DE MOSTERDTOR OF HET SOPHIAHAANTIE. 141 


het draagt aan zijn uiteinde twee tamelıjk groote, enkelvoudige 
klauwtjes (zie fig. 3). De scheen vertoont aan de rugzijde eene ten 
deele vrij breede en diepe, naar de basis der scheen smaller wordende 
groeve. 

Aangaande de kleur valt het volgende op te merken. De geheele 
rugzijde is volgens Redtenbacher groen, blauw of violet. Volgens 
mijne ervaring vertoonen de wijfjes aan de rugzijde eene metaalachtig 
schitterende, donkergroene tint (zie fig. 1). De mannetjes zijn 
meer zuiver blauwachtig van kleur. Violetachtige exemplaren vond 
ik in ’tgeheel niet. De buikzijde is bij alle exemplaren donkerder 
dan de rugzijde, blauwachtig zwart met metaalglans. Coxa, femur 
en het eerste vierde gedeelte van de tibia vertoonen de kleur der rug- 
zijde; de vijf laatste (breedere) leden der sprieten en het laatste lid 
(het klauwlid) van de tarsen zijn zeer glanzig zwart. Zeer donker 
bruin zijn de zes eerste leden der sprieten en de trochanteres van 
alle pooten; lichter roodbruin is het laatste 3/4de deel van iedere 
tibia; dezelfde kleur hebben ook de eerste drie leden van den tarsus. 
Ook de klauwtjes aan het uiteinde der voeten zijn bruin. 


Beschrijving van de pop (zie fig. 5 en 6). Even als alle kever- 
poppen, vertoont ook deze in haar voorkomen veel overeenkomst 
met den volwassen kever, maar — als altijd — zijn alle deelen 
sterk samengevouwen en samengedrongen. De lengte bedraagt ge- 
middeld 6 à 7 mill; die van de mannelijke exemplaren is echter 
altijd iets kleiner dan die van de vrouwelijke. De kop is aan de 
rugzijde niet zichtbaar; hij is geheel naar beneden gebogen en ver- 
toont duidelijk een paar zwarte, eenigszins uitpuilende oogen, de 
reeds flink ontwikkelde monddeelen en hunne tasters, alsmede de 
naar beneden gebogen sprieten, welke over de voorpooten heenliggen. 
Ook het voorborststuk kan aan de rugzijde niet volledig worden ge- 
zien, daar het aan zijn vooreinde naar de buikzijde is omgebogen. 
Het middenborststuk bezit in zijne middellijn aan de rugzijde een 
ongeveer rond, meer verheven gedeelte; ook het overige deel van ’t 
oppervlak van den mesothorax is niet volkomen effen. Over ’t mid- 
den van de rugzijde van den metathorax zoowel als van ’t abdomen 
loopt eene indeuking, die elk segment in eene linker- en eene rech- 
terhelft scheidt. Het abdomen bestaat uit 8 leden; van af het vijfde 
segment worden zij naar achteren toe smaller. Het laatste segment is 


142 DE MOSTERDTOR OF HET SOPHIAHAANTJE. 


trapeziumvormig en vertoont aan zijn achtereinde een paar zwarte, 
hoornachtige uitsteeksels, aan zijne buitenzijde, even vóór ’t uiteinde, 
de anale opening. Wanneer men de pop van de rugzijde beziet, 
dan bemerkt men aan elken ring van ’tabdomen aan weerskanten een 
zwartachtig vlekje, dat bij nader onderzoek een stigma blijkt te zijn. 
De pooten, die reeds alle deelen vertoonen, welke men aan ’t vol- 
wassen insect opmerkt, zijn allen voor het grootste gedeelte duidelijk 
zichtbaar; dit komt doordat de dekschilden en de vleugels wat meer 
van het ligchaam afwijken dan bij vele andere poppen ’t geval is. 
De kleur van de pop is over hare geheele oppervlakte geelachtig 


grijsbruin. 


Beschrijving van de larve. Van deze hebben wij niet anders dan 
eene niet zeer volledige beschrijving van de hand van Claas Mulder. 
De trouwens naar een zeer jong exemplaar genomen afbeelding (zie 
Landbouweourant 1860, n°. 27) is zeer weinig gelijkend. Daarom zijn 
eene nieuwe beschrijving en eene nauwkeuriger afbeelding niet over- 
bodig. De volwassen larve (zie fig. 7) heeft een’ glimmend zwarten 
kop, waaraan de tamelijk krachtige bovenkaken en de uit vier leden 
bestaande sprieten gemakkelijk in ’toog vallen. Het voorborststuk 
is aan de rugzijde zwartbruin gekleurd met licht geelachtigen voor- 
en zijrand afgezet, terwijl over ’t midden een smal, geelachtig lijntje 
loopt. De mesothorax, de metathorax en de zes eerste segmenten 
van ’tabdomen vertoonen ongeveer op hun midden eene overdwarse 
indeuking, die elk segment als ’t ware in tweeën scheidt. leder van 
de beide helften vertoont op vuil geelachtigen grond een aantal tame- 
lijk regelmatig geplaatste, zwarte wratjes, van fijne zwarte haartjes 
voorzien. De voorste helft bezit nabij de lengte-as des lichaams aan 
weerskanten een cirkelrond en daarachter een langwerpig wratje; 
naast het cirkelronde wratje ligt aan weerskanten een klein, zwart 
puntje en nog verder naar den buitenrand een ovale wrat. De ach- 
terste helft vertoont aan weerskanten naast elkaar een drietal ovale 
wratten. Verder vertoont de zijrand van elk segment, dáár waar 
de verdeeling in eene voor- en achterhelft zich niet meer uitstrekt, 
een zwart, wrattig uitsteekseltje. Het zevende, achtste en negende 
segment van ’t abdomen onderscheiden zich van de zes eersten. Het 
zevende komt in vorm er mede overeen, en — naar ’t mij toeschijnt 
— oorspronkelijk ook in teekening; maar de zwarte wratten zijn 


DE MOSTERDTOR OF HET SOPHIAHAANTJE. 143 


hier zoo dicht bijeengeplaatst, dat zij doorgaans met elkaar versmel- 
ten tot een’ grooten, zwarten wrat. Terwijl over ’t geheel reeds de 
breedte der segmenten van af het vierde segment van ’tabdomen 
regelmatig afneemt, zijn de beide laatste segmenten (het achtste en 
het negende) van dit lichaamsdeel veel smaller; het laatste segment 
is meer of min kegelvormig. Zoowel het achtste als het negende 
segment is zeer glanzig zwart van kleur. Men vindt drie paren borst- 
pooten aan de segmenten van den thorax bevestigd. Zij bestaan uit 
vier leden, terwijl het laatste dezer leden een klauwtje draagt. 
Fig. 8 stelt een der voorste borstpooten voor. Men ziet dat, van de 
basis af gerekend, het tweede en het derde lid verreweg het langst 
zijn. Alle leden zijn van weinige, maar stevige haren voorzien. 
Het derde lid bezit aan zijnen binnenkant eene verbreeding, die 
dun en eenigszins doorschijnend is, en eene bruinachtige tint ver- 
toont; terwijl de andere deelen van het lid even als ’t grootste ge- 
deelte van den poot zwart zijn met een’ eenigszins bruinen weer- 
schijn. De klauw aan het uiteinde van het laatste lid is stevig 
en donkerbruin van kleur. Aan het laatste segment van ’t abdomen 
vindt men een klein uitsteekseltje, dat bij de voortbeweging als na- 
schuiver dienst doet. De lengte van de volwassen larve bedraagt 
gemiddeld 9 mill., hare grootste breedte 2,5 mill, zij is aan de 
rugzijde zeer gewelfd. 

Naarmate de larven jonger zijn, hebben ze eene meer zwarte 
tint; dit komt doordat de in de eerste jeugd reeds aanwezige zwart- 
achtige knobbels dan dichter bijeenstaan. Wanneer de larfjes uit 
het ei komen (fig. 10 4), schijnen ze bijkans geheel zwart. Ze 
hebben dan gemiddeld eene lengte van 1,5 mill. 

Fig. 10€ stelt eene larve voor, die omtrent twee dagen oud is, 
fig. 10 d eene ongeveer volwassene larve. 


Beschrijving van het ei. Het ei heeft eene lengte van + 1 mill., 
is aan zijne oppervlakte volkomen glad en heeft eene oranjegele 
kleur. Zijne breedte bedraagt ongeveer 1/4 van zijne lengte. Af- 
beelding natuurlijke grootte zie fig. 104, — vergroot, zie fig. 9. 


Leefwijze. Op 8 Junij 1879 trof ik voor ’t eerst de torretjes aan 
op mosterdplanten in den proeftuin der Rijks Landbouwschool, en 
wel op beide soorten van mosterd, maar veel meer op den witten dan 


144 DE MOSTERDTOR OF HET SOPHTAHAANTIR. 


op den zwarten. Hierbij valt echter op te merken, dat men door- 
gaans vroeger in ’t jaar de mosterdtorren zal vinden. Vooreerst toch 
waren zij waarschijnlijk reeds verscheidene dagen vóór mijne aandacht 
er op werd gevestigd, in den proeftuin aanwezig, want toen ik ze 
voor ’teerst aantrof, vond ik ze reeds in paring. Daarbij komt nog, 
dat in 1879 ten gevolge van het koude, gure voorjaar en den natten 
zomer alle gewassen zich laat ontwikkelden en de insecten laat te 
voorschijn kwamen. Mij dunkt, dat in normale jaren de mosterdtorren 
reeds in ’t begin van Mei zich zullen vertoonen. Claas Mulder ont- 
ving ze dan ook reeds in die maand (zie Landbouwcourant 1860 en 
1861). 

Algemeen wordt opgegeven, dat Colaspidema Sophiae uitsluitend 
leeft op de plant, waaraan deze soort haren naam ontleent, nl. op 
Sisymbrium Sophia L. Toch zegt Kaltenbach (Die Pflanzenfeinde 
aus der Klasse der Insekten, bl. 27): „Colaphus Sophiae lebt nach 
Panzer auf Sisymbrium Sophia, doch gewiss auch noch auf andern 
Cruciferen, da der Käfer hier (te Aken) nur zwischen dem Getreide 
auf Aeckern gefunden wird, Sophia aber unsrer Gegend gänzlich fehlt. 

Claas Mulder vond ze op Barbarea vulgaris R. Brown en in ’t 
voorjaar en den zomer van 1860 ook op witte koolplanten en mei- 
rapen. De amanuensis Leendertz deelde mij mede dat de »mosterd- 
tor», die in West-Friesland de grootste plaag is van allen die 
mosterd verbouwen, daar ook in groote menigte op de herik (Sinapis 
arvensis) wordt aangetroffen, met welker bladeren zoowel imago als 
larve zich voeden. Het voorkomen van Colaspidema Sophiae op zeer 
verschillende soorten van Cruciferen staat dus vast. Merkwaardig 
is ’techter, dat een insect, hetwelk zich zoo sterk kan vermeerderen 
en met zoo velerlei planten zich kan voeden, onzen entomologen zoo 
weinig in handen is gekomen. In Snellen van Vollenhoven’s Naamlijst 
van Nederlandsche Schildvleugelige insecten (zie Bouwstoffen van Herklots , 
II, p. 61) vindt men opgeteekend, dat zij slechts eenmaal in ons 
land is aangetroffen, en wel te Brummen; Dr. Everts vermeldt in zijne 
Naamlijst alleen de door Claas Mulder gevonden exemplaren. Merk- 
waardig is dus het veelvuldig voorkomen van Colaspidema Sophiae 
op de mosterdplanten in West-Friesland, waar de kever hiernaar 
onder den naam van mosterdkever bij alle boeren bekend is, terwijl 
zijne larve den naam van de zeug draagt. Vanwaar kwamen echter 
de torren op de mosterdplanten in den proeftuin der Rijks Landbouw- 


DE MOSTERDTOR OF HET SOPHIAHAANTJE, 145 


school? Dat zij met het mosterdzaad uit Noord-Holland of andere 
streken zouden zijn overgebracht en met dat zaad op den akker ge- 
komen, klinkt zeer onwaarschijnlijk. Zeker zullen zich kevers, die in 
de nabijheid van den proeftuin op herik of andere in ’t wild groeiende 
Crucifeeren leefden, verspreid hebben over de mosterdplanten; en op 
deze hunne lievelingsplant, die anders in onze streken niet wordt 
gekweekt, aangekomen, hebben zij zich meer dan gewoonlijk ver- 
meerderd. Feitelijk kwam dan ook Colaspidema Sophiae hier vroeger 
ook voor; ik herinner mij, dat er mij een paar jaren geleden een 
tweetal werden gebracht, echter zonder dat ik kon te weten komen, 
op welke planten ze waren aangetroffen. 

Zooals ik reeds boven vermeldde, vond ik in ’t begin van Juni 
vele mosterdtorren in paring, en gedurende den ganschen tijd, dat 
ik hunne leefwijze bespiedde, de laatste dagen van hun leven alleen 
uitgezonderd, zag ik ze de paring herhalen. Men weet, dat vele 
andere insecten, bijv. vele uilen en spinners en ook o. a. de meikevers 
slechts eenmaal in hun leven paren; de mannetjes sterven korten 
tijd daarna, terwijl de wijfjes nog eenigen tijd blijven leven, om 
de eieren in haar lichaam tot volledige ontwikkeling te laten 
komen en ze vervolgens te leggen. Zoo verloopt bij de meikevers 
tusschen de paring en het eierleggen eene tijdruimte van 14 dagen tot 
3 weken. Bij de mosterdtorren is het anders: een vrouwelijk exem- 
plaar, dat 8 Juni met een mannetje in coitu was, legde reeds 10 
Juni eieren. In dien tusschentijd zag ik de paring zich eenige 
malen herhalen; zij duurde telkens eenige uren. Zoowel ’t mannetje 
als ’t wijfje leven na de paring nog verscheiden dagen; het eerste 
paart nog verscheiden malen weer; het laatste legt nu en dan (soms 
twee keeren op éénen dag) een hoopje eieren, volgens mijne waar- 
neming telkens 12 tot 20. Daarmee gaat het wijfje voort, totdat 
het in eene week tijds ongeveer een 150-tal heeft gelegd; korten tijd 
daarna sterft het. Mulder geeft op, dat de eihoopjes over ’t geheel 
grooter zijn; hij zegt, dat ze gemiddeld uit 50 eitjes bestaan, ja hij 
zag zelfs eens 97 eieren bijeenliggen. Dezelfde waarnemer vermeldt 
verder, dat de vrouwelijke mosterdtor hare eieren altijd op den grond 
lest. Zij zou zich dus in dit opzicht geheel anders gedragen dan 
de andere Chrysomeliden, die — voor zoover mij bekend — altijd 
hunne eieren op de bladeren leggen. De mosterdtorren, die ik in 


mijn laboratorium opkweekte, legden hunne eihoopjes ook op de bla- 
10 


146 DE MOSTERDTOR OF HET SOPHIABAANTIJE. 


deren (zie fig. 10 a); maar de eitjes waren aan het blad weinig 
vastgehecht, zoodat zelfs het oplichten van zoodanig blad soms de 
oorzaak was, dat de eieren er afvielen. In de vrije natuur zal men 
dus doorgaans de eieren op den grond vinden, daar een windvlaagje 
of een regenbuitje voldoende is, om ze van de bladeren los te maken. 

Uit de op 10 Juni gelegde eieren kwamen op 19 Juni de larfjes 
voor den dag (fig. 106), niet meer dan 1.5 mill. lang en oppervlakkig 
gezien, geheel zwart. De eischaal, die na ’tuitkruipen der larve 
overblijft, is witachtig en doorschijnend. De larfjes groeien snel en 
nemen veel voedsel op; na ongeveer eene week vervellen zij voor 
de eerste maal; ruim eene week later heeft de tweede vervelling 
plaats; nadat nog eene derde vervelling is geschied, zijn de larven 
geheel volwassen; zij kruipen dan in den grond en verpoppen. Haren 
geheelen larventoestand doorloopen zij in eene maand ongeveer. De 
eerste larven kwamen in mijn laboratorium uit op 19 Juni; de eerste 
pop vond ik op 22 Juli. De wijze, waarop de vervelling geschiedt, 
is de volgende. De larve hecht zich op een blad, meestal op de 
middennerf, vast door middel van haren aan ’t laatste lid van ’t ab- 
domen geplaatsten naschuiver. Weldra barst de huid op ’t borststuk 
aan de rugzijde open en het diertje haalt den kop uit het omhulsel. 
Daarna volgt het borststuk, terwijl vervolgens het achterlijf met 
zekere snelheid er uit getrokken wordt. Onmiddellijk na de vervel- 
ling zijn de larven iets lichter gekleurd dan later. De beweging der 
larven geschiedt door middel van de borstpooten en den naschuiver; 
het lichaam wordt daarbij beurtelings gestrekt en dan weer samen- 
getrokken. In samengetrokken staat is de rugzijde zeer gewelfd en 
schijnt de larve minstens een derde korter dan wanneer zij zich 
uitrekt. 

De poppen vindt men in de aarde, in eene ovale uitholling, die 
van zeer stevige wanden is voorzien. Van de op 19 Juni uitgeko- 
men larven, welke op 22—24 Juli verpopt waren, leverden eenigen 
reeds op 2 Augustus kevers. De poptoestand duurde dus niet meer 
dan 11 dagen. 

Wat wordt er nu van de kevers? Zij aten van het voedsel, dat 
hun gegeven werd, maar op verre na niet zoo gretig, als de kevers 
dat in ’t voorjaar deden. Eindelijk kropen ze in den grond en stierven. 
De dood werd zeker veroorzaakt doordat ze in mijn laboratorium niet 
als buiten al de voorwaarden, voor hun bestaan noodig, terugvon- 


DE MOSTERDTOR OF HET SOPHIAHAANTJE. 147 


den. Ik kan dus omtrent de verdere levensgeschiedenis der kevers 
niets zekers meedeelen, maar meen, dat ze zich in ’t zelfde jaar 
voorzeker niet weer voortplanten. De omstandigheid, dat de in 
Augustus uit de pop gekomen kevers betrekkelijk weinig voedsel op- 
namen en in ’tgeheel geene neiging tot paring vertoonden, leidt mij 
er toe, om aan te nemen, dat ze reeds vroeg in ’t najaar in den grond 
wegkruipen, om er den winter door te brengen en ’t volgende voor- 
jaar zich op de Crucifeeren te vertoonen, welker bladeren zij eten 
en waarop zij eieren leggen. In elk geval is het zeker, dat ze als 
kever overwinteren; want bij ’t omploegen van land, waar mosterd 
verbouwd is geworden, komen de torren in menigte voor den dag; 
en ook tusschen het geoogste en uitgedorschen mosterdzaad overwin- 
teren sommigen. Zoo althans luidt de ervaring der Noord-Hollandsche 
boeren. 


Schade. Verdelgingsmiddelen. In geen enkel werk van buitenland- 
sche auteurs over schadelijke insecten vind ik van Colaspidema 
Sophiae gewag gemaakt. Claas Mulder is de eenige schrijver, die 
ze als schadelijk vermeldt. Kevers en larven vond hij vretende 
aan de bladeren van witte kool en meirapen. Maar bovendien aten 
de larven met graagte de bladeren van koolzaad en die van boter- 
zaad, als hij ze aan haar gaf. Ook de onrijpe koolzaadhauwen spaar- 
den ze niet, en de onrijpe korrels aten ze zeer gaarne. Zooals boven 
reeds werd gezegd, vond ik kevers en larven beiden op de bladeren 
van den witten en den bruinen mosterd, vooral op die van de eerst- 
genoemde soort. In Noord-Holland wordt de kever zoowel als de 
larve jaar op jaar zeer nadeelig aan de bruine mosterdplant. Den 
kever noemt men daar algemeen mosterdlor, welken naam ik heb 
overgenomen, daar hij mij meer geschikt lijkt dan de naam Sophia- 
haantje, aangezien niet iedereen het Sophia-kruid (Sisymbrium Sophia L.), 
waaraan de naam is ontleend, kent, en de kever, die op vele soor- 
ten van Crucifeeren leeft, niet zoo bij voorkeur op deze hier te lande 
niet eens heel algemeen voorkomende plant wordt aangetroffen, dat 
eene benaming bepaald naar ’t Sophia-kruid wenschelijk zou mogen 
heeten. 

Men ziet, dat de mosterdtor een kever is, waarvan men mag ver- 
wachten, dat hij hier te lande af en toe belangrijke schade zal te 
weeg brengen. In de meeste streken van ons land komt hij slechts 


148 DE MOSTERDTOR OF HET SOPHIAHAANTIE. 


zeer zelden voor, en dan uitsluitend op in ’t wild groeiende Cruci- 
feeren. Men vond hem reeds op Sisymbrium Sophia, Barbarra vul- 
garis en in Noord-Holland vooral op Sinapis arvensis. 

Gewoonlijk kunnen zich de kevers niet buitengewoon sterk ver- 
meerderen, omdat men van de planten,’ waarop zij leven, nooit zeer 
vele dicht bijeenvindt. Gaan ze echter op de eene of andere cultuur- 
plant uit de familie der Crucifeeren over, dan vinden ze duizenden 
planten van hunne gading op een en denzelfden akker bijeen. Zij 
kunnen zich dan sterk vermeerderen. Dit nu is sedert jaren ’t geval 
in Noord-Holland. Ik herinner mij dat in 1875 klachten over 7de 
zeug kwamen uit Schellinkhout. Toen wist ik echter nog niet, 
welk dier daaronder werd verstaan. In vele streken wordt in West- 
Friesland op een stuk land om de twee jaar mosterd verbouwd, en 
in de tusschenjaren groeit deze plant op aangrenzende akkers. Bij 
zoo veelvuldige teelt van een en ‘tzelfde gewas hebben natuurlijk 
de kevers volop gelegenheid om zich jaar op jaar sterk te vermeer- 
deren, terwijl ook de daar groeiende herik aan deze dieren voedsel 
verschaft, wanneer ergens eene enkele maal weinig mosterd wordt 
verbouwd. Waar deze plant het meest wordt geteeld, vindt men 
natuurlijk ook de torren en hunne larven ’t meest. Sommige velden 
worden zoodanig door den vijand geteisterd, dat men niet anders 
kan dan de teelt van mosterd te staken. Na den oogst vindt men 
den kever in groot aantal in de stoppels; zij overwinteren dus in 
den grond. Maar ook worden dikwijls vele torren met het uitge- 
dorschen zaad meegevoerd en brengen den winter bewegingloos tus- 
schen de korrels door. 

Niet alleen de kever brengt groote schade aan de te velde staande 
mosterdplanten te weeg, maar ook de larve is hoogst nadeelig. Zij 
komt in grooten getale voor den dag tegen dat de mosterdplanten 
beginnen te bloeien. Eerst vreet zij gaten in de bladeren, ja ver- 
nielt deze zelfs geheel. De grootere bladnerven laat zij soms over, 
maar veelal spaart zij niets. Daarna knaagt zij aan den stengel, 
en eindelijk tast zij ook de hauwen en de daarin bevatte zaden aan. 
Da plant sterft dientengevolge doorgaans af, lang vóór de zaden rijp 
zijn. Daardoor gaat enkele keeren bijkans de geheele, maar dikwijls 
genoeg de halve oogst verloren. 

In West-Friesland is het van algemeene bekendheid, dat de mosterd- 
tor gewoonlijk aan jonge scheutjes en bladeren boven oude de voor- 


DE MOSTERDTOR OF HET SOPHIAHAANTJE. 149 


keur geeft. De jonge mosterdplantjes vooral hebben veel van den 
kever te lijden. Aan zeer jonge knollenplantjes echter geeft hij de 
voorkeur boven oudere mosterdplanten. Eenigszins oudere knollen- 
planten echter tast hij niet aan, zoo lang hij mosterdplanten kan 
vinden. De Noord-Hollandsche landbouwers zaaien op het land, waar 
zij mosterd teelen, hier en daar wat knollenzaad tusschen de nog 
zeer jonge mosterdplantjes. Dit middel wenden zij met goed gevolg 
aan zoowel tegen de aardvloo als tegen den mosterdtor. Wanneer 
toch de koolzaadplantjes zijn opgekomen, dan verlaten ze de nog 
jonge mosterdplanten, die ze anders met weinig moeite voor goed 
zouden hebben vernield, en begeven zich naar de nu nog iets jongere 
knollen. Wanneer deze opgegeten zijn, begeven zij zich wel weer 
naar de mosterdplanten; maar deze zijn intusschen ouder geworden ; 
zij lijden nu nog wel onder den aanval van hare vijanden, maar 
niet zooveel als in hare eerste jeugd; zij hebben de moeilijkste 
periode doorleefd. 

Tot heden schijnen de mosterdtorren alleen in West-Friesland tot 
de jaarlijks wederkeerende schadelijke insecten te behooren. Elders 
werden ze — naar ’tschijnt — tot heden niet nadeelig, of ze ver- 
meerderden zich slechts eene enkele maal zoodanig, dat ze aanleiding 
gaven tot klachten, zooals dit bijv. in ’tjaar 1860 te Haren het 
geval was. Wanneer nu ergens eene zoodanige vermeerdering mocht 
voorkomen, dan moet men tijdig op zijne hoede zijn; men dempe de 
put vóór ’tkalf is verdronken; want als de mosterdtorren eenmaal 
zich in eene streek op de cultuur-gewassen hebben gevestigd, dan is 
er veel kans, dat ze jaar op jaar weerkeeren, in telkens grooter 
aantal. De mosterdakkers van Noord-Holland kunnen zulks leeren. 
Waar zich dus de mosterdtorren als schadelijk op eenig cultuur-gewas 
mochten vertoonen, moet men er spoedig werk van maken, ze uit te 
roeien, ook wanneer ze slechts in gering aantal mochten voorkomen. 
Men late kevers en larven wegzoeken en dooden. Toch kunnen bij 
zoodanige handelwijze vele individu’s ontkomen, daar de nog jonge 
kleine larven zeer gemakkelijk worden over ’t hoofd gezien. Heeft 
men dus het eerste jaar, waarin de mosterdtorren schadelijk werden, 
deze dieren en hunne larven met zorg laten wegzoeken, en blijkt het, 
dat er desniettegenstaande ’t volgende jaar nog velen aanwezig zijn, 
’tzi op ’tzelfde veld of op aangrenzende akkers, dan moet men — 
al naar omstandigheden — het wegzoeken voortzetten of tot meer 


150 DE MOSTERDTOR OF HET SOPHIAHAANTIE. 


radicale maatregelen zijne toevlucht nemen. Wenschelijk is het soms, 
te doen wat Claas Mulder aanraadt: » Mijns erachtens moet men 
alle planten van elk bed — op enkelen na, die hier en daar moeten 
blijven staan — uittrekken, op een’ hoop leggen en verbranden. 
Verbranden is een zeker verdelgingsmiddel; en ik heb mij wel eens 
afgevraagd, of bij het vroeger algemeen gebruikelijke koolstroo-branden 
niet vele insecten, vooral aardvlooien, kunnen vernield zijn, die 
thans in leven blijven. De raad, om eenige planten op afstanden te 
laten staan, berust op de ondervinding, dat bij het uitroeien menig 
insect op den grond valt, en dat deze overblijvers steeds het kleine 
getal nog overig zijnde planten opzoeken, waar zij gemakkelijk ver- 
delgd kunnen worden.” Verder raadt Mulder aan, den grond op de 
akkers, waar de kevers zich vertoonden, geene rust te laten, maar 
hem herhaaldelijk om te spitten, om te woelen en te harken, opdat 
op deze wijze de aanwezige poppen en de ter verpopping in den grond 
gekropen larven worden gekwetst en gedood. Het spreekt echter van 
zelf, dat zoodanig middel alleen in ’t klein kan worden toegepast, 
terwijl het m. i. twijfelachtig is, of de aldus verkregen resultaten 
geëvenredigd zullen zijn aan de moeite. De in een hard aarden 
hulsel besloten poppen zijn in ieder geval in hun huisje veilig voor 
de punten der hark; terwijl de harde aarden omkleeding der poppen 
even als steentjes eerder voor de spade zal uitwijken dan dat zij er 
door doorstoken wordt. 

Of eene besproeiing van den grond met gier of met een aftreksel 
van tabak zal baten, zovals door Mulder wordt aangenomen, is voor 
mij volstrekt niet geheel zeker. Er zijn wel insecten, die doer ge- 
noemde stoffen worden gedood; maar anderen hebben er in ’t geheel 
niet van te lijden, zoodat men niet a priori mag aannemen, dat de 
bovengenoemde stoffen in dit geval werkzaam zullen zijn. Dit wordt 
des te onwaarschijnlijker, wanneer men weet, dat de poppen door 
eene zeer harde aardlaag zijn omgeven, die aan de doorlating dier 
stoffen zeker groote hinderpalen in den weg zal leggen. 

Beter is de raad, om in ’tjaar, volgende op dat, waarin de 
mosterdtor zich voor ’teerst op gecultiveerde Crucifeeren vertoonde, 
noch op ’tzelfde land, noch op de aangrenzende akkers weer planten 
uit dezelfde familie te teelen, dus geen kool of koolzaad, geene rapen 
of koolrapen, vooral geen mosterd. Maar bovendien roeie men in 
de naaste buurt zooveel mogelijk alle in ’t wild groeiende Crucifeeren 


DE MOSTERDTOR OF HET SOPHIAHAANTJE. 151 


uit, en wel bepaaldelijk de in sommige streken zoo algemeene herik. 

Men heeft hier met een insect te doen, dat van wilde planten 
somtijds op cultuur-gewassen overgaat, en wel niet altijd tijdelijk 
(zooals Cassida nebulosa L., die gewoonlijk op meldeplanten leeft, 
maar enkele jaren aan mangelwortelpianten en suikerbieten scha- 
delijk wordt), maar in sommige gevallen blijvend. Men zij dus vooral 
op zijne hoede, wanneer dit insect zich ergens voor ’t eerst schadelijk 


betoont. 
Verklaring der plaat. 
Fig. 1. Colaspidema Sophiae F., imago, 9. 
„ 2. Het scutellum en zijne omgeving. 
» 3. Voorpoot van ’t imago. 
„ 4. Spriet van ’t imago. 
» 5. Pop, van de rugzijde gezien. 
„ 6. Pop, van de buikzijde gezien. 
x A Larye. 
„ 8. Voorpoot van de larve. 
FORIO: 
„ 10. Een aangetast mosterdblad. Daarop ziet men: 


a. hoopje eijeren; 
b. pas uit het ei gekropen larve; 
c. iets oudere larve; 
d. volwassen larve. 
Fig. 1—9 vergroot; fig. 10 natuurlijke grootte. 


CHASSE ET COLLECTION DES PUCERONS, 


PAR 


JL CH TE NSITERTN, 


de la Société entomologique Néerlandaise, 


. Depuis l'invasion du Phylloxera Vétude des Aphidiens semble attirer 

plus particulièrement l'attention des entomologistes, et les travaux de 
von Siebold et Leuckart en Allemagne, de F. Löw en Autriche, de 
Buekton en Angleterre, de Ritsema en Hollande, de Signoret et Bal- 
bioni en France, de Riley, Monall et Cyrus Thomas en Amérique 
etc. etc. prouvent avec quel intérêt est reprise partout l’observation 
si nécessaire encore, sous tous les points de vue, des moeurs et mé- 
tamorphoses de ces bizarres créatures à double reproduction. 

C'est peut-être alors le moment de donner à mes collègues Hol- 
landais quelques indications sur le système de chasse et de conser- 
vation que j’emploie avec succès depuis 10 ans. 

Pour la chasse, si ces petits animaux n'étaient pas trahis par 
d'autres insectes qui les recherchent, il serait fort difficile de les trouver. 
Ceux qui déforment les feuilles ou même provoquent des galles sur 
les végétaux font naturellement exception, car ils se trahissent d’eux 
mêmes et rien n’est plus facile que de trouver les Pemphigiens en 
ormeaux, peupliers ete. dont les galles sont si visibles et si nombreuses. 
Mais ceux qui vivent sur les arbustes, sans altérer la forme des 
feuilles, échapperaient à l'attention, surtout quand ils ont la couleur 
de la plante sur laquelle ils vivent, s’il n'y avait les fourmis. 

On sait depuis longtemps que, dès qu’on voit des fourmis grimper 
à un arbre ou à un arbuste, on n’a qu’à les suivre, elles vous con- 
duisent très certainement à un puceron. 

Mais pour les plantes basses de nos champs ou de nos prairies il 
serait fort difficile de se baisser pour chacune d'elles afin d’examiner 


CHASSE ET COLLECTION DES PUCERONS. 153 


si elles sont ou non puceronnées et là les fourmis échappent à nos 
regards. C’est un autre indicateur qu'il faut adopter, et celui-ci tout 
aussi sûr que les fourmis est de plus grande taille et plus facile à 
voir. Ce sont les Diptères du genre Syrphus qui me servent de chien 
de chasse. Ces belles mouches, si faciles à distinguer à leur abdomen 
agréablement ceinturé de jaune ou de blanc, volent assez lentement 
devant le chasseur; dressant leurs petites antennes, elles secrètent les 
capitules de fleurs ou les bourgeons terminaux de toutes les plantes; 
si elles passent sans s’arréter, passez aussi; il n’y a rien sur la plante. 
Mais si le Syrphus s'arrête et se posant sur une feuille, abaisse 
légèrement son abdomen, cueillez sans crainte la plante: vous y 
trouverez bien sûr des pucerons, souvent invisibles à l'oeil nu; quand 
ce sont des jeunes larves, vous aurez besoin de la loupe, plus d’une 
fois, pour reconnaître le gibier auquel vous avez à faire. L'oeuf 
blanc et allongé du Syrphide est plus visible en général que les pu- 
cerons eux mêmes, mais jamais je n’ai vu la mouche se tromper et 
mettre un oeuf là où il n’y avait rien. 

Je mets dans une boîte ou dans un tube la plante avec les Aphi- 
diens, et en arrivant chez moi j’examine la colonie. Au printemps elle 
est en général composée de la Pseudogyne fondatrice (Stammutter de 
Koch) avec ses petits plus ou moins avancés en âge. Cela m’indique 
déjà, quand cette fondatrice est aptère et que la végétation est à 
son début, qu’elle est née ou a hiverné sur la plante. Si au con- 
traire il n’y a point de Fondatrice aplère et que ce soit un insecte 
ailé entouré de jeunes, alors c'est un Emigrant qui vient fonder une 
nouvelle colonie. Nous entrons dès lors dans les phases bourgeonan- 
tes, sur lesquelles ont porté les observations de Bonnet, Kyber etc. 
Celles-ci persistent jusqu’en automne, époque où se montre la seconde 
forme ailée fournissant les sexués. 

Je ne fatiguerai pas mes collègues par la répétition de ma théorie 
sur le développement de ces insectes, car je ne veux leur parler que 
de la chasse et collection des pucerons. 

J'ai des petits morceaux de mica d’environ 1 centim. carré, dont la 
valeur est insignifiante (75 cent. le kilo); je mets sur l’un d’eux une 
goutte de baume, que je fabrique en dissolvant de la colophane dans 
de l’essence de térébenthine. Je plonge mon puceron vivant dans 
le baume. Il s'étale tout seul, quand on a soin de le bien immerger; 
Je mets sur lui un autre morceau de mica et je presse très légère- 


154 CHASSE ET COLLECTION DES PUCERONS. 


ment. Alors je prends un carrè de carton de carte de visite de la 
grandeur d’un timbre poste et un morceau de papier gommé (les 
marges même des timbres postes servent très bien); je superpose le 
papier gommé au carton et avec un emporte-pièce comme celui des 
contrôleurs des chemins de fer j’enleve un petit morceau circulaire 
au milieu du carton. Cela fait je glisse mes deux petits morceaux de 
mica entre le papier gommé et le carton, de manière à ce que le 
puceron soit au centre du vide laissé dans le carton, j’humecte et 
colle le papier gommé qui emprisonne la préparation, et l’opération 
est finie. Je pique dans un angle de carton et mets en collection, 
en inscrivant le n°. d’ordre qui renvoye à mon journal, où sont rela- 
tées toutes les circonstances de la capture etc. 

Dans une collection d’Aphidiens il faut absolument les quatre formes : 

1. La fondatrice. 

2. La première forme ailée qui donne des petits agames. 

3. La forme aptère bourgeonante d’été à reproduction indéfinie. 

4. La seconde forme ailée qui donne des petits sexues: 

et après cela, si on le peut, car ils sont très rares jusqu’à present: 

5 et 6. Le male et la femelle. 

Quand je dis rare, c’est une manière de parler, car aucune forme 
nest rare si on sait la chercher à son époque et là où elle se tient. 
Mais les sexués sont généralement les plus petits de tous, ils sont 
aptères et très souvent n’ont pas de rostre, ce qui les fait prendre 
pour des larves imparfaits ; enfin pour tout un groupe (les Pemphigiens) 
ils se cachent dès leur éclosion dans les écorces des arbres, où ils 
meurent au bout de peu de jours sans se montrer. (C’est pour cela 
que l’on est resté si longtemps dans une grande ignorance à leur 
égard. 

Sauf pour les Chermesiens que je n'ai pu étudier, puisque nous 
n'avons point de sapins ici, je puis affirmer qu'il y'a mäle et femelle 
aplère chez tous les genres de Pemphigiens et il n’est nul besoin de 
recourir à la parthénogenèse pour expliquer les métamorphoses de 
ces animaux. 

Mais je m’arrête de nouveau, car je n’ai voulu parler que de la 
chasse aux pucerons et de leur conservation. 


Villa la Lironde, Avril 1880. 


EENIGE DIPTERA VAN AEDERLANDSCIE INDIE 


DOOR 


F. M. VAN DER WULP. 


Onder de insecten, die ons uit tropische gewesten worden overge- 
zonden, zijn de Diptera gewoonlijk karig vertegenwoordigd. Daarom 
hebben de weinige exotische voorwerpen, die uit deze orde in mijne 
handen komen, voor mij des te grootere waarde. Als ’t ware ver- 
scholen tusschen verschillende andere insecten, die mijne entomolo- 
gische vrienden uit onze Oost-Indische bezittingen ontvangen, bevin- 
den zich daarbij van tijd tot tijd ook wel enkele Diptera, welke zij 
dan zoo goed zijn aan mij ter hand te stellen. Om niet te spreken 
van de voorwerpen, die in vroeger jaren door wijlen mijn’ broeder 
J. W. van der Wulp, Officier van administratie bij de Marine, wer- 
den medegebragt, ontving ik in den laatsten tijd van den heer 
P. ©. T. Snellen herhaalde malen voorwerpen, door Mr. M. C. Piepers 
van Java gezonden, van Dr. Piaget, wat hem door Mevrouw Neu- 
haus geb. Becht en den heer David Dunlop van Padang was over- 
gemaakt, en van Mr. W. Albarda wat uit de bedoelde insecten orde 
door diens in Indie overleden broeder was verzameld. Voorts was 
de heer A. W. Carrière Jr., die meermalen bezendingen insecten 
van den heer van Weelderen te Batavia ontving, zoo goed mij de 
enkele daaronder voorkomende vliegen af te staan; en eindelijk heb 
ik een paar zeer merkwaardige voorwerpen te danken aan mijn’ 
onvergetelijken vriend Mr. S. C. Snellen van Vollenhoven, die ze 
aantrof te midden van eene belangrijke collectie Hemiptera enz. uit den 
Indischen archipel, hem door Z. Exc. den Gouverneur-Generaal Mr. 
van Lansberge toegezonden. Ik kan hen allen daarvoor niet genoeg 


156 EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 


erkentelijk zijn. In de volgende bladzijden wensch ik de uitkomsten 
van mijn onderzoek dezer voorwerpen mede te deelen, in de hoop dat 
zij, die zich in de genoemde streken met het verzamelen van insec- 
ten bezig houden, daarin eene aansporing mogen vinden om hunne 
aandacht ook aan de meestal vergeten, maar toch zoo belangwek- 
kende 'Tweevleugeligen te schenken. > 


Ruim een 50-tal soorten, op bovengemelde wijze in mijn bezit ge- 
komen, worden hieronder vermeld. 


1. PLECIA FULVICOLLIS Fabr. 


Hirtea fulvicollis, Fabr. Syst. Antl. 53. 10; — Penthetria fulvi- 
collis, Wied. Dipt. ex. I. 31. 32; — Plecia fulvicollis, Wied. Auss. 
Zweifl. I. 73.2; Macq. Suit. à Buff. I. 176. 1; Rond. Ann. mus. 
Gen. VII. 462; Dol. Nat. Tijdschr. Ned. Ind. X. 407.9, pl. vi, f. 5. 


Eenige mannelijke exemplaren van Java (Piepers, van Weelderen). 


2, CTENOPHORA COMPEDITA Wied. 
Wied. Dipt. ex. I. 21. 3; id. Auss. Zweifl. I. 39. 4. 


Van deze fraaije soort werd door wiilen Mr. Albarda een g van 
Java overgezonden, dat, hoewel niet geheel gaaf, met Wiedemann’s 
beschrijving overeenstemt. Aan de beide achterpooten (de voorsten 
zijn afgebroken) zijn evenwel de dijen tot digt voor de spits rood- 
geel; voorts is de donkere bezooming aan het eind der anaal-ader , 
langs den achterrand vlekachtig tot digt bij de axillaar-ader uitge- 
breid; de vleugeladeren zijn op het gele gedeelte der vleugels rood- 
geel, op het donkere zwartbruin; de vorkeel aan de vleugelspits is 
ongesteeld; de vijfde achtercel is aan hare uitmonding een weinig 
vernaauwd (zie Plaat 10, fig. 1). 


3. CTENOPHORA JAVANICA Dol. 
Dol. Nat. Tijdschr. Ned. Ind. X. 406. 7, pl. 1x, f. 1. 


Van deze soort ontving ik een zeer gaaf ?, door den heer Piepers 
te Kediri op Java gevangen. Het komt met Doleschall’s beschrijving 
en afbeelding (die alleen het & betreffen) genoegzaam overeen, om 


EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 157 


als zoodanig te worden bestemd, ten minste als men daarbij aanneemt, 
dat zijne afzonderlijke vleugelafbeelding, om het aderbeloop te doen 
zien, in zooverre onjuist is, dat zij de vorkcel aan de spits als ge- 
steeld voorstelt, hetgeen bij mijn exemplaar geenszins het geval is en 
waarschijnlijk ook bij het zijne zoo niet zal geweest zijn. De af- 
beeldingen, door Doleschall gegeven, laten echter ten aanzien van 
naauwkeurigheid wel wat te wenschen over. 

Daar Doleschall’s beschrijving van het hem alleen bekende ¢ zeer 
kort en onvolledig is, zal ik hier eene meer uitvoerige geven naar 
het vrouwelijke exemplaar, dat ik thans voor mij heb. 

De soort is zeer verwant aan Ct. compedita, doch door de donkere 
vleugels duidelijk ouderscheiden. Zij is hoog oranjegeel, met de volgende 
zwarte teekening: op het voorhoofd even boven de sprieten een paar 
stippen; op het achterhoofd eene vlek; op den rug van den thorax 
de gewone vier banden, die allen zijn zamengevloeid, zoodat slechts 
eene stip in ’t midden vóór den dwarsnaad en een langsstreepje vóór 
het schildje wordt vrijgelaten; in de borstzijden een zoom langs den 
prothorax, een langsband in ’t midden en een tweede band boven 
de achterste heupen; een smalle zoom van achteren aan het schildje 
en eene groote vlek op den achterrug; voorts een paar zijvlekken 
op den derden achterlijfsring en een voorzoom op de volgende ringen, 
die zich aan weerszijden zoodanig verbreedt, dat de gele kleur daar 
geheel verdrongen wordt. Sprieten slechts weinig langer dan de kop, 
zwart, twaalfledig, de schaftleden snoervormig, vrij digt opeenge- 


schoven. Palpen geel. Achterlijf het smalst tusschen den eersten en 
tweeden ring, van daar allengs naar achteren verbreed, aan ’t eind 


weder spits toeloopend; eijerbuis fijn en regt, roodgeel met zwarte 
spits. Pooten zwart; de dijen aan den wortel voor hoogstens een 
derde roodgeel; al de scheenen met een witten ring niet ver van den 
wortel. Kolfjes geel. Vleugels omberbruin, onder den voorrand met 
eene langwerpige lichte plek, die het begin der subcostaal-cel en de 
beide bovenste wortelcellen inneemt; het eind der middelste wortelcel 
blijft donker; overigens is nog digt bij den vleugelwortel eene lichte 
plek, die door de axillaar-ader wordt doorsneden; de lichte gedeelten 
hebben niet de saffraangele kleur, die de vleugels van Ct. compedita 
vertoonen; de aderen zijn allen zwartbruin; het aderbeloop komt 
volkomen met de genoemde soort overeen (Pl. 10, fig. 2). 

Ct, fuscipennis Macq. (Dipt. ex. supp. 1. 10. 2. pl. 1, f. 4) uit 


158 EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 


Brazilie moet ook zeer verwant zijn, doch bij deze worden de vleugels 
aangeduid als, behalve aan de basis en eene bleeke randvlek, geheel 
bruin. De drie bovengenoemde soorten vormen eene eigenaardige 
groep, die door den witten ring aan den wortel der scheenen is ge- 
kenmerkt. 


4. TIpuLA UMBRINA Wied. 


Tipula umbrina, Wied. Auss. Zweifl. I. 49. 14; — T. congruens, 
Walk. Proc. Linn. Soc. V. 231. 8. 


Een d, Java (Albarda), een 9, Java (Piepers). 

Bij deze soort zijn de pooten zeer dun; de voorrand der vleugels 
is geelbruin en vrij donker; de witachtige band onder de randvlek 
loopt door de wortelhelft der schijfcel, wier aderen op die plek kleur- 
loos zijn en zich als afgebroken vertoonen, tenzij men den vleugel 
tegen het licht ziet. De anus van het d is slechts weinig verdikt; 
de achtste lijfsring steekt naar onderen als een rond klepje uit en 
draagt van boven een paar stompe tepeltjes; de eijerbuis van het 9 
is spits en bijna regt. 

De beschrijving, door Walker van zijne Tipuia congruens (van 
Nieuw Guinea) gegeven, past geheel op deze soort. 


5. PACHYRHINA BOMBAYENSIS Macq. 


Macq. Dipt. ex. supp. 5. 15. 10. 


Een g, Samarang (Piepers). 

Het exemplaar komt met Macquart’s beschrijving overeen; de bij- 
zonder kleine schijfcel is karakteristiek; hare lengte bedraagt weinig 
meer dan een vierde van die der uit haar voortspruitende tweede en 
derde achtercellen; de randvlek is omberbruin, van ovale gedaante 
en vult niet geheel de cel waarin zij geplaatst is; de beide zijbanden 
op den thorax zijn van voren niet buitenwaarts omgebogen. De 
voorscheenen, die Macquart bruinachtig noemt, zijn aan dit voor- 
werp niet donkerder dan de anderen; aan al de scheenen is de 
uiterste spits zwartachtig. 


6. ERIOCERA ALBIPUNCTATA nov. sp. 


Atra velutina; abdominis segmentis mediis pedibusque fulvis; fe- 


FENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 159 


morum tibiarumque apice nigro; alis fuscis, puncto apicali albo; cel- 
lulis posterioribus quatuor; g long. 17 mm. 

Kop rondachtig, zwart; voorhoofd boven de sprieten met een bulije ; 
aangezigt kort, naar voren uitstekend; palpen zwart, de leden on- 
geveer van gelijke lengte. Sprieten slechts weinig langer dan de kop, 
achtledig; de beide eerste leden zwart, de overigen bruingeel, cylin- 
drisch met korte haartjes; het derde lid het langst en langer dan 
de beide wortelleden (zie Pl. 10, fig. 3). De geheele thorax, het 
schildje en de heupen fluweelzwart. Achterlijf platgedrukt; de eerste 
ring zwart, de drie volgenden en de basis van den vijfden ring 
roodgeel, met smallen zwarten zoom en zwarte zij vlekjes; de laatste 
ringen zwart; eijerbuis zeer spits, roodgeel. Pooten glanzig roodgeel; 
spits der dijen en scheenen zwart, die der dijen een weinig verdikt; 
scheenen met korte eindsporen; tarsen zwartbruin. Kolfjes donker- 
bruin met lichteren steel. Vleugels koffijbruin, aan de spits met een 
klein wit vlekje; op de discoidaal-ader, digt bij hare basis, nog eene 
lichte plek; er zijn slechts vier achtercellen ; overigens moge mijne 
vleugelaf beelding (Pl. 10, fig. 4) het aderbeloop doen zien. 

Een 9 Java (Piepers). 

Dat deze soort tot het geslacht Eriocera behoort volgens de inter- 
pretatie van den Baron Osten Sacken (Monographs of the Dipt. of N. 
America, IV, p. 244 en volg.) lijdt geen twijfel. 


CONOSIA nov. gen. Tipulidarum. 


Thorax antice coniformis, supra capite elongatus; antennae 14- 
articulatae; alae abdomine breviores, cellula discoidalis completa, 
cellulae subcostales duae, cellulae posteriores quinque; vena trans- 
versa media ad apicem cellulae discoidalis sita; tibiae non cal- 
caratae. 

Kop naar evenredigheid zeer klein, van boven plat; het achterhoofd 
sterk ontwikkeld en in een kort tandje uitloopend; voorhoofd zeer 
breed, boven de sprieten met een dwarsgroefje; oogen ovaal; zuiger 
en palpen kort; de laatsten vierledig, de leden weinig in lengte ver- 
schillende. Sprieten naauwelijks langer dan de kop, veertienledig ; 
de drie eerste leden groot en dik; het eerste lid cylindrisch, behaard, 
ten minste zoo lang als de beide volgenden te zamen; de verdere 
schaftleden dun, snoervormig, met korte uitstaande haren; het laatste 


160 EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 


lid spits toeloopend. Thorax van voren kegelvormig boven den kop 
uitstekend; dwarsnaad weinig zigtbaar; de rug als een eenigszins 
gewelfd schild, duidelijk van de borstzijden afgescheiden. Achterlijf 
lang en slank, eylindrisch; eijerbuis van het ¢ (het d ken ik niet) 
spits toeloopend, iets opgebogen. Pooten met fijne en vrij digte beharing ; 
voordijen naar de spits een weinig verbreed; scheenen zonder eind- 
sporen. Vleugels korter dan het achterlijf; radiaal-ader op een derde 
der vleugellengte uit de subcostaal-ader ontspruitende en ongeveer 
ter halverwege een’ bovenarm uitstootende, welke digt bij de basis 
door eene dwarsader met de subcostaal-ader verbonden is; even voorbij 
het punt waar die bovenarm ontspruit, komt op ongeveer twee der- 
den der vleugellengte, de cubitaal-ader uit haar voort en loopt, zacht 
gebogen, in de vleugelspits uit; er worden op die wijze twee lang- 
werpige subcostaal-cellen gevormd. De schijfcel is langwerpig drie- 
hoekig en verder van de vleugelspits verwijderd dan bij de meeste 
andere Tipuliden; zij stoot drie aderen naar den achterrand uit, 
waarvan de bovenste zich in twee armen verdeelt en zoo eene vork- 
eel vormt, die bijna dubbel zoo lang is als haar steel. Er zijn vijf 
achtercellen. De middeldwarsader staat niet, gelijk dit bij de Tipuli- 
den gewoon is, boven het begin of op het midden der schijfcel, maar 
geheel aan haar einde of zelfs nog iets daar voorbij; de achterdwars- 
ader is een weinig gebogen en digt bij het begin der schijfcel inge- 
wricht; de drie laatste langsaderen zijn voor hare uitmonding in den 
achterrand duidelijk gebogen (zie PI. 10, fig. 5—7). 

Dit nieuwe geslacht is noodig voor Limnobia irrorata Wied., waar- 
mede Limnophila Crux Dol. synoniem is. Omtrent de plaats, die het 
in de familie der 'Tipuliden moet innemen, durf ik geen beslissend 
oordeel uit te spreken: dit zal eerst kunnen geschieden, als wij be- 
kend zullen zijn met de vele tropische vormen der kleinere Tipuliden, 
welke ongetwijfeld later nog zullen worden ontdekt. Wegens het 
gemis der eindsporen zou het onder de Eriopterinen moeten worden 
gerangschikt ; het aderbeloop der vleugels vertoont daarentegen meer 
overeenkomst met dat der Limnophilinen, onder anderen door de 


aanwezigheid van vijf achtercellen !). 


1) Met uitzondering van Cladura, hebben al de genera die tot de Eriopterinen 
behooren, slechts vier achtercellen. Zie Osten Sacken, Monographs of the Diptera 
of North America, Part. IV, p. 46 en 113 enz. 


EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 161 


7. Conosia IRRORATA Wied. 


Limnobia irrorata, Wied. Auss. Zweifl. I. 574. 3; — Limnophila 
Crue, Dol. Nat. Tijdschr. N. Ind. XIV. 388, pl. rv, f. 3. 


Pl. 10, fig. 5, 6 en 7. 


Een 2 Java (Piepers). Het is 12 mm. lang, geelachtig aschgrauw 
of eenigszins zandkleurig, de sprieten en palpen iets donkerder; de 
borstzijden daarentegen lichter en met enkele ingedrukte stippen; de 
fijne eijerbuis aanvankelijk bruin, naar het einde geelachtig. Pooten 
bleek bruingeel, het laatste tarsenlid bruin. Kolfjes van de kleur 
des ligchaams. Vleugels met bruingrauwe tint, langs den voorrand 
met vele bruine vlekjes, die in den beginne vrij regelmatig zijn, 
maar vervolgens, tot aan het eind der hulpader, onregelmatiger en 
tevens donkerder worden, eene soort van hieroglyphen vormende, en 
eindelijk, tusschen de uitmonding der subcostaal-ader en die van den 
bovenarm der radiaal-ader, door ineensmelting ontaarden in eene 
bruinachtige grondkleur, door lichtere vlekjes afgebroken; dergelijke 
teekening, doch minder duidelijk, breidt zich ook over de radiaal-cel 
en de bovenste subcostaal-cel uit; bovendien zijn al de langsaderen 
met een aantal kleine bruine stipjes geteekend en de dwarsaderen 
door eene bruine schaduw bezoomd; ook de vleugelwortel tusschen 
de beide hoofdaderen is verdonkerd. 

Dat Limnophila Crux Dol. synoniem is, blijkt duidelijk uit Dole- 
schall’s beschrijving en afbeelding, al noemt hij het dier roestkleurig 
en al zwijgt hij van de stippen op de langsaderen; de voorstelling 
van den naar voren puntig uitloopenden thorax, van de sprieten en 
ook van het aderbeloop der vleugels laat daaromtrent geen twijfel 
over; in zijne afbeelding b. v. vindt men de middeldwarsader, in af- 
wijking van andere Tipuliden, aan het eind der schijfcel geplaatst. 
Uit Doleschall’s beschrijving is niet op te maken of hij \beide sexen 
gekend heeft; zijne teekening schijnt echter het d te moeten voor- 
stellen. Volgens hem is dit insect op Java niet zeldzaam binnen de 
woningen en vertoont het in de rust eene zeer vreemde gedaante, 
omdat alsdan de beide voorpooten regtuit naar voren en de beide 
achterpooten daarentegen naar achteren zijn uitgestrekt. 


8. HERMETIA BATJANENSIS NOV. Sp. 


Nigra; oculis pilosulis; thoracis vittis lateralibus, scutello, maculis 
11 


162 EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 


quatuor in abdominis segmento secundo, limbo postico segmentorum 
tertii et quarti, tarsis halterisque flavis; alis fuscis, in cellula radiali 
inferiore et angulo posteriori dilutioribus. — 9 long 13—18 mm. 

Oogen van onderen merkelijk beneden het aangezigt afdalende DE 
duidelijk behaard. Sprieten zwart, slank, zoo lang als kop en thorax 
te zamen; het eerste lid kort, het tweede lid naar het eind versmald; 
het derde langer dan het tweede, in ’t midden iets verbreed, naar 
den wortel en naar het eind spits toeloopend. Voorhoofd en aange- 
zigt bruingeel met eenigen glans; de zwart behaarde schedel en een 
langsband op het voorhoofd, die echter niet tot de sprieten doorloopt, 
donkerbruin; boven den sprietwortel een in ’t midden iets ingebogen 
verheven dwarslijntje. Aangezigt zeer kort, onder de sprieten inge- 
drukt, naar onderen spits toeloopend ; mondrand zwart behaard. 
Zuiger zwart. Thorax en achterlijf zwart met zeer flaauwen glans; 
de schouderknubbels, een zijband van daar tot aan den dwarsnaad, 
de knubbels op den achterkant van den thorax, eene plek onder 
den vleugelwortel en eene ter wederzijde van den achterrug, glanzig 
onzuiver geel. Schildje heldergeel. Achterlijf gewelfd, aan den wortel 
smal; de tweede ring op den rug met een paar flaauwe gele vlekken ; 
voorts de zijranden en een paar zijvlekken tegen den achterrand 
geel; de beide volgende ringen met een in ’tmidden iets ingekeep- 
ten, gelen achterrand; aan de buikzijde de tweede ring geheel 
geel. Pooten zwart; de spits der dijen en de wortel der scheenen 
min of meer roodgeel; de tarsen bleek roodgeel, vooral de achter- 
tarsen. Kolfjes geel (de knop in ’t leven vermoedelijk groenachtig). 
Vleugels donkerbruin, alleen in de onderste wortelcel en in den 
achterhoek helderder. 

Twee wijfjes van Batjan, door Z. Exc. den Gouverneur-Generaal 
van Lansberge overgezonden. 

Van het geslacht Hermetia waren vroeger uitsluitend soorten uit 
Amerika bekend. Eerst in lateren tijd zijn er door Wallace een 
paar in den Oost-Indischen archipel ontdekt, die door Walker zijn 
beschreven als H. remittens (Proc. Linn. Soc. IV, 94.13) en rufiventris 
(1. e. V. 145. 7). Geen van deze beide beschrijvingen past op de 
hierboven bedoelde soort. H. remittens (waarvan beide sexen bekend 


1) Dit kenmerk doet zich ook bij de andere soorten van Hermetia voor, doch is 
bij deze soort sterk uitgedrukt. 


EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 163 


zijn) heeft een zwart schildje en een bronskleurig achterlijf; H. rufi- 
ventris, waarvan alleen het 9 is beschreven, heeft op den thorax drie 
eenigszins goudgele haarbanden en haar achterlijf is roodgeel, alleen 
aan de basis zwart. Van het al of niet behaard zijn der oogen wordt 
door Walker geen melding gemaakt. 


9. Berıs JAVANA? Macq. 


Macq. Dipt. ex. I. 2. 188. 


Een koploos vrouwelijk exemplaar van Java (van Weelderen) 
breng ik met twijfel tot deze soort. Het achterlijf is grootendeels 
doorschijnend geel, alleen in de zijden en aan de laatste ringen 
zwartbruin; dit altbans komt niet overeen met Macquart’s beschrij- 
ving, die alleen het 4 betreft en waarin het achterlijf geheel zwart 
wordt genoemd. Ook zijn de vleugels anders geteekend en wel, be- 
halve de eigenlijke randvlek, nog met eene donkere vlek aan de 
spits (Macquart zegt: ailes à bord extérieur noirâtre). 


10. PTILOCERA QUADRIDENTATA Fabr. 


Stratiomys quadridentata, Fabr. Syst. Antl. 86. 33; — Ptilocera 
quadridentata, Wied. Auss. Zweifl. II. 59; Snellen v. Vollenh, 
Tijdschr. v. Entomol. I. 91. 1. 


Twee wijfjes van Java (Piepers). 


11. CHRYSOMYIA FLAVIVENTRIS Wied. 


Sargus flaviventris, Wied. Anal. entom. 31. 41; id. Auss. Zweifl. 
II. 40. 25. 


Een d van Java (van Weelderen). 

12. TaBanus RUBIDUS Wied. 
Wied. Dipt. ex. I. 69. 14; id. Auss. Zweifl. I. 127. 25. 
Twee wijfjes van Java (Piepers). 

13. TABANUS STRIATUS Fabr. 


Tabanus striatus, Fabr. Ent. syst. IV. 371. 39; id. Syst. Antl. 103, 


164 EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 


47; Wied. Dipt. ex. I. 79. 33; id. Auss. Zweifl. I. 155. 69; — 
T. dorsilinea, Wied. Anal. entom. 22. 10; id. Auss. Zweifl. I. 
184. 11. 


Een wifje van Java (Piepers). 
14. Curysops pispar Fabr. 


Tabanus dispar, Fabr. Ent. syst. supp. 567; — Chrysops dispar, 
Fabr. Syst. Antl. 125. 5; Wied. Dipt. ex. I. 102. 1; id. Auss. 
Zueifl. I. 196. 3. 

Verscheidene wijfjes van Java (Piepers, Albarda). 


15. BOMBYLIUS PULCHELLUS nov. spec. 


Ater velutinus; fronte, thorace abdominisque segmentorum ulti- 
morum limbo postico fulvo-pilosulis; capite, pleuris et abdomine 
punctis et maculis argenteo-niveis ornatis; alis nigro-fuscis, apice et 
margine posteriori dilutioribus. — g long 6 mm. 


PI. 10, fig. 8. 


Fluweelzwart; kop rondachtig; voorhoofd in ’tmidden, alsmede 
het geheele achterhoofd met korte goudgele beharing; ter wederzijde 
van de inwrichting der sprieten en ter wederzijde van den mondrand 
eene sneeuwwitte stip, door eene zilverachtige beharing gevormd; in 
sommige rigtingen vertoont zich ook in ’t midden van het aangezigt 
eene dergelijke haarvlek; overigens zoowel op het voorhoofd als op 
het aangezigt eenige zwarte borstels. Sprieten zwart, langer dan 
de kop; het derde lid langer dan de beide eersten te zamen, aan ’t 
eind met een uiterst kleinen, zijwaarts geplaatsten griffel. Zuiger 
zwart, zoo lang als de thorax, spits toeloopend. Thorax met goud- 
gele beharing, die de zwarte grondkleur echter niet geheel bedekt; 
in de borstzijden onregelmatige sneeuwwitte haarvlekken, waarvan er 
een paar kleine, digt voor de inplanting der vleugels, en een paar 
grootere, vóór de kolfjes, ook van boven zigtbaar zijn; dergelijke 
sneeuwwitte haarvlekjes bevinden zich ook ter wederzijde van het 
achterlijf, dat aldaar met zwarte borstels bezet is, die aan den eersten 
ring veel talrijker zijn; de achterzoom der laatste lijfsringen met 
goudgele beharing, die alleen op het midden van den rug ontbreekt. 
Pooten en kolfjes zwart. Vleugels bijzonder lang, donker zwartbruin, 


EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 165 


aan den wortel zwart, aan de spits en langs den achterrand lichter ; 
de middeldwarsader juist op het midden der schijfcel geplaatst. 

Van deze kleine maar prachtige soort werd een 9 van Java door 
den heer Piepers overgezonden. 


16. ANTHRAX HYALINA Wied. 


Wied. Dipt. ex. I. 141. 34; id. Auss. Zweifl. I. 297. 57. 

Een paartje, Java (Piepers). 

Het 4 is 11,5, het 9 slechts 9,5 mm. lang; de uitgeschulpte voor- 
kant aan den wortel der vleugels is zilverwit. 


17. ANTHRAX DEGENERA Walk. 


Walk. Proc. Linn. Soc. I. 15. 48 en IV. 113. 67. 


Een 9, Java (Piepers); het is 7,5 mm. lang en komt met Walker’s 
beschrijving volkomen overeen. 


18. ANTHRAX ATERRIMA Dol. 


Anthrax aterrima, Dol. Nat. Tijdschr. Ned. Ind. XVII. 93. 32; — 
A. proferens, Walk. Proc. Linn. Soc. IV. 115. 68. 


Atra velutina; abdomine maculis quatuor niveis; alis nigris: litura 
apicali, margine posteriori apud apicem irregulariter et vittulis duabus 
in disco hyalinis. — 2 long 7,5 mm. 

Verwant aan A. terminalis v. d. W. (Tijdschr. v. Entom. XI. 108. 
10, pl. 3 f. 12), doch onderscheiden door het gemis van roode haren 
ter wederzijde van het achterlijf, door zwarte pooten en door eenigs- 
zins gewijzigde vleugelteekening. 

Fluweelzwart: ter wederzijde van den eersten en van den vierden 
lijfsring een zilverwit haarvlekje. Sprieten, pooten en kolfjes zwart, 
de scheenen en tarsen meer pekkleurig. Vleugels (PI. 10, fig. 9) lang, 
zwart; aan de spits een uiterst smalle glasachtige zoom, die zich aan 
’teind van den achterrand tot halverwege de buitenste cubitaal-cel 
verbreedt, zich vervolgens in de beide eerste achtercellen, met uit- 
springende hoeken, zoodanig versmalt dat hij bijna of zelfs werkelijk 
wordt afgebroken, doch in de derde en vierde achtercel op nieuw tot 
eene vlek wordt uitgebreid; voorbij het midden vertoonen zich in de 
zwarte kleur nog een paar glasheldere vlekjes, het eene digt bij de 


166 EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 


‘basis der eerste achtercel, het andere doorsneden door den op een 
dwarsadertje gelijkenden wortel van den bovenarm der cubitaal-vork. 

Drie vrouwelijke exemplaren van Java (Piepers). 

Van deze soort heb ik eene diagnose en beschrijving, benevens 
eene afbeelding van den vleugel gegeven, omdat ik niet volkomen 
zeker ben dat ik haar goed heb gedetermineerd; wel komt zij in 
de hoofdzaak overeen met de beschrijving door Walker van zijne 
A. proferens gegeven, terwijl deze later door hem zelven met A. 
aterrima Dol. wordt geidentifieerd (zie Proc. Linn. Soc. V. 149. 
24). De opgaven van Doleschall zijn echter, als gewoonlijk, zeer 
kort en onvolledig, zoodat zij op sommige punten twijfel overlaten. 
Indien welligt dit mijn opstel onder de oogen komt van eenig dipte- 
roloog, die in de gelegenheid is Doleschall’s typen te vergelijken, 
dan hoop ik dat hij niet zal verzuimen daaromtrent voldoende op- 
heldering te geven. 


19. ARGYROMOEBA DISTIGMA Wied. 


Anthrax distigma, Wied. Auss. Zweifl. I. 309. 74; — Macq. Dipt. 
ex. II. 1. 58. 9; — Argyromoeba distigma, Schin. Dipt. Nov. 
Reise, 122. 14; — Anthrax argyropyga, Dol. Nat. Tijdschr, Ned. 
Ind. XIV, 401. 


Een paartje van Java (Piepers). 
De beschrijving van A. argyropyga Dol. past volkomen op deze soort. 


20. LEPTOGASTER VARIPES nov. spec. 


Griseus; thoracis disco maculisque in abdominis dorso nigris; pe- 
dibus flavis, femoribus tibiisque pro parte et tarsorum articulis qua- 
tuor ultimis nigris; alis hyalinis in apice dilute umbrosis; nervo 
transverso medio in tertia parte cellulae discoidaliss — 4 long. 
11 mm. 

Licht aschgrauw; aangezigt smal, vooral naar boven; knevelbaard 
uit enkele bleekgele haren bestaande; zuiger glanzig zwart; beharing 
van kin en achterhoofd lichtgrijs; sprieten geel, het derde lid aan 
de buitenzijde, even als de griffel zwartbruin. ‘Thorax met korte 
geelachtig grauwe beharing, van boven glanzig zwart. Achterlijf aan 
den wortel dun, aan de achterste helft dikker; op ’t midden der 


EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 167 


ringen met groote dofzwarte vlekken. Heupen met grijze bestuiving; 
aan de voorste pooten de dijen aan den wortel roodgeel, verder 
glanzig zwartbruin; de scheenen aan de voorzijde zwartbruin, aan 
de achterzijde roodgeel; achterdijen aan den wortel roodgeel voor 
ongeveer een derde, overigens glanzig zwart en eenigszins verdikt; 
achterscheenen aan den wortel roodgeel, overigens zwartbruin; aan 
al de tarsen het eerste lid roodgeel en de volgenden zwart; de tarsen 
hebben doornige borstels, die naar de grondkleur geel of zwart zijn. 
Kolfjes bruingeel. Vleugels glasachtig, aan de uiterste spits met 
bruinachtigen zoom; uitmonding der hulpader vóór het midden van 
den voorrand en met een klein donkerbruin streepje aan de subcos- 
taal-ader verbonden; middeldwarsader op het eerste derde gedeelte 
der schijfcel; cubitaal-vork iets langer dan haar steel; vierde achter- 
cel aan het uiteinde niet vernaauwd; onderste wortelcel geopend. 
Een d van Padang (wie het daar verzamelde is mij onbekend). 


21. PROMACHUS VITTULA nov. spec. 


Nigricans; mystace pallide flavo cum pilis singulis nigris; palpis 
nigris, nigro-pilosis; thorace flavo-cinereo, fusco-vittato; abdominis 
(feminae) segmentis anticis flavo-marginatis , segmentis posticis graci- 
libus; pedibus nigris, tibiis rufis; alis dilute brunneis, vittula parva 
fusco-cinerea in areola cubitali summa. — 2 long. 30 mm. 

In naauwe verwantschap met Pr. inornatus v. d. W. (Tijdschr. v. 
Entom. XV. 230. 7), doch grooter en onderscheiden door de kleur 
van den knevelbaard, waarvan de gele borstels hier de overhand 
hebben, door den in ’t oog vallenden gelen achterzoom, vooral van 
den tweeden achterlijfsring, en doordien de donkergrauwe veeg in de 
bovenste cubitaal-cel slechts tot een klein streepje is beperkt. 

Van stevige gestalte. Kop een weinig breeder dan de thorax; aan- 
gezigt vrij smal, naar onderen iets verbreed, geelachtig aschgrauw, 
aan de bovenste helft met uitstaande bleekgele haren, aan de onderste 
helft een weinig verheven en daar met bruinen weerschijn; knevel- 
baard uit stijve bleek roodgele borstels bestaande, zijwaarts langs 
den mondrand met enkele stevige zwarte borstels en van boven met 
eenige fijne zwarte borstelharen; kin- en bakkenbaard, alsmede de 
beharing van het achterhoofd bleekgeel; op het laatste bovendien een 
krans van zwarte borstels. Sprieten zwart; de beide eerste leden 


168 EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 


met zwarte borsteltjes; het derde lid korter kan het eerste, elliptisch. 
Zuiger en palpen zwart, de laatsten met zwarte borstels. 

Thorax en schildje geelachtig aschgrauw bestoven, op den rug met 
zwartbruine teekening; de middenband breed, van voren een klein 
eind gespleten; de zijbanden aan den dwarsnaad afgebroken en dus 
in twee vlekken gesplitst; bovendien eene duidelijke schoudervlek; 
borstzijden grijsachtig; de beharing boven op den thorax onbedui- 
dend; naar achteren en in de zijden, alsmede voorbij het midden en 
aan den achterrand van het schildje zwarte borstels; de uitstaande 
borstelharen voor de kolfjes roodgeel. 

Achterlijf zwart; de korte eerste ring met gewelfden, in ’t midden 
even ingedrukten, gelen achterzoom en ter wederzijde met roodgele 
borstelharen; de tweede ring met vrij breeden gelen achterzoom; de 
derde en volgende ringen ook met eenig spoor van dergelijken zoom; 
op den vierden ring eene kleine, op den vijfden eene grootere gele 
rugvlek; de laatste ringen smaller wordende en langzamerhand de 
eenigszins zamengedrukte eijerbuis vormende. 

Pooten zwart; heupen met aschgrauwe bestuiving; scheenen helder 
geelrood met zwarte spits; aan de voor- en achtertarsen loopt de 
gele kleur aan den binnenkant eenigszins door; de dijen hebben 
eene lange, de scheenen eene kortere, gele beharing en zijn overigens 
met verspreide, zwarte stijve borstels bezet; deze laatsten worden 
aan de tarsen veelvuldiger ; voetballen langwerpig, roodgeel; voetha- 
ken zwart, stevig en gebogen. Kolfjes vuilgeel. Vleugels met geel- 
bruine tint, aan de spitshelft iets krachtiger: de mediastinaal-cel 
donkerbruin, eene donkere streep tegen den voorrand vormende ; aderen 
zwartbruin, behalve die bij den achterrand, die dunner en lichtbruin 
zijn; in de bovenste cubitaal-cel slechts een klein, streepvormig, 
donkergrauw veegje; die cel is bijzonder lang en begint reeds op de 
halve vleugellengte; de beide onderste cubitaal-cellen ongeveer even 
lang; de buitenwaartsche aan de wortelhelft zeer smal en dan plot- 
seling breeder; de wortel der vorkcel (of zoo men wil, het dwars- 
adertje dat de beide onderste cubitaal-cellen van elkander scheidt) 
merkelijk voorbij het eind der discoidaal-cel. 

Een 9 van Borneo, door Z. Exc. den Gouverneur-Generaal van 
Lansberge overgezonden. 


EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 169 


22. PHILODICUS JAVANUS Wied. 


. Asilus javanus, Wied. Zool. Mag. III. 4. 5; — Philodicus javanus , 
v. d. Wulp, Tijdschr. v. Entom. XV. 352, met de daar aange- 
haalde synoniemen, waarbij nog moet worden gevoegd: Asilus 
melanurus, Dol. Nat. Tijdschr. Ned. Ind. X. 408. 18. pl. vr. f. 9. 


Verscheidene exemplaren van beide sexen, Java (Piepers en Albarda). 

Deze soort schijnt een der meest gewone Asiliden van den Indi- 
schen archipel, daar zij in de overgezonden collectien bijna altijd 
voorkomt. 

Dat As. melanurus Dol. dezelfde soort is, kan worden afgeleid uit 
de beschrijving, welke niets bevat dat voor het tegendeel zou plei- 
ten; de daarin gebezigde woorden „tibiis subtus rufis” vind ik zelfs 
karakteristiek, want inderdaad hebben de scheenen van onderen eene 
helder vosroode kleur, door digte platliggende beharing veroorzaakt. 


23. PSILOCEPHALA INDICA nov. spec. 


Thorace cinereo, fusco-trivittato; abdomine nigro nitido, albo- 
signato; capite argenteo; fronte postice testaceo; pedibus flavis, fe- 
moribus griseis, tarsis fuscis; alis lutescentibus, stigmate obscuriori. — 
2 long. 9 mm. 

Aangezigt naakt, zilverwit even als het voorste gedeelte van het 
voorhoofd; dit laatste naar achteren versmald en daar ledergeel; op 
de afscheiding tusschen de beide kleuren een zwartachtig vlekje ter 
wederzijde tegen de oogen; het achterhoofd van boven met zwarte 
borstels; de kinbaard witachtig. Sprieten zoo lang als de kop; het 
eerste lid cylindrisch, grijs, met korte zwarte borsteltjes; de beide 
volgenden zwart, het tweede kort, het derde priemvormig, met 
korten, naar beneden gebogen griffel. Thorax van boven aschgrauw, 
met drie donkerbruine langsbanden, waarvan de middenste het breed- 
ste en tevens het scherpste geteekend is; ter wederzijde vóór den 
vleugelwortel drie op eene rij geplaatste stijve zwarte borstels; borst- 
zijden lichtgrijs; schildje aan den wortel zwart, verder lichtgrijs, 
aan den achterrand met vier zwarte borstels. Achterlijf kegelvormig, 
zwart en vrij glanzig, met witte zijvlekken, die op den eersten en 
vooral op den tweeden ring zoo breed worden, dat zij min of meer 
een witten achterzoom vormen, welke op den buik wordt voortgezet 


170 EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 


en daar slechts weinig van de grondkleur overlaat; de tweede ring 
het langste, de derde en volgenden merkelijk korter; de beharing 
van het achterlijf kort en vrij digt, grootendeels zwart. Heupen .en 
dijen lichtgrijs, scheenen roodgeel, tarsen donkerbruin, de heupen 
met witte beharing, op de voorsten van voren een paar zwarte 
borstels, op de achterheupen een enkele zijwaarts uitstekend; dijen 
en scheenen met korte zwarte borsteltjes, op de scheenen in grooter 
aantal. Kolfjes roodgeel, met zwartachtigen steel. Vleugels met 
eenige geelbruine tint, ter plaatse der randvlek krachtiger; aderbe- 
loop gelijk aan dat van onze inlandsche Ps. ardea; de vierde achter- 
cel niet gesteeld, maar juist tegen den achterrand gesloten. 

Een 9, Java (Piepers). 

Zooveel ik kan nagaan is nog geen enkele soort van dit geslacht, 
uit den Oost-Indischen archipel beschreven. 


24. PsıLopus virrarus Wied. 


Wied. Zool. Mag. III. 4. 4; id. Auss. Zweifl. II. 217. 8; Macq. - 
Suit. à Buff. I. 450. 8; id. Dipt. ex. II. 2. 116, 5; Dol. Nat. 
Tijdschr. Ned. Ind. X. pl. 1x. f. 4. 


Twee mannetjes, Java (Piepers). 


25. MEGASPIS ERRANS Fabr. 


Syrphus errans, Fabr. Ent. Syst. IV. 294. 58; — Eristalis errans, 
Fabr. Syst. Antl. 242. 44; Wied. Auss. Zweift. IT. 155. 4; — 
Eristalis varipes, Macq. Dipt. ex. U. 2. 46. 24, — Erist. Mac- 
quarti, Dol. Nat. Tijdschr. Ned. Ind. X. 410. 27. PI. vir. f. 1. 


Een 9, Java (Albarda). 

Wegens den bolvormigen kop en het duidelijk gerande schildje, 
behoort deze soort in het geslacht Megaspis te worden opgenomen ; 
de gegroefde plek op het voorhoofd, die mede een der kenmerken is 
van dit genus, valt hier evenwel weinig in ’t oog en is bovendien 
gewoonlijk door de beharing bedekt; bij het 4, dat mij ook bekend 
is, zijn de oogen, even als bij de andere soorten, over eene groote 
uitgestrektheid vereenigd. 

Wiedemann noemt de borstzijden grootendeels witachtig; dit geldt 
alleen van de beharing daar ter plaatse; de voorste dijen hebben van 


EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 171 


onderen mede eene witachtige of bleekgele beharing; aan de achter- 
dijen volgt de kleur der beharing de grondkleur; de voortarsen zijn 
in beide sexen kort en breed. De sprietborstel is bij deze soort ge- 
heel naakt. 

De beschrijving, door Macquart van Eristalis varipes gegeven, 
schijnt geen twijfel over te laten dat deze soort synoniem is. Even- 
zeer komt het mij voor, dat Er. Macquarti Dol. geene andere dan 
deze soort kan zijn; het eenige dat tegen dit laatste een bezwaar zou 
kunnen zijn, is de meerdere grootte, die Doleschall op zijne plaat 
aangeeft. 


26. SYRPHUS AEGROTUS Fabr. 


Eristalis aegrotus, Fabr. Syst. Antl. 243. 48; — Syrphus aegrotus , 
Wied. Auss. Zweifl. II. 118. 3; Macq. Dipt. ex. II. 2. 88. 4; — 
Syrphus fascipennis, Macq. Suit. à Buff. I. 537. 9; — Didea 
Ellenriederi, Dol. Nat. Tijdschr. Ned. Ind. XIV. 407. pl. x. f. 2. 


Een paar wijfjes van Java (Piepers en Albarda). 


27. ECHINOMYIA JAVANA Wied. 


Tachina javana, Wied. Zool. Mag. III. 24. 35 en Auss. Zweifl. I. 
288. 12. 


Een 3, Java (Piepers). 

Het tweede sprietenlid is eylindrisch, naar het einde iets verbreed, 
van boven met langere, van onderen met kortere borstels; het derde 
lid is een weinig korter dan het tweede, aan het einde schuin afge- 
knot, van boven rondachtig, van onderen een weinig uitstekend ; 
het voorlaatste lid van den sprietborstel is duidelijk afgescheiden en 
ongeveer half zoo lang als het laatste lid, dat voor twee derden 
verdikt is. Bij deze soort staan op de wangen een paar stevige 
borstels, even als bij onze inlandsche Ech. tessellata. 


28. IpIA MANDARINA Wied. 


Wied. Auss. Zweifl. II. 350. 4. 


Een 2, Java (van Weelderen). 


172 EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 


29. Ipra pIiscoLor Fabr. 


Musca discolor, Fabr. Ent Syst. IV. 320. 34; id. Syst. Antl. 295. 
55; — Idia discolor, Wied. Auss. Zueifl. II. 352. 8. 


Een koploos exemplaar, Java (van Weelderen). 


30. Lucizia Dux Eschh. 


Musca Dux, Eschh. Entomogr. I. 114. 85; Wied. Auss. Zweifl. II. 
399. 25; — Lucilia flaviceps, Macq. Dipt. ex. II. 3. 145. 23. 
pl. 18. f. 1; Schiner, Dipt. Nov. Reise, 305. 37; — Chrysomyia 
Duvaucelii, Rob. D. Myod. 451. 19. 


Deze soort schijnt in den Oost-Indischen archipel zeer gewoon te 
zijn; ik bezit verscheidene exemplaren van Java, door de heeren 
Piepers en van Weelderen overgezonden, en van Celebes, door wijlen 
mijn’ broeder J. W. van der Wulp medegebragt. 

Dat Musca Dux Eschh., gelijk Schiner reeds vermoedde, dezelfde 
soort is als Lucilia flaviceps Macq., kan, dunkt mij, aan geen twijfel 
onderhevig zijn; ook Chrysomyia Duvaucelii Rob. D. moet, volgens 
de beschrijving, dezelfde soort zijn. 


31. LuciLIA VIRIDAUREA Wied. 


Musca viridaurea, Wied. Zool. Mag. III. 22. 32 en Auss. Zweifl. 
IL. 397. 22. 


Een 9, Java (Piepers). 

Wiedemann’s vrij korte beschrijvingen schijnen op dit voorwerp 
wel te passen en bevatten althans niets wat daartegen zou pleiten. 
Van alle mij bekende Lucilia-soorten is deze door de donkere vleu- 
gelspits dadelijk te onderscheiden. De palpen zijn roodgeel, aan 
'teinde iets verdikt, de tamelijk breede kinbakken hebben eene geel- 
achtige tint even als het midden van het aangezigt; de wangen 
daarentegen zijn meer wit; het breede (vrouwelijke) voorhoofd heeft 
een zwartgrijzen middelband. De thorax heeft geheel van voren een 
witachtigen weerschijn; het metaalgroene achterlijf verkrijgt door de 
korte goudgele beharing een in dit geslacht vreemd aanzien; de 
laatste ring is meer koperkleurig en met eenige macrocheten bezet: 
zilvergrijze weerschijnvlekken vertoonen zich aan de zijden der lijfs- 
ringen. De vleugels zijn aan de spits voor ongeveer een derde 


EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIF. 173 


bruinachtig, dat aan den voorrand donkerder wordt; de uitmonding 
der spitscel nadert de vleugelspits meer dan bij andere soorten; de 
spitsdwarsader is zacht gebogen, ook de cubitaal-ader bij haar einde 
en de schijfdwarsader, die even voorbij het midden der spitscel is 
ingewricht. 


32. OcHROMYIA JEJUNA Fabr. 


Musca jejuna, Fabr. Ent. Syst. IV. 312. 1; id. Syst. Antl. 283. des 
Wied. Auss. Zweifl. II. 386. 4; — Ochromyia jejuna, Macq. Suit. 
II. 249. 1; — Musca torosa, Wied. Zool. Mag. III. 21. 29; — 
Bengalia testacea, Rob. D. Myod. 426. 1. 


Een 2 van Java (Piepers). Het komt volkomen overeen met een 
exemplaar van Ceylon, dat ik bezit, met dit onderscheid dat de 
zilverwitte weerschijnvlekken op het achterlijf bijna geheel zijn weg- 
gewischt en alleen op den laatsten ring nog zigtbaar zijn. Aan het 
eind van den derden lijfsring staan een paar, aan den anus verschei- 
dene macrocheten; de pooten hebben eene korte en digte beharing ; 
de dijen bovendien borstels, die aan de voordijen steviger zijn en 
waarvan die aan de onderzijde kamachtig op eene rij zijn geplaatst; 
van deze laatsten zijn een paar in het midden dikker dan de overi- 
gen; de iets gebogen voorscheenen hebben aan de binnenzijde voor 
het midden eene bultige verbreeding , waarop een drietal korte borstels. 

Bengalia testacea Rob. D. heb ik als synoniem aangehaald op gezag 
van Macquart, die waarschijnlijk typische exemplaren heeft vergele- 
ken; de beschrijving schijnt het ook te bevestigen. Als alle opgaven 
van het vaderland juist zijn, dan zou de soort zeer verspreid zijn ; 
volgens Wiedemann toch komt zij voor te Tranquebar en in Ben- 
gale, volgens Robineau Desvoidy in Nieuwholland en te Cayenne, terwijl 
mijne exemplaren van Ceylon en van Java herkomstig zijn. 

Het zou mij niet verwonderen dat 0. javana Macq. (Dipl. ex. supp. 
1. 196. 6) als dezelfde soort moet worden beschouwd; alleen de 
bruinachtige banden op den thorax schijnen een verschil aan te 
duiden, doch ook aan mijne voorwerpen is eenig spoor van deze 
banden aanwezig. 

De heer Piepers zond mede van Java nog een ander vrouwelijk 
exemplaar, dat geheel op dat van 0. jejuna gelijkt, behalve dat het 
wat kleiner is en niet den bijzonderen vorm en beborsteling aan de 


174 EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 


voorpooten vertoont; er moet dus aan eene verwante soort worden 
gedacht, die ik echter, wegens den minder gaven toestand van het 
voorwerp, hier niet nader kan kenbaar maken. - 


33. OcHROMYIA ABDOMINALIS Fabr. 


Phumosia abdominalis, Rob. D. Myod. 427. 1; — Ochromyia ab- 
dominalis, Macq. Suit. à Buff. IL. 249. 2; — Ochr. ferruginea, 
Dol. Nat. Tijdschr. Ned. Ind. XIV. 414. pl. x. fig. 3. 


Een 2, mij indertijd door wijlen mijn’ broeder J. W. van der 
Wulp van Amboina overgezonden, meen ik tot deze soort te moeten 
rekenen, ofschoon de vleugels in de aangehaalde beschrijvingen als 
geheel donker (fuligineuses) worden aangeduid, terwijl zij bij mijn 
exemplaar slechts eene vrij flaauwe bruingele tint hebben, die alleen 
aan ’t eind van den voorrand tot tabaksbruin wordt verduisterd. De 
opgaven van Doleschall omtrent 0. ferruginea, mede van Amboina, 
schijnen geheel op 0. abdominalis van toepassing. 


METALLEA, nov. genus Muscinarum. 


Oculi nudi; facies nuda, leviter excavata; peristomium subpromi- 
nens; setae orales duae distincte supra peristomium sitae; genae la- 
tiusculae; antennae longitudine dimidio epistomatis, articulus tertius 
articulis basalibus duplo longior; seta antennarum nuda. Thorax 
quadratus; scutellum semi-ovatum, postice quadrisetosum; abdomen 
subovatum, subdepressum ; macrochetae nullae. Pedes simplices. 
Squamae sat magnae. Alae abdomine longiores; spinula costae nulla; 
curvatura nervi discoidalis subrotundata; cellula apicalis aperta paulo 
ante alarum apicem. 

De kop iets breeder dan de thorax; het voorhoofd (2) breed, naar 
achteren iets versmald; voorhoofdsborstels kort, niet beneden den 
sprietwortel afdalende; op den schedel eenige langere borstels; oogen 
naakt; aangezigt naakt, onder de sprieten zacht uitgehold; de mond- 
rand (in profiel) een weinig puntig vooruitstekend; de beide mond- 
borstels ver boven den mondrand, aan het ondereinde der sprietgroe- 
ven geplaatst; daarboven nog een paar kleinere borsteltjes; wangen 
en kinbakken breed, de laatsten behaard. Zuiger van gewone lengte, 
met rondachtige eindlippen; palpen cylindrisch, aan ’t eind met korte 
borsteltjes. Sprieten ter halve lengte van het aangezigt reikende; 


EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 175 


het derde lid dubbel zoo lang als de beide eersten, met naakten of 
naauwelijks microscopisch behaarden rugborstel. Thorax van boven 
zoo lang als breed; schildje half eirond, aan den achterrand met vier 
tamelijk lange borstels. Achterlijf vierringig, breed eivormig, weinig 
gewelfd, zonder macrocheten, maar met korte beharing, alleen in de 
zijden en aan den anus met borstels. Pooten vrij kort; de voordijen 
zoowel van boven als van onderen met kamachtig geplaatste stevige 
borstels, overigens de pooten spaarzaam met borstels bezet. Vleugel- 
schubben groot. Vleugels een weinig langer dan het achterlijf, zonder 
randdoorn; uitmonding der spitscel even vóór de vleugelspits; de 
spitsdwarsader bijna regt; de schijflwarsader een weinig gebogen, 
voorbij het midden der spitscel; middeldwarsader onder de uitmonding 
der subcostaal-cel, midden boven de schijfcel; buiging der discoidaal- 
ader met iets afgeronden hoek. 


34. METALLEA NOTATA nov. sp. 


Capite ochraceo; antennis palpisque flavis; thorace scutelloque 
aeneo-viridis, cinereo-flavo-pollinosis; abdomine flavo pellucido, fusco 
notato, apud apicem virido-aeneo, flavido-pollinoso ; femoribus nigri- 
cantibus; tibiis testaceis, apice tarsisque fuscis; alis hyalinis. — 9 
long 7 mm. 

PI. 10, fig. 10—12. 

Kop okergeel bestoven; voorhoofdsband roodgeel, zeer smal, boven 
de sprieten in eene glanzige plek geéindigd; het midden van het 
aangezigt en de mondrand zeer glanzig; sprieten en palpen roodgeel, 
de laatsten bleeker doch aan de uiterste spits bruin; beharing der 
kinbakken witachtig geel. Thorax en schildje fraai metaalgroen , 
van boven met grauwgele, in de zijden met aschgrauwe bestuiving, 
die echter de grondkleur niet geheel bedekt; de borstelige beharing 
op den rug uit zwarte haarwratjes ontspruitende. Achterlijf op de 
drie eerste ringen doorschijnend geel; de derde ring met een breeden, 
bijna de halve lengte innemenden, metaalgroenen achterzoom ; voorts 
op den tweeden en derden en min of meer ook op den laatsten ring 
zwartbruine rugvlekjes, in den vorm eener afgebroken rugstreep, en 
bovendien op den tweeden ring een paar dergelijke bloksgewijze ge- 
plaatste zijvlekjes, alles ook min of meer aan de buikzijde zigtbaar ; 
de vierde ring is geheel ondoorschijnend, eenigszins metaalgroen , 


176 EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 


met geelachtige bestuiving en zwarte haarwratjes. Dijen zwartachtig, 
de voordijen met metaalgroenen weerschijnj scheenen bruingeel met 
zwarte spits; tarsen zwartbruin, aan den wortel lichter, | Vleugels 
bijna glasachtig, aan den wortel met iets gele tint. 

Een 2 van Java (Piepers). 

De geheele habitus en het ontbreken der macrocheten aan het on- 
gewelfde achterlijf geven bij den eersten aanblik aan dit voorwerp 
eene plaats onder de Muscinen; alleen de niet gevederde, zoo goed 
als naakte sprietborstel kan daarover twijfel doen ontstaan. In de 
beide Muscinen-geslachten, die zich door een naakten sprietborstel 
onderscheiden, nl. Rhynchomyia en Gymnostylina 1), kan de hier be- 
handelde vlieg onmogelijk worden gerangschikt, omdat zij niet het 
kegelvormig vooruitstekende aangezigt van Rhynchomyia heeft, en 
zich van Gymnostylina door het naakte aangezigt onderscheidt. Mij 
blijft dus niet anders over dan voor haar een nieuw geslacht te 
vormen, en zulks niettegenstaande mij slechts de eene sexe (het 2) 
bekend is. 

Welligt behoort Rhynchomyia aberrans Schin. (Dipt. Nov. Reise 
p. 316) ook tot dit geslacht; zij verschilt van de hierboven beschre- 
ven soort door de roodgele, aan den voorrand bruine vleugels, het 
aangezigt steekt bij haar ook naauwelijks vooruit, doch Schiner 
maakt geen melding van de plaatsing der mondborstels. Ook Rh. 
bicolor Macq. (Dipt. ex. II. 3. 125. pl. 15. f. 4) schijnt zeer verwant 
te zijn, doch de sprietborstel is bij die soort behaard, volgens de af- 
beelding (als zij juist is) zelfs gevederd. 


35. CYRTONEURA PRUINOSA Nov. sp. 


Nigra; thorace cinereo, nigro-bilineato; abdomine pruinoso; capite 
infra brunnescente; antennis elongatis, nigris, articulis basalibus 
rufis; nervo transverso discoidali in cellulae apicalis medio sito. — 
2 long. 8 mm. 

In habitus op onze C. stabulans gelijkende, doch in vele opzigten 
onderscheiden. Aangezigt onder de sprieten en in de zijden witachtig 
met donkeren weerschijn; mondrand en kinbakken roodbruin; de 


1) De naam Gymnostylina, door Macquart in de Annales de la Soc. entom. de 
France van 1855 gebruikt, zal wel dienen veranderd te worden, omdat hij reeds 
20 jaren vroeger (Suit. à Buffon) een Dexinen-geslacht Gymnostylia heeft genoemd. 


PIS 


28 


Lepidoptera van Celebes. 


AA 


Lepidoptera van Celebes. 


Mi RE i 
stragi ay 
| à 


7 
Atze 
. 
| 
u 
: 
N 
14 
i 
' 
DUI ” } li { 


> 


- 


00990900 00,0 
90 090000 920 
28070 99 2 © © 9250 0 € > © 
0000 00 000% 


Colaspidema (Colaphus) Sophiae F. 


DI 


BIO: 


Diptera van Ned. Indië. 


INS s= 
| nt) La. 
RITO LO 


li Vani ny 
Hi > i 


E . | > 
n | As | il Tita 


LE 
ul 
El 
: 
| 
| 
è 
eli 


i | . ' u ti AL 
DI =. ì 4 
= ti 
x vi 4 pr 
L : = 
| ai x 7 = u ‘Teo i 
$ mu Me 
. n E U | u ba 
0 
N Ù n x i 
CR È ne È 7 
: = | Bi 
7 5 x 
| En n a 
Di | si : È cy 7 
i En In ie î si Kl si 
Ss oo. ‘A2 o L 
. . sti Ei 
e — 
AA a eli 
BAR à = 
si Ù 
5 ti a | Lt) u 7 
NI DI DI 
7 Ù 5 X Le” a DI 
n Pr : : 
RA : A | Lan i 
NC] ì i Fi : n | 
“ si È 
mu: Ù . Er n _ 5 | 
{! i i ee . \ A 
Da nt 7 sf | Ta A 
+ | | fi x Ù TI 
| ( i [3 D} I Ya hl ta u A i | I 7 
KERN ER | ali | 
>; Pr ta nr | LOS Ù 


a ee : 
È Di 7 4! ui DA en EN . 


EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 177 


mondrand met twee groote en een aantal kleinere borstels, de ge- 
zigtslijsten met korte borsteltjes bezet; voorhoofd ongeveer een 
derde der kopbreedte innemende, in het midden met een breeden, 
zwarten, soms tot het roodbruine neigenden langsband ; voorhoofds- 
borstels in grooten getale, maar niet zeer lang en weinig stevig. 
Sprieten lang, tot digt bij den mondrand afdalende, de wortelleden 
roodachtig; het derde lid zwartbruin, vrij smal. Palpen zwart. 
Thorax en schildje met licht aschgrauwe bestuiving; de thorax van 
boven met twee zwarte langslijnen, die echter alleen van voren dui- 
delijk zijn; borstzijden glanzig zwart; de geheele thoraxrug, alsmede 
het schildje met een aantal borstels. Achterlijf breed eivormig, ge- 
welfd, over de geheele oppervlakte gelijkmatig met eene blaauwachtig 
grijze bestuiving; de insnijdingen en eene rugstreep zwart. Pooten 
zwart, de voor- en achterdijen van onder kamachtig met borstels 
bezet. Vleugelschubben en wortel der vleugels bruingeel; de vleugels 
overigens met naauwelijks iets grauwe tint; aan het eerste begin van 
den voorrand een kleine borstelkam; ombuiging der discoidaal-ader 
afgerond; spitscel even voor de vleugelspits breed geopend ; middel- 
dwarsader op het midden der schijfcel geplaatst; schijfdwarsader nog 
lets voor het midden der spitscel en van onderen flaauw gebogen. 

Drie gelijke vrouwelijke exemplaren van Java (Piepers). 

Tot het geslacht Cyrtoneura behooren zonder twijfel Musca hortensia 
Wied. en planiceps Wied., beiden mede van Java, die echter hier 
niet in aanmerking kunnen komen, zooals de vergelijking der be- 
schrijvingen dadelijk aantoont. Overigens zijn, zooveel ik kan na- 
gaan, geene Oost-Indische soorten van het geslacht Cyrtoneura be- 
schreven. C. longicornis Macq. (Dipt. ex. supp. 4. 255. 7) van Nieuw- 
holland schijnt met C. pruinosa verwant te zijn, doch de oogen zijn 
bij deze een weinig behaard en het achterlijf wordt genoemd „a léger 


duvet blanc sur les cotés.” 


36. OpHYRA NIGRA Wied. 


Anthomyia nigra, Wied. Auss. Zweifl. U. 432. 22; — Ophyra 
riparia Dol. Nat. Tijdschr. Ned. Ind. XVII. 115. 70; Walk. 
Proc. Linn. Soc. V. 160. 55; — Anthomyia gracilis, Wied. Auss. 
Zweifl. II. 432. 23. 


Een 4, Java (van Weelderen). 


178 EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 


Deze soort gelijkt zeer op onze 0. leucostoma, doch onderscheidt 
zich dadelijk door de gele kleur van den vleugelwortel en de vleu- 
gelschubben, alsmede door de ongebogen, eenvoudige achterscheenen. 

Doleschall heeft klaarblijkelijk dezelfde soort beschreven, terwijl 
ook het specifieke verschil van Anth. gracilis niet kan worden volge- 
houden, hetgeen ik daaruit afleid dat mij exemplaren zijn voorgeko- 
men, wier vleugels over ’t geheel eene geelachtige tint vertoonden. 


37. SEPEDON JAVANENSIS Rob. D. 


Sepedon javanensis, Rob. D. Myod. 677. 2; Macq. Suit. à Buff. 
Dipt. II. 363. 2; -— S. javana, Macq. Dipt. ex. II. 3. 177. 2; 
id, supp. 3. 59. 


Een 4, Java (van Weelderen). 


38. LoxoNEURA DECORA Fabr. 


Dictya decora, Fabr. Syst. Antl. 327. 6; — Platystoma decora, 
Wied. Auss. Zweifl. II. 568. 1; — Loxoneura decora, Macq. Suit. 
à Buffon Dpt. Al. 446. 1;,id. Dipt. ex. II. 3. 199. pl 26. 1.7. 


Van deze fraaije en merkwaardige soort zijn op ’s Rijks Museum 
te Leiden verscheidene exemplaren aanwezig en bezit ik er zelf 
eenigen van Sumatra. 

De pooten, die door de aangehaalde schrijvers als zwartbruin of 
pekkleurig worden beschreven, zijn bij vele voorwerpen lichter of 
zelfs roodgeel. In de generieke kenmerken, door Macquart opgesomd, 
is geen melding gemaakt van de sterk verlengde voorheupen, ofschoon 
deze bijna zoo lang zijn als de dijen; de beide onderste wortelcellen 
zijn bijzonder lang. 

Loxoneura decora is tot dusver eenig in haar geslacht. Toch mag 
ik niet verzwijgen dat zoowel in de Leidsche collectie als in de mijne 
zich voorwerpen bevinden, die vooral in de vleugelteekening aanmer- 
kelijk van den type afwijken. Het komt mij echter voor, dat hier 
meer aan eene verscheidenheid dan wel aan eene tweede soort kan 
worden gedacht. Om eene meer uitvoerige beschrijving te vermijden, 
heb ik op Plaat 11, fig. 1 een’ vleugel afgeteekend , zooals hij zich 
bij den type voordoet, en in fig. 2 zooals de bedoelde varieteit dien 
vertoont. Bij de laatste zijn de donkere vlekken nog onregelmatiger 


EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 179 


en nemen o. a. een veel grooter deel in van de discoidaal-cel en van 
de tweede en derde achtercellen; de bruine vlek in de lichte plek 
aan ’tbegin van den voorrand is niet, zooals bij den type, dubbel, 
maar slechts enkelvoudig en vormt een langwerpig ovaal; die aan 
het eind der onderste wortelcel is minder uitgebreid, maar daarente- 
gen scherper begrensd en meer afgerond. Bij de varieteit is de kleur 
der pooten lichter en meer bepaald roodgeel, terwijl bovendien bij 
haar de inkeeping aun het eind der voorscheenen sterker is uitgedrukt. 


39. SENOPTERINA EQUES Schin. 


Senopterina eques, Schin. Dipl. Nov. Reise 288. 170; — S. aenea 
Macq. Dipt. ex. suppl. 3. 61. pl. 7. f. 5 (niet f.3, gelijk in den 
tekst wordt vermeld); — S. abrupta Thoms. Dipt. Eugen. Resa 
578. 250; — Michogaster Bambusarum, Dol. Nat. Tijds. Ned. Ind. 
X. 413. 42. pl. vrm. f. 3. 


Een paar mannelijke exemplaren van Java (Piepers en van Weel- 
deren). 

Vroeger hield ik deze soort, even als Macquart deed, voor S. aenea 
Wied., van welke zij zich echter onderscheidt door de donkere kleur 
ook aan het begin van den voorrand der vleugels en door de geheel 
zwartachtige pooten, zonder bruine knieën. Dat S. abrupta 'Thoms. 
hier als synoniem moet worden aangehaald, schijnt bij de vergelijking 
der uitvoerige beschrijving niet twijfelachtig; van Doleschall’s Micho- 
gaster Bambusarum is dit wegens diens onvolledige opgaven minder 
zeker; zijne afbeelding intusschen geeft regt om het aan te nemen. 


40. SENOPTERINA MARGINATA NOV. Sp. 


Aeneo-nigra; epistomate, proboscide palpisque testaceis; antennis 
fuscis; articulis basalibus rufescentibus; alis hyalinis, costa fusca. — 
g long. 6 mm. 

Metaalachtig zwartgroen met eenige vaalgele beharing. Aangezigt 
glanzig bruingeel; voorhoofd zwart met eenigen glans; de oogkanten 
overal met witten zoom; achterhoofd grijs met eenigen groenen me- 
taalglans. Sprieten zwartbruin, aan den wortel een weinig roodgeel; 
zuiger en palpen vuil roodgeel. Pooten zwart, vrij kort en dik; de 
voordijen van onderen met kamachtig geplaatste borstels; de mid- 


180 EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 


dendijen van onderen met witachtige beharing. Kolfjes geelbruin. 
Vleugels (PI. 10, fig. 13) bijna glasachtig, langs den geheelen voor- 
rand en om de spits met zwartbruinen zoom, die aan den wortel 
iets verbreed is en de radiaal-ader aan haar begin bereikt, vervolgens 
iets smaller wordt en ook de mediastinaal-cel bedekt, en eindelijk 
aan de vleugelspits zich op nieuw verbreedt en daar aan de uitmon- 
ding der discoidaal-ader eindigt; de cubitaal- en de discoidaal-ader 
zijn aan hare uitmonding merkbaar tot elkander gebogen. 

Een g van Java (Piepers). 

De soort is zeer verwant aan de vorige, doch aan het ontbreken 

van den donkeren zoom langs het eerste gedeelte der cubitaal-ader 
dadelijk te onderscheiden; de pooten zijn korter en dikker; de cubi- 
taal- en de discoidaal-ader zijn aan het einde nog meer tot elkander 
genaderd. 
_ In de vleugelteekening komt S. marginata overeen met S. zonalis 
Rond. (Ann. mus. Gen. VII. 430), doch bij deze is de thorax geel- 
achtig met twee zwarte langslijnen, voorts de wortel der dijen geel 
en de voorrand der middelste lijfsringen witachtig. 


41. CHLORIA CLAUSA Macq. 


Ulidia clausa, Macq. Dipl. ex. IL. 3. 251. 1. 

Een 9 van Java (van Weelderen). 

Deze soort gelijkt zeer op de Europesche Chloria demandata Fabr., 
doch onderscheidt zich aanstonds door het aderbeloop; de discoidaal- 
ader is namelijk zoo sterk opwaarts gebogen, dat zij zich aan haar 
einde met de cubitaal-ader vereenigt en zoo eene volkomen, kort ge- 
steelde spitscel vormt; het steeltje is naar boven gerigt (zie PI. 11, 
fig. 3). 

Ten onregte veronderstelt Schiner (Dipt. Nov. Reise p. 281), dat 
Ulidia clausa Macq. verwant zou zijn aan Lauwania imbuta Wied. 
(genus Griphoneura Schin.), die tot de Sapromyzinen behoort; de 
overeenkomst is alleen in de gesloten spitscel te vinden. Ulidia 
clausa daarentegen is eene ware Ulidine en kan niet uit het geslacht 
Chloria worden verwijderd, tenzij men om het bijzonder aderbeloop 
voor haar een nieuw genus wilde vormen. 

Tot het geslacht Chloria, dat in Europa alleen door de bovenge- 
noemde Chl. demandata is vertegenwoordigd, behoort hoogstwaarschijn- 
lijk ook Ulidia aenea Fabr, uit Oost-Indie. 


EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 181 


42. Dacus FASCIPENNIS Wied. 


Wied. Zool. Mag. III. 28. 42; id. Auss. Zweifl. II. 519. 9. 


Een d van Padang, door tusschenkomst van Dr. Piaget ontvangen ; 
een g van Java, onbekend door wien het is overgezonden. 

Aan Wiedemann’s beschrijving, die de soort overigens zeer herken- 
baar maakt, voeg ik nog het volgende toe. Het aangezigt is zeer 
glanzig; de sprietborstel aan den wortel van het derde sprietenlid 
ingewricht en zeer dun, alleen aan het allereerste begin een weinig 
verdikt. Op den zwartbruinen rug van den thorax vertoonen zich 
sporen van drie roestkleurige langsstrepen ; de borstels van den thorax 
zijn zwak en bepalen zich tot slechts enkelen in de zijden, voor en 
achter den vleugelwortel; op het schildje staan er twee en wel tegen 
den achterrand. In de kleur en teekening van het achterlijf komen 
mijne exemplaren niet geheel met Wiedemann’s opgaven overeen; 
hij noemt het zwartbruin met eene roodgele vlek ter wederzijde van 
den tweeden ring; bij mijn mannelijk exemplaar daarentegen is het 
achterlijf bruinrood; de eerste ring, de zijden van den derden en een 
rugvlekje op den vierden zwartbruin, doeh deze donkere teekening 
niet scherp afgescheiden; de vijfde of laatste ring is mede zwartbruin 
en iets glanzig, de anus evenwel roodachtig; ter wederzijde van den 
derden ring staat aan den rand eene korte rij van wimperhaartjes: 
deze zijn bij het vrouwelijk exemplaar niet aanwezig, terwijl daar 
het achterlijf eenkleurig donkerbruin is; alleen het einde van de 
stylet-vormige eijerbuis is roestkleurig. 

Het verdient opmerking, dat bij deze soort de hulpader weinig 
duidelijk is en hare uitmonding niet, als gewoonlijk, in den voorrand 
heeft, maar op de wijze van sommige Mycetophiliden aan het einde 
naar de subcostaal-ader is gebogen. Het is mij onbekend of dezelfde 
bijzonderheid zich ook bij andere Dacus-soorten voordoet (zie eene 
afbeelding van den vleugel PI. 11, fig. 4). 


43. DACUS CYLINDRICUS Nov. Sp. 


Elongatus; capite, antennis palpisque flavis; macula nigra in fronte 
et occipite; peristomio nigro nitido; thorace nigro: humeris, vitta 
dorsali, lunula laterali et scutello flavis ; abdomine flavo, segmento 
primo nigro; pedibus flavis, coxis posticis, tibiis tarsisque anticis 


182 EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 


totis, tibiis posticis praeter apicem fuscis ; alis hyalinis, vitta angusta 
pone medium et apice late fuscis. — 9 long. 10 mm. 

Van zeer slanke gestalte. Kop rondachtig, roodgeel; voorhoofd 
een derde der kopbreedte innemende, met eene ronde zwarte vlek; 
aangezigt regtstandig, mondrand een weinig vooruitstekend, glanzig 
zwart; ook op het achterhoofd eene glanzig zwarte vlek; wangen 
en kinbakken vrij smal; behalve enkele borstels op de kruin en 
eenige fijne lange haren aan de kinbakken, de kop zoo goed als 
naakt. Sprieten en palpen helder roodgeel; de sprieten bijna tot aan 
den mondrand reikende; de beide eerste leden kort; het derde lang 
en smal, met aan de basis ingewrichten, fijn behaarden of liever 
kort gevederden rugborstel; de palpen breed, aan ’teinde afgerond. 
Thorax naar voren versmald, glanzig zwart; de schouderknubbels, 
een breede, halvemaanvormige band boven de middelheupen, eene 
langsstreep op den rug en twee vlekken voor den dwarsnaad rood- 
geel; schildje roodgeel, aan den wortel zwartbruin; in de zijden 
van den thorax enkele zwarte borstels; schildje met vier zulke 
borstels. Achterlijf naakt, langwerpig, smaller dan de thorax, van 
boven gewelfd, vijfringig; de eerste ring zwart, de overigen glanzig 
roodgeel. Pooten naakt, roodgeel; de achterheupen, de voorscheenen 
en tarsen, alsmede de achterscheenen, met uitzondering der spits, 
zwartbruin; aan de onderzijde der achterste dijen eenige zwarte 
doorntjes; de voortarsen langer dan de scheenen; het eerste lid zoo 
lang als de volgenden te zamen Kolfjes roodgeel. Vleugels (Pl. 11, 
fig. 5) glasachtig; de vleugelspits bruin, van boven aan de uitmon- 
ding der radiaal-ader beginnende en omlaag door de schijfdwarsader 
begrensd; voorts tusschen de geel gekleurde mediastinaal-cel en de 
donkere vleugelspits een smalle, bogtige, bruine dwarsband, die over 
de middeldwarsader loopt, maar in de schijfcel verflaauwt en den 
achterrand niet bereikt; middeldwarsader ongeveer op het midden der 
schijfeel; schijfdwarsader steil, iets naar buiten gebogen; laatste deel 
der discoidaal-ader zoo lang als het voorlaatste, een weinig opgebo- 
gen; middelste wortelcel lang, maar niet zoo breed als bij de vorige 
soort; onderste wortelcel aan haar begin merkelijk korter dan de 
middelste, aan haar einde puntig uitgereikt. 

Een d van Java (Albarda). 


EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 183 


PTILONA, nov. gen. Trypetinarum. 


Corpus elongatum. Caput subrotundatum; epistoma nudum, per- 
pendiculare; frons lata, setulosa; antennae mediocrae seu breviuscu- 
lae; arista plumata, raro superne pectinata. Thorax opacus, utrinque 
et ad partem posteriorem setulosus; scutellum ad marginem posticum 
quadrisetosum. Abdomen ellipticum; oviductus coniformis, superne 
applanatus. Pedes mediocres, simplices; femora antici subtus setu- 
losi; tibiae intermediae unicalcaratae. Alae majusculae, fuscae, al- 
bido-variegatae seu maculatae; costa et venae inermes; cellula basalis 
inferiore apice acuto. 

Voor een viertal, naar ik meen nog onbeschreven Trypetinen uit 
den Indischen archipel, die zich door den gevederden of althans van 
boven gekamden sprietborstel onderscheiden, heb ik dit genus gevormd. 
Van drie dezer soorten ken ik alleen het 9, van de vierde zijn mij 
beide sexen bekend. Behalve het genoemde, in ’t oog vallende en bij 
de Trypetinen weinig voorkomende kenmerk, aan den sprietborstel 
ontleend, stemmen allen in de volgende bijzonderheden overeen. Zij 
zijn van slanke, sommigen zelfs zeer slanke gestalte. De kop is 
rondachtig, slechts bij eene soort meer hoog dan breed; het aange- 
zigt regtstandig en naakt; het voorhoofd neemt ongeveer een derde 
der kopbreedte in en is met eenige vrij stevige borstels bezet. Thorax 
en schildje zijn glansloos, plat gewelfd; aan de kanten en van ach- 
teren op den thorax zijn eenige stevige borstels; vier dergelijke be- 
vinden zich aan den achterrand van het schildje. Het achterlijf is 
langwerpig elliptisch; de eijerbuis van het 9 plat kegelvormig, vrij 
lang, soms zelfs bijna zoo lang als het geheele achterlijf. De pooten 
zijn nagenoeg naakt; onder aan de voordijen vertoonen zich eenige 
kamachtig op eene rij geplaatste borstels; de middenscheenen hebben 
een eindspoor. De tamelijk groote vleugels zijn bont van teekening, 
donkerbruin met witte of glasachtige vlekken tegen den rand en 
somtijds ook in ’t midden; de voorrand en de langsaderen hebben 
geene doornachtige borsteltjes, zooals bij het overigens verwante ge- 
slacht Acanthoneura Macq.; slechts bij ééne soort is aan de uitmon- 
ding der hulpader een klein randdoorntje; in het aderbeloop doen 
zich eenige verschillen voor, die hieronder worden aangegeven. 

Het zou kunnen zijn, dat het hier behandelde nieuwe genus geheel 
of ten deele zamenvalt met de geslachten Themara en Rioxa van 


184 EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE, 


Walker, die ook een gevederden of gekamden sprietborstel bezitten. 
Aanvankelijk heb ik er zelfs ernstig aan gedacht om mijne soorten . 
onder een dezer beide geslachten te brengen; maar ik heb mij naar 
Walker’s beschrijvingen geen zuiver begrip van die geslachten kunnen 
vormen en bleef daardoor in het onzekere in welk van beiden mijne 
soorten moesten gerangschikt worden, ja of zij wel inderdaad in een 
van beiden te huis behoorden. Van daar dat ik ten slotte mij ge- 
noodzaakt heb gezien voor haar een nieuw genus op te rigten. Indien 
het mij, gelijk ik hoop, gelukt moge zijn mijne soorten zoowel in 
hare generieke als specifieke kenmerken duidelijk te maken, zal het 
later aan anderen, die meer dan ik over een ruim materiaal kunnen 
beschikken, niet moeielijk vallen tot een juister oordeel omtrent de 
synonymie en rangschikking te geraken. 

De vier soorten, die ik hier op het oog heb, zijn, niettegenstaande 
hare onderlinge verwantschap, zeer gemakkelijk te onderscheiden naar 
het volgende analytische overzigt, voornamelijk aan de vleugelteeke- 
ning ontleend. 

1. Vleugels met grootere witte of glasachtige vlekken 
aan voor- en achterrand; geen zoodanige vlek aan de 
spits, maar vlekken in het midden; derde sprietenlid 
hoogstens dubbel zoo lang als het tweede . . . . 2. 
Vleugels met kleinere witte of glasachtige vlekken 
aan voor- en achterrand en bovendien eene aan de 
spits; het midden daarentegen ongevlekt; derde sprie- 
tenlid ten minste driemaal zoo lang als het tweede. 3. 
2. De bovenste wortelcel zonder witte vlek; kop meer 
hoog dan breed; derde sprietenlid weinig langer dan 
het tweede; grootere soort (9 mm.) . . . . . . brevicornis. 
In de bovenste wortelcel eene ronde witte vlek; 
kop meer breed dan hoog; derde sprietenlid dubbel 
zoo lang als het tweede; kleinere soort (6 mm.). . Dunlopi. 
3. Het wortel-derdedeel der vleugels glasachtig ; uitmon- 
ding der subcostaal-ader vóór de halve vleugellengte 
en veel digter bij de uitmonding der hulpader dan 
bij die der radiaal-ader; sprietborstel van boven en 
van onderen gevederd . . . . or . nolabilis. 
Het wortel-derdedeel der ln door % de 
bruine kleur ingenomen; uitmonding der subcostaal- 


EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE, 185 


ader voorbij de halve vleugellengte en op ongeveer 

gelijken afstand van de uitmonding der hulpader als 

van die der radiaal-ader; sprietborstel alleen van 

boven gevederd, iu ci. ee nn sermaculata . 

De drie eerste soorten, waarvan mij slechts het 9 bekend is, wor- 
den hieronder uitvoerig beschreven; van de laatste heb ik eenige 
exemplaren van beide sexen in de collectie der Sumatra-expeditie 
aangetroffen; ik heb haar daarom hier slechts aangeduid; eene meer 
volledige beschrijving zal in mijnen arbeid over die collectie worden 
gegeven. 


44, PTILONA BREVICORNIS NOV. Sp. 


Kufescens; abdomine fusco, incisuris flavis; epistomate utrinque 
limbo argenteo; antennarum articulo tertio articulo secundo vix lon- 
giori; alis fuscis; basi, maculisque sex (duae ad costam, duae ad 
marginem interiorem, una in cellula discoidali et una in cellula 
posteriori prima) albis seu hyalinis. — £ long. 9 mm. 

Roodachtig aschgrauw; het voorhoofd, de sprieten en palpen oker- 
geel; de wangen aan de oogkanten met zilverachtigen zoom; kop 
(PI. 11, fig. 6) meer hoog dan breed; aangezigt regtstandig, ter 
wederzijde met eene langsgroeve; mondrand niet vooruitstekend; kin- 
bakken zeer ontwikkeld, digt achter de oogen met een stevigen 
borstel; voorhoofd in ’tmidden een weinig ingezonken, boven de 
sprieten met eene halvemaanvormige groeve; overigens met eenige 
weinige maar vrij stevige borstels bezet; op het achterhoofd ter we- 
derzijde digt achter de oogen eene rij wimperachtig geplaatste borsteltjes. 
Sprieten kort, het tweede lid naar boven opgezwollen, fijn behaard ; 
het derde lid ovaal, weinig langer dan het tweede; de sprietborstel 
lang gevederd. Zuiger groot en dik; palpen aan ’t eind beborsteld. 
Thorax en schildje plat. Achterlijf vrij plat, zwartbruin met smallen 
gelen achterzoom der eerste ringen; eijerbuis breed, spits toeloopende, 
iets langer dan de beide laatste ringen. Pooten en kolfjes vuil rood- 
geel. Vleugels (Pl. 11, fig. 7) groot en breed, met afgeronde spits, 
donkerbruin met de volgende witte of glasheldere teekening: twee 
vlekken in ’t midden tegen den voorrand, de eene onmiddellijk voorbij 
de uitmonding der hulpader, de andere grooter, achter de uitmonding 
der subcostaal-ader, beiden tot aan de cubitaal-ader reikende; een 
langwerpig vlekje in de eerste achtercel, ongeveer boven de schijf- 


186 EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 


dwarsader; eene dergelijke, iets grootere vlek in de schijfeel, onder 
de tweede voorrandsvlek en met deze door eene schuinliggende lichte, 
maar niet glasachtige plek min of meer verbonden; voorts een paar 
vlekken tegen den achterrand, eene ovale onder de schijfcel en eene 
driehoekige in de tweede achtercel; de vleugelwortel is nagenoeg 
geheel glasachtig, en alleen met eene bruine schaduw aan de wortel- 
dwarsader en den oorsprong der radiaal-ader. Aan de uitmonding 
der hulpader bevindt zich een kleine randdoorn; de mediastinaal-cel 
is lang, de uitmonding der subeostaal-ader nog voorbij de halve 
vleugellengte; radiaal-ader, cubitaal-ader en discoidaal-ader een weinig 
golvende; middeldwarsader voorbij het midden der schijfcel; schijf- 
dwarsader regt, doch in iets scheve rigting; laatste gedeelte der 
discoidaal-ader dubbel zoo lang als het voorlaatste; onderste wortelcel 
aan haar einde ingebogen en naar onderen puntig uitgerekt. 
Een 2, Java (Piepers). 


45. Pritona DunLOPI nov. sp. 


Rufescens; abdomine fusco, incisuris flavis; antennarum articulo 
tertio secundo duplo longiori; alis fuscis; basi, maculis tribus ad 
costam, tribus ad marginem interiorem guttulisque duabus in alarum 
disco (una in cellula radicali superiori, altera in cellula posteriori 
prima) albo-hyalinis. — 2 long. 6 mm. 

Vuil roestkleurig; kop (PI. 11, fig. 8) rondachtig, meer breed dan 
hoog; aangezigt kort; mondrand een weinig opgewipt; voorhoofd met 
vrij stevige borstels bezet; op het achterhoofd ter wederzijde, digt 
achter de oogen eene rij wimperachtige borstelharen. Sprieten mer- 
kelijk korter dan het aangezigt; het tweede lid gezwollen; het derde 
elliptisch, ongeveer dubbel zoo lang als het tweede; sprietborstel 
minder lang gevederd dan bij de vorige soort. Palpen aan het eind 
behaard. Thorax en schildje vrij plat. Achterlijf zwartbruin, met 
gelen rand aan de ringen; eijerbuis breed en plat, spits toeloopende, 
half zoo lang als het achterlijf, roodgeel, in het midden en naar 
het einde zwartbruin. Pooten en kolfjes vuil roodgeel (de voorpooten 
afgebroken); voorheupen met bruine spits; achterste tarsen zwart- 
bruin; middenscheenen met een stevige eindspoor. Vleugels (PI. 11, 
fig. 9) in vorm nagenoeg gelijk aan die der vorige soort, doch zonder 
randdoorn, de vleugelwortel tot aan de worteldwarsader en tot in de 


EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 187 


helft der beide onderste wortelcellen, alsmede het gedeelte onder de 
anaal-ader, glasachtig; verder de vleugels donkerbruin met witte of 
glasachtige vlekken, waarvan er drie tegen den voorrand en drie 
tegen den achterrand zijn geplaatst, en voorts twee ronde vlekken 
in het midden des vleugels tusschen de cubitaal- en de discoidaal- 
ader; de voorrandsvlekken zijn eenigszins driehoekig, de eerste ligt 
tusschen de worteldwarsader en de uitmonding der hulpader, doch 
geen dier beide aderen bereikende, van onderen wordt zij door de 
discoidaal-ader begrensd; de tweede ligt onmiddellijk voorbij de 
uitmonding der hulpader en reikt van onderen tot aan de cubitaal- 
ader; de derde ligt voorbij en tegen de uitmonding der subcostaal- 
ader en dringt van onderen nog even in de cubitaal-cel; de drie 
vlekken tegen den achterrand zijn van boven rondachtig en van 
onderen niet scherp begrensd; de eerste ligt scheef achterover en 
stuit van boven tegen de posticaal-ader; de beide anderen liggen 
digt bijeen ter wederzijde van de schijfdwarsader en zijn slechts 
van elkander gescheiden door den smallen bruinen zoom langs die 
dwarsader; van de ronde vlekken midden in den vleugel ligt de 
eene een weinig vóór de middeldwarsader en de andere, die iets 
grooter is, een eind voorbij die dwarsader, even voor de helft 
der eerste achtercel. Het aderbeloop komt vrij wel overeen met dat 
der vorige soort; ook hier is de mediastinaal-cel lang en de uitmon- 
ding der subcostaal-ader voorbij het midden der vleugellengte; de 
verdere langsaderen loopen echter niet golvend, maar zijn regt en 
divergeren allen naar den vleugelrand; de schijfdwarsader ligt iets 
schuin achterover en de onderste wortelcel is aan haar einde niet 
ingebogen, maar door eene regte, in schuine rigting geplaatste dwars- 
ader gesloten. 

Een 9 van Padang, door den heer Dunlop overgezonden en mij 
door tusschenkomst van Dr. Piaget geworden; ik heb de vrijheid ge- 
nomen den naam van eerstgemelden aan deze soort te verbinden. 


46. PTILONA NOTABILIS NOV. Sp. 


Elongata, testacea; thorace fusco striato; abdomine maculis latera- 
libus et apice fuscis ; oviducto nigro nitido ; antennarum articulo tertio 
secundo triplo longiori; alis ad basin pro parte tertia hyalinis, caeteris 
fuscis maculis quatuor albo-hyalinis, duae ad costam, una ad mar- 


188 EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 


ginem interiorem et una ad apicem. — 9 long. 7 mm. (cum oviducto). 

Van slankeren vorm dan de beide vorige soorten. Bruingeel. Kop 
(PI. 11, fig. 10) rondachtig , roestkleurig ; voorhoofd met donkerbruinen, 
niet scherp begrensden langsband en met verscheidene vrij stevige 
borstels bezet; aangezigt kort, onder de sprieten ingedrukt; mondrand 
vooruitstekend; wangen en kinbakken smal. Sprieten weinig korter 
dan het gezigt; het tweede lid naauwelijks iets gezwollen: het derde 
lid elliptisch, driemaal zoo lang als het tweede; sprietborstel zeer 
fijn gevederd. Zuiger en palpen klein. Thorax en schildje vlak ge- 
welfd; thorax van boven glansloos, met twee ver uiteenstaande, 
donkerbruine, niet scherp begrensde langsbanden, die flaauwelijk nog 
op het schildje zijn voortgezet; bovendien ter wederzijde eene lang- 
werpige donkerbruine vlek aan de schouders; borstzijden eenigszins 
glanzig; schildje met witachtige bestuiving. Achterlijf smal en plat, 
aan de zijden met zwartbruine vlekken en naar achteren geheel van 
die kleur; de platte, spits toeloopende eijerbuis glanzig zwart, Z00 
lang als het achterlijf. Pooten en kolfjes vuil roodgeel. Vleugels 
(PI. 11, fig. 11) smaller en spitser dan bij de vorige soorten, zonder 
randdoorn ; het wortel-derdedeel glasachtig, alleen afgebroken door 
een bruinen zoom langs de aderen, die de beide onderste wortelcellen 
sluiten; het overige gedeelte van den vleugel donkerbruin, met vier 
witte of glasachtige vlekken tegen den vleugelrand; de donkere kleur 
treedt bij den voorrand iets meer wortelwaarts vooruit en neemt 
daar de mediastinaal-cel en de basis der cubitaal-cel in; van de glas- 
achtige vlekken liggen er twee tegen den voorrand, een aan de 
vleugelspits en een aan den achterrand; de voorrandsvlekken zijn 
langwerpig vierkant en reiken beiden tot de cubitaal-ader; de eerste 
bevindt zich onmiddellijk voorbij de uitmonding der subcostaal-ader , 
de tweede een weinig voor de uitmonding der radiaal-ader; de vlek 
aan de vleugelspits is puntig ovaal en reikt van boven even over de 
cubitaal-ader en van onderen even over de discoidaal-ader; de vlek 
tegen den achterrand ligt onmiddellijk vóór het eind der posticaal- 
ader en overschrijdt in schuine rigting en met afgeronden vorm den 
ondersten eindhoek der schijfcel; in het midden der vleugels zijn hier 
geene lichte vlekken aanwezig. In het aderbeloop verschilt deze soort 
van de beide vorigen; de mediastinaal-cel is veel korter, omdat de uit- 
monding der hulpader en die der subcostaal-ader veel digter bijeen 
zijn; de laatste bevindt zich nog vóór de halve vleugellengte; de middel- 


EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 189 


dwarsader staat juist op het midden, niet voorbij het midden der 
schijfcel; de beide dwarsaderen zijn daardoor verder van elkander 
verwijderd; het laatste gedeelte der discoidaal-ader is slechts een 
weinig langer dan het voorlaatste; overigens loopen, even als bij 
Pt. Dunlopi, de langsaderen regt en naar het uiteinde iets uit elkander, 
en ligt de schijflwarsader een weinig achterover; de ader, die de 
onderste wortelcel sluit, is ook hier niet ingebogen. 

Een g van Padang, mede door den heer Dunlop gezonden en door 
tusschenkomst van Dr. Piaget in mijne handen gekomen. 


47. CAMPYLOCERA MYOPINA NOV. Sp. 


Ferruginea; thoracis disco, abdomine pedibusque fuscis; alis nebu- 
losis, macula subcostali, apice late et nervorum transversorum limbo 
fuscescentibus; nervis transversis rectis subperpendicularibus ; segmento 
ultimo nervi discoidalis penultimo vix longiore. — d long. 6 mm. 

Kop en thorax roodgeel met flaauwen glans; aangezigt een weinig 
terugwijkend, glanzig; sprieten en palpen roodgeel; de sprieten schuin 
vooruitstekend, het derde lid anderhalfmaal zoo lang als het tweede; 
de borstel zoo goed als naakt, vrij ver van de basis ontspruitende ; 
voorhoofd een derde der kopbreedte innemende, naar achteren niet 
versmald; voorhoofdsborstels zwart, kort maar talrijk; alleen die op 
de kruin langer. Thorax met vaalgele beharing, van boven, alsmede 
eene vlek in de borstzijden donkerbruin, in de zijden en van achteren 
met borstels; schildje met vier borstels. Achterlijf zwartbruin , tame- 
lijk glanzig, gewelfd en naar onderen omgebogen (waardoor het dier 
min of meer op eene Myopa gelijkt). Pooten vrij dik, donkerbruin, 
de voordijen meer roodgeel. Kolf jes roodgeel. Vleugels (PI. 11, fig. 12) 
grauwachtig, sterk iriserend, aan den wortel en langs den voorrand 
bruinachtig gewolkt, onder de uitmonding der subeostaal-ader don- 
kerder, wat zich vlekachtig tot op de middeldwarsader uitbreidt; de 
geheele vleugelspits, ongeveer voor een derde der vleugellengte, mede 
vrij donker bruin, alleen in de tweede achtercel iets lichter ; uitmon- 
ding der hulpader en der subcostaal-ader ver van elkander verwijderd ; 
de tusschen deze aderen liggende mediastinaal cel zeer smal; middel- 
dwarsader regtstandig, iets voorbij het midden der schijfcel, dik en 
zwart, even als de oorsprong der cubitaal-ader; discoidaal-ader voorbij 
de schijfdwarsader sterk opwaarts gebogen en vervolgens weder naar 


190 EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE, 


onderen gerigt, zoodat de eerste achtercel in het midden vernaauwd 
en aan haar uiteinde zeer verbreed is; schijfdwarsader steil en regt; 
tegen de puntig uitgerekte onderste wortelcel is in de vleugelvlakte 
eene eeltachtige, lichte plek. 

Een d, Java (Piepers). 

De kenmerken, door Macquart voor het geslacht Campylocera aan- 
gegeven (Dipl. ex. II. 2. p. 220), passen in de hoofdzaak op deze 
soort. Tot dit geslacht behoorde tot dusver slechts ééne soort, C. 
ferruginea van Senegal, die niet meer dan 21 1. lang is en wier vleugels 
geheel ongevlekt zijn. Of bij haar, even als bij de nieuwe Javaansche 
soort, het achterlijf naar onderen is omgebogen, blijkt niet uit Mac- 
quart’s zeer korte beschrijving; dat de discoidaal-ader bij haar niet 
zoo sterk opgebogen en de eerste achtercel aan ’t einde niet zoo ver- 
breed is, kan uit zijne afbeelding (pl. 30, f. 1) wel worden afgeleid. 

Mij is nog cene tweede Javaansche soort bekend, met ongevlekte 
vleugels, maar die nog grooter is, te weten: 


48. CAMPYLOCERA ROBUSTA NOV. sp. 


Ferruginea, nitida; abdomine in medio convexo, ano inflexo; pedi- 
bus subvalidis; tibiis posticis arcuatis; alis cinerascentibus unicolori- 
bus; nervis transversis rectis, approximatis, obliquis; segmento ultimo 
nervi discoidalis penultimo duplo longiore. — 4 long. 8 mm. 

Geheel glanzig roestkleurig, met fijne zwarte beharing; in het om- 
gebogen achterlijf met €. myopina overeenkomende. Voorhoofd een 
derde der kopbreedte innemende, in ’t midden iets ingedrukt, met 
korte zwarte beharing en op de kruin eenige zwarte borstels; aange- 
zigt naakt, zeer glanzig. Sprieten schuin vooruitstekend; de beide 
eerste leden behaard, het derde elliptisch, dubbel zoo lang als het 
voorgaande; sprietborstel naakt, ver van de basis van het derde lid 
ingewricht. Palpen cylindrisch, aan het einde zwartborstelig. Borst- 
zijden bleeker van kleur dan de rug van den thorax, met enkele 
zwarte borstels; schildje kort, zeer gewelfd, met vier zwarte borstels. 
Achterlijf aan den wortel versmald, in ’t midden hoog gewelfd; de 
beharing zeer digt. Pooten vrij stevig; de scheenen en tarsen don- 
kerder dan de dijen, de achterscheenen gebogen; onder aan de dijen 
eene borstelige beharing; aan de middenheupen van onderen een bosje 
zwarte haren. Vleugels breed, met iets grauwe tint; de langsaderen 


s 


EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 191 


op de voorste helft bruingeel, de overigen alsmede de dwarsaderen 
donkerder; de middeldwarsader en ook eenigszins de schijfdwarsader 
scheef achterover, beiden digt bijeen, zoodat het laatste deel der dis- 
coidaal-ader dubbel zoo lang is als het voorlaatste ; cubitaal-ader on- 
geveer in de vleugelspits uitloopende; het laatste deel der discoidaal- 
ader naauwelijks even opgewipt, aan het einde zeer dun en flaauw, 
naar beneden gerigt, zoodat de eerste achtercel aan hare uitmonding 
sterk is verbreed; de mediastinaal-cel is nog smaller dan bij C. myopina, 
doordien de hulpader en de subcostaal-ader aan het uiteinde digt tegen 
den voorrand zijn gedrukt. 

Een &, Java (Piepers). 

Of de naauwe vorm der mediastinaal-cel zich ook bij de Afrikaansche 
C. ferruginea voordoet, blijkt niet uit de beschrijving van Macquart 
en zijne vrij ruwe afbeelding kan daaromtrent niets beslissen. Zeker 
is het dat de beide soorten van Campylocera, hierboven door mij be- 
schreven, in dit opzigt van de meeste andere Trypetinen afwijken. 


49. SAPROMYZA SCUTELLARIS NOV. Sp. 


Rufo-cinerea, fusco-punctulata; antennarum seta puberula; scutello 
majusculo; abdomine brunnescente; alis cinereis: costa, apice late, 
fascia anteapicali et limbo nervorum transversorum fuscis. — d long. 
o mm. 

De kop met sprieten en monddeelen vuil roodgeel; het voorhoofd 
een weinig minder dan een derde der kopbreedte innemende, met 
stevige zwarte borstels; de sprietborstel fijnharig. Thorax roodachtig 
aschgrauw, digt met bruine stipjes bezet, waaruit korte borstelige 
zwarte haartjes oprijzen; bovendien grootere zwarte borstels aan de 
kanten en op de achterhelft; borstzijden zwartachtig grijs; schildje 
zeer groot, vuil roodgeel, ongestippeld, met vier zwarte borstels; 
achterrug van de kleur van het schildje. Achterlijf kort en gewelfd, 
grauwbruin met zwarte borstels. Pooten vuil roodgeel; voordijen van 
onderen met kamachtig geplaatste zwarte borstels; middendijen aan 
’teind met eenige zwarte borstels omzet. Kolfjes roodgeel. Vleugels 
(PI. 11 fig. 13) grauw; de voorrand en de spits benevens de beide 
dwarsaderen met breeden bruinen zoom; die van de schijfdwarsader 
bedekt ook het eind der posticaal-ader en is van boven met den 
voorrandszoom zoodanig verbonden, dat daardoor een zigzagsgewijzen 


192 EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 


dwarsband over de geheele breedte van den vleugel wordt gevormd; 
uitmonding der subcostaal-ader op ongeveer een derde der vleugel- 
lengte; middeldwarsader een eind daar voorbij, nagenoeg in ’t midden 
der vleugelvlakte; laatste gedeelte der discoidaal-ader een vierde 
langer dan het voorlaatste. 

Een ¢, Java (Piepers). 


50. ÜCELYPHUS OBTECTUS Dalm. 


Dalman, Anal. entom. 32. 1, pl. 2 B. f. 1—5; Wied. Auss. Zweifl. 
IL. 601. 1. pl. x, £ 85 Macg. Su. a Buff Dipte 11..50627; 
id. Dipl. ev. suppl. 4. 301. 


Een exemplaar, Java (van Weelderen). 

De sprieten komen volkomen overeen met de afbeelding, door 
Macquart van die van C. scutatus gegeven (Dipt. exot. supp. 3. pl. 7, 
f. 16), veelmeer dan met Wiedemann’s aangehaalde figuur. 


51. CALOBATA ALBITARSIS Wied. 


Wied. Zool. Mag. III. 19. 26; id. Auss. Zweifl. Il. 544. 25. 


Twee mannetjes en een wijfje van Java (van Weelderen). 
Wiedemann’s beschrijving leert de soort goed kennen; de eerste 
achtercel is aan de uitmonding smal geopend. 


52. CALOBATA CAERULEIFRONS Macq. 


Macq. Dipt. ex. II. 3. 246. 5. pl. 33, f. 2. 

Een d, Java (Piepers). 

Door het metaalachtig blaauwzwarte voorhoofd, de donkere sprieten , 
de duidelijk drievlekkige vleugels en de gesloten eerste achtercel, van 
de vorige onderscheiden. Aan de achterste pooten zijn de dijen rood- 
geel, op de spitshelft met een paar niet scherp geteekende bruine 
ringen, waartusschen de grondkleur lichter is; de scheenen donkerder 
en de tarsen zwartbruin, zonder witachtigen weerschijn. 

Macquart geeft Nieuwholland als vaderland op; daar evenwel zijne 
vrij uitvoerige beschrijving geheel past, maak ik geen bezwaar om 
deze Javaansche soort voor dezelfde te houden. 

Niet onwaarschijnlijk is met deze soort synoniem Taeniaptera albi- 
mana Dol. (Nat. Tijdschr. Ned. Ind. X. 413. 41. pl. x. f. 4); ofschoon 


EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 193 


in de afbeelding de eerste achtercel aan ’t eind geopend wordt voor- 
gesteld, kan men dit als eene fout van den teekenaar of den graveur 
aannemen, omdat Doleschall anders zijne soort niet in het geslacht 
Taeniaptera zou hebben geplaatst, dat zich juist door eene gesloten 
cel kenmerkt. Doleschall’s beschrijving is echter te kort en onvol- 
ledig, om de synonymie als zeker te stellen. 


53. OLFERSIA SPINIFERA Leach. 


Feronia spinifera, Leach, Eprob. Ins. II. 1. pl. 26. f. 1-3; — 
Olfersia spinifera, Wied. Auss. Zweifl. II. 607. 2; Schiner, 
Dipt. Nov. Reise, 373. 2. 


Een exemplaar Java (Piepers). 

Ik heb lang geaarzeld, of ik hier aan eene onbeschreven soort 
moest denken dan wel of ik inderdaad 0. spinifera voor mij had. In 
de meeste opzigten komt het voorwerp met de aangehaalde beschrij- 
vingen overeen, doch ik vind eenige afwijkingen, die mij, even als 
Schiner, twijfel geven omtrent de juistheid der determinatie. In die 
onzekerheid komt het mij echter beter voor de punten van verschil 
aan te duiden, dan om dit eenige exemplaar dadelijk als eene nova 
species te beschrijven. 

Wat Wiedemann en Schiner omtrent den zoogenaamden doorn voor 
aan den thorax zeggen, is ten volle ook op mijn exemplaar van toe- 
passing. Daarentegen zie ik niet de twee diepe dwarsgroeven op het 
voorhoofd, waarvan Schiner spreekt; wel is het voorhoofd over ’t ge- 
heel in ’t midden iets ingedeukt en aan de kanten wat gewelfd en 
tevens glanziger. Voorts noemt Schiner het aangezigt kegelvormig 
vooruitstekend; wat hij hieronder verstaat is mij niet regt duidelijk, 
tenzij er mede bedoeld worden de zijden van het gezigt vóór de 
oogen, die, als men het dier in profiel beschouwt, eenigszins een’ 
driehoek vertoonen. 

Bij mijn exemplaar zijn overigens de kop en thorax met eene 
grove, geelachtige, platliggende beharing bedekt; aan de kanten van 
den thorax, aan den achterrand van het schildje en aan het eind 
des achterlijfs staan zwarte borstels. Aan de bruingele pooten zijn 
de dijen en scheenen doorschijnend. 


Wat mij vooral twijfelen doet of hier niet aan eene andere soort 
13 


194 EENIGE DIPTERA VAN NEDERLANDSCH INDIE. 


moet worden gedacht dan die door Schiner wordt bedoeld, is dat 
deze de anaal-cel (de onderste wortelcel) der vleugels kort maar 
duidelijk noemt; want bij mijn voorwerp, waaraan de vleugeladeren 
toch zeer goed te zien zijn, is die anaal-cel eigenlijk niet aanwezig, 
omdat het dwarsadertje ontbreekt, waardoor zij buitenwaarts moest 
zijn afgesloten. 


OVER DE RUPS VAN BOMBYX CRATAEGI L., 


DOOR 


Dr. J. VAN LEEUWEN Jr. 


In den omtrek van Haarlem is de rups van Bombyx Crataegi jaar- 
lijks aan te treffen; in 1879 en 1880 ben ik er verscheiden exem- 
plaren (een twintigtal) van meester geworden, en zie me dus nu in 
de gelegenheid, van de verschillende varieteiten der rups van deze 
Bombycide een nauwkeuriger beschrijving mede te deelen dan bij 
mijn weten daarvan tot dusverre is gegeven. 

Gewoonlijk ziet de rups van Crataegi er ongeveer zóó uit als ze 
in het plaatwerk van Sepp (deel II, plaat 25) is voorgesteld. De 
beharing is echter in de natuur minder dicht dan op die afbeelding. 
Ik heb een dergelijke rups in fig. 1 van plaat 12 uitgeteekend. De 
kop is zwart, evenals de voorpooten; op den rug is de eerste ring 
bleekrood; over de overige ringen loopt een smalle samenhangende 
zwarte rugstreep, en ter weerszijde daarvan bevindt zich een breede 
steenroode teekening, waarin de rugwratjes staan. De zijlinie is 
helderwit, van onderen met een fijn fluweelzwarte en daaronder bleek- 
gele bezooming. Buikzijde vaalbruin. Beharing roodachtig bruingeel, 
in duidelijk afgescheiden bosjes op kleine wratten. 

Slechts zelden intusschen is het wit der zijlinie zóó helder en zóó 
breed als bij het exemplaar waarnaar ik deze teekening maakte. 
Veelal is het wit min of meer met blauwgrijs doorwerkt (gelijk bij 
Sepp). Dit kan zelfs in zoo hooge mate het geval zijn dat de zijlijn 
donker blauwgrijs is gekleurd, en het wit alleen door een heldere 
stip ter weerszijde van elken ring wordt vertegenwoordigd. Een zoo- 
danige rups wordt door O. Wilde beschreven. Ik heb er een afgebeeld 
in figuur 2. Het exemplaar, dat mij daartoe tot model diende, had een 


196 OVER DE RUPS VAN BOMBYX CRATAEGI L. 


breede doorloopende zwarte rugstreep, en ter weerszijde daarvan 
een smalle steenroode teekening, die met de roodgekleurde rugwratjes 
samenhing en fijn fluweelzwart was afgezet. 

Sterk wijken van de tot dusverre beschreven Crataegi-rupsen de 
beide varieteiten af, die mij nog ter bespreking overschieten. De 
rups, die ik in figuur 3 en 4 heb afgebeeld, klopte ik in het voor- 
jaar van 1879 uit eiken-hakhout aan de Zantvoortsche laan bij 
Haarlem; ik trachtte vruchteloos haar te determineeren, en eerst bij 
het uitkomen van den vlinder bleek mij (tot mijn groote verbazing) 
dat het een Crataegi-rups was geweest. Ze was, toen ik haar den 
15den Juni ving, fluweelzwart met geen andere teekening dan tien 
hooggele vlekken op den rug in de insnijdingen van ring 2—12, 
en bleekrosse beharing, zoodat ze eenige overeenkomst had met een 
jonge rups van Bombyx Rubi. Den 18den Juni vervelde ze. Na deze 
vervelling scheen ze iets minder harig dan te voren; de gele vlekken 
waren even helder gebleven; en buitendien vertoonden zich op den 
rug eenige roodbruine teekening en enkele helderwitte stippen. — 
Hoezeer ook afwijkende van de teekening die deze rupsen-soort ge- 
woonlijk vertoont, moet deze varieteit echter wel eens meer voor: 
komen. Immers E. J. C. Esper, Europ. Schmetterl. III, tab. 45, fig. 1, 
beeldt een rups van Crataegi af, die met de hierboven beschrevene 
groote overeenkomst heeft; althans de karakteristieke gele dwars- 
banden op den rug zijn daarop duidelijk te zien. Zonderling, dat hij 
deze afbeeldt als de normale rups van Crataegi, en niet als een 
zeldzame varieteit. 

In het jongste voorjaar (1880) heb ik hetzelfde terrein herhaal- 
delijk bezocht, en klopte daar wel weder verscheiden Crataegi-rupsen, 
doch daaronder geen enkele die met het zoo even beschreven unicum 
overeenkomst vertoonde. Toch was ik zoo gelukkig op een ander 
terrein (achter Elswout bij Overveen) een rups te kloppen, die als 
’t ware een’ overgang vormde van de zoo even beschrevene op de ge- 
wone Crataegi-rups. Deze heb ik in figuur 5 en 6 voorgesteld. Ze 
had namelijk een doorloopende zwarte rugstreep, en ter weerszijde 
daarvan twintig langwerpige hooggele vlekken op den voor- en 
achterrand van ring 2—11. Daartusschen in was de grond fluweel- 
zwart, waarin de roode rugwratjes geplaatst waren. In de zijden 
nagenoeg geen teekening, van wit geen spoor, maar alles dof bleek- 
rood en zwartgrijs gekleurd. 


OVER DE RUPS VAN BOMBYX CRATAEGI L. 197 


De varieteit met heldergele rugvlekken, hetzij deze dan doorloo- 
pende banden vormen, hetzij ze door een rugstreep worden door- 
sneden, blijkt dus constant, hoewel zeldzaam, voor te komen. Uit 
de slecht uitgevoerde afbeelding van een Crataegi-rups bij J. C. Keyser, 
taf. 90, is niet veel op te maken; toch vermoed ik dat een derge- 
lijke rups als de laatst beschrevene daarvoor tot model heeft gediend. 

Het spinsel en de pop mijner varieteiten waren geheel gelijk aan 
die der overige Crataegi-rupsen. Geen van beide zijn bij Sepp juist 
voorgesteld. Het spinsel wordt, onder normale omstandigheden, onder 
aan een blad vastgemaakt, en is dof lichtbruin, zonder bijmenging 
van vreemde bestanddeelen (zie fig. 7). De pop (fig. 8) is korter en 
dikker dan Sepp ze afteekent, en heeft een zwartbruin voorlijf, en 
een licht roodbruin achterlijf met uitpuilende stigmata; aan het 
stomp afgeronde staarteinde bevinden zich eenige korte stijve haartjes 
(zie de vergroote afbeelding in fig. Sa). 

Einde Augustus is de normale vliegtijd van Bombyx Crataegi; 
mijn exemplaren kwamen in ’76 en in ’79 telkens op den 26sten 
Augustus uit. De in fig. 9 gegeven afbeelding van een rustenden 
(mannelijken) vlinder is gemaakt naar het exemplaar dat geleverd 
werd door de rups die ik in fig. 3 en 4 heb afgebeeld. 


Amsterdam, 25 Juni 1880. 


NIEUWE PYRALIDEN 
OP HET EILAND CELEBES GEVONDEN 
Mr. M. C. PIEPERS, 


EN BESCHREVEN DOOR 


Pi Uo SNELEEN; 


Indien ik hierbij, afwijkende van de tot dusverre door mij gevolgde 
wijze van behandeling, de beschrijving der door Mr. Piepers op Celebes 
gevondene nieuwe Pyraliden het licht doe zien zonder afbeeldingen, 
dan is dit alleen omdat ik vernomen heb, dat spoedig elders een 
zeker aantal beschrijvingen van nieuwe Oost-Indische Pyraliden zullen 
worden gepubliceerd en ik dus gevaar zou loopen dat mijne beschrij- 
vingen verouderen zouden, indien ik deze liet rusten tot de stukken 
over de Noctuina en Geometrina van Celebes, die slechts in dezen 
en den volgenden jaargang van het Tijdschrift kunnen worden 
opgenomen, gedrukt waren. Afbeeldingen acht ik bij beschrijving 
van nieuwe exotische vlinders volstrekt noodig, en de heer Wendel 
is dan ook bezig die van de nieuwe Pyraliden te vervaardigen. Ik 
hoop later, te gelijk met de opnoeming der reeds bekende Pyraliden 
die de heer Piepers op Celebes ving, die afbeeldingen in het Tijd- 
schrift te publiceren zoodra daartoe gelegenheid is. 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 199 
Genus 14. STERICTA Led. 


1. Stericta fuscibasalis nov. sp. 


Een man van 21 mm. vlugt. 

Door de breedere palpen met kort, stomp gepunt eindlid, van 
Divitalis Guen. afwijkende, doch overigens de kenmerken van 
het genus Stericta bezittende. 

Palpen geelbruin. Kop met sprietschaft benevens de thorax 
zeer donkerbruin. Voorvleugels met bruingelen grond, doch het 
door de fijne, iets lichtere eerste dwarslijn begrensde wortelveld, 
en eene breede, weinig minder dan de geheele achterrandshelft 
beslaande en de zeer fijne, getande tweede dwarslijn verduiste- 
rende schaduw, zijn zeer donkerbruin. Deze schaduw trekt boven- 
dien onder een donkerbruin middenpunt, langs de middenader 
naar het wortelveld en zoodoende blijft van de grondkleur weinig 
over. Voorrand boven het middenpunt met eenige fijne bruine 
stippen. Achtervleugels bruingrijs met eene getande, geelachtige 
booglijn op een derde en nog eene flaauwere meer wortelwaarts. 
Franje grijsrood met eene donkerbruine lijn over den wortel. 

Achterlijf grijsbruin, de zijden van ring 2 en 3 zwart gevlekt. 

Onderzijde mede grijsbruin, het middenvlak der voorvleugels 
zwartgrijs, de achtervleugels met eene lichte dwarslijn. Voor- 
pooten geheel donkerbruin; van de vier anderen alleen de dijen 
en knieën, het overige leemgeel. 

Amparang. 


Genus 17. ASOPIA Treits., Led. 


2. Asopia fuseicostalis nov. sp. 


Verscheidene exemplaren; de mannen van 16—191, de wijfjes 
van 25—29 mm. vlugt. 

Uit de verwantschap van Glaucinalis en met eveneens ge- 
vormde palpen, doch zich onderscheidende door de bijna een milli- 
meter breede, glanzig paarsbruine streep, die langs den voorrand 
der leverkleurig grijze, op de achtervleugels iets roodachtige 
bovenzijde loopt en in het midden geene lichte schrapjes heeft. 

Palpen, kop (met voorhoofdskuif), wortellid der bruingele, 
stomp getande, fijn behaarde sprieten en halskraag zwart. 
Thorax als de voorvleugels gekleurd. 


200 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


De vleugels zijn iets langer en smaller dan bij Glaucinalis, 
hunne beschubbing, behalve de voorrandsstreep, dof. In deze 
laatste onderscheidt men het lichte doch niet breedere begin der 
beide flaauwe, geslingerde, ver uiteenstaande, grijsgele dwars- 
lijnen en aan het midden van den onderrand der streep eene 
dikke, zwarte middenstip. Die onderrand vertoont ook eenige 
donkerroode schubben. 

Achtervleugels met twee ongeveer evenwijdige, flaauw gebogen 
donkerroode dwarslijnen, die den vleugel in drie velden verdeelen. 
Franje als de vleugels. Achterlijf bruingrijs, op de eerste ringen 
met zwarte schubben. Onderzijde iets bleeker dan boven, met 
flaauwe lichte booglijn; de voorvleugels langs den voorrand zeer 
breed zwartgrijs bestoven. 

Op verschillende plaatsen van Zuid-Celebes gevangen. 


Genus 18. ENDOTRICHA Zell., Led. 


3. Endotricha Sondaicalis nov. sp. 


Eenige vrij gave exemplaren. De man 15, het wijfje 17—18 mm. 
vlugt. 

Na aan Flammealis verwant, doch zich onderscheidende, 1°. door 
de franje, die eene grijsroode wortelhelft heeft, terwijl de tweede 
helft geheel wit is en op het midden van den tevens veel reg- 
teren achterrand der voorvleugels niet verdonkerd wordt; 2°. door 
de alleen aan den voorrand duidelijke tweede lichte dwarslijn der 
voorvleugels, terwijl de tweede lijn der achtervleugels meer naar 
achteren staat, zoodat het lichtere middenveld dier vleugels bij 
Sondaicalis breeder wordt en bijna een derde der vleugelbreedte 
beslaat. Op de onderzijde loopt het verschil in de franje nog 
meer in het oog. 

Kop en lijf bruingrijs tot bleek purper. Vleugels roodgrijs, 
grijsachtig steenrood of bleek purperrood; de voorrand der voor- 
vleugels fijn wit gestippeld, fijner dan bij Flammealis. Achter 
het door eene gebogen witte lijn begrensde wortelveld wordt de 
grondkleur bleeker, op de voorvleugels zonder scherpe afschei- 
ding franjewaarts weder verdonkerend, doch op de achtervleu- 
gels is het donkere achterrandsderde duidelijk begrensd. Bij 
twee, sterk purperkleurig getinte wijfjes heeft het lichte midden- 
gedeelte der voorvleugels wortelwaarts eene roestkleurige tint 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 201 


en bij de anderen zijn de vleugels tegen den achterrand sterker 
rood getint dan aan den wortel; het eenige mannetje is meer 
gelijkmatig van kleur. Dwarsader met donkere stip; franjelijn 
fijn donker. 

Onderzijde bonter dan boven; de tweede dwarslijn der voor- 
vleugels geheel duidelijk, op ader 5 tweemaal scherp gebroken, 
wat ook bij sommige exemplaren van Flammealis plaats vindt. 

Bonthain, Makassar, Maros, Takalar. 


4. Endotricha ustalis nov. sp. 


Eenige zeer gave exemplaren van 12—14 mm. vlugt. 

Geheel als Flammealis en Sondaïcalis gebouwd en ook op 
dezelfde wijze geteekend, doch de kleur der vleugels donker 
koffij- of grauwbruin met duidelijk afstekend grijswit midden- 
gedeelte. Ook is de franje geheel donker als de aangrenzende 
achterrand en het achterlijf heeft een donkerbruinen ring bij 
den wortel. 

Lijf bruingrijs. Het wortelveld der langs den geheelen voor- 
rand duidelijk wit gestippelde voorvleugels is bij één voorwerp 
donker koffijbruin, bij de anderen even donker, doch meer grauw- 
bruin; aan den vleugelwortel zelf is het bij allen iets lichter. 
Het is overigens duidelijk donkerder dan de achterrand en wordt 
franjewaarts begrensd door eene iets geslingerde, doch genoeg- 
zaam regtstandige helderwitte lijn, die naar achteren vervloeit en 
dus eene witte streep vormt, welke langzamerhand overgaat in 
de grijsbruine, bij één exemplaar bijna donker paarsgrijze kleur, 
die het overige van de vleugels heeft. De tweede dwarslijn 
begint ver naar achteren (niet zoo ver als bij Sondaïcalis, 
maar zooals bij Flammealis) aan den voorrand met een wit 
streepje, doch verdwijnt spoedig. Franjelijn met fijne donkere, 
meest vrij onduidelijke streepjes; franje nog met eene donkere 
deelingslijn. 

7 Wortelvierde der achtervleugels weinig donkerder dan de ach- 
terrandshelft ; het tweede vierde der vleugels beslagen door 
een grijswitten band, die door twee fijne witte, donker afge- 
zette, bijna evenwijdige lijnen bezoomd wordt. Achterrandshelft 
in het midden bij alle exemplaren iets bleeker , duidelijk paarsgrijs. 


202 NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


Onderzijde lichtgrijs met twee dwarslijnen, de tweede duis 
delijk getand. 
Saleyer; Boelekomba. Komt ook op Java voor. 


Genus 185. PSEUDOCHOREUTES nov. gen. 


Ofschoon de habitus der vlinders sterk aan de Choreutiden 
herinnert, is de nervuur geheel als bij de Pyraliden en behoort 
dit eenigszins abnormale genus dus toch in laatstgenoemde familie. 
Het is verwant aan Dicymalomia en Cordylopeza Zeller en onder- 
scheidt zich van beiden door vlakken, niet uitgesneden voorrand 
der voorvleugels. 

In Lederer’s tabel komt het in afdeeling 31 aldus: 

Achterrand der bijna eveneens gekleurde en geteekende stomp 
gepunte voor- en achtervleugels onder de punt min of meer uit- 
gesneden, hun voorrand vlak. Voorhoofd vlak; zuiger aanwezig; 
bijpalpen zeer lang en duidelijk, licht geringd. Palpen gebogen, 
het middenlid bij de drie soorten verschillend van breedte, doch 
bij allen het eindlid lang, duidelijk, opgerigt, stomp gepunt. 
Bijoogen aanwezig. Sprieten weinig of niet langer dan de halve 
voorrand der voorvleugels, dun draadvormig, zeer kort bewim- 
perd. Thorax iets plat; schouderdeksels kort. Achterlijf stomp 
gepunt. Pooten stevig, gewoon gevormd en gespoord. Voorvleu- 
gels met 12 aderen, 2—7 ongesteeld, 8 en 9 gesteeld doch 9 
zeer kort, 10 en 11 vrij. In de achtervleugels 8 aderen, 2—5 
ongesteeld, 8 duidelijk. 

De heer Piepers vond drie soorten, doch slechts eene in vol- 
doend aantal gave exemplaren en dus voor de publicatie geschikt. 
Ik noem haar: 


5. Psendochoreutes choreutalis nov. sp. 


Verscheidene exemplaren, waaronder gave. 14—16 mm. vlugt. 

Palpen zwart en helderwit geteekend. Voorhoofd met eene 
onzuiver witte vlek, overigens kop en thorax zwartgrijs, de 
laatste met twee witte dwarslijnen. Bovenzijde der vleugels 
zwartgrijs met twee vuilwitte dwarslijnen; het geheele achter- 
randsgedeelte achter de tweede dwarslijn donkerder, hier en daar 
bijna zwart, aan de voorvleugelpunt zelfs koolzwart; ook de 
voorvleugelwortel is achter een paar vuilwitte stippen bandvormig 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 203 


donkerder, en dus het midden der vleugels, tusschen de dwars- 
lijnen, het lichtst, vooral op de achtervleugels, alwaar ook 
het wortelveld wit bestoven is. Het middenveld der voorvleu- 
gels is aan den voorrand met twee witte vlekjes geteekend, 
die ieder eene zwarte stip in het midden hebben en op de 
dwarsader staat eene dikke ronde zwarte stip. Op de achter- 
vleugels gaat van een kleiner middenpunt eene koolzwarte schaduw- 
streep uit, die even boven den binnenrandshoek eindigt. 

De eerste dwarslijn der voorvleugels is rond gebogen, iets ge- 
tand, de tweede begint breeder en heeft slechts twee zeer groote 
stompe tanden bij den voor- en binnenrand. Op de achtervleu- 
gels convergeren de beide lijnen een weinig en zijn scherp 
getand, doch de eerste is bij de meeste exemplaren door de 
schaduwstreep verduisterd. 

Voor de fijne lichte franjelijn loopt nog eene dikke zwarte, 
die den achterrand overal volgt, en over den wortel der donker- 
grijze franje eene donkerder deelingslijn. 

Achterlijf grijs met twee zwarte streepjes op de eerste ringen. 

Onderzijde donkergrijs met klein wit gevlekten voorvleugel- 
voorrand, zwarte middenpunten en witte booglijn. 

Makassar, Saleyer. 

Van de beide andere soorten is de eene zeer klein; de andere 
is grooter dan Cheurotalis en heeft bijna ongeteekende voor- 
vleugels. 


Genus 22b. CLUPEOSOMA nov. gen. 


Komt in Lederer’s Tabel onder n°. 86 aldus: 

Voorvleugels bij den man onder den voorrand met eene ruw 
beschubde groeve, in het midden van ader 5, 4 en 5 met drie 
kammetjes van lange, glad gestreken schubben, de scherp ge- 
punte voorvleugels en de achtervleugels met doorschijnende 
wortelhelft. 

Het voorhoofd steekt iets, doch zeer weinig uit en heeft een 
spits kuifje; de palpen zijn twee en een halfmaal zoo lang als 
de kop, snuitvormig, breed, met eenigszins hangend, stomp eind- 
lid; de bijpalpen draadvormig, duidelijk. Sprieten zoo lang als 
2/3 der voorvleugels, zeer dun, draadvormig. Bijoogen klein. Lijf 
met groote, platte, paarlemoerachtige schubben bekleed, gewoon 


204 NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


gevormd. Pooten zeer lang en dun, gewoon gespoord, glad be- 
schubd, de voorscheenen door de beschubbing vrij breed, drie- 
kant, donkerbruin met witte onderhelft. De beschubbing der 
voorvleugels is zeer fijn en glad, behalve aan den voorrand, 
waar zij over het geheel grover is. Vleugeladeren geheel normaal ; 
8 en 9 der voorvleugels gesteeld; 4 en 5 der achtervleugels on- 
gesteeld. 


6. Clupeosoma pellucidalis nov. sp. 


Een gaaf paar; de man 151, het wijfje 14 mm. vlugt. 

Tot drie vijfden zijn de voorvleugels grijsachtig, iets paarle- 
moerachtig blinkend, doordat de dunne beschubbing die kleur 
heeft; wortelhelft der achtervleugels in cel 2—5 grijsachtig, 
overigens onbeschubd. De grovere beschubbing aan den manne- 
lijken voorvleugelvoorrand glanzig donkergrijs. Voorbij het door- 
schijnende, door eene zwavelgele lijn scherp begrensde gedeelte, 
worden de vleugels eerst bleek vuil oranje, zijnde de lange 
schubben in cel 2—4 der voorvleugels zoo gekleurd; en dan, 
na eene breedere, door eene fijn getande oranjebruine lijn ge- 
deelde zwavelgele lijn, wordt de achterrand, van de voorvleugel- 
punt tot ader 2 der achtervleugels, licht paarsachtig staalblaauw , 
ongeveer ter breedte van 1 mm., naar onderen iets smaller. 

Lange franje oranjekleurig okergeel. Onderzijde glanzig bleek- 
geel met donkergrijzen buitenrand. 

Het wijfje is iets kleiner en mist den oranjekleurigen band 
der voorvleugels met de beharing van ader 3—-5, terwijl de band 
der achtervleugels bleek zwavelgeel is. Overigens is het gelijk 
aan den man. 

Makassar. 


Genus 23. SCOPARIA Haw., Led. 
(Eudorea Zell.) 


7. Scoparia fulvosignalis nov. sp. 


Een gaaf wijfje en een beschadigd van 10 mm. vlugt. 

Kop, thorax en voorvleugels van dezen vlinder, die niettegen- 
staande zijne kleinheid eene echte Scoparia is, zijn lichtgrijs; de 
voorvleugels zijn digt grof zwart gesprenkeld, met eene fijne 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 205 


witte, ongebogen eerste dwarslijn even voor de helft en eene in 
het midden gebogene, mede fijne, tweede op drie vierden, beiden 
aan de toegewende zijden afgezet door eene iets vlekkige, oranje- 
kleurig okergele bandstreep. Op de dwarsader staat eene wortel- 
waarts wit afgezette koolzwarte stip, die franjewaarts vast is aan 
eene bovenaan vrij breede zwarte schaduw- of middenlijn. De 
beide gewone teekens aan de eerste dwarslijn worden door korte, 
zwarte langsstreepjes aangeduid. 

Franjeveld met eene ongebogen, niet scherpe, grijswitte golflijn, 
die zoo nabij de tweede dwarslijn loopt, dat zij die in het midden 
raakt. Achter de golflijn verlengde zwarte stippen in de cellen 
tusschen hoog okergele streepjes op de adereinden. Franje zwart- 
grijs. 

Achtervleugels en onderzijde donkergrijs. 

Makassar. 


8. Scoparia nugalis nov. sp. 


Eenige exemplaren die, ofschoon niet geheel gaaf, elkaârs ge- 
breken aanvullen en mij in staat stellen deze soort te beschrijven. 
Zij hebben eene vlugt van 9—10 mm. 

Mede zeer klein doch, als de vorige, wat de generieke ken- 
merken aangaat, tot Scoparia behoorende, de teekening evenwel 
iets afwijkende van die der Europesche soorten. 

Palpen donkergrijs, de bijpalpen met witten bovenrand. Kop, 
thorax en voorvleugels effen donkergrijs; op de laatsten het door 
twee fijne grijswitte met den ongebogen achterrand evenwijdige 
dwarslijnen ingesloten zeer breede middenveld boven den binnen- 
rand iets bleeker, overigens ongeteekend. Eerste dwarslijn op 
twee vijfden, onder den voorrand kort gebroken, verder even als 
de tweede die op vijf zesden begint, uiterst fijn getand en iets 
schuin loopende. i 

Geene golflijn. Franjelijn grijswit, bovenaan met drie witte 
stippen. Franje als de vleugel met eene donkerder deelingslijn 
over den wortel. 

Achtervleugels iets lichter grijs dan de voorvleugels, ongetee- 
kend als de onderzijde. Pooten geelachtig. 

Maros. 


206 NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


Genus 34b. ERETRIA nov. gen. 


Dit genus komt in Lederer’s analytische tabel der Pyralidinen- 
genera, onder n°. 26, aldus voor: 

Ader 3—5 der achtervleugels van elkander verwijderd ont- 
springende. Habitus en teekening aan Asopia herinnerende, de 
spits gepunte voorvleugels met gezwaaiden achterrand. 

Palpen tweemaal zoo lang als de kop, half zoo breed als de 
vrij groote oogen, schuin opgerigt, grof beschubd, met duide- 
lijk, spits, iets geneigd eindlid. Bijpalpen zeer klein en ver- 
borgen. Uitstek van het voorhoofd stomp kegelvormig. Zuiger 
en bijoogen duidelijk. Sprieten van gewone lengte, bij den man 
met stompe tanden ingesneden, fijn behaard, bij het wijfje draad- 
vormig. Thorax en achterlijf gewoon gevormd, behaard. Ach- 
terrand der achtervleugels in het midden duidelijk naar buiten 
gebogen. Aderstelsel als bij Botys, doch ader 11 der voorvleu- 
gels ontspringt geheel aan het eind der middencel en is vrij 
steil; 6 en 7 komen naast elkander uit de dwarsader en 7 is aan 
den wortel niet gebogen. Pooten lang, dun, gewoon gevormd 
en gespoord, de heupstukken vrij breed. 


9. Eretria obsistalis nov. sp. 

Een gaaf onafgevlogen mannetje van 23 en een iets afgevlogen 
wijfje van 23! mm. vlugt. 

De teekening der bij den man bleek oranjebruine, bij het 
wijfje bleek grauwbruine, aan den voorrand vuilwitte voor- 
vleugels is iets afwijkend; zij bestaat uit vier evenwijdige smalle 
witte strepen, die aan den voorrand beginnen en in de rigting 
van den staarthoek, convergerend met den achterrand loopen. 
De eerste verflaauwt aan de middenader, de tweede bereikt den 
wortel van ader 2, de derde is zeer kort; tusschen haar en de 
vierde ziet men twee bruine voorrandsstippen. Deze vierde streep 
is de duidelijkste, komt in cel 3 tot bijna aan den achterrand, 
is een zweem geslingerd, geheel wit en franjewaarts door eene 
fijne donkergrijze, bij het wijfje tot eene schaduw verbreede lijn 
begrensd. De ongeteekende franje is iets bleeker dan de vleugel. 

Achtervleugels geelwit, bij den man tegen den achterrand 
met sporen eener gezwaaide bruingrijze dwarslijn; bij het wijfje 
zijn deze sporen veel breeder, als overblijfselen van eenen band, 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 207 


die wortelwaarts nog rudimenten eener dergelijke lijn vertoonen, 
en op de dwarsader ziet men bij laatstgemelde sexe nog eene 
grijze middenvlek. 

Op de onderzijde zijn de achtervleugels ongeveer als boven ge- 
teekend en de voorrand der bleekgrijze voorvleugels heeft tegen 
de punt drie zwarte vlekjes. 

Boelekomba, Bonthain. 


Genus 50. BOTYS Treits., Led. 
(Botis Zell.) 
AS 
a 


a. 
10. Botys Salentialis nov. sp. 


Twee mannen en een wijfje van 25, 26 en 28 mm. vlugt. 
De eene man is geheel gaaf. 

Zeer na verwant aan Lupulinalis Clerck (Silacealis Hübn., 
Treits.), eveneens gebouwd en met bijna gelijke teekening. 

Palpen tweemaal zoo lang als de kop, bruin, het onderste 
derde wit. Sprieten kort behaard, weinig langer dan de halve 
voorvleugel. Grondkleur der bovenzijde bleek goudgeel, doch op 
den thorax en de voorvleugels zoo sterk vuil steenrood bestoven 
(vooral bij den gaven man) dat dit de grondkleur schijnt. Bui- 
tendien is de voorrand van den wortel tot boven de middencel 
bruinachtig. Eerste dwarslijn geslingerd, tweede stomp getand, 
langs ader 2 niet wortelwaarts gerigt, in cel 1% slechts iets ver- 
dikt, zonder scherpen tand. Middencel met eene stip en eene 
onduidelijke niervlek, beiden grauwachtig of paarsbruin. Sporen 
eener schaduwlijn ziet men tegen den binnenrand en eene onge- 
bogen rij ineenvloeijende donkerroode langsstreepjes op de plaats 
der golflijn. Franjelijn weinig of niet donkerder; franje bruin- 
grijs. De iets glanzige, bleekgele achtervleugels vertoonen bij 
den eenen man sporen eener donkergrijze schaduw op den ach- 
terrand, bij den anderen en bij het wijfje die eener getande 
booglijn van ader 2—5; hunne franjelijn is fijn bruin, doch 
slechts van ader 2 tot de vleugelpunt. 

De bleekgele onderzijde vertoont de ronde en niervlek der voor- 
vleugels zeer duidelijk en boven en achter hen grijze beschadu- 


208 NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


wing als eene voorrands- en twee dwarsstrepen. Achterlijf boven 
bleekgeel, onder geelwit, als de pooten. 

Het onderscheid van Lupulinalis bestaat in de steenroode 
bestuiving der voorvleugels, de flaauw en in cel 1b niet getande 
tweede dwarslijn, in de onverdonkerde franjelijn en in de ge- 
noegzaam ongeteekende achtervleugels. Furnacealis Guenée is 
naar de beschrijving in kleur en teekening ook na verwant, 
doch de middenpooten van Salentialis zijn bij beide sexen gewoon 
gevormd en niet verdikt zooals bij de genoemde soort. 

De rups schijnt in plantenstengels te leven, want de spelden 
der opgestoken vlinders waren sterk groen geoxydeerd. 

Saleyer , Bonthain. 


11. Botys suberocealis nov. sp. 


Een gave man van 25 mm. vlugt. 

Deze vlinder is eveneens gebouwd als Lupulinalis (Silacealis 
Hbn.) en Salentialis. Evenals bij deze soorten zijn de achtervleugels 
bleeker dan de voorvleugels en minder geteekend, doch de tee- 
kening komt meer met die van Crocealis Hbn. overeen en daarom 
plaats ik Suberocealis bij de genoemde Europesche Botys. 

Palpen tweekleurig, helderwit en oranje-okergeel. Lijf en 
voorvleugels warm okergeel; deze kleur tegen de buitenranden 
der laatsten dikker opgelegd en iets donkerder; de teekening 
oranje okergeel. Zij bestaat uit eene tot de helft middelmatig 
schuine, dan stomp gebrokene en loodregte, flaauw gegolfde 
eerste dwarslijn op een derde, een halvemaanvormig streepje op 
de dwarsader en uit de mede iets gegolfde tweede dwarslijn, die 
tot ader 3 met eene zeer flaauwe bogt een weinig schuin loopt, 
vervolgens bijna horizontaal en flaauwer tot ader 2, eindelijk 
parallel met de eerste lijn loodregt naar den binnenrand. Zij 
komt, even als bij Crocealis, de eerste lijn onderaan vrij nabij. 

Achtervleugels en ongeteekende onderzijde bleekgeel, iets glanzig, 
tegen den achterrand iets donkerder, in de tint van de boven- 
zijde der voorvleugels bestoven. 

Franjelijn oranje-okergeel, fijn en duidelijk; franje geheel 
donker okergeel, op de onderzijde een weinig donkerder dan 
boven. 

Pooten geelwit, de voorscheenen okergeel gevlekt, de onver- 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 209 


dikte middenscheenen met eene oranjebruine langslijn over den rug. 


Bantimorong. 


12. Botys taenialis nov. sp. 

Een gave man van 24 mm. vlugt. 

Wat smalvleugelig en platlijvig, doch overigens eene Botys 
uit deze afdeeling. 

Palpen, kop, sprieten, thorax en voorvleugels bleek paars- 
achtig grijsbruin, iets glanzig, de eersten aan den wortel wit, 
een fijn streepje op den schedel langs de oogen en over de 
sprietwortels geelwit. Voorvleugels even voorbij de helft met 
een loodregten, 14 millim. breeden, geelwitten, scherp en fijn 
donkerbruin geranden dwarsband, met zijdeglans. Hij is aan den 
voorrand iets bruinachtig en de dwarsadar bij zijnen in het 
midden iets getanden buitenrand met een bruin stipje geteekend. 
Verder zijn de voorrand, van den dwarsband tot de vleugelpunt, 
ter breedte van een millimeter, en eene wortelwaarts afgeronde 
streep langs den achterrand bleeker dan de grondkleur. Franje- 
lijn met donkerbruine streepjes; franje onzuiver wit. 

Achtervleugels grijswit met flaauwen paarsen glans, de achter- 
rand donkergrijs, de franje grijswit. Achterlijfsrug donkergrijs. 

Onderzijde grijswit; de voorvleugels tegen den achterrand 
donkergrijs bestoven, de dwarsband der bovenzijde flaauw aan- 
geduid. 

Buik en pooten wit; vlekjes der voorpooten en eene fijne lijn 
over den rug der achterscheenen donkergrijs. 

Balangnipa. 


b. 
a. 
15. Botys rubricetalis nov. sp. 


Twee gave mannen van 20 mm. vlugt. 

Kort en breedvleugelig als eene Orobena, doch eene Botys om 
de palpen. Deze zijn gebogen, iets breeder dan de helft der 
oogen, naar boven niet versmald, plat, bovenaan regt afgesneden, 
niet langer dan de kop. Hunne onderhelft is sneeuwwit, zoo- 
mede de fijne bovenrand der overigens buitenwaarts donkergrijze, 


roodachtig bestovene tweede helft. Ook de wit gerande schedel is 
14 


210 NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


donkergrijs, rood bestoven. Halskaaag donker steenrood, de thorax- 
rug donkergrijs. Achterlijf donkergrijs, rood bestoven, de voor- 
laatste ring vuilwit, doch niet scherp afgescheiden, de staart- 
pluim zwartgrijs. Bovenzijde der vleugels met donkergrijzen 
grond, doch de voorvleugels, behalve langs den achterrand, zoo 
digt donker steenrood bestoven dat deze kleur het grijs bedekt 
en de gewone, vrij dikke teekening slechts flaauw laat door- 
schemeren. De achtervleugels zijn langs den binnenrand iets 
lichter, zeer flaauw rood bestoven en ongeteekend. Franjelijn fijn 
geel. Wortelhelft der franje donkergrijs , de buitenhelft wit. 

Op de onderzijde zijn de ongeteekende vleugels donkergrijs, 
hunne kleur heldert tegen den wortel op tot lichtgrijs en grijs- 
wit, om in de bijna zuiver witte van borst en pooten over te 
gaan. Buik grijswit; staartpluim als boven. De pooten zijn geheel 
eenkleurig; de sprieten zeer kort bewimperd, draadvormig. 

Maros. Komt ook op Java voor. 


14. Botys tardalis nov. sp. 


Een gaaf paar van 31—33 mm. vlugt. 

Tusschen Multilinealis Guen. en Pactolalis Guen., doch om het 
slechts flaauw donker gewolkte franjeveld nader aan de eerste 
verwant. Ten opzigte der palpen helt deze Botys (evenals de 
voorgaande) nog een weinig naar afdeeling a. over, want die 
ligchaamsdeelen zijn tweekleurig, tot twee derden wit, met donker- 
grijs bovengedeelte. Zij zijn echter duidelijk gebogen, stomp ge- 
punt, onder en boven iets smaller dan de helft der oogen. 
Overigens zijn beide sexen plomp gebouwd en de sprieten van 
den man slechts uiterst kort behaard. 

Grondkleur van de bovenzijde der vleugels okergeel, in de 
middencel der voorvleugels en op de dun beschubde achtervleu- 
gels iets doorschijnend. Boven de middencel der voorvleugels is 
de voorrand verdonkerd, tegen den wortel het meest. Kleur der 
teekening grijsbruin. Aan den vleugelwortel ziet men onder het 
adersprankje in cel 1a eene donkerbruine stip, evenals bij 
Ruralis, Multilinealis en Pactolalis; aan den wortel der middencel 
eene tweede. De eerste, flaauw gebogene dwarslijn is bij den 
man duidelijk; het wijfje heeft er slechts sporen van. Ronde 
vlek als cene stip; niervlek duidelijk, regelmatig gevormd, niet 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. >11 


groot, iets kleiner en donkerder dan bij Multilinealis. Tweede dwars- 
lijn op drie vierden van den vleugel, even ver van den achterrand 
als van de niervlek en vrij dik; het bovenste gedeelte is flaauw 
wortelwaarts gebogen en gelijkt op eene vlakke C, dan komt 
van cel 4—2 eene uitspringende rij van stompe tanden en na 
het flaauw geslingerde gedeelte dat door cel 2 loopt, het onder- 
einde met een paar bogten naar den binnenrand. Franjeveld aan 
punt en staarthoek bruingrijs gewolkt. Op de achtervleugels ziet 
men eene dikke bruine middenstip; de booglijn en het franjeveld 
zijn als de tweede dwarslijn en het franjeveld der voorvleugels. 
Franje geelwit, aan het eind van alle aderen met een bruingrijs 
vlekje. Achterlijfsrug bleek grijsgeel, met twee kleine donkere 
vlekjes bij het begin. 

Op de onderzijde zijn kleur en teekening als boven, doch 
alles veel bleeker en flaauwer, het lijf en de pooten bijna, wit, 
de voorknieën en het eind der voorscheenen donkergrijs gevlekt. 

Takalar en Balangnipa. 


“15. Botys orobenalis nov. sp. 


Drie gave mannen van 22, 25 en 26 mm. vlugt. 

Vrij breedvleugelig en aan eene Orobena herinnerende, doch 
eene echte Botys A, b en de palpen geheel als bij de welbekende 
Ruralis, namelijk bleekgeel, bruinachtig gevlekt en met zeer 
kort, puntig eindlid. Sprieten fijn en vrij kort bewimperd. 

Grondkleur der bovenzijde stroogeel, langs (doch niet op de 
snede van) den voorrand der voorvleugels iets bruinachtig , vooral 
aan den wortel; de teekening is paarsgrijs en donkerbruin. Bij 
den voorrandswortel der voorvleugels ziet men twee paarsgrijze 
dwarsstreepjes; het tweede als begin der zeer afgebrokene en 
flaauwe, bruinachtig gekleurde eerste dwarslijn. De gewone 
middenteekens bestaan uit eene zeer kleine bruine stip aan den 
wortel der middencel en eene ovale, bruin gerande, licht paars- 
grijs gevulde middenvlek op de dwarsader. Deze laatste vlek 
komt over den voorrand der middencel en is bovenaan niet regt 
afgesneden zooals bij de verwante soorten. De tweede dwarslijn, 
die op vier vijfden van den vleugel wordt gevonden, staat on- 
gewoon ver van de middenvlek en wel de helft nader bij den 
achterrand. Zij bestaat, vooral naar beneden, uit losse bruine 


212 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


stippen, is van den voorrand tot ader 5 bijna regt (slechts zeer 
flaauw buitenwaarts gebogen), maakt dan eene iets sterkere ronde 
bogt en verliest zich eindelijk in cel 1b in eene ronde paarsgrijze 
vlek, die een weinig voor den staarthoek staat. Achter het on- 
geveer regte boveneind der tweede dwarslijn ziet men nog eene 
langwerpige paarsgrijze vlek. 

Achtervleugels aan den wortel witachtig gemengd; een fijn 
streepje op de dwarsader, eene vlek bij de punt en een streepje 
in den staarthoek zijn grijs. Verder ziet men nog eene booglijn 
gelijk aan de tweede dwarslijn der voorvleugels; zij is langs ader 
2 afgebroken. Franjelijn haarfijn bruin; franje stroogeel. Onder- 
zijde als boven gekleurd en geteekend, doch alles bleeker en 
flaauwer. 

Achterlijf op den rug grijsachtig, voor de donker okergele 
spits met twee zwarte stippen; de buik wit, ook de pooten. 

Balangnipa. 


16. Botys paucilinealis nov. sp. 


Een man, zonder sprieten, doch overigens gaaf en frisch, van 
29 mm. vlugt. 

Tusschen Spoliatalis en Aureolalis Led. en zeer nabij laatst- 
genoemde. Palpen duidelijk gebogen, lid 1 bleekgeel, 2 bruin- 
grijs, ook het zeer korte eindlid. Bovenzijde der vleugels dof 
okergeel, digt beschubd, de voorrand der voorvleugels tot een 
derde, de wortelhelft der geheele franje en eene daaraan gren- 
zende smalle, gegolfde streep op den achterrand der achtervleu- 
gels bruingrijs; tweede helft der franje lichtgrijs. Teekening 
grijsbruin; eerste dwarslijn flaauw gebogen; ronde vlek eene 
stip; niervlek klein, geheel donker; tweede dwarslijn op twee 
derden van den voorrand beginnende, tot op ader 3 schuin, 
flaauw geslingerd, dan in cel 2 zeer onduidelijk, op ader 2 
scherp gebroken, het regte benedeneind in cel 1b en 1a verdikt 
en schuin. Achtervleugels met een streepje op de dwarsader 
en eene dwarslijn als de tweede der voorvleugels. Onderzijde 
bijna als boven, doch bleeker en ook flaauwer geteekend, vooral 
op de achtervleugels. 

Zooals ik zeide, is deze soort vooral na verwant aan Aureo- 
lalis, doch Lederer noemt dezen vlinder „angenehm goldgelb, 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 213 


den vleugelvoorrand » rothbraun angeflogen », de lijnen » staubig 
rothbraun, fleckig, einwärts sehr genähert en spreekt nog van 
eene rij donkere vlekjes langs den achterrand, die hier ontbreken. 
Ook is het begin van de dwarslijn der achtervleugels aan den 
voorrand niet dikker, 

Makassar. 


17. Botys ruricolalis nov. sp. 


Twee gave mannen van 30 mm. vlugt. 

Komt tusschen Ruralis, Unitalis en Silicalis. Vooral aan de 
laatste soort herinnert zij sterk, doch is smaller en spitser ge- 
vleugeld en onderscheidt zieh ook door twee donkere teekens in 
de middencel der voorvleugels en door eene duidelijke, zeer flaauw 
gebogene steile eerste dwarslijn. Buitendien is de teckening dikker 
en de beschubbing digter. 

Het lijf, de wortel van de middencel en van cel 1b der voor- 
vleugels, benevens hunne geheele cel 1a, zijn bleek okergeel, 
terwijl hun voorrand tot boven de dwarsader vrij scherp be- 
grensd grijsbruin is. Het overige dier vleugels is licht bruingrijs, 
met paarsen gloed in het middenveld. Wat de teekening betreft, 
deze is bruingrijs, donkerder dan de grond en bestaat uit de 
kleine middenteekens, de eerste, vrij steile, ongegolfde flaauw 
gebogene en de tweede vrij hoekige dwarslijn. Het boveneind 
der laatste is van den voorrand tot ader 5 wortelwaarts hol, 
als bij Tardalis, dan komt van ader 5—2 een korter iets uit- 
springend stuk, terwijl het gewone horizontale middengedeelte 
zeer flaauw is. Deze lijn herhaalt zich als booglijn op de achter- 
vleugels, op wier dwarsaders bovendien een donkergrijs vlekje 
staat. Franjelijn scherp donker grijsbruin; de franje grijs, naar 
onderen oplichtende en tegen den staarthoek der achtervleugels 
in wit overgaande. 

Onderzijde der vleugels geelachtig grijs met flaauw paarsen 
glans, zonder andere teekening dan flaauwe middenvlekjes. Lijf 
en pooten onzuiver wit, de voorpooten als bij Orobenalis. 

Palpen licht leemgrauw, deze kleur onderaan in grijswit over- 
gaande. De sprieten zijn vrij lang en fijn bewimperd. 

Maros, Makassar, 


214 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


18. Botys defloralis nov. sp. 


Een paar van 18 mm. vlugt. 

Zeer kennelijk door de bleeke, vuilwitte, hier en daar iets geek. 
achtige grondkleur en den breeden donkergrijzen buitenrand, die 
over kop en halskraag verbonden zijnde, de vleugels omgeeft. 

Palpen smaller dan de helft der oogen, stomp gepunt, naar 
onderen iets verbreed, wit; de bovenhelft, doch alleen tegen den 
kop, donkergrijs. Zuigerwortel wit; wortellid der sprieten donker- 
grijs, de kort bewimperde schaft bleekgeel. Ook de wortel der 
schouderdeksels is donkergrijs, de punt van het achterlijf grijs- 
achtig, het overige binnen den donkeren rand als boven be- 
schreven; de geelachtige tint is citroenkleurig en meest op de 
voorvleugels te vinden, tegen den grijzen rand. Half door deze 
tint bedekt, ziet men de beide donkergrijze middenvlekken en 
zij bedekt ook het begin der donkergrijze, ver uiteenstaande 
dwarslijnen, de tweede als bij Ruricolalis gevormd. De achter- 
vleugels vertoonen eene hoekig gebrokene donkergrijze booglijn 
en een eveneens gekleurd middenvlekje. Franje iets bleeker dan 
de buitenrand der vleugels. Onderzijde met buik, borst en pooten 
wit, de voorscheenen half donkergrijs, de teekening der vleugels 
als boven maar zeer flaauw. 

Maros, Bonthain. 


19. Botys semifascialis nov. sp. 


Twee mannen en een wijfje van 24—26 mm. vlugt. 

Sprieten kort bewimperd. Palpen gelijkmatig rond gebogen , half 
zoo breed als de oogen, met spitse punt, bruingrijs als kop, 
thorax en voorvleugels met franje. Deze laatsten zijn iets glanzig 
en hebben geene andere teekening dan twee langwerpige oker- 
gele vlekken als het begin van twee dwarsbanden op twee vijfden 
en drie vierden van den voorrand, met eene gele stip tusschen 
beiden, nader bij de tweede vlek, die buitenwaarts iets getand 
is. Langs de franjelijn staan fijne gele streepjes. 

Achtervleugels donkergrijs, dun beschubd, iets doorschijnend ; 
langs den voorrand, zoover die door de voorvleugels bedekt 
wordt, onzuiver wit. Franjelijn als op de voorvleugels. Franje 
vuilwit, met afgebrokene grijsbruine lijn over den wortel. Achter- 
lijf bruingrijs, spits. Onderzijde bleeker dan boven, doch bijna 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 215 


eveneens geteekend, de voorrandsvlekken wit als de buik, borst 
en de bruin gevlekte pooten. 
Bonthain, Maros en een gaaf mannetje van Java in mijne collectie. 


20. Botys incisalis nov. sp. 

Een paar; het wijfje geheel gaaf; 131—15 mm. vlugt. 

Van afwijkenden habitus en met zeer korte, breede palpen, 
doch bij gemis van alle andere bijzondere kenmerken niet wel 
anders dan als eene Botys van deze afdeeling te beschouwen. 
Zij nadert door kleur en vooral door teekening de laatste soorten 
van deze (Dissipalalis Led. tot Samealis Snell.), doch onderscheidt 
zich zeer door den korten, gedrongen bouw en de aan de franje- 
zijde diep en spits ingesneden doorschijnende tweede vlek der 
voorvleugels. Deze zijn aan den wortel en in de geheele cel 1a 
geelwit met bruine dwarslijntjes, verder dof grijsbruin met groote 
ovale, donkerbruin gerande, iets doorschijnende glanzig witte 
vlekken; digt achter de tweede ziet men eene gebogene, boven 
breedere, donker gedeelde lichte streep; het bovengedeelte dier 
streep voor de deelingslijn der tweede ronde vlek is geelwit, 
het overige der streep doorschijnend wit. 

Achtervleugels tot twee derden wit, het achterrandsderde 
grijsbruin. Op de helft van het witte gedeelte ziet men eene 
bovenaan breedere, grijsbruine streep en meer naar achteren 
eene grijsbruine lijn, die op ader 3 in den donkeren achterrand 
uitloopt. Franje wit met afgebrokene dikke donkerbruine deelings- 
lijn. Lijf onder en boven benevens de pooten grijswit. 

Aan de onderzijde zijn de achtervleugels als boven; op de voor- 
vleugels zijn alleen de beide groote vlekken en een drietal stippen 
daaronder wit, het overige grijsbruin. 

Saleyer, Bantimorong. 


Genus 50b. EURRHYPARODES nov. gen. 


Dit genus komt in Lederer’s tabel onder afdeeling 86, tus- 
schen Eurrhypara en Algedonia aldus: 

Voorvleugels met eene langwerpige blaas tusschen ader 7 en 8. 
Klein, tenger gebouwd, de voorvleugels met regthoekige punt, 
de achtervleugels met op ader 5 ingetrokken achterrand. Palpen 
met breed midden- en dunner, rolrond, stomp eindlid. Spriet- 


216 NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


leden tegen de punt driekant. Zeer op Botys abnegatalis gelij- 
kende, potloodkleurig grijs met lichtgeel. 

De eenige tot dusverre mij bekende soort gelijkt in bouw, 
kleur en teekening zoo zeer op Lederer’s Botys abnegatalis dat, 
hoewel de mannen door de bovenvermelde eigenaardigheid der 
voorvleugels , die bij Abnegatalis ontbreekt, zeer spoedig kunnen 
worden onderscheiden, het herkennen der wijfjes vrij moeijelijk 
wordt. Bij Abnegatalis beslaat op de voorvleugels het geel weinig 
minder plaats dan het potloodkleurig blinkende donkergrijs en de 
eerste gele dwarsband (bij den wortel) is naar onderen verbreed, 
terwijl de groote vlek in het midden hetzij onmiddellijk op den 
binnenrand rust of er ten minste duidelijk mede verbonden is. 
Bij de nieuwe soort, waar het geel op de voorvleugels veel 
spaarzamer is, ziet men bij den wortel van deze slechts eene 
smalle, gebogene dwarslijn van die kleur, en de ronde vlek op 
het midden der bovenrandshelft is klein en van den binnenrand 
gescheiden. 

Na is ook het nieuwe genus verwant aan Gorocausta Lederer, 
doch de vleugelvorm wijkt bij Kurrhyparodes niet zoo zeer van 
den gewonen Botyden-vorm af, dat ik vrijheid zou kunnen 
vinden om mijne nieuwe soort bij Gonocausta te voegen. 


21. Eurrhyparodes stibialis nov. sp. 


Twee mannen en drie wijfjes van 15—17 mm. vlugt. 

Sprieten kort bewimperd. Bijpalpen groot. Bijoogen duidelijk. 
Kop en thorax met groote platte schubben bekleed. Ader 7, de 
steel van 8—9 en ader 10 zijn zeer uit elkander gebogen , om 
plaats te maken voor de boven beschrevene blaas, overigens is 
de nervuur gelijk bij Bolys. Pooten lang en dun, met lange, 
fijne sporen. Palpenlid 2 aan de buitenzijde met bleekgele onder- 
helft; de bovenhelft, lid 3 en de bijpalpen potloodkleurig grijs. 
Kop, thorax en achterlijfsrug potloodkleurig, geel gestippeld en 
gevlekt, de laatste bij de mannen geheel, bij de wijfjes alleen 
aan den wortel. Voorvleugels donkergrijs, met ronde, potlood- 
kleurig blinkende plekken (bij Abnegatatis zijn het meer blin- 
kende dwarsbanden). Stippen langs den voorrand, de eigenlijk 
uit drie ineengevloeide stukken bestaande bovenvermelde gele 


dwarslijn bij den vleugelwortel, eene stip op het midden van 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 217 


den binnenrand, eene onregelmatig ronde vlek daarboven, iets 
meer achterwaarts, en twee of drie vlekjes achter de dwarsader, 
zijn licht, helder okergeel. 

Achtervleugels met helder licht okergele, wortel- en donker- 
grijze, hier en daar potloodkleurig blinkende tweede helft. De 
gele wortelhelft vertoont nog cene spits-driekante grijze vlek op 
den binnenrand. a 

Franje lichtgrijs, tegen den binnenrandshoek der achtervleu- 
gels geel, de wortelhelft donkergrijs gevlekt. 

Onderzijde ongeveer als boven, maar bleeker. Pooten wit, de 
scheenen donkergrijs gevlekt. 

Makassar, Maros, Takalar, Saleyer. Komt ook op Java en in 
Japan voor. 


Genus 52b. SAMEODES nov. gen. 


De soort, waarvoor ik dit nieuwe genus vorm, gelijkt in kleur 
en teckening bijzonder op Guenée’s Samea castellalis, zoodat ik 
het eerste exemplaar dat ik in handen kreeg (een wijfje) voor 
eene Oostindische Samea hield. Later echter bekwam ik den man, 
waaraan ik opmerkte dat hij de vinvormige aanhangsels op zijde 
van het achterlijf mist, die het hoofdkenmerk uitmaken van 
Samea, doch daarentegen eene dikke beharing heeft in het midden 
der onderzijde van den voorvleugelvoorrand, welke bijzonderheid 
bij Samea niet voorkomt. In een der bestaande genera kan deze 
soort niet worden opgenomen en dus is, naar Lederer’s systeem, 
de vorming van een nieuw geslacht onvermijdelijk, 

Dit wordt in Lederer’s tabel onder afdeeling 87 aldus ge- 
kenmerkt: 

Mannelijke voorvleugels op de onderzijde van het midden des 
voorrands met zwart behaarden omslag. Habitus van Samea ; de 
achterscheenen bij den man korter dan de middenscheenen, ver- 
dikt en gekromd, slechts met één paar sporen, ook zijne sprieten 
in het midden met eene kromming. 

Het wijfje mist de drie genoemde bijzonderheden. 

Overigens hebben de sprieten de lengte van twee derden der 
voorvleugels, zijn draadvormig en kort behaard. Bijoogen aan- 
wezig. Zuiger lang. Palpen half opgerigt, een vierde langer dan 
de kop, een weinig breeder dan de helft der oogen, in het midden 


218 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


lets smaller dan onderaan, grof behaard; het eindlid kort, hori- 
zontaal, duidelijk. Bijpalpen klein. Vleugels langwerpig, gewoon 
gevormd. Aderstelsel als bij Botys. De achterscheenen hebben 
bij den man eene verdikking boven de helft en zijn iets ge- 
bogen; het eenige paar sporen staat even voorbij het midden en 
de buitenste heeft slechts een vierde der lengte van den anderen. 
Bij het wijfje zijn de twee buitensporen de helft korter dan de 
binnenste. 


22. Nameodes trithyralis nov. sp. 


Verscheidene exemplaren, waarbij geheel gave, van 20—22 
mm. vlugt. 

Grondkleur van lijf en vleugels een dof, iets grijsachtig rood- 
bruin; de thorax iets bleeker; het achterlijf tegen de punt bijna 
grijs en zijne ringen met fijn witten achterrand. De vleugels 
zijn met witte, glanzige, doorschijnende vlekken geteekend. De 
voorvleugels vertoonen er drie, die door de lichtbruin beschubde 
aderen en de fijne donkerbruine dwarslijnen in kleine stukken 
worden verdeeld. De eerste dezer vlekken bevindt zich aan den 
wortel der middencel en aan dien van cel 1b, de tweede tegen 
de dwarsader en op de helft van cel 1b, de derde heeft 
bijna den vorm van een breeden dwarsband en loopt over den 
wortel der cellen 2—4 en over het midden van 5—7; zij wordt 
over hare geheele lengte door de tweede dwarslijn doorsneden 
en is dus in vele kleine stukken verdeeld. Cel 1a is met twee 
gele vlekjes op een derde en twee derden geteekend. Voorrand 
bij de punt grijsgeel met vier zwarte stippen. 

Op de achtervleugels is de wortelhelft doorschijnend wit, met 
eene naar beneden versmalde, fijn zwart gerande en bestoven 
bruine dwarsstreep, wortelwaarts van welke men meestal eene 
zwarte stip op ader 1c ziet. Eene geslingerde bruine dwarslijn 
verliest zich bij ader 2 in den donkeren, tegen de vleugelpunt 
zwartgrijzen achterrand. Franje onzuiver wit, met zwarte vlekjes 
op de wortelhelft en zwartgrijze bestuiving achter cel 3—5 der 
voorvleugels. 

Onderzijde geheel als boven geteekend, maar de grondkleur zuiver 
grijs, langs en tusschen de witte teekening roetzwart bestoven. 

Schijnt niet zeldzaam op Celebes en komt ook op Java voor. 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 219 


Genus 61. CNAPHALOCROCIS Led. 
B. 


23. Cnaphalocrocis bifurealis nov. sp. 


Een gaaf wijfje van 18—19 mm. vlugt. 

Aangezien, zooals ik bij mijne beschrijving van Craphalocrocis 
rectistrigosa *) heb vermeld, niet de schubbenkammetjes der 
mannelijke voorvleugels, maar de vleugeladeren en de palpen de 
hoofdkenmerken uitmaken van het genus Cnaphalocrocis, bestaat er 
geen bezwaar om de tegenwoordige onbeschrevene Pyralide, waar 
alleen de vleugels en lid 2 der palpen iets spitser zijn dan bij 
de reeds bekend gemaakte, mede daarin op te nemen. 

Palpen zwartgrijs, aan den wortel wit. Kop, sprieten en hals- 
kraag bruingrijs, de eerste met twee fijne witte lijntjes op den 
schedel langs de oogen, de sprieten volkomen draadvormig. Voor- 
vleugels geelgrijs, achtervleugels tot twee derden doorschijnend 
grijswit, de. buitenranden breed, vervloeijend grijsbruin en de 
geheele bovenzijde glanzig. Op de dwarsader der voorvleugels 
ziet men twee donkergrijze stippen, verder zijn zij met twee 
dwarslijnen en eene golflijn geteekend en bij den wortel nog met 
twee kleine lijntjes; alles scherp en donker grijs; de dwars- 
lijnen ongegolfd. 

Achtervleugels met eene ongebogene, scherpe donkere lijn bij 
den wortel als voortzetting van de eerste dwarslijn der voorvleu- 
gels en met eene gevorkte in het midden, beiden in den staart- 
hoek uitloopende. Franjelijn dubbel, scherp donkergrijs. Franje 
der voorvleugels grijs, die der achtervleugels wit. Onderzijde 
bijna als boven; borst en pooten grijswit. Het achterlijf is op de 
bovenzijde bruinachtig, onder wit, de spits op zijde met twee 
zwarte streepjes geteekend. 

Makassar. Komt ook op het vasteland van Indië voor. 


Genus 62b. TABIDIA nov. gen. 


Ook voor de nu volgende soort ben ik verpligt een nienw 
genus te vormen, welks plaats in afdeeling 86 van Lederer’s 
analytische tabel is en waar het als volgt wordt gekarakteriseerd : 


Tijds. voor Ent, XV, p. 92, pl. 7, f. 11, 12. 


2 


0 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


Voorvleugels met een kaal indruksel in cel 1b onder den 
wortel der middencel. Palpen sikkelvormig, gebogen, lang, dun, 
zeer spits. Bijpalpen klein. Achtervleugels met duidelijken staart- 
hoek. Habitus en teekening ongeveer als bij Botys. 

Sprieten draadvormig, bijna naakt, vuilwit met zwarten wortel. 
Palpen een vierde langer dan de kop. Bijoogen aanwezig. Lijf 
vrij kloek gebouwd, glad beschubd. Zuiger lang. Achterrand der 
achtervleugels iets gezwaaid. Aderstelsel als bij Botys. Pooten 
gewoon gevormd en gespoord, krachtig gebouwd, glad be- 
schubd. 

Door de lange spitse palpen is Tabidia ook aan Conchylodes 
verwant. 


24. Tabidia insanalis nov. sp. 


Eenige gave exemplaren van beide sexen van 16—18 mm. vlugt. 

Grondkleur der bovenzijde een onzuiver bruinachtig wit, dat 
op de achterrandshelft der vleugels bruinachtig grijs bestoven 
is; eene plek bij den staarthoek der voorvleugels en twee bij 
dien der achtervleugels blijven intusschen bruinwit en op de 
voorvleugels heeft het middengedeelte een flaauwen paarsen 
weerschijn. 

Teekening dik, grijsbruin, op de voorvleugels uit de beide 
gewone dwarslijnen, op de achtervleugels uit twee ongebogene 
bestaande, buitendien op eerstgenoemden uit de vrij groote ronde 
en niervlek, die met de grondkleur gevuld zijn. De dwarslijnen 
zijn ongegolfd, de eerste is onder den voorrand der voorvleugels 
wortelwaarts haakvormig naar beneden omgebogen en dikker, 
en onder de beneden opene ronde vlek loopt nog een donker 
lijntje naar den binnenrand. Tweede dwarslijn gewoon gevormd, 
op ader 3, À en 5 verdikt als met eenen aanleg tot tandjes, 
onder de niervlek niet zoo sterk wortelwaarts tredend als ge- 
woonlijk bij Botys. Op de achtervleugels zijn de beide lijnen ge- 
heel ongebogen, zij convergeren naar onderen en loopen onge- 
veer in den staarthoek uit. Franjelijn en eene deelingslijn van 
de wortelhelft der bruinwitte franje dik grijsbruin. 

Achterlijf aan den wortel wit met een zwart dwarsbandje, 
naar achteren bruinachtig geel met fijnen zwarten achterrand der 
ringen, de witte, op zijde zwart gelijnde spits door een zwart 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 991 


bandje afgescheiden. Onderzijde vuilwit en grijs, als boven ge- 
teekend, maar flaauw. Pooten wit, de voorscheenen met zwarte 
vlekjes. 

Balangnipa, Makassar, Maros. 


Genus 68. POLYTHLIPTA Led. 


25. Polythlipta albicaudalis nov. sp. 


Een zeer gave en frissche man van 33 mm. vlugt. 

Ofschoon deze soort, naar Lederer’s beschrijving der generieke 
kenmerken van Polythlipta, door den vorm der palpen en door de 
lange schouderdeksels afwijkt en buitendien in het schubben- 
kammetje bij den staarthoek der voorvleugels eene niet bij dit 
genus vermelde bijzonderheid bezit, zoo acht ik de vorming van 
een nieuw genus niet dringend noodzakelijk en de plaatsing alhier 
niet al te gedwongen. De vleugelvorm toch komt minder goed 
overeen met dien van Filodes, het eenige genus waartoe zij anders 
zou moeten worden gebragt. 

Palpen snuitvormig, aan de voorzijde tweemaal uitgesneden , 
bleek omberbruin, lid 1 bruinwit als de aangrenzende borst. 
Kop, sprieten en thorax mede bleek omberbruin; de bovenrand 
der bijpalpen, twee lijntjes over den kop langs de oogen en 
twee streepjes aan de voorzijde der vrij dikke sprietwortels wit. 
Sprieten nog iets langer dan de voorvleugels, dun, draadvormig , 
naakt. Schouderdeksels de helft langer dan de rug. Bovenzijde 
der vleugels bruingrijs, dun beschubd, met paarsen weerschijn , 
de voorvleugelwortels en al de buitenranden iets digter beschubd 
en bruiner. Ader 1 gezwaaid; onder haar uiteinde, juist boven 
den staarthoek, een schubbenkammetje. Een streepje op de dwars- 
ader en twee dwarslijnen der voorvleugels benevens eene der 
achtervleugels zijn zwartgrijs, in het midden zeer flaauw ; zwarte 
stippen der franjelijn alleen op de achtervleugels duidelijk. Franje 
kort, donkergrijs, zeer glanzig. 

Achterlijf bijna de helft langer dan de achtervleugels, slank, 
zeer spits, grijsbruin, de lange staartspits op de bovenzijde met 
een zeer in het oog loopend bruinwit langsstreepje geteekend. 
Onderzijde als boven gekleurd doch zonder andere teekening dan 
een zwartgrijs streepje op de dwarsader der voorvleugels, 


222 NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


Pooten lang en dun, gewoon gevormd, doch het middenpaar 
veel langer en dikker dan de achterpooten, met gebogen scheenen, 
deze buitendien aan den wortel met een pluimpje van bruingele 
haren. Overigens zijn de pooten licht omberbruin, de voor- en 
middentarsen, twee vlekjes der breed beschubde voorscheenen 
en de buitenzijde der middenscheenen sneeuwwit. 

Makassar. Komt ook op Java voor. 


Genus 72. AUXOMITIA Led. 


26. Auxomitia minoralis nov. sp. 


Drie wijfjes van 15—17 mm. vlugt. 

Deze soort met Lederer’s analytische tabel trachtende te deter- 
mineren, stuit ik op afdeeling 30 en daar zij niets van eene 
Parapoynx heeft en de breede palpen snuitvormig vooruitsteken, 
plaats ik haar in genus 72, Auwvomitia Led. Hoewel ik niet 
ontken dat zij door kleine gestalte bij hare zeer veel grootere 
gezellin, Mirificalis Led., de eenige soort van het genus, sterk 
afsteekt, geven toch weder de lange sprieten, gevoegd bij de 
nervuur, een punt van overeenkomst. 

De breede palpen steken als een aan de voorzijde afgeronde 
snuit, ongeveer ter lengte van den kop vooruit; hunne boven- 
helft is grijsbruin, de onderhelft vuilwit. Bijpalpen grijsbruin, 
duidelijk, Zuiger opgerold, lang. Bijoogen duidelijk. Voorhoofd 
vlak. Sprieten ter lengte van drie vierden der voorvleugels, 
naakt, de leden hunner tweede helft gekerfd. Thorax langwerpig 
grijsbruin. Achterlijf vrij dik, donkergrijs. Vleugels langwerpig , 
gewoon gevormd, de voorvleugels bekleed met dof grijsbruine, 
aan hunnen wortel geelachtige schubben; twee zeer flaauwe 
dwarslijnen, eene langwerpige niervlek op de dwarsader, eene 
eerste of ronde vlek tegen de eerste dwarslijn en eene ronde 
stip tusschen de lijnen op de helft van cel 1) zijn mede oker- 
geel. Achtervleugels donkergrijs, ongeteekend. Op de fijne gele 
franjelijn staan zwartgrijze streepjes. Franje donkergrijs. Onder- 
zijde bijna als boven geteekend, doch zeer flaauw en op lichteren 
grond. Ader 2—5 (ook in de achtervleugels) als bij Botys, 6 
en 7 der voorvleugels regt, uit de dwarsader, 8—10 gesteeld, 


27. 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 229 


11 schuin. In de achtervleugels ontbreekt ader 8 geheel; 6 ont- 
springt met 7 uit een punt boven aan de dwarsader. 

Pooten lang en dun, gewoon gevormd en gespoord. 

Takalar, Bonthain. 


Genus. 95. GLYPHODES Guen., Led. 


Glyphodes serenalis nov. sp. 
Een wijfje zonder sprieten, overigens geheel gaaf, van 20 mm. 
vlugt. 

Bij deze soort zijn de achtervleugels tot aan den wortel glanzig 
wit met eene zwarte stip op de dwarsader en verder alleen hun 
scherp begrensde achterrand donker, zonder lichte dwarslijn. De 
voorvleugels zijn met twee ovale witte, den voorrand niet be- 
reikende vlekken geteekend; hunne grondkleur grijsbruin met 
leembruin, voor den achterrand geheel leembruin. 

De wortelhelft der aan de voorzijde glad beschubde palpen is 
okergeel, de bovenhelft zwart. Bene streep over het midden 
van den thorax is bruingrijs, de wortel der schouderdeksels 
donkerbruin, het overige van den rug wit. De leembruine kleur 
bevindt zich vooral om de vrij doffe witte vlekken, die tusschen 
twee afgebroken witte lijnen staan. Franjelijn scherp bruin ; 
franje grijsbruin. 

Donkere achterrand der achtervleugels een derde der vleugel- 
breedte beslaande, in den staarthoek spits eindigende. Achterlijf 
bruingrijs met witte schubben. Onderzijde genoegzaam gelijk 
aan de bovenzijde. 


28. Glyphodes lomaspilalis nov. sp. 


Drie exemplaren, waarvan een man geheel gaaf, van 22—23 
mm. vlugt. 

Deze soort herinnert sterk aan Oligostigma crassicornalis en colo- 
nialis Guenée, doch alleen wat de teekening betreft. Door de achter- 
vleugels verschilt zij zeer van de overige soorten van Glyphodes. 

Palpen donkerbruin. Voorvleugels tot even voor de helft goud- 
geel, met doorschijnende, paarlemoerglanzig witte langsstreep in 
cel 1b en aan den voorrand grijsbruin. Dan komen twee paar- 
lemoerglanzige witte dwarsstrepen, die van den voorrand uitgaan, 
op ader 2 convergeren en een grooten grijsbruinen driehoek 


994 NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


insluiten. Het laatste derde van den vleugel is weder dof goud- 
geel, met twee gebogene, den binnenrand niet bereikende en 
onderaan iets van den achterrand afwijkende, paarlemoerstrepen, 
tusschen welke de voorrand met twee puntige grijsbruine vlekken 
is geteekend. Franjelijn zeer fijn en scherp zwart; franje grijswit. 

De glanzig witte achtervleugels zijn in het midden geteekend 
met een bleekbruin dwarsstreepje, dat van ader 2 tot 5 loopt, 
voorts op het midden van den achterrand met een zwart, paarszilver 
beschubd vlekje, dat door een getand wit lijntje van de op die 
plaats met drie zwarte stippen geteekende, overigens witte franje 
is gescheiden, en daarboven met eene grootere, niet scherp be- 
grensde, dof goudgele vlek. 

Achterlijf vuilwit met zwarte staartpluim. Onderzijde glanzig 
wit, de teekening der bovenzijde slechts flaauw doorschijnende. 


Genus 96. HETEROCNEPHES Led. 


29. Heteroenephes strangulalis nov. sp. 


Twee gave mannen van 20—21 mm. vlugt. 

Deze soort heeft den door Lederer beschreven vorm des ach- 
terlijfs, doch is overigens na aan Glyphodes verwant. 

Palpen opgerigt, gebogen, ruim half zoo breed als de oogen, 
doch niet langer dan de kop, hunne bovenhelft zwart, de witte 
onderhelft nog met een zwart streepje geteekend. Sprieten ruim 
zoo lang als twee derden der voorvleugels, onbehaard. Thorax 
met witte en zwarte langsstrepen. Voorvleugels zwart; drie 
schuine dwarslijnen en eene breede streep der wortelhelft, bene- 
vens eene onderaan afgeronde, in het midden versmalde dwars- 
streep op twee derden, die den binuenrand niet bereikt, zijn wit. 
Langs laatstvermelde streep loopt franjewaarts eene geslingerde, 
in het midden flaauwere witte lijn en in den binnenrandshock 
bevindt zich eene witte vlek. 

De achtervleugels zijn op de wortelhelft wit met eene zwarte 
schaduwstreep, digt langs den binnenrand, en eene dikke zwarte 
middenvlek. De tweede helft is zwart, wortelwaarts bogtig uit- 
gesneden, wordt door eene in het midden flaauwere, onderaan 
breede witte lijn gedeeld en heeft ook eene witte vlek bij den 
staarthoek. 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 225 


Bij een der beide exemplaren ziet men in cel 1b der voorvleu- 
gels tussehen de beide breede witte strepen een dun wit gebogen 
lijntje, bij het andere eene groote halvemaanvormige witte vlek, 
en bij dit exemplaar zijn ook de witte vlekken, die in de bin- 
nenrandshoeken worden gevonden, streepvormig naar boven 
verlengd. 

Franje san vleugelpunt en staarthoek wit, verder zwart. 

Onderzijde als boven geteekend, doch het wit meer verbreid. 

Pooten wit, de voorscheenen zwart gevlekt. Achterlijf grijs- 
bruin, de rugwortel en het over de staartpluim liggende haar- 
bosje wit. 

Maros. Komt ook op Java voor. 


Genus 108. COENOSTOLA Led. 


30. Coenostola palliventralis nov. sp. 


Twee gave mannen van 36 mm. vlugt. 

Vleugelvorm als bij de kleinere Apicalis, de palpen iets langer. 

Grondkleur van den kop en van de bovenzijde van lijf en 
vleugels een effen, dof grijsachtig bruin, dat op den thorax en 
op de wortelhelft der vleugels (vooral van het eerste paar) war- 
mer, meer okerachtig geelbruin getint is. Bene geheel ongebogene 
donker grijsbruine dwarslijn ziet men op een derde der voor- 
vleugels, zulk eene stip en een streepje op de plaats der gewone 
vlekken. Tweede dwarslijn mede grijsbruin, op de helft van 
ader 2 en onder de dwarsader hoekig gebroken, tusschen die 
punten flaauwer, zooals gewoonlijk bij de Pyraliden. Op de 
achtervleugels een middenstreepje en eene booglijn gelijk aan de 
tweede dwarslijn der voorvleugels. Franjelijn dik, donker grijs- 
bruin. Franje vuilwit, in cel 3 en 4 grijsbruin; evenzoo de 
laatste achterlifsring gekleurd. 

Op de onderzijde zijn de vleugels helder lichtgrijs met zeer 
scherpe donkergrijze middenpunten en boogrij van ineengevloeide 
stippen. De borst en de heupstukken der pooten zijn bruingeel; 
de scheenen en dijen met de wollige beharing daaraan donker 
grijsbruin; alle tarsen sneeuwwit; het eerste lid der voor- en 


middentarsen langer behaard, 
15 


226 NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


Buik in het midden geelwit, scherp roestbruin gerand. Palpen- 
lid 1 is bruingeel, 2 grijsbruin. 
Takalara. 


31. Coenostola pallicostalis nov. sp. 


Vele exemplaren, waaronder gave, van 22—24 mm. vlugt. 

Deze soort is even groot als Apicalis, doch de vleugels wat 
stomphoekiger en de palpen een weinig langer. 

Palpen aan den wortel wit, verder donkergrijs. Bovenzijde 
van thorax en vleugels van eene vooral op de voorvleugels paars- 
achtig zwartgrijze kleur; de voorrand der voorvleugels, van iets 
voor dé eerste tot een weinig voorbij de tweede dwarslijn (beiden 
zwart) smal okergeel; het middenveld tusschen een zwart midden- 
streepje en het begin der tweede lijn met eene witte, aan den 
gelen voorrand grenzende, doch daarin niet vervloeide witte 
vlek. Achtervleugels met eene zwarte dwarslijn, die langs ader 
2 zeer flaauw is, terwijl een zwart lijntje op de dwarsader het 
ondereind der lijn raakt en die vleugels dus schijnbaar met eene 
geheele en eene halve dwarslijn zijn geteekend. Franjelijn en 
bovenhelft der franje vaalzwart, de onderhelft wit. 

Achterlijf grijsbruin, de ringen fijn wit gerand, de twee laatsten 
voor de staartpluim met twee koolzwarte vlekken op den rug. 

Onderzijde der vleugels lichtgrijs met donkere middenpunten 
en booglijn. 

Van alle lokaliteiten waar de heer Piepers verzamelde. Schijnt 
niet zeldzaam. 


32. Coenostola Eromenalis nov. sp. 


Een paar; de man 14, het wijfje 13! mm. vlugt. 

Veel slanker en dunlijviger dan de overige beschreven soorten 
van het genus en de staartpluim geheel eenkleurig met het ach- 
terlijf, doch wat de overige kenmerken aangaat eene Coenostola. 

Sprieten draadvormig. Palpen met lang dun eindlid en gebaard 
middenlid; hunne kleur geelwit, op zijde donkergrijs. Lijf donker 
okergeel. Voorvleugels okerbruin, behalve een driehoek op den 
binnenrand, die donker okergeel is en op zijde door twee donker- 
bruine, bovenaan niet vereenigde lijntjes wordt afgezet. Ook de 
vleugelwortel is donkerbruin gestreept en de voorrand zoo ge- 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 227 


stippeld. Op het achterrandsderde ziet men twee horizontale 
streepjes en langs de franjelijn een afgebroken, onder en boven 
gebogen vertikaal streepje, waarvan het bovenste horizontale 
potloodkleurig is en de anderen helderwit, terwijl zij allen 
fijn zwart gerand zijn. Franjelijn scherp en onafgebroken don- 
kerbruin. 

Achtervleugels donker okergeel, met vijf dikke donkerbruine 
min of meer geslingerde dwarslijnen; de vier eersten paarsgewijs 
bijeenstaande op een derde en twee derden. ‘Tusschen de vijfde 
(op vijf zesden) en de franjelijn is de grond okerbruin en laatst- 
genoemde lijn in het midden breed afgebroken, terwijl men in 
de tusschenruimte drie zwarte, wortelwaarts wit afgezette stippen 
opmerkt. Geheele franje donkergrijs. 

Onderzijde ongeveer als boven geteekend, de voorvleugels 
donkerder, doch alles bleeker en flaauwer. 


Makassar. 


Genus 110. OMIODES Guen. 


33. Omiodes analis nov. sp. 


Een gave man van 30 mm. vlugt. 

Verwant aan de Zuid-Amerikaansche Leporalis Guen., maar 
met spitsere voor- en breedere achtervleugels, terwijl ook de 
staartpluim zwart is. De lange schouderdeksels en de zeer met 
Leporalis overeenkomende kleur en teekening bepalen echter de 
plaats in dit genus. 

Sprieten fijn en gelijkmatig bewimperd en buitendien niet aan 
beide zijden van ieder lid met een langer en stijver borstelhaar , 
zooals bij Leporalis. Bovenzijde van lijf en vleugels bruingrijs, 
met in het midden smal en flaauw geelachtigen voorvlcugelvoor- 
rand en witte franje. De voorvleugels vertoonen twee zwarte 
dwarslijnen en middenteekens,de achtervleugels een middenpunt 
en booglijn, mede zwart. 'Lweede dwarslijn der voorvleugels 
boven en op ader 1 getand. 

Onderzijde heldergrijs, met donkere middenpunten en booglijn, 
Pooten grijs met witte tarsen. 

Takalar, 


928 NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


Genus 1100. PHYCIDICERA Snell. 
(in Lepidoptera der Sumatra-expeditie). 
34. Phycidicera salebrialis nov. sp. 


Twee gave paren van 26—27 mm. vlugt. 

Bij deze soort reiken de mannelijke schouderdeksels slechts 
even voorbij den wortel van het achterlijf, dat geene langere 
beharing op den rug heeft. De sprieten hebben bij die sexe 
boven den wortel eene zeer lange, schulpvormig hol gebogen 
bekleeding van zwarte baarden, terwijl het overige draad- 
vormig is. 

Grondkleur der bovenzijde aardkleurig bruingrijs, dof, de 
voorrand der voorvleugels vooral tusschen de dwarslijnen hout- 
kleurig geel, bij het wijfje niet verder dan de voorrand der 
middencel, bij den man bijna het geheele middenveld geelachtig 
en bleeker. Aan den voorvleugelwortel staat eene zwarte stip, en 
dan komt na eene zwartgrijze schaduwstreep de bijna onge- 
bogene, stijle zwarte eerste dwarslijn. Middenveld met eene 
zwarte stip en een gebogen zwart streepje op de gewone plaats. 
Tweede dwarslijn vrij dik, langs ader 2 flaauwer. Booglijn der 
achtervleugels gevormd als de tweede dwarslijn, maar dunner; 
op hunne dwarsader een donker streepje. Geene golflijn. Franje 
als de vleugels, tegen de binnenrandshoeken wit. 

Bij den man is de vleugelgrond donkerder, zwartgrijs bestoven 
en de teekening dikker dan bij de andere sexe. 

Onderzijde bruinachtig grijswit, op borst en pooten weinig 
meer dan vuilwit; eene boogrij van ineengevloeide donkere stip- 
pen en de middenpunten zijn zeer scherp, de voorscheenen half 
zwart en wit. 

Bonthain. 


Genus 112. RHIMPHALEA Led. 
35. Rhimphalea fastidialis nov. sp. 


Een man en drie wijfjes van 33—35 mm. vlugt. 

Naar Lederer tot dit genus behoorende, doch veel plomper 
dan Ithimph. sceletalis Led. (volgens de afbeelding), en de man- 
nelijke sprieten zeer kort en gelijkmatig bewimperd. Alle scheenen 
zijn, doch alleen bij den man, lang en wollig behaard. 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 229 


De geheele vlinder is onder en boven bijna eenkleurig grijs- 
bruin en van de gewone teekening niets te zien dan flaauwe 
donkere middenvlekken benevens sporen eener tweede dwarslijn. 
Borst, buik en tarsen zijn bij beide sexen lichter, grijsachtig, 
en de beharing der scheenen donkerder grijsbruin dan de boven- 
zijde der vleugels. 

Maros, Makassar. 


Genus 129. METASIA Guen., Led. 


36. Metasia lilliputalis nov. sp. 


Twee paren van 8--10 mm. vlugt. 

Eene echte Metasia volgens Lederer, daarbij in kleur en teeke- 
ning zoo zeer op Met. ophialis Treits. gelijkende, dat zij bijna 
als eene kleine editie van die soort beschouwd kan worden. De 
voorvleugels zijn iets spitser en de franjelijn bij alle vier de 
exemplaren onafgebroken dik, iets gegolfd. Bovendien heeft de 
voorrand een donker langsstreepje in het midden, doch geene 
gelijkmatige donkere bestuiving zooals bij de genoemde soort, en 
het bovenste derde der tweede dwarslijn loopt evenwijdig met 
den achterrand, niet naar boven afwijkende. 

Bovenzijde grijsgeel, gelijkmatig grof donker grijsbruin bestoven, 
achter de tweede der aan den voorrand iets zwaarder begin- 
nende, vrij dikke grijsbruine dwarslijnen is de grond bij de 
beide gaafste voorwerpen geheel verduisterd. Op de dwarsader 
vertoont zich de omtrek eener vrij groote niervlek en over den 
wortel der lichtgrijze franje loopt eene donkere l.jn. 

Onderzijde ongeveer als boven geteekend en gekleurd. 

Celebes: Makassar, Saleyer. — Java: Ardjoeno (Dr. Heckmeycr). 


Genus 1360. NICARIA nov. gen. 


Komt in Lederer’s analytische tabel in afdeeling 84, alwaar 
het aldus kan worden gekarakteriseerd: 

Achtervleugels aan den voorrand tweemaal zoo lang als aan den 
binnenrand, niet voorbij de voorvleugels uitstekende; binnen- 
randshoeken beiden zeer afgerond. Sprietwortel bij den man zeer 
dik, van voren met een klein tandje, Binnenrand der voorvleu- 


230 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


gels tot over ader 1 met ongewoon groote schubben dik bekleed. 
Achterlijf lang en dun. 

Palpen spits, tweemaal zoo lang als de kop. Zuiger lang. Bij- 
oogen en bijpalpen zeer klein. Sprietschaft draadvormig, bijna 
naakt. Voorrand der voorvleugels vlak, de punt vrij scherp, 
regthoekig, de achterrand half zoo lang als de voorrand, flaauw 
gebogen, evenzoo die der stompgepunte achtervleugels. Ader 2 
der voorvleugels ontspringt ongewoon ver wortelwaarts , uit het 
midden van den binnenrand der middencel; 3— 5 dier vleugels 
staan ook verder uiteen dan gewoonlijk, doch niet in de achter- 
vleugels. Overigens vertoont het aderstelsel zoo min als de bouw 
van lijf en pooten eenige bijzondere afwijking. 

Dit genus is ook na aan Steria verwant en zou mede zeer 
goed daarnaast kunnen worden geplaatst. 


37. Nicaria latisquamalis nov. sp. 


Een iets afgevlogen man van 20 mm. vlugt. 

Bleek okergeel, de bovenzijde met eene bruine stip op de 
dwarsader der voorvleugels en daarachter met eene dwarsrij van 
kleinere stippen, die met eene groote bogt digt langs den achter- 
rand loopt; op de achtervleugels is zij flaauwer. Onderzijde on- 
geteekend. Palpen op zijde bruinachtig. 

Bonthain. 


Genus 1370. DECTICOGASTER nov. gen. 


Na aan Hymenoptychis verwant en daarmede in vele opzigten 
overeenkomende, onderscheidt dit nieuwe genus zich zeer in het 
oogloopend van alle mij bekende Pyraliden, doordat ader 2 en 3 
der voorvleugels bij beide sexen gesteeld zijn. Het vormt dus 
in Lederer’s analytische tabel eene nieuwe afdeeling onder 
n°. 10. Overigens is de bouw bijna als bij Hymenoplychis. 

Palpen opgerigt, gebogen, glad beschubd, niet langer dan de 
kop. Bijpalpen klein. Bijoogen en zuiger aanwezig. Voorhoofd 
vlak. Oogen (als bij Mymenoptychis) groot en uitpuilend, breeder 
dan het aangezigt. Sprieten ter lengte van ruim twee derden der 
voorvleugels, dik, draadvormig, onbehaard. ‘Thorax kort en rond, 


glad beschubd. Vleugels lang en smal, ader 8—10 der voorvleu- 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 231 


gels gesteeld en de middencel bij den man met een klein, kaal 
indrnksel, overigens de nervuur als bij Botys. Pooten lang en 
dun, gewoon gevormd en gespoord. 

Achterlijf bij den man ruim twee en een half maal zoo lang 
als de achtervleugels, gevormd als bij Hymenoptychis en dus aan 
de legboor der Sabelsprinkhanen herinnerende. De laatste ring 
is nog iets langer en meer gebogen dan bij dat genus. Het 
vrouwelijke achterlijf is kort en dik. 


38. Decticogaster zonulalis nov. sp. 


Een man en twee wijfjes, beiden gaaf, van 22—24 mm. vlugt. 

Vleugels en lijf onder en boven warm okergeel, bijna oranje. 
Kop donker grijsbruin, de thorax met drie zulke strepen. Van 
dezelfde kleur is ook de teekening der vleugels. Op de voor- 
vleugels is de voorrand smal, de achterrand zeer breed, wortel- 
waarts afgerond, grijsbruin, de laatste voorafgegaan door eene 
eene dikke, wortelwaarts flaauw gebogen streep, die uit de 
vleugelpunt komt en op de helft van den binnenrand uitloopt. 
Verder ziet men nog drie schuine, in eene aan de gebogene 
tegenovergestelde rigting loopende streepjes bij den vleugelwortel, 
en in het middenveld eene onduidelijke tap-, ronde- en niervlek 
met eene grijsbruine langslijn op den voorrand der middencel. 
Cp de achtervleugels zijn de punt en drie lijntjes op de voor- 
randshelft grijsbruin; ook de geheele franje is zoo gekleurd. 

Bij een der wijfjes is bijna het geheele middenveld der voor- 
vleugels grijsbruin bestoven. 

Ring 2—6 des achterlijfs zijn versierd met zilveren, op den 
buik onduidelijk gesloten, op den rug met zwartgrijze schubben 
afgezette ringen; lid 7 is bij den man geelwit met vier zwarte 
langslijnen. 

Onderzijde der vleugels als boven, maar bleeker en flaauwer 
geteekend Pooten geelwit. 

_Balangnipa, Makassar. 


Genus 144b. DECELIA nov. gen. 


Komt in Lederer’s tabel onder n°. 120 aldus als derde afdeeling: 
Achterpooten van den man afwijkend gevormd, korter dan ge- 
woonlijk, de dijen met eene gekruide, lange bekleeding van 


232 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


platte haren, de scheenen zeer verdikt, kort gespoord Voor- en 
middenpooten gewoon gevormd. Bruingrijze Botyde. 

Palpen weinig gebogen, schuin opgerigt; het eindlid zeer 
onduidelijk; lid 1 en 2 overal half zoo breed als de oogen. 
Sprieten korter dan gewoonlijk, slechts half zoo lang als de 
voorvleugels, dun, kort behaard, gewoon gevormd. Achterlijf 
slank, ruim de helft langer dan de achtervleugels. Overigens 
geheel gelijk aan de typische soorten van Bolys, ook wat het 
aderstelsel betreft. 

Ik ken slechts eene soort: 


39. Decelia terrosalis nov. sp. 


40. 


Een vrij gaaf mannetje van 32 mm. vlugt. 

Palpen half wit en zwartbruin; overigens lijf en vleugels vuil 
licht bruingrijs, de voorvleugels langs den voorrand vervloeijend 
vuil paars. Men ziet twee flaauwe, donkerder dwarslijnen, eene 
zwarte stip en een streepje in het middenveld der voorvleugels, 
voorts een zwart middenpunt op de achtervleugels. Onderzijde van 
lijf en vleugels vuil grijswit, de laatsten met zwarte milden- 
stippen. Pooten op de bovenzijde donkergrijs, op de onderzijde 
als de vleugels, de beharing der achterdijen blond, de voorscheenen 
half grijswit en grijsbruin. 


Takalara. 


Genus 153. AEDICDES Guen., Led. 


Aediodes trimaculalis nov. sp. 


Een gaaf wijfje van 17 mm. vlngt. 

Glanzig roetzwart; de sprieten, behalve het wortelderde, twee 
lijntjes langs het aangezigt, lid 2 der palpen bovenaan en 3 
onderaan, twee vlekken aan den wortel der schouderdeksels, 
twee ringen des achterlijfs en twee streepjes langs de staartpluim, 
twee vlekken der voor en eene grootere der achtervleugels, de 
franje aan punt en binnenrandshoek, de buik in het midden en 
de hals, benevens rijkelijke bevlekking van de tweede helft der 
pooten zijn wit. De vleugelvlekken hebben een sterken paarsen 
weerschijn en zijn scherp begrensd. 

Trimaculads onderscheidt zich dus op het eerste gezigt van 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 233 


Quaternalis Led. door het ontbreken van de tweede vlek der 
achtervleugels. Ook is de eenige achtervleugelvlek der nicuwe 
soort anders geplaatst, namelijk in het midden. 


Makassar. 
41. Aediodes orientalis nov. sp. 


Verscheidene gave exemplaren van 20-21 mm. vlugt. 

Ofschoon deze vlinder afwijkt door in het midden tweemaal 
verdikte marnelijke sprieten en dus door dit kenmerk eerder tot 
het genus Desmia schijnt te behooren, zoo zijn echter ader 5-10 
der voorvleugels gesteeld en het eindlid der palpen is zeer dui- 
delijk, hetgeen hem zijne plaats in Aediodes aanwijst. Van Aed. 
qualernalis, inspersalis, lunulalis en de hier voorafgaande nieuwe 
trimaculalis onderscheiden de beide sexen van Orientalis zich 
verder door ongeteekend achterlijf en de onzuiver witte teeke- 
ning der voorvleugels. De overige soorten, die Lederer voorloopig 
(omdat zij hem onbekend waren) tot Aediodes bragt, behooren 
wel allen tot Desmia. 

Sprieten bij den man op 1/3 en 2/3 verdikt, op de eerste 
verdikking met een zwart pluimpje, tusschen beiden zijn zij 
op den rug zwart behaard, het puntderde is grijs, de geheele 
onderzijde fijn bewimperd. Die van het wijfje zijn draadvormig, 
met zwarte wortel- en witgrijze punthelft. Palpen bij den man 
alleen aan den wortel wit, bij het wijfje aan de geheele voor- 
zijde, het overige bij beiden zwart. Aangezigt een weinig uit- 
puilend, bij den man zwart, bij het wijfje wit. Schedel en 
bovenzijde van lijf en vleugels dof roetzwart; op de voorvleugels 
eene stip op drie vierden van den voorrand, eene kleinere op 
de helft der middencel en eene grootere bijna vierkante vlek op 
de dwarsader; op de achtervleugels een onvolkomen, onderaan 
dannere dwarsband voor het midden onzuiver wit, niet scherp 
begrensd. Franje aan den binnenrandshoek der vleugels wit, 
verder roetzwart. 

Op de iets valere onderzijde zijn bij den man de vleugels 
ongeveer als boven geteekend; bij het wijfje is de wortelhelft 
wit, zwart gevlekt, ook borst en buik zijn geheel vuilwit. Bij 
den man zijn alleen de voorborst en het midden van den buik 


vuilwit, het overige is zwart. Pooten bij den man zwart, met 


234 NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


op de onderzijde bruinwit gevlekte tarsen, bij het wijfje wit, 
bruingrijs bestoven. 
Van alle lokaliteiten waar verzameld werd; schijnt gewoon. 


Genus 158%. LAMPRIDIA nov. gen. 


Komt in afdeeling 46 van Lederer’s analytische tabel aldus: 

Sprieten van gewone lengte (2/3 der voorvleugels), bij den 
man even voor de helft iets gekronkeld en verdikt, met een 
pluimpje; de spits ongewoon dun, fijn getand; achtervleugels 
ongewoon klein, driekant, met scherpe hoeken en vlakken ach- 
terrand. De geheel afwijkende vorm der vleugels, die bij Agrotera 
(welke eveneens in die afdeeling staat) een bogtigen achterrand 
hebben, en het dikkere lijf verbieden eene vereeniging met dat 
genus. Van Hellula, een genus dat denzelfden palpenvorm heeft, 
doch waar de vlinder zich door den Noetuinen-achtigen habitus 
onderscheidt, wijkt Lampridia even sterk af. 

Het eindlid der opgerigte palpen is de helft kleiner dan bij 
Agrotera, doeh duidelijk driekant; lid 2 is half zoo breed als de 
oogen. Bijpalpen klein, evenals bij Agrotera (in de nadere be- 
schrijving ontzegt Lederer verkeerdelijk die ligchaamsdeelen aan 
dat genus). Zuigerwortel ongewoon dik beschubd. Bijoogen dui- 
delijk. Thorax vrij kloek. Achterlijf dunner, vrij kort en spits, 
een vierde langer dan de achtervleugels. Aderstelsel normaal (als 
bij Botys). Pooten dun, glad beschubd, de sporen lang en dun. 


42. Lampridia fuliginalis nov. sp. 


Negen meest gave exemplaren, van 19—21 mm. vlugt. 

Halskraag en voorrand der vleugels roetzwart; overigens is de 
kleur van den manneliiken vlinder onder en boven een roet- 
kleurig bruin, dat op den achterthorax en den wortel des achter- 
lijfs iets bleeker is; het wijfje is bruingeel, roetkleurig bestoven, 
met zwarten kop, halskraag en voorrandswortel der voorvleugels. 

Voorvleugels geteekend met twee fijne, koolzwarte, geslin- 
gerde lijnen, waarvan de tweede telkens op 1/3 en 2/3 eenen 
tand wortelwaarts heeft; de achtervleugels met ééne zwarte 
booglijn, die langs ader 2 bijna is uitgewischt. Verder ziet men 


op de voorvleugels in de middencel eene zwarte stip en den 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 235 


omtrek eener met de grondkleur gevulde niervlek, op de achter- 
vleugels een zeer klein zwart middenvlekje. Franjelijn met dikke, 
iets driekante zwarte stippen. 

Onderzijde als boven, iets blecker. 

AI de exemplaren zijn van Makassar en Maros. 


Genus 167. SPILOMELA Guen., Snellen. 
(Tijds. voor Ent. XVIII, blz. 255). 


45. Spilomela ommatalis nov. sp. 


Drie gave exemplaren; twee mannen van 24, 25, een wijfje 
van 27 mm. vlugt. 

Deze is de nieuwe soort van Spilomela, waarvan ik in mijne 
beschrijving der door Baron von Nolcken verzamelde Pyraliden 
sprak en die zich van Strigialis Stoll onderscheidt door het ont- 
breken van den verdikten omslag aan den voorvleugelvoorrand. 
De sprieten zijn nog iets langer dan bij Strigialis, de palpen 
een weinig breeder, doch overigens is alles eveneens. 

Palpen zwart met geelwit wortellid; het aangezigt geelwit 
met zwarte lijntjes; thorax meer grijswit, met twee zwarte langs- 
strepen over de schouderdeksels. Grondkleur der vleugels zeer 
licht grijs met paarsen glans. De voorrand tot 1/3, eene in 
vlekken opgeloste eerste dwarslijn, eene breede, niet scherp be- 
grensde tweede lijn en eene flaauwere booglijn der achtervlen- 
gels, benevens eene streep langs den geheelen achterrand, die 
alleen in cel 2 der voorvleugels is afgebroken, zijn zwartgrijs. 
Evenzoo zijn ook de aderen, vooral die tusschen de dwarsaders 
en de tweede dwarslijn en boogstreep, fijn zwartgrijs beschubd. 
Op de voorvleugels ziet men verder fijne grijze lijntjes aan de 
wortels van cel 5 -7. Wat echter bij deze soort het meest in 
het oog valt is eene groote, cirkelronde, koolzwarte, juist in 
het midden fijn wit gekernde oogvlek op de dwarsader der voor- 
vleugels. Tusschen de van den voorrand tot ader 3 ongebogen tweede 
dwarslijn der voorvleugels en de streep op den achterrand is de 
vleugelgrond zuiverder wit, langs den voor- en binnenrand geel- 
achtig. Franje eenkleurig grijs met eene donkerder deelingslijn 
bij den wortel, Achterlijf vuilgeel met twee afgebroken zwarte 


236 NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


zijlijnen; bij den man is het pijpvormige eindlid zwartgrijs 
met gele spits. 

Op de onderzijde staat de oogvlek op bleek okergelen grond 
en is zij scherper, paarswit gekernd. Pooten en buik grijsachtig 
geel, de middenste buikringen zwart gerand, de dijen met eene 
grijsbruine langslijn, de scheenen en tarsen buitenwaarts grijs. 

Balangnipa en Makassar. 

Eene aanverwante soort komt ook op Java voor. Zij onderscheidt 
zich door niet volkomen cirkelronde zwarte vlek der voorvleu- 
gels, wier kern verder niet juist in het midden staat en die 
buitendien op de onderzijde door streperige, donkerder, bijna 
oranjegele beschubbing is omringd. Verder is de grijze boogstreep 
der achtervleugels, welke bij Ommatalis flaauw geslingerd is, bij 
de Javaansche soort sterk hoekig gebroken, zoodat zij op ader 2 
den fijn donkergrijzen achterrand raakt en aldaar tot een vlekje 
verdikt is. Eindelijk is die streep smaller en tegen den binnen- 
rand onduidelijker. Deze verwante soort noem ik Strabonalis. 


Genus 168. CONCHYLODES Guen., Snelien. 
(Tijds. voor Ent. XVIII, blz. 256). 


Dit genus bestaat uit eenige witte, sierlijk zwart gevlekte 
Pyraliden van slanken bouw en geringe grootte (17--23 mm. 
vlugt), die de tropische gewesten van Azië en Afrika bewonen; 
al de Amerikaansche soorten, die Lederer nog daarin opneemt, 
moeten, welligt met uitzondering van Levinia Cram., verwijderd 
worden naar het nieuwe genus, waarvoor ik in mijne bewerking 
der Zuid-Amerikaansche Pyraliden, deel XVIII, p. 255 van dit 
lijdschrift, den naam Ledereria voorsloeg '). 

Het genus Conchylodes, gelijk ik het aanneem, is door Lederer 
voldoende gekenmerkt. Alleen moet ik opmerken, dat hij in zijne 
beschrijving van twee afdeelingen, A en B, spreekt, die zich 
onderscheiden door kortere of langere bewimpering der sprieten, 
maar verzuimt aan te duiden welke soorten tot die afdeelingen 


1) Die naam kan echter niet blijven, daar Grote reeds vroeger een Noctuinen- 
genus met den naam van Ledereria heeft bestempeld. Zie Bull. of the buffalo Society 
of Nat. Hist. 11,1, p 54, Note 3 (March 1874), 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 237 


behooren. Ik vind intusschen zoowel bij Ledereria platinalis als 
bij mijne echte Conchyloden de mannelijke sprieten bijna naakt. 
De mij bekende soorten onderscheid ik als volgt: 


I. Voorvleugelwortel zonder zwarte stippen, hun 
voorrand met zwarte schrapjes; de achterrand 
met eene donkere schaduw, zonder zwarte 
vlekken: 25e mm. vlugtie ve ene ber we ser atl Abdiealıs. 


II. Voorvleugelwortel met zwarte stippen. 
A. Achterrand der voorvleugels met een zwart 
vlekje bij de punt, overigens slechts de 
franjelijn haarfijn zwart. Grondkleur geel- 
wit; eerste dwarslijn zonder zwarte stip 
aan den binnenrand. 
1. Voorıand der voorvleugels geheel zonder 
zwarte schrapjes; 24 mm. vlugt. . . 2 Diaphana. 
2. Voorrand der voorvleugels met zwarte 
schrapjes; 20—22 mm. vlugt. . . . 3 Caberalis. 
B. Achterrand der voorvleugels geheel met 
zwart of zwartgrijs; grondkleur zuiver wit. 
1. Langs den achterrand der voorvleugels 
eene donkergrijze schaduwstreep ; eerste 
dwarslijn met eene zwarte stip aan den 
binnenrand; 19 mm. vlugt. . . . . 4 Corycialisn.s. 
2. Langs den achterrand der voorvleugels 
eene koolzwarte streep; eerste dwarslijn 
aan den binnenrand zonder zwarte stip; 
LOMME nen te tee To Paplahs N.S, 


44. Conchylodes coryeialis nov. sp. 


Een paar; het wijfje geheel gaaf. 

Voorrand der voorvleugels met enkele, zeer fijne zwarte stip- 
pen; het eerste der bijna V-vormige, soms onduidelijke zwarte 
teekens aldaar voorbij de middenvlek. Deze laatste is grijs, 
donker gerand. Zwarte stippen aan den binnenrand alle drie 
vrij groot, de eerste de kleinste. Donkere streep uit de tweede 
zwarte voorrands-V op de zwarte vlek in cel 3 uitloopende. 
Dwarslijn der achtervleugels duidelijk ; op hunne dwarsader slechts 


238 NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


eene kleine, bruingrijze stip (bij Diaphana en Baptalis, meest 
ook bij Caberalis, eene gedecideerd zwarte vlek). 

Op de onderzijde zijn de zwarte stippen aan den voorrand der 
voorvleugels iets duidelijker dan boven en hun achterrand is 
donkergrijs bestoven. 

Makassar. 


45. Conchvlodes Baptalis nov. sp. 

Twee gave wijfjes. 

Op de schouderdeksels zie ik geene zwarte stip zooals bij de 
andere soorten, en de zwarte stippen en V's aan wortel, voor- 
en binnenrand der voorvleugels zijn zeer fijn, daarentegen de 
middenvlekken, de vlek op den achterrand in cel 3 en die aan 
de punt der achtervleugels groot en koolzwart. Bij het eene 
exemplaar is de streep langs den achterrand der voorvleugels 
dikker dan bij het andere en wortelwaarts getand. Op de onder- 
zijde is de achterrand der voorvleugels grijs bestoven , zonder 
zwarte streep. 

Celebes: Takalar. — Het tweede exemplaar — in mijne eigene 
collectie — is van Java. 


Genus 172. PHALANGIODES Guen., Led. 


Dit genus, hetwelk Lederer niet volledig beschrijven kon, 
omdat hij slechts beschadigde exemplaren had (zie in afdeeling 
32 zijner analytische tabel der Pyralidinen-genera), dient in af- 
deeling 67 dier tabel te worden geplaatst, want de sprieten zijn 
bij beide sexen van Neptis Cramer en bij de hieronder vermelde 
nieuwe soort langer dan drie vierden van den voorrand der 
voorvleugels. Het zou verder in de genoemde afdeeling naast 
Filodes komen, waarvan het zich door de kwastachtige beharing 
der mannelijke voorpooten onderscheidt en ook in het bijzonder 
daardoor dat ader 2—5 der voorvleugels ongewoon digt opeen- 
gedrongen zijn. 

Palpen als bij Filodes; sprieten draadvormig, naakt. Achterlijf 
de helft langer dan de achtervleugels en deze ongewoon groot, 
vooral bij de mannen, waar voor- en binnenrand even groot zijn. 
Ader 8 en 9 der voorvleugels zijn gesteeld en niet 8, 9 en 10, 
zooals Lederer opgeeft. 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 239 


46. Phalangiodes columalis nov. sp. 


Zes vrij gave exemplaren van 30—32 mm. vlugt. 

Grooter dan Neplis, die slechts van 25—27 mm. vlugt heeft, 
onderscheidt deze nieuwe soort zich bovendien door eenkleurig 
paarse, langs den achterrand der vleugels slechts iets grijsach- 
tige bovenzijde, welke bij Neptis grijsbruin, langs den achter- 
rand (min of meer naar binnen verbreid) okergeel is. Verder 
zijn de groote, hoekige, doorschijnend witte vlekken, waarmede 
beide soorten geteekend zijn, bij Columalis niet donker gerand, 
zooals bij Neptis, de achtervleugels. aan het wortelvierde wit 
zonder donkere vlek, en het wit franjewaarts regt afgesneden , 
terwijl de vleugel verder nog drie langwerpige witte vlekken 
heeft (bij Neptis is bijna de wortelhelft doorschijnend wit, deze 
met eene donkere vlek op de dwarsader geteekend, franjewaarts 
met eenen tand uitspringende, en de vleugel heeft buitendien 
slechts twee sterk hoekige witte vlekken). Franje ongeveer als 
de vleugels en de onderzijde gelijk aan de bovenzijde. 

De nervuur is bij beide sexen gelijk en dus bij den man 
zonder de door Guenée bij Neptis beschreven afwijking in de 
achtervleugels. Hunne punt steekt bij Columalis mas evenzeer 
uit als bij het wijfje en als bij Neptis foem. en is dus niet af- 
gerond zooals bij Neptis mas. 

Celebes: Bonthain en Makassar. Komt ook op Gebeh voor 
(Leidsch Museum). 


Genus 173. SPANISTA Led. 


47. Spanista pretiosalis nov. sp. 


Een gave en frissche man van 21 mm. vlugt. 

Na aan Ornatalis Dup. verwant, doch grooter, met dof witte 
grondkleur, zich verder onderscheidende doordat de tweede 
dwarslijn der voorvleugels in cel 2 sterk franjewaarts uitspringt 
en op ader 7 nog een kleineren tand heeft. De lichtbruine, 
zwartbruin bestoven achterrand is op dezelfde plaatsen wortel- 
waarts uitgesneden. Verder is het zwartbruine wortelveld scherp 
begrensd, het middenveld wel bleekbruin gewolkt, maar om de 
dwarsader, niet van den wortel en voorrand uit, zwartbruin be- 
stoven, zooals bij Ornalalis. Op de achtervleugels is alleen de 


940 NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


punt bruin gewolkt en zwartbruin gevlekt, terwijl de booglijn 
zeer flaauw is. 

Overigens zijn de vleugels even kwistig als bij onze Europe- 
sche soort met blinkend staalkleurige schubben versierd, namelijk 
aan den voorvleugelwortel, op hunne dwarsader en langs de 
boorden van hunnen achterrand, terwijl de bouw van alle lig- 
chaamsdeelen en de nervuur dezelfde is. Franje ongewoon lang, 
vooral aan den staarthoek der achtervleugels en de haren aldaar 
aan de punt verbreed, wit gekleurd, terwijl de franje overigens 
bleekbruin is. Onderzijde vuilwit met eene flaauwe schets van 
de teekening der bovenzijde. 


Makassar. 


Genus 175. PHYSEMATIA Led. 


48. Physematia pollutalis nov. sp. 

Een gave man van 16 en een afgevlogen wijfje van 18 mm. vlugt. 

Hoewel zonder indruksel der voorvleugels, past deze soort om 
de overige generieke kenmerken en vooral om het ontbreken der 
bijpalpen beter in dit genus dan in een der volgenden. 

Palpen, kop, de draadvormige sprieten , thorax, achterlijf en 
bovenzijde der vleugels onzuiver wit, de laatste aan den voor- 
rand der spits gepunte voorvleugels iets geelachtig, geheel en 
langs de buitenranden zelfs vrij digt met donkergrijze vlekjes 
bestrooid, zonder eenige andere teekening. Franje donkergrijs. 
Franjelijn met zwarte stippen. 

Onderzijde als boven, doch de vlekjes kleiner, scherper en 
donkerder; sommigen zijn zelfs zwart. Pooten wit met zwart 


gestippelde tarsen. 
Celebes: Maros. — Java: Ambarawa (Ludeking). 


Genus 184. PARAPOYNX Htibn., Led. 
A. 


49. Parapoynx Hebraicalis nov. sp. 
Twee paren; d 14—25, g 19—20 mm. vlugt. 
Is, evenals de volgende soort, eene verwante van Stratiotata L., 
doch onderscheidt zich van beiden door het op eene Hebreeuwsche 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 241 


‘Nun gelijkende, hoekig gebogene donkere middenstreepje der 
voorvleugels, door de goudgele vlekken der bovenzijde en door 
de over het achterlijf heen verbonden zwarte vlekjes op het 
midden van den binnenrand der achtervleugels. Bij drie der 
exemplaren is verder de grondkleur van lijf en voorvleugels muis- 
grauw, doch bij het vierde (een man) wit. 

Kop en thorax zwart bestoven, ook lid 2 der palpen op zijde. 
Bovenzijde der voorvleugels zeer fijn en gelijkmatig zwartgrijs 
bestoven, slechts met flaauwe, schaduwachtige sporen der ge- 
wone dwarslijnen. Bij den vleugelwortel en daarboven, in de 
middelcel, iets meer voorwaarts, ziet men twee koolzwarte stippen ; 
het vermelde middenteeken staat op de dwarsader. De goudgele 
vlekken zijn eigenlijk overblijfselen eener grijs afgezette, ten 
deele uitgewischte dwarsstreep, die in de gedaante der gewone 
tweede dwarslijn achter het middenteeken loopt. 

Op de achtervleugels eene stip op de dwarsader en een vlekje 
daarachter zwart en onder de laatste en de zwarte binnenrands- 
vlekken eene gele boogstreep. Voor den achterrand en op de 
franjelijn twee geheel evenwijdige rijen zwarte stippen , waartus- 
schen de grond iets gladder en bruinachtig beschubd is. Franje 
grijs of wit, naarmate van de kleur der voorvleugels , evenzoo 
het achterlijf, dat op het midden van den rug zwart gevlekt is. 

Onderzijde met eene schets van de teekening der bovenzijde. 

Makassar. 


50. Parapoynx fregonalis nov. sp. 


Vijf exemplaren van beide sexen, waarvan vier gaaf; 19—23 
mm. vlugt. 

Nader aan Stratiotata L. verwant dan de voorgaande en zich 
onderscheidende door eenkleurige voor- en achtervleugels, de 
eersten met klein, geheel donker middenpunt, de laatsten met 
twee donkere dwarslijnen. 

Grondkleur vuilwit; bij een exemplaar helderder, bij de ande- 
ren ongeveer als de voorvleugels van Cataclysta Lemnata 2. Op 
het midden der eerste van de drie fijne donkere, doch flaauwe 
dwarslijnen der voorvleugels ziet men eene dikkere bruingrijze 
stip; op de dwarsader staat het vermelde donkere middenpunt 


en daarachter loopt de tweede uit stippen bestaande dwarslijn , 
16 


242 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN, 


die onder ader 2 zeer flaauw wordt en schuin loopt. Eene derde 
dwarslijn loopt evenwijdig met en na bij den achterrand; zij 
maakt tusschen ader 2—7 eene bogt. 

Eerste dwarslijn der met een klein donker middenpunt getee- 
kende achtervleugels geslingerd; tweede evenwijdig met den 
achterrand en vrij duidelijk getand. 

Voor den achterrand is de grond tusschen eene rij donkere 
stippen en de franjelijn een weinig geelachtig, op dezelfde wijze 
als bij Hydrocampa Nymphaeata, maar veel flaauwer. Franje 
lang, lichtgrijs , met donkere stippen op de wortelhelft. Onder- 
zijde ongeveer als boven, maar veel flaauwer. 

Bonthain, Makassar. 


51. Parapoynx diminutalis nov. sp. 


Vier exemplaren, waarbij een geheel gaaf paar; 4 14, 9 16 
mm. vlugt. 

Zeer na verwant aan mijne Parapoynx distinctalis uit Nieuw- 
Granada, doeh zich onderscheidende doordat de laatste gele 
of bruine band, die voor de gele streep tegen de franjelijn loopt, 
op de voorvleugels tweemaal uitgesneden is en daartusschen rond 
vooruitsteekt. Ook is de gele streep op de franjelijn tegen de 
vleugelpunten iets verbreed en de zwarte stippenrijen, die haar 
afzetten, wijken aldaar een weinig uiteen. 

Grondkleur wit, bij het wijfje met okergele, bij den man met 
okerbruine teekeningen, die bij den laatsten den grond bijna ge- 
heel bedekken. 

Sprieten bij den man geel, de dunnere van het wijfje wit. 
Lijf wit met gele en zwarte schubben. Voorvleugels tot twee 
derden zwart bestoven, waardoor de uit twee halve, schuine 
en eene derde, sterk geslingerde dwarsstrepen bestaande tee- 
kening van dat gedeelte niet duidelijk uitkomt. Wortelhelft 
der achtervleugels bijna zuiver wit en slechts met sporen van 
fijne donkere lijnen (bij Distinctalis met eene zeer duidelijke 
bruingrijze lijn). De dwarsader is bij het wijfje alleen op de 
voorvleugels met een zwart halfmaantje geteekend, bij de andere 
sexe vertoont ook die der achtervleugels eene dikke bruine stip. 
De bovenvermelde franjewaarts uitgesneden streep volgt op de 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 243 


voorvleugels wortelwaarts het beloop der geslingerde donkere 
dwarsstreep, die het zwart bestoven wortelgedeelte begrenst, en 
is daarvan door eene vrij scherpe, fijne, tegen den binnenrand 
verbreede witte lijn gescheiden. ‘Tegen den achterrand is zij, 
vooral op de achtervleugels, door zwarte schubben verduisterd. 
Van de beide rijen zwarte stippen of liever streepjes, voor en 
achter de gele streep tegen de franjelijn, is vooral de buitenste 
duidelijk, die der binnenste vloeijen bij de mannen bijna ineen. 
Franje grijswit, ongeteekend , evenals de geelwitte onderzijde. 
Makassar. Komt ook op Java voor, waar zij door Dr. Lude- 


king werd gevangen (Leidsch Museum). 


52. Parapovnx cuneolalis nov. sp. 

Een aan het lijf iets beschadigde man van 17 mm. vlugt. 

Wijkt eenigermate van Parapoyna af door de draadvormige 
sprieten, doch de nervuur en ook de palpen verwijzen haar 
naar dit genus en wel in afdeeling C daarvan. 

Grondkleur der vleugels glanzig wit, de voor- en binnenrand 
der voorvleugels fijn, hun achterrand breed donkergrijs; verder 
ziet men een gris streepje op de dwarsader en eene groote, 
wigvormige donkergrijze vlek op drie vierden, die met de breede 
basis op den binnenrand rust. 

Achtervleugels met eene aan de punt verbreede , donkergrijze 
streep op den achterrand en eene iets hoornvormige in den bin- 
nenrandshoek, welke onderaan het breedst is. Franje lichtgrijs, 

Onderzijde geheel als boven. 

Bonthain. 


Gen. 185. CYMORIZA Guen. (non Led.) 


Cymoriza Led. is niet Cymoriza Guenée, want de laatste noemt 
de lipvoelers: „ascendants, arqués, écartés, à dernier article 
aciculé”, hetwelk geheel anders is dan Lederer in zijne tabel, 
afdeeling 75, zegt, waar wij lezen , Palpen und Nebenpalpen 
vorstehend”. Lederer’s Cymoriza loricatalis moet dus een nieuw 
genus vormen. Zij is mij in natura onbekend. 

De heer Piepers verzamelde op Celebes twee onbeschrevene 
soorten, die tot Guenée’s genus kunnen worden gebragt. Zij 


244 NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


onderscheiden zich van zijne soorten, voor zoover ik naar de 
de beschrijving kan oordeelen (die van Upupalis is echter niet 
toegankelijk voor mij), door groote bijpalpen en het gemis van 
het indruksel aan den voorrand de voorvleugels. 


53. Cymoriza monetalis nov. sp. 


Een wijfje van 14 mm. vlugt, zonder franje, anders gaaf. 

Palpen wit, bijpalpen geelachtig. Sprieten dun, gekerfd, naakt. 
Thorax, achterlijf en vleugels op de bovenzijde bijna saffraangeel 
en laatstgenoemden op de bovenzijde met breeden, wolkigen, tegen 
den binnenrand der achtervleugels donkerder bruinen midden- 
dwarsband. Verder zijn de vleugels allen met twee flaauwe 
witte dwarslijnen (een aan iedere zijde van den dwarsband) ge- 
teekend en met groote, ronde, blinkend loodkleurige stippen 
bezet, die uit dikke, verhevene schubben bestaan. 

Achterlijf met twee breede blinkend loodkleurige dwarsstrepen 
en met witte spits. 

Onderzijde der vleugels, borst, buik en pooten wit, eerstge- 
noemden grijs bestoven. Ader 5 is in voor- en achtervleugels ver 
verwijderd van de uit één punt ontspringende 3 en 4; 7—10 
zijn gesteeld; 11 is een kort sprankje dat uit 12 komt; 8 der 
achtervleugels lang, met 7 verbonden. 


54. Cymoriza fulvobasalis nov. sp. 


Een gave man van 134 mm. vlugt. 

Palpen lichtgrijs, lid 3 aan de achterzijde met uitstekende be- 
haring. Sprieten iets dikker en platter dan bij de voorgaande 
soort, minder gekerfd, onbehaard. ‘Thorax en het vrij slanke 
achterlijf grijs. 

De achterrand der voorvleugels is onder de vleugelpunt iets 
ingetrokken , de geheele bovenzijde aangenaam lichtgrijs met 
donker oranje-okergele vleugelwortels en zulke bestuiving langs 
den voorrand der voorvleugels. Wortelveld overdwars lichter ge- 
streept en begrensd door eene zilveren, fijn zwart gezoomde lijn, 
waartegen op de voor- en achtervleugels twee koolzwarte stippen 
staan. Voorrand der voorvleugels in het oranje met drie fijne 
zilveren streepjes, waarvan de derde, fijn zwart gezoomde, het 
begin uitmaakt eener geslingerde, iets lichter dan de grond ge- 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 245 


kleurde, donker gezoomde tweede dwarslijn. Dwarsader der voor- 
vleugels met een halfrond zilvergrijs, zwart gezoomd vlekje. Bij 
de voorvleugelpunt ziet men eene donkerbruine stip en voor de 
grijze franje twee evenwijdige gegolfde donkere dwarslijnen, 
waarvan de binnenste bovenaan fijn zwart is. 

Onderzijde eenkleurig, lichter grijs dan boven; de teekening 
eveneens, grijswit, donker gerand. 

Aderstelsel als bij de voorgaande soort, 

Makassar, 


Genus 187. MARGAKOSTICHA Led. 


55. Margarosticha bimaculalis nov. sp. 


Een man en twee wijfjes, allen zeer gaaf; d 191, g 23—24 
mm. vlugt. 

Verwant aan Pulcherrimalis Led., doch grooter en met twee 
(convergerende) wigvormige vlekken vóór de voorvleugelpunt in 
plaats van eene; terwijl alle teekeningen niet helderwit, maar 
glanzig grijswit zijn, en de grondkleur der vleugels verschilt, 
zijnde deze bij Pulcherrimalis eidooijergeel. Kop, sprieten, palpen, 
thorax en achterlijf vuil grijsachtig okergeel , de voorvleugels bij den 
man okerkleurig bruin, bij de wijfjes lichter, meer leemgeel. De 
teekening bestaat uit eene van den binnenrand uitgaande, zeer 
schuine, buitenwaarts gerigte en even voor zij den voorrand 
bereikt vervloeijende, zilverglanzige grijswitte dwarsstreep op een 
derde, die donkergrijs gezoomd is, en voorts uit de beide boven- 
vermelde wigvormige vlekken; deze zijn iets lichter, mede donker- 
grijs gezoomd en beiden spits; de eerste staat schuin, de tweede 
loopt langs den achterrand; zij bereiken den binnenrand niet, 
die onder haar met een grijswit, blinkend veegje is geteekend. 

Wortelhelft der achtervleugels met de grondkleur der voorvleu- 
gels en een naar onderen zeer verbreeden, blinkend grijswitten 
dwarsband, die den binnenrandshoek niet ten volle bereikt. Tweede 
helft dofwit, digt en gelijkmatig zwart bestoven, tegen den bin- 
nenrandshoek blinkend groenachtig zilvergrijs en met eene reeks 
van vijf fluweelzwarte vlekken op den achterrand, die door fijne 
okergele, wortelwaarts zwart afgezette boogjes worden gescheiden. 

Franjelijn op de voorvleugels met zwarte, op de achtervleugels 


246 NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


met blinkend zilvergrijze stippen. Franje blinkend zilvergrijs. 
Onderzijde grijswit (e) of lichtgrijs (4), met eene gedeeltelijke 
herhaling van de teekening der bovenzijde. 

Bonthain, Balangnipa. 


Genus 1890. NYMPHICULA Snell. 


(in Lepidoptera der Sumatra-expeditie). 


A. 


Ader 5 der achtervleugels aanwezig. 


56. Nymphienla infuscatalis nov. sp. 


Een vrij gaaf wijfje van 12 mm. vlugt. 

Voorvleugels met gebogen achterrand evenals bij Stipalis Snell. 
Le, maar de geheele bovenzijde roetzwart, met uitzondering van 
de voorvleugelpunt , die oranjebruin is met twee convergerende 
zilverwitte spitse strepen. De eerste daarvan is alleen wortel- 
waarts, de tweede ook franjewaarts fijn zwart gezoomd. 

Achterrand der achtervleugels met vier ronde, ineengevloeide 
koolzwarte vlekken, doch deze niet duidelijk paarszilver gekernd , 
maar alleen tegen de franjelijn met eenige oranjebruine vlekjes 
en blaauwzilveren stippen. Franje zwartgrijs. Onderzijde als 
boven, maar alles bleeker en minder scherp. 

Saleyer. 

B. 
Zonder ader 5 der achtervleugels, 


57. Nymphicula acuminatalis nov. sp. 


Een gave man van 10 mm. vlugt. 

Voorvleugels zeer smal en scherphoekig, met schuinen, geheel 
orgebogen achterrand. Zij zijn tot twee derden helderwit, met 
potloodkleurig donkergrijzen, op de helft verbreeden voorrand; 
het laatste derde vormt een okergelen, gelijkzijdigen driehoek, 
wortelwaarts begrensd door eene dikke, donkergrijze streep, die 
onderaan met groen- en paarszilveren schubben is versierd. Aan 
den voorrand van dien gelen driehoek ziet men twee vervloei- 
jende driekante witte vlekken, gescheiden door eene donkergrijze 
lijn, welke eveneens onderaan met groen- en paarszilveren schubben 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 247 


is bezet. Franje donkergrijs, aan de vleugelpunt met een bijna 
zwart vlekje. 

Achtervleugels wit, bijna geheel omgeven door een breeden, 
binnenwaarts vervloeiden zwarten rand, welks einden door eene 
wortelwaarts gebogene zwarte middenstreep worden verbonden. 
De binnenrandshoek is zeer rijk versierd met paarszilveren schub- 
ben. Franje donkergrijs met zwarte deelingslijn. 

De onderzijde vertoont de teekening der bovenzijde, doch 
flaauwer. Pooten bruinachtig wit; lid 1 en 2 der voortarsen met 
zwarte beharing. 

Makassar. 


Genus 196. CALAMOTROPHA Zell. 


58. Calamotropha fuscicostella nov. sp. 


Een man en twee wijfjes, waarbij een zeer frisch en gaaf; 
de man (zonder franje) 21 mm., de wijfjes 29 mm. vlugt. 

Palpen, kop en sprieten grauwbruin. Thorax en voorvleugels 
met franje donker leemgeel, glanzig, langs den voorrand met 
eene tegen de vleugelpunten verdwijnende, overigens ruim een 
millimeter breede paarsbruine streep, die vrij duidelijk begrensd 
is. Op de dwarsader ziet men eene zwarte stip, fijnere op de 
franjelijn, en de adereinden zijn fijn wit beschubd. Achtervleu- 
gels met franje sneeuwwit, de franjelijn zeer fijn bruin. Achter- 
lijf als de voorvleugels gekleurd. 

Op de onderzijde zijn de voorvleugels en de voorrand der 
achtervleugels grijsgeel, het overige der laatsten wit. Nervuur 
als bij Paludella. Pooten grijsgeel, buitenwaarts donker bestoven. 

Bonthain, Makassar, Maros. 


Genus 198. DIPTYCHOPHORA Zell. 


59. Diptychophora amoenella nov. sp. 


Een man van 16 mm. vlugt. 

Deze vlinder verschilt van Dipt. Kuhlweinii Zell. (Stelt. Ent. 
Zeit. 1866, p. 153, pl. 1, f. 13), waaraan hij het naast verwant 
is, door slechts eenmaal ingesneden achterrand der voorvleugels, 
de veel nader bij 7 ontspringende ader 6 der achtervleugels, de 


248 NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


uit één punt met 3 en 4 ontspringende ader 5 derzelfde vleugels 
en door een weinig langere palpen. 

Palpen bijna tweemaal zoo lang als de kop, buitenwaarts met 
twee donkergrijze stippen, overigens licht leverkleurig geel als 
de kop, de vrij dikke sprieten, wier leden tegen de punt drie- 
hoekig worden, de thorax en de voorvleugels. Op deze ziet men 
eenige donkerbruine schubben, terwijl twee dwarslijnen, twee 
fijne stippen op de dwarsader, de korte franje en de franjelijn 
blinkend potloodkleurig zijn. Voor de laatste staan langs het 
midden van den achterrand eenige fijne zwarte stippen. Achter- 
lijf en achtervleugels grijsgeel, de laatsten met eene donkere 
boog lijn. 

Onderzijde grijsgeel, de achtervleugels hier en daar met zwart- 
bruine schubben. 

Makassar. 


Genus 203. MELISSOBLAPTES Zell. 


60. Melissoblaptes rufevenalis nov. sp. 


Een man van 22, drie wijfjes van 31 mm. vlugt, allen gaaf. 

Wijkt van de mij in natura en uit beschrijvingen bekende 
Europesche soorten zeer af door de hoog okergele, bij den man 
bijna okerbruine kleur der achtervleugels en het purperroode 
aderbeloop der bleek olijfgroene voorvleugels. Kop en thorax met 
palpen en sprieten zijn bij de wijfjes bleek roodgrijs, purper- 
kleurig bestoven, bij den man nog bleeker grijs en bijna zonder 
rood. Ook de voorrandshelft der iets smallere voorvleugels is bij 
laatstgenoemde sexe, behalve tegen de punt, licht leemkleurig 
grijs getint en het aderbeloop alleen op de binnenrandshelft rood. 
Bij de wijfjes is daarentegen de voorrand der voorvleugels niet 
grijsachtig, maar onder eene vrij sterke purperroode bestuiving 
eenkleurig met het overige. Eenige verstrooide zwarte schubben 
zijn slechts bij een der wijfjes te zien; de geheele voorrandshelft 
der mannelijke voorvleugels is daarentegen vrij sterk zwart be- 
stoven en twee zwarte stippen staan naast elkander in de midden- 
cel. Franjelijn met ineen vloeijende zwarte stippen; franje purperrood. 

Achterlijf als de achtervleugels gekleurd, ook de geheel onge- 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 249 


teekende onderzijde, bij den man even donker als de bovenzijde , 
bij het wijfje iets lichter. 

Ader 8 der achtervleugels is vrij en ader 7 der voorvleugels 
ontspringt vóór 9 uit den gemeenschappelijken steel; overigens 
komt het aderstelsel met dat van Bipunctanus overeen. 

Celebes: Makassar, Bonthain, Balangnipa. Komt ook op Java 
voor (Heckmeijer, Piepers). 


Genus 205. GALLERIA Zell. 


61. Galleria macroptera nov. sp. 


Drie gave wijfjes van 62, 66 en 72 mm. en een man zonder 
sprieten van 75 mm. vlugt. 

Ofschoon de vleugelvorm bij deze groote Galleride tamelijk veel 
van dien der beide bekende soorten van Galleria (Mellonella L. 
en Inimicella Zell.) verschilt, de sprieten der wijfjes korter, 
ader 4 en 5 der voorvleugels ongesteeld zijn en ader 8 der voor- 
vleugels vrij is, zoo is ader 5 der achtervleugels aanwezig, en 
dus alleen het genoemde genus ter opname geschikt. 

Palpen driemaal zoo lang als de oogen, dun, spits, met iets 
hangend eindlid. Geen zuiger, bijpalpen of bijoogen. Voorhoofd 
met een spits kuifje. Sprieten (der wijfjes) korter dan de halve 
voorvleugels, dun, spits, draadvormig. Kop, thorax en voor- 
vleugels zijn leemkleurig geel, de laatsten langs den voorrand 
en ook, doch in mindere mate, in de vouw donker grauwbruin 
gekleurd, overigens fijn en dun donkerbruin bestoven, met twee 
flaauwe grijsbruine dwarslijnen, in de middencel met twee zwarte 
stippen naast elkander en op de franjelijn met fijne zwarte 
puntjes geteekend. 

Het achterlijf is aan den wortel grijsgeel, aan de punt licht- 
grijs, daartusschen donker muisgrauw zooals de achtervleugels, 
die eene korte grijsgele franje hebben. 

Onderzijde mede donkergrijs, de pooten en de voorrand der 
voorvleugels grijsgeel, de franje en de randstippen als boven. 

Ader 7 der voorvleugels is kort en loopt in den achterrand 
onder de vleugelpunt uit. 

Bij den man is cel 12 der voorvleugels aan den wortel blaas- 
vormig opgezwollen en men bemerkt bij nader onderzoek op de 


250 


NIEUWE PYRALIDEN OP CELEBES GEVONDEN. 


onderzijde een omslag, die met eene groote hoeveelheid grijsgele 


wol is gevuld. 
Celebes: Makassar, drie wijfjes. Java? een man (Verhuell, 


Leidsch Museum). 


Genus 243. EUZOPHERA Zell. 


62. Euzophera' subterebrella nov. sp. 


Een paar; de man zeer gaaf, van 15 mm., het wijfje van 
20 mm. vlugt. 

Deze Phycide is eene echte Euzophera, zonder ader 5 der 
achtervleugels, de sprieten zijn bij beide sexen draadvormig, 
ader 4 en 5 der voorvleugels ongesteeld en het dier dus in het 
genus naast verwant aan Terebrella Zincken. Lid 1 en 2 der 
palpen zijn grijswit, op zijde bruin gevlekt, 3 is geheel bruin. 
Kop en thorax zijn bij den man bleekbruin, bij het wijfje 
donker paarsgrijs, evenals de geheele |voorvleugels, die bij den 
man alleen in het middenveld deze kleur hebben, terwijl het 
wortelveld bleekbruin, het franjeveld meer grijs is. De geheele 
voorrand is sneeuwwit bestoven, met uitzondering van den 
wortel, een donkergrijs vlekje op een derde en de vleugelpunt. 
Men ziet verder twee flaauwe bleekere, ongetande dwarslijnen , 
twee zwarte stippen op de dwarsader, die ten deele in de witte 
voorrandsbestuiving staan, en nog eenige witte bestuiving 
tegen de met fijne zwarte stippen geteekende franjelijn. Franje 
donkergrijs met witte deelingslijn. Achtervleugels met franje 
lichtgrijs, de franjelijn donker. Achterlijf grijs. 

Onderzijde der vleugels lichtgrijs, ongeteekend. Pooten en borst 
grijswit; vlekken op de buitenzijde der dijen en scheenen en de 
witgeringde tarsen donkerbruin. 

Makassar. 


mm 


RECTIFICATIE. 


Bij het vervaardigen van Plaat 9, behoorende bij mijn opstel over 
de Mosterdtor (Colaspidema Sophiae), zijn enkele onnauwkeurigheden 
ingeslopen, waarop ik hier even wil opmerkzaam maken. Ze zijn de 
volgende: 


Fig. 1. De eerste zes leden van den spriet zijn alle bruinachtig 
van kleur; slechts de laatste vijf leden zijn zwart. 

De oogen zijn zwartachtig grijs, niet rood. 1 

De cerste drie leden van den tarsus zijn roodbruin; alleen het 
dunne, lange, klauwdragende lid zwart; de klauwtjes zelve zijn wer 
roodbruin. Alles is dus zoo van kleur, als de détail-teekening (fig. 3) 
aanduidt. 

Het achterste gedeelte der dekschilden is in ’t geheel niet of 
nauwlijks merkbaar behaard, volstrekt niet zoo sterk, als in fig. 1 
is voorgesteld. 


Fig. 2. Het spreekt van zelf, dat het schildje zich niet naar 
achteren, tusschen de beide dekschilden, voortzet, zooals men uit 
de figuur zou afleiden. 


Fig. 4, De eerste zes leden van den spriet zijn bruin, de laatste 
vijf zwart gekleurd. 


Fig. 7. De pooten en de sprieten der larve zijn niet blauwachtig, 
maar bruinachtig zwart (vergelijk de détail-figuur 8). 


Wageningen, 20 Aug. ’80, 


J. RırzEma Bos. 


ane 


fl 
De 


à re ni 
] Ml 
HP 
on OAN 1 
he ho 
nie N nn do Lap Krt Nh 
TE hae ca di PARE 
en, Sta Da di Re aus in eh 
| ree ban nta I 
ee Bi a i hi 4 ì 
en RR Hd CA 
OI e, dk vak Di di 
Pi Led Sek 


pes 


x el 
si: ce u 2 


ui mE TE wer a ae 
di Hie di Ay fo M i i i i 


LU i di li i MG 
MN ci uc PAGE | 
WE ae Vi: IN u ie dci er dk 
SU, h | MITO. 
dende’ At TEN 
NATURE une 2 


an 


= nigi tv A 
© oa Er ‘Wah, Sis 
i po "DI 


N a | un 


a di Da RA 
ou vie "= is ae 
fe at 
À 


a I, 
| a 
u ge J 
FE i a 


PIE 


FMyd.W. fec 
Diptera van Ned Indié 


An il lì 
PA = 1 7 
| ni si il n° a | 7 
| | ne 
La si n sa Di ni hl 

YU “ | | | 

: , Sasa 212 x ne L À 
ns Bee È; EN 
ry 


RI 


Bombyx Crat ae gi IIS 


Ne 


NI 


an MM 


ra à 3 or 
LE 


Ù mi = =n =» 


7 LITRO Mi AD bay : 
vu 7 it a 


(LS = 


ODA. 
it = LL: 
A Hu Mure 


dn À 
CE LIN LU 


RU 
LL 


Pat a rn 
oan 


_ TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE 


UITGEGEVEN DOOR 


DE NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING 


ONDER REDACTIE VAN 


Mr. S. CG. SNELLEN VAN VOLLENHOVEN 
F. M. VAN DER WULP 
EN 


Jar. Dr. En: J. G, EVERTS 


EEE 


DRIE EN TWINTIGSTE DEEL 


JAARGANG 1879—80 


I rn 


/= Aflevering 


Ss GRAVENHAGE 
MARTINUS NIJHOFF 
1880 


Voorts is nog door MARTINUS NIJHOFF tec Bae 
uitgegeven: 


ESSAI D'UNE FAUNE ENTOMOLOGIQUE DE L'ARCHIPEL 
INDO-NEERLANDAIS, par S. C. a VAN VOLLEN- 
HOVEN. 

17 Monographie: Famille des Seutellöriden. gr. in-4to. 

Avec 4 planches;eoloriees.=. (con ra 
2° Monographie: Famille des Pierides. gr. in-4to. 

Avec 7 planches dont 6 coloriees :.... . .- 8.50 
3° Monographie: Famille des Pentatomides. 1° partie. 

gr. in-4to. Avec 4 planches coloriées . . . .- 6.— 


DE VLINDERS VAN NEDERLAND. Macrolepidoptera, syste- 
matisch beschreven door P. C. T. SxeLren. Imp. 8vo. 
Met A platen ona e LEI 


DIPTERA NEERLANDICA. De Tweevleugelige Insecten van 
Nederland, door F. M. van per Wutp. I° deel, met 14 
DlatenImp, 8v0. 2... ee 


HEMIPTERA HETEROPTERA NEERLANDICA. De inlandsche 
ware Hemipteren (Land- en Waterwantsen), door Dr. S. ©. 
SNELLEN VAN VOLLENHOVEN. Roy. 8vo, met 22 pl. f 10.— 

SCHETSEN TEN GEBRUIKE BĲ DE ‘STUDIE DER 
HYMENOPTERA, door Mr. S.C. SNELLEN VAN VOLLENHOVEN. 

I. Ichneumoniden. Met 3 platen. gr. 4to. oblong. f 1.50 
II. Braconiden. Met 3 platen. gr. 4to. oblong. . - 1.50 
III. Pteromalinen. Met 4 platen. gr. 4to. oblong . - 2.— 
IV. Proetotrupiden. Met 4 platen. gr. 4to. oblong. - 2.— 


PINACOGRAPHIA. Afbeeldingen van meer dan 1000 soorten 
van Noordwest-Europeesche Sluipwespen (Ichneumones sensu 
Linnaeano), door Dr. S. C. SxELLEN VAN VorLENHOVEN. 
1°—8° afl. gr. 4to. Met 40 gekleurde platen. Per afl. / 3.50 


LIJST der in Nederland voorkomende Schildvleugelige Insecten 
(Coleoptera), nn door Jhr. Ep. Everts, Phil. Dr. 
Ere SVG en. ee a de 


SEPP’S NEDERLANDSCHE INSECTEN. weeds serie, bij- 
cengebragt door Dr. S. C. SNELLEN VAN Voc md 
Deel I-III. Met 150 RADO gr. 4to. Prijs per 
Meet. EE AD A EE He 

Van deel IV is iii \fivering 1—14. Prijs per 
Alleverm u... WE RE PN 


TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE 


UITGEGEVEN DOOR 


DE NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING 


ONDER REDACTIE VAN 


Mr. S. C. SNELLEN VAN VOLLENHOVEN 
F. M. VAN DER WULP 
| EN 


Jur. Dr. Ep. J. G. EVERTS 


DRIE EN TWINTIGSTE DEEL 


JAARGANG 1879—80 


2% Aflevering 


’SGRAVENHAGE 
MARTINUS NIJHOFF 
1880 


Door MARTINUS NIJHOFF te ’s Gravenhage is uitgegeven: 
TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, uitgegeven door de 
Nederlandsche Entomo'ogische Vereeniging, onder redactie 

van Mr. S. C. SNELLEN VAN VOLLENHOVEN F. M. van DER 
Wure en Jhr. Dr. Ev. J. G. Everts, 22e deel. Met 12 
Sek uiae platea RO 
REPERTORIUM betreffende deel I--VIII (1e serie) van het 
Tijdschrift voor Eutomologie, bewerkt door Mr. E. A. ve 
KORAN Wespen nase 1.0.60 
REPERTORIUM betreffende deel IX--XVI (2e serie) van het 
Tijdschrift voor Entomologie, bewerkt door F. M. van 
DE RAW DR e een tl fi OOO) 


Aan de Leden der Nederlandsche Entomologische Ver- 
eeniging wordt het bovengenoemde ‘Tijdschrift afgeleverd 
tegen den prijs van f 6 per jaargang, het Repertorium op 
deel I—VIII voor / 0.50, dat op deel IX —XVI voor f 0.75. 
Aanvragen daartoe te 1igten tot den Secretaris, den Heer 
F. M. van per Wucr, Denneweg n°. 116, te’s Gravenhage. 


Voor zooveel de voorraad strekt, kunnen de Leden der 
genoemde Vereeniging de. beide eerste reeksen van het 
Tijdschrift (deel I—XVI) bekomen tegen den prijs van 
f 3 per deel met gekleurde en van / 1.50 per deel met 
ongekleurde platen. Zij gelieven zich daartoe te wenden 
tot den Bibliothecaris, den Heer ©. Rirsema Cz., Rapenburg 
n°, 94, te Leiden. 

Door tusschenkomst van den Boekhandel worden de beide 
genoemde reeksen van het Tijdschrift afgeleverd voor den 
prijs van / 4.80 per deel met gekleurde en van / 2.40 
met ongekleurde platen. 

Van dit alles is nogtans uitgezonderd deei VIT, wijl 
daarvan geen exemplaren voorhanden zijn. 


Voorts is nog door MARTINUS NIJHOFF te-’s a 
uitgegeven: 


ESSAI D'UNE FAUNE ENTOMOLOGIQUE DE L’' ARCHIPEL 
INDO-NEERLANDAIS, par S. C. SNELLEN van VOLLEN- 


HOVEN. 
1° Monographie: Famille des Scutellérides. gr. in-4to. 

Avec 4. planches coloriées. Susan Suf Os 
9° Monographie: Famille des Piérides. gr. in-4to. 

Avec 7 planches dont 6 coloriées . . . . .- 8.50 
3° Monographie: Famille des Pentatomides. 1° partie. 

gr. in-dto. Avec 4 planches coloriées . . . .- 6.— 

DE VLINDERS VAN NEDERLAND. Macrolepidoptera, syste- 

matisch beschreven door P. C. T. SxEeLLEN. Imp. 8vo. 
Met»4 platen co sie en I) 


DIPTERA NEERLANDICA. De i. Insecten van 
Nederland, door F. M. van per Wutp. I° deel, met 14 
platen. tun BOSS <a EE, 


HEMIPTERA HETEROPTERA NEERLANDICA. De inlandsche 
ware Hemipteren (Land- en Waterwantsen), door Dr. S.C. 
SNELLEN VAN VOLLENHOVEN. Roy. 8vo, met 22 pl. / 10.— 

SCHETSEN TEN GEBRUIKE BIJ. DE STUDIE DER 
HYMENOPTERA, door Mr. S. C. SNELLEN van VOLLENHOVEN. 

I. Ichneumoniden. Met 3 platen. gr. 4to. oblong. f 1.50 
II. Braconiden. Met 3 platen. gr. 4to. oblong. . - 1.50 
III. Pteromalinen. Met 4 platen. gr. 4to. oblong . - 2.— 
IV. Proctotrupiden. Met 4 platen. gr. 4to. oblong. - 2.— 


PINACOGRAPHIA. Afbeeldingen van meer dan 1000 soorten 
van Noordwest-Europeesche Sluipwespen (Ichneumones sensu 
Linnaeano), door Dr. S. C. SNELLEN VAN VOLLENNOVEN. 
1°—8° afl. gr. 4to. Met 40 gekleurde platen. Per afl. / 3.50 


LIJST der in Nederland voorkomende Schildvleugelige Insecten 
(Coleoptera), dani door Jhr. Ep. Everts, Phil. Dr. 
SBV ou en EN EE 

SEPP’S NEDERLANDSCHE INSECTEN. Tweede serie, bij- 
eengebragt door Dr. S. C. SNELLEN VAN Vor 
Deel I—I1I. Met 150 Sn platen. gr. 4to. Prijs per 
Gee) 30% ER Ca ee 

Van deel IV is ade hiene 1—14. Prijs per 
Afleverin gs AST a ee Te 


TIIDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE 


UITGEGEVEN DOOR 


DE NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING 


ONDER REDACTIE VAN 


Mr. S. GC. SNELLEN VAN VOLLENHOVEN 
F. M. VAN DER WULP 
EN 


JHR. Dr. Ep. J. G. EVERTS 


DRIE EN TWINTIGSTE DEEL 


JAARGANG 1879—80 


eee 


JS Aflevering 


'S GRAVENHAGE 
MARTINUS NIJHOFF 
1880 


Mili 
el FAR 


je 


Door MARTINUS NIJHOFF te ’s Gravenhage is uitgegeven: 
TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, uitgegeven door de 
Nederlandsche Entomo'ogische Vereeniginz, onder redactie 

van Mr. S. C. SNELLEN vay VoLLENHOVEN F. M. van DER 
Wurp en Jhr. Dr. En. J. G. Events, 22e deel. Met 12 
pericunde Platen n ee feet 20 
REPERTORIUM betreffende deel I--VIII (1e serie) van het 
Tijdschrift voor Entomologie, bewerkt door Mr. E. A. ve 
Rod vo Westin af 0.60 


REPERTORIUM betreffende deel IX—XVI (2e serie) van het 
Tijdschrift voor Entomologie, bewerkt door F. M. van 
DER EPS eae a 40,90 


Aan de Leden der Nederlandsche Entomologische Ver- 
eeniging wordt het bovengenoemde Tijdschrift afgeleverd 
tegen den prijs van f 6 per jaargang, het Repertorium op 
deel I—VIII voor / 0.50, dat op deel IX —XVI voor / 0.75. 
Aanvragen daartoe te rigten tot den Secretaris, den Heer 
F. M. van per Wurp, Denneweg n°. 116, te ’s Gravenhage. 


Voor zooveel de voorraad strekt, kunnen de Leden der 
genoemde Vereeniging de beide eerste reeksen van het 
Tijdschrift (deel I— XVI) bekomen tegen den prijs van 

__f 3 per deel met gekleurde en van f 1.50 per deel met 
ongekleurde platen. Zij gelieven zich daartoe te wenden 
tot den Bibliothecaris, den Heer C. Ritsema Cz., Rapenburg 
n°, 94, te Leiden. 

Door tusschenkomst van den Boekhandel worden de beide 
genoemde reeksen van het Tijdschrift afgeleverd voor den 
prijs van / 4.80 per deel met gekleurde en van f 2.40 
met ongekleurde platen. 

Van dit alles is nogtans uitgezonderd deel VII, wijl 
daarvan geen exemplaren voorhanden zijn. 


Voorts is nog door MARTINUS NIJHOFF te ’s Gravenhage 


uitgegeven: 


ESSAI D'UNE FAUNE ENTOMOLOGIQUE DE L’ARCHIPEL 
INDO-NEERLANDAIS, par S. C. SNELLEN van VoLLEN- 
HOVEN. 
1° Monographie: Famille des Scutellérides. gr. in-4to. 
Avec 4 planches ‘coloriées … 0. 7 fh OR 

2° Monographie: Famille des Piérides. gr. in-4to. 
Avec 7 planches: dont 6 ‚eoloriees ie 8190 

3° Monographie: Famille des Pentatomides. 1° partie. 
gr. in-4to. Avec 4 planches coloriées . . . .- 6.— 


DE VLINDERS VAN NEDERLAND. Macrolepidoptera, syste- 
matisch beschreven door P. C. T. SxeLLex. Imp. 8vo. 
Met: Acplaten: ar i ea ere 


DIPTERA NEERLANDICA. De Tweevleugelige Insecten van 
Nederland, door F. M. van per Wutp. I° deel, met 14 
platen. Ho VD re PE Re hig On 


HEMIPTERA HETEROPTERA NEERLANDICA. De inlandsche 
ware Hemipteren (Land- en Waterwantsen), door Dr. S. C. 
SNELLEN VAN VOLLENHOVEN. Roy. 8vo, met 22 pl. f 10.— 


SCHETSEN TEN GEBRUIKE BIJ DE STUDIE DER 
HYMENOPTERA, door Mr. S.C.SxELLEN VAN VOLLENNOVEN. 

I. Ichneumoniden. Met 3 platen. gr. 4to. oblong. f 1.50 

II. Braconiden. Met 3 platen. gr. 4to. oblong. . - 1.50 

III. Pteromalinen. Met 4 platen. gr. 4to. oblong . - 2.— 

IV. Proetotrupiden. Met 4 platen. gr. 4to. oblong. - 2.— 


PINACOGRAPHIA. Afbeeldingen van meer dan 1000 soorten 
van Noordwest-Europeesche Sluipwespen (Ichneumones sensu 
Linnaeano), door Dr. S. C. SXELLEN van VOLLENHOVEN. 
1°—8° afl. gr. 4to. Met 40 gekleurde platen. Per afl. / 3.50 


LIJST der in Nederland voorkomende Schildvleugelige Insecten 
(Coleoptera), en door Jhr. Ep. Everts, Phil. Dr, 

Er OVO. aie en elle a 
SEPP’S NEDERLANDSCHE INSECTEN. Tweede serie, bij- 
eengebragt door Dr. S. C. SNELLEN VAN er 
Deel I—III. Met 150 gekleurde DE gr. 4to. Prijs per 
dee ee ohektiae NP DE 
Van deel IV is verschenen cae 1—14. Prijs per 
AVENIR Reno o a Re nee 


TUDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE 


UITGEGEVEN DOOR 


DE NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING 


ONDER REDACTIE VAN 


Mr. S. C. SNELLEN VAN VOLLENHOVEN 
F. M. VAN DER WULP 
EN 


Jun. Da, Ep: Jo GENERIS 


DRIE EN TWINTIGSTE DEEL 


JAARGANG 4879—80 


7° Aflevering 


’S GRAVENHAGE 
MARTINUS NIJHOFF 
1880 


Door MARTINUS NIJHOFF te ’s Gravenhage is uitgegeven: 
TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, uitgegeven door de 


Nederlandsche Entomo'ogische Vereeniginz, onder redactie 
van Mr. S. C. S\ELLEN VAN Voutcennoven F. M. van DER 
Wurp en Jhr. Dr. En. J. G. Everts, 22e decl. Met 12 
Schlewste platen. ste en eden ce + [1.20 
REPERTORIUM betreffende deel I--VIII (1e serie) van het 
Tijdschrift voor Entomologie, bewerkt door Mr. E. A. pe 
Roo van Wes e. f 0.60 


REPERTORIUM betreffende deel IX--XVI (2e serie) van het 
Tijdschrift voor Entomolorie, bewerkt door F..M. van 
DERMEE ie if 20-90 


Aan de Leden der Nederlandsche Entomologische Ver- 
eenizing wordt het bovengenoemde Tijdschrift afgeleverd 
tegen den prijs van f 6 per jaargang, het Repertorium op 
deel I—VIII voor /0.50, dat op deel IX —XVI voor f 0.75. 
Aanvragen daartoe te rigten tot den Secretaris, den Heer 
F. M. van per Wurr, Denneweg n® 116, te ’s Gravenhage. 


Voor zooveel de voorraad strekt, kunnen de Lieden der 
genoemde Vereeniging de beide eerste reeksen van het 
Tijdschrift (deel I— XVI) bekomen tegen den prijs van 
f 3 per deel met gekleurde en van / 1.50 per deel met 
ongekleurde platen. Zij gelieven zich daartoe te wenden 
tot den Bibliothecaris, den Heer C. Rırsema Cz, Rapenburg 
m0 94,16 Leiden. 

Door tusschenkomst van den Boekhandel worden de beide 
genoemde recksen van het Tijdschrift afgeleverd voor den 
prijs van / 4.80 per deel met gekleurde en van / 2.40 
met ongekleurde platen. 

Van dit alles is nogtans uitgezonderd deel VII, wijl 
daarvan geen exemplaren voorhanden zijn. 


Voorts is nog door MARTINUS NIJHOFF te ’s Gravenhage 
uitgegeven: 


ESSAI D'UNE FAUNE ENTOMOLOGIQUE DE L’ARCHIPEL 
INDO-NEERLANDAIS, Ls, S.G: SNELLEN VAN EN 
HOVEN. 
1° Monographie: Famille des Scutellérides. gr. in-4to. 

Avec 4: planches coloriées ieri 0,6 
2° Monographie: Famille des Piérides. gr. in-4to. 

Avec 7 planches dont 6 colorées ae 
3° Monographie: Famille des Pentatomides. 1° partie. 

gr. in-dto. Avec 4 planches coloriées . . . +. - 6.— 


DE VLINDERS VAN NEDERLAND. Macrolepidoptera, syste- 
matisch beschreven door P. GC. T. Syerren. Imp. 8vo. 
Met platen es x ne 


DIPTERA NEERLANDICA. De Tweevleugelige Inseeten van 
Nederland, door F. M. van per Worp. I° deel, met 14 
platen. Lo BVO Wee (PRC 


HEMIPTERA HETEROPTERA NEERL ANDICA. De inlandsche 
ware Hemipteren (Land- en Waterwantsen), door Dr. S. €. 
SNELLEN VAN VOLLENHOVEN. Roy. 8vo, met 22 pl. f 10.— 

SCHETSEN TEN GEBRUIKE BIJ DE STUDIE DER 
HYMENOPTERA, door Mr. S. C. SNELLEN VAN VOLLENHOVEN. 

I. Ichneumoniden. Met 3 platen. gr. 4to. oblong. f 1.50. 
II. Braconiden. Met 3 platen. gr. 4to. oblong. . - 1.50 
III. Pteromalinen. Met 4 platen. gr. 4to. oblong . - 2.— 
IV. Proetotrupiden. Met 4 platen. gr. 4to. oblong. - 2.— 


PINACOGRAPHIA. Afbeeldingen van meer dan 1000 soorten 
van Noordwest-Europeesche Sluipwespen (Ichneumones sensu 
Linnaeano), door Dr. S. C. SNELLEN van VOLLENHOVEN. 
1°—8° afl. gr. 4to. Met 40 gekleurde platen. Per afl. / 3.50 


LIJST der in Nederland voorkomende Schildvleugelige Insecten 
(Coleoptera), st door Jhr. En. Everts, Phil. Dr. 
Er: BVO en EN Fe RE ET 
SEPP’S NEDERLANDSCHE INSECTEN. Tweede serie, bij- 
eengebragt door Dr. S. C. SNELLEN van VOLLENHOVEN. 
Deel I—III. Met 150 gekleurde ne gr. 4to. Prijs per 
ri (ca) RR i i 


‘Van deel IV is veneti Aflevering. 1-14. Prijs per 
Alleverine: I CL RR RR NO 


TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE 
DE NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING 


Mr. S. GC. SNELLEN VAN VOLLENHOVEN 


F. M. VAN DER WULP 


Te. Tae kn Pa Rr et m aken 


EN 


JHR. Dr. En. JG. EVERTS 


DRIE EN TWINTIGSTE DEEL 


JAARGANG 1879—80 


'S GRAVENHAGE 
MARTINUS NUIIOFF 
1880 


CONCA 


es 


ma + 
PONT 
"i de 


4 


EH 


CT 


to 
Ù 
0 
x 
Ù 
me 
iy 
a u 
a d iin 
N 


Bu 
: 
LI 
a 
Pr 
— 


MAD ee NEL EAN Le, à 
Ay iy nr Wy I; n = Re n 
NUR dadi à Mio; 
n ee se 
tas 1 7 TESTO 
x dor 

o 


KN 


n VA 
Di x 


A M 


în 
ie u i | 
ti Ni 
u 1, 


i (I i 
oh NUS SI 
MON 
Ù bi MIL Nan PT 


irr Mi 


iy 
di. i x ni 
si her) 


Un) 


AURA an n 
Di a 


O mn ie 
. i u 
DL Kun AD 7 a 


a 
RS 
tu Ù 


AJ 


Medi 
Dai ti 


A 


MER 


LL 


ie 
Hy 
MIO 
TE Du 
ua ie. 
a hi nil È 


Kole 
HA Ter Han { 


BR 


ST Dan: 


IN i i | 
y n Ti Ri: 


mh | 


tip 
AOL OT 
LAPS NUE 


LI 
: et 
ie o 


Di PUR our?) 


Un NE 
TTE 
ì ART NET 


LUS 


aa Mu 


y N ti +9 


mM 5 Mi my INR . au i a gl oe i 


ae : vee NMA 


‚TS 
Ban a hy È 


Pa (OTO 


a Mi 


ui 10 


En 
ae ie LIA m 
? 


Yi 
( 


da 1 
en 4 Pia pi 5 Le n Le ne f 4 u ai È 
dic ah ee Berge Lon | o è NAT Si xs ya En hi LS 


fi 7 ; 
EN nee iar) 
hah, Mu Wi 

Re Mr 


AN 

filed 

Le 
DI de Ne 


I ET OR 
EN: ite DIN 0 AR APE 
tt ar a Sa 4 he d 
» om i > ©. Ar 
8 de et fet aa? fi; os 
4 \ re Mi ús 


A 
et 


A LAI CI 


ay 

fa, | KEEN 
EE 
D: : 


Po | 
om fay ay ad 


cr PTE di) GH 
7 pe 


CE ay ~ of 
i 2 Ae De 
SAN 4 te ae 
n 8 oh + sy hs a Lu a 4 VO De Ù 7 
“ gr "M LAPIS 7 Pu 7 Pts!) a È Di pe, a 
Mes on kk A Dr AR 


are 

m is 
mat m 

ai 


RN RIE UD LIE a PIÙ i we 
«A pil Et er ta 7 N Se È Se kt 7 
À de fat N ae Mo, x 4 5 ‘4 Lai. EN L ys né LE iu Ù 
mn i DA i à 7 
i Be : 1 
pae: | 


1 re 
ne a ye 
STARE 


at 
La 
Rae METRE LT }. ie 
da Ti 4? 


ARE PO Da ip È Er 


sul. Ras 
en 1 ce v ar K py? 


pe Ly Pr Pi 


AU 


le va ME 
fat tes oy 


a ai es I 
| le 


2 Voi x, 


‘ Di 


ANI 


ne m 


Mi A! 
fie i Det 


e RAR 

fe LU de Lo 

où jé 
fi a ir 


We Ent ww FE à 
LI 


1% 


Hu Bias I i wie 


Le Ho Vo. 
| ie 


LA m 
ae ty Si 1: È iM 
u ae eae a } Ke 
a Ne dra Ha de 
iR Aue OL à. 


(he 
I 


L'A ares 


J Mor 


1 i 
a a oy 


sit À 
D M 


ed a 
7 een A bs 
MIS 


re 
bi 


on ae DE 


p pri i ip 
j fi i) ie di LE ae 
MS en Gn 
Soul pu 

nt En! an à 
ie » 


Bu 


A 


du 14 


nf 
un 


non one 
Mt " 


ar 


su ny Pe 


ì BL, n'a IE ei 
ks 


u 


N 


n 
it QU 
EN. 

ih ne 

berk AR N di 
a Doi 
> tini vi I 
Bi x 
MT hie 
La NR 


pi 


te SARO i 


pi i 4 Fa 
ra Hon Pome EAU 
DU de FIT Ka N R he A ‘ LA 


Va; 
È du Mavi: AI 
a 


CARTA 
oe 


a A I LA 
7 a È 
HIER HR A N 
LEP ye 
ah Re Hi be: ARE. 
A we Br 


a 

or at? 
SI ce x 
de DA lati 
a 


a N ou Kid ek À 
MINO hik? 


He ‘ ey ne 
elk PIE 
n ou Kon 


ui Ai 
rt) ve 
i 


ik ny ae 
oe 
Er , ui de j 


UA Br 


Mac ie 


ia na ni n 
ur (NA pi 


LU 


“ 
om 
Na AL 
o in 


mn x pa 
I Kan 


ne 
is 


Pi | 
fido Ù 
we ‘ bel 


CON Y ER 


i 


SETA iat 

ENTI i 

i) peo ECR x n ct 

DI BR ss ve 5 RR 

4 DA a ci u A my. LA 
i 


ng 198 


0 ai sue a Ni 
Hr Pac ae i 
eon ea ee ie 


Pi ILA 


ME) a 


Tr 


WI 


Vi 
ER Va 


Ai vis 
Cab 


ai 


u 


Wi 
qui At 
is di ij 


N 
Mr À nb 


Je no 
(A LME.) 

va vs i 
ony hi Be: 


DARAI d Wie 


Y 
1 


ch rie 
f n a" 
R Lie 


Bi Ae 
NAS MI py Ata 


n 


Ms 4 à My x 
È n Fir may | ; Bar. 
Di PAC È: 4 0 ni 
Ai. 
ni 


Mi hi 
nu 
Nr 


(PR: 


a ee 
Ki Por Fo N ai 


‚kr 
ne 


Be Br 
hi 


I 


DA PE er ni 
du 


ai 
IM ane va 
IS PE 


= Arc 


na ih i 


pia m 


U B 
N 
|; ji a i 


fal 
; an vo fact i 


KA au 


È de a 
di i ee 


Li 
CE 
4 et à 
i PR aie 
"A DT 
: B oa Wa ta 
EN È 


kad 


14] N 
y Di 


er Li 


Ca 


ch 


| old 
oe : 


ja bi 


Vi bis È 1a È 
N; DI 
un ba va sò: 
ur. ti ie 
en 


nil a pi 


Wi 


I 


mass IM bi er 


VIa 


AE 
Ci 
cu Ti 


Ma. 
(VU 


mi y ih, 


ey A 


A 


Ra Al 
rer ’ 


Li À 
pe 


he 


sn 
4 nv 


i on ui 


Er 


Du 


L 


ci 


ae 
ae 


PA QE 


a or 
ee 
On : 


IM N
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Texts

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Tijdschrift voor entomologie"

See other formats
